PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
BILT
STAATSGREEP IN SOEDAN
Gen. Ahboed kondigde
de noodtoestand af
V.S. protesteren tegen
schieten op vliegtuigen
Was kritiek op lid van Ged. Staten onjuist?
ZWEDEN WAARSCHUWT VOOR
GEVAAR VAN HANDELSOORLOG
Vandaag...
201e jaargang - no. 272
Dagblad, uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant.
Directie: P. v. d. Velde en P. B.
den Boer. Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteur: W. Leertouwer.
Adjunct-hoofdred.: G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per
week; 7.00 p. kw.; fr. p. p. 7.25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESSE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Dinsdag 18 nov. 1958
ADVERTENTIEPRIJS 25 cent per
mim. Minlm. p. advertentie -
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
23 cent p. regel met een minimum
van 1.—. .Brieven of adres
bureau v. d. blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C., Middelburg.
Bureaus Vlisslngen Walstr. 58-60. tel. 2355 4 lijnen1 (b g.g 3508 of 3546); Middelburg, Markt 51, tel. 3841; Goes, L. Vorststr. 63, tel. 2475 (b.g.g. adv. 2234); Oostburg, G. F. de Pauwstr. 9, tel. 20; Terneuzen, Brouwerijstraat 2; Zlerikzee, red. tel. 2425. adm. tel. 2094.
SOEDAN
Onze leuze „Eerlijkheid en onkreukbaarheid"
Het Soedanese leger heeft maandagochtend onder de lenze „eer
lijkheid en onkreukbaarheid" de macht aan zich getrokken, de
politieke partijen afgeschaft, alle kranten gesloten en de nood
toestand afgekondigd. De in Engeland opgeleide generaal Ibra-
liïm Abboed, de 58-jarige opperbevelhebber van de strijdkrach
ten die de staatsgreep leidde, verklaarde te zullen streven naar
betere betrekkingen met Nassers Verenigde Arabische Repu
bliek en naar een oplossing van „alle hangende vraagstukken".
In Londen was evenwel de eerste indruk dat het niet een „pro-
Nasser"-staatsgreep geldt.
Waarnemers geloven, dat de staatsgreep, evenals in Pakistan
en Birma, gericht was tegen het onvermogen van de politieke
partijen om een stabiel bewind te scheppen.
Conflicten met
Egyptenaren
Generaal Ahboed is lid van de
Khatmia-sekte, die- tot 1955
voorstander was van vereniging
van Soedan met Egypte, doch
die zich sedertdien heeft uitge
sproken voor onafhankelijkheid
van het land.
De regering van Said Abdoellah
Khalil is op dood spoor gezet.
Premier Khalil zou donderdag a.s.
aan het hoofd van een delegatie
van vijf ministers in Cairo zijn
aangekomen. Met de regering van
de Verenigde Arabische Republiek
zouden zij hangende vraagstukken
tussen beide landen bestuderen, al
dus het Egyptische blad „Al Ah-
ram".
De voornaamste kwesties zijn de
vaststelling van de grenzen en de
verdeling van het Nijlwater.
De vorige week was er in het Soe
danese kabinet een crisis ontstaan
ten gevolge van het ontslag van
6 ministers uit de anti-Egyptische
Oemmapartij. geleid door Khalil.
Daarna trachtte men tot een „re
gering van nationale eenheid" te
komen. De zitting van het parle
ment die op 17 november zou zijn
begonnen was reeds tot 8 december
uitgesteld.
Het recente bezoek aan Cairo van de
voorzitter der Democratische Volks
partij, deel uitmakend van de rege
ringscoalitie, en van Azhari, oud-pre-
Kip en boek
Tot de vreemde woorden waarmee
de Nederlanlse taal is verrijkt
behoort ook het woord „pocket-
book". Dat is de Engelse naam van
de kleine goedkope boeken, die voor
al na 1945 een uitgebreide afzet heb
ben gevonden in Nederland.
Niet ieder is in staat de welverzorg
de en daardoor ook wat duurdere uit
gaven van romans, populair-weten-
schappelijke werken, reisverhalen
enz. in ruime mate te kopen.
Daarin heeft men voorzien door de
uitgave van goedkope pocketbooks
en rond die pocketbooks is nu een in
tensieve strijd gaande.
De goedkope boekjes passen heel
goed in het Nederlandse cul
tuurpatroon van heden. Er zijn
in onze samenleving grote groepen,
die in het verleden gewoon waren
vrij veel boeken te kopen en te lezen
en die daaraan nu vrijwel niet meer
te pas zouden komen, omdat de beurs
niet meer toereikend is gevuld. De
achterblijvende salariëring van vele
culturele werkers, de ongunstige va
lutaverhoudingen met het buitenland
en verscheidene andere oorzaken
hebben er thans toe geleid, dat het
goedkope pocketbook een ware uit
komst is geworden voor hen, die hun
studiezin of hun leeshonger willen
bevredigen op een weinig kostbare
wijze.
Maar er gebeurde meer: ook zij, die
niet gewoon waren boeken te kopen
en te bezitten, kregen door het goed
kope pocketbook de smaak van het
lezen te pakken en zo bevorderde dat
eenvoudige boekje de cultuursprei
ding in een veel bredere kring dan
met de beter-verzorgde uitgaven
werd bereikt.
Enkele weken geleden is nu in het
rustige vijvertje van de pocket-
bookuitgevers en van de Neder
landse boekverkopers een steen ge
worpen, welke veel deining veroor
zaakte.
Een Antwerpse uitgever heeft de Ne
derlandse kruideniers en tabaksver
kopers uitgenodigd de verkoop van
zijn pocketbooks op zich tenemen.
In een circulaire zegt deze uitgever,
dat er in het kader van een goede
distributie slechts één klein verschil
is tussen een slachtkip en een poc
ketbook: „de kip is lichamelijk voed
sel en het boek is geestelijk voedsel".
Tegen deze uitspraak zijn ernstige
bezwaren te maken, maar de situatie
is zó, dat de kruidenier en sigaretten-
(Zie slot pag. 3 kol. 1)
mier en leider der oppositie, waar zij
naar wordt beweerd ten opzichte van
Nassers aanspraken óp het Nijlwater
toegeeflijk zijn geweest, heeft naar
het schijnt de crisis doen ontstaan.
Tegen corruptie
In de vroege ochtend van gisteren
hadden tanks en pantserwagens
Khartoem omringd en de wacht be
trokken bij de buitenlandse diploma
tieke missies. Abboed verklaarde dat
zijn staatsgreep, die nergens tegen
stand ontmoet, noodzakelijk was ge
worden omdat het partijsysteem in
de Soedan corrupt is. De Soedan zal
vrij en onafhankelijk zijn, aldus Ab
boed in zijn eerste verklaring, en een
buitenlandse politiek voeren die ge
baseerd is op eerbied en vriendschap
en tot wederzijds voordeel zal strek
ken.
Veel is er niet bekend over Abboed
of diens motieven. Hij is een beroeps
militair, die aan de zijde van de En
gelsen in Eritrea tegen de Italianen
tevochten heeft. Sommigen zeggen
at Abboed met goedvinden van
Kahlil is opgetreden, zelfs zijn er
waarnemers die veronderstellen dat
de omwenteling op verzoek van Kha
lil door Abboed is uitgevoerd.
Tot dusver verwachten politieke en
diplomatieke waarnemers in Khar
toem en Omdoerman geen ingrijpen
de wijzigingen.
De voorzitter van de Oemmapartij,
El Mahdi, die voor een particulier
bezoek in Rome is, verklaarde ten
zeerste verrast te zijn. Niettemin zei
hij „volledig vertrouwen in de inte-
friteit en vaderlandsliefde van het
oedanese volk en leger" te bebben.
Het plaatselijk comité te Middelburg
voor de verkoop van postzegels is
maandag weer begonnen met de ver
koop van de kinderpostzegels. Daar
voor hebben deze dames weer het be
kende stalletje ingericht in de hal
van het hoofdstedelijk postkantoor.
De echtgenote van de commissaris
der koningin, mevrouw 8. C. de Ca-
sembroot-barones van der Feltz, was
deze morgen de eerste koopster om
hgar bijdrage te leveren voor het
goede doel, waarvoor de dam,es van
verschillende Middelburgse vrouwen
organisaties zich inzetten.
(Foto P.Z.C.)
Aan boord van de Noorse ijsbreker
Polarhavis de tweede Belgische
zuidpoolexpeditie zaterdag uit de ha
ven van Oostende vertrokken. De ex
peditie, welke uit twintig man be
staat, zal de eerste Belgische expe
ditie aflossen, welke een jaar geleden
is vertrokken.
Het vertrek van het schip.
Paus Johannes XXIII
benoemde 23 kardinalen
Van gezaghebbende Vaticaanse zijde
is maandag meegedeeld, dat er op
15 december een consistorie gehou
den zal worden waarop nieuwe kar
dinalen zullen worden gecreeerd.
Paus Johannes heeft besloten op dit
consistorie 23 nieuwe kardinalen te
benoemen, waardoor het college van
kardinalen weer 75 man sterk zal
zijn. Onder de nieuwe kardinalen be
vindt zich mgr. Paolo Giobbe, pau
selijk muntius in Nederland, echter
niet mgr. Alfrink, aartsbisschop in
Utrpcht, zoals verwacht werd.
Van de 23 nieuwbenoemde kardina
len zijn dertien Italianen, twee Ame
rikanen en twee Fransen. Een komt
uit Mexico, een uit Uruguay, een uit
Engeland, een uit Spanje, een uit
Oostenrijk en een uit Duitsland.
Op 13 juni 1935 werd mgr. Giobbe of
ficieel als opvolger van mgr. Schiop-
Plannen voor een
Navo-satelliet
Op de conferentie van parlementa
riërs uit de NAVO-landen te Parijs is
maandag met algemene stemmen een
Amerikaanse. resolutie aanvaard,
waarin wordt aangedrongen op het
lanceren van een aardsatelliet door
frlle NAVO-landen tezamen. Deze
zou jn 1960 rond de aarde moeten
cirkelen als een symbool en de eer
ste vrucht van een grotere samen
werking in de Atlantische gemeen
schap op het gebied van de vreed
zame ruimtevaart.
De Franse treiler „Anna Gaston" is
bij de zuidwestpunt van Bretagne ver
gaan. Drie van de negen opvarenden
kwamen om het leven.
lurende de oorlog vertrok hij met
de Nederlandse regering naar Lon
den om na de bevrijding zijn ambt in
Den Haag te hervatten. Van de hoof
den der buitenlandse diplomatieke
missies is mgr. Giobbe het langst bij
het Nederlandse hof geaccrediteerd.
Hij was een studiegenoot van paus
Johannes XXIII.
Oorlogs- en
watersnoodschadè
De nog resterende door het rijk te
vergoeden oorlogsschade bedraagt op
het ogenblik ruim 350 miljoen gulden.
Aan watersnoodschade moet het rijk
nog verplichtineen tof een bedrag van
20 miljoen gulden nakomen. Aldus
minister Hofstra in zijn memorie van
antwoord aan de Tweede Kamer over
de begroting van financiën.
Russen vuurden
boven Oost- en
Japanse Zee
De Amerikaanse regering heeft
bij de Sowjet-Unie geprotes
teerd tegen aanvallen van Sow-
jet-nachtjagers op Amerikaan
se toestellen boven de Oostzee
en de Japanse Zee. Deze inci
denten hadden zich op zeven no
vember voorgedaan. De tekst
van het Amerikaanse protest,
DE KWESTIE DER VRIJHANDELSZONE
Engelsen hebben overleg
te Parijs uitgesteld
De stand van de verwikkelingen rond
Euromarkt en Vrijhandelszone was
gisteravond in deze punten samen te
vatten:
Zweden heeft gisteren bij de lan
den van de Euromarkt stappen ge
daan om hen te waarschuwen voor
de gevaren van het ontstaan van
een „handelsoorlog" in Europa na de
inwerkingtreding van de Euromarkt
op 1 januari a.s. Deze stappen wor
den door Noorwegen gesteund.
Op initiatief van de leider van de
Britse delegatie naar de onderhande
lingen over het plan van een Vrijhan
delszone, Reginald Maudling, zijn de
besprekingen te Parijs uitgesteld;
een datum voor de hervatting ervan
is niet genoemd. In het Lagerhuis
verklaarde Maudling gisteravond dat
de Engelese regering onmiddellijk
ieder voorstel van de Franse rege
ring wil bespreken, ook indien het
streeft naar bescherming van de
Franse belangen in een eventuele
vrijhandelszone. Engeland zal de
kwestie intussen met de andere be
trokken landen bespreken.
Te Parijs is meegedeeld, dat
Frankrijk niet terugkomt op
woorden die minister Soustelle op
het eind van de vorige week sprak:
dat het Britse voorstel voor dé Vrij
handelszone onaanvaardbaar leek.
Frankrijk zal over de kwestie met
zijn Eurömarktpartners beraadsla-
§en alvorens nieuwe voorstellen te
oen.
In de P.Z.C. van gisteren hebben wij op deze plaats gastvrijheid verleend
aan ir. G. P. M. Dikötter, lid van Ged. Staten van Zeeland, voor een
reactie op de kritiek, welke de afgelopen weken op hem was uitgeoefend.
Deze kritiek had betrekking op een uitlating van ir. Dikötter op 18 okto
ber jl. tijdens een vergadering van de Statenkring Hulst der K.V.P. over
de verhouding kamers van koophandelprovinciaal bestuur voor zover
het de veertarieven betrof. De heer Dikötter had toen namelijk verklaard,
dat de kamers zonder overleg met het provinciaal bestuur van Zeeland
aau minister Algera een „fatale" brief hadden gezonden, waarin zij stel
den redelijke tarieven te kunnen aanvaarden, indien de outillage werd
verbeterd en de wachttijden zouden worden verkort.
Men zal zich herinneren dat wij kort
nadat de heer Dikötter deze verkla
ring 'in Hulst had afgelegd, er in een
beschouwing op hebben gewezen, dat
over de actie van de gezamenlijke
kamers van koophandel wel degelijk
met het provinciaal bestuur was
overlegd en dat daarbij kennelijk niet
zodanige bezwaren naar voren wa
ren gekomen, dat er voor de beide
kamers alsnog een reden was zich
maar eens grondig op hun actie te
bezinnen. Onlangs hebben nu ook de
beide voorzitters van de kamers van
koophandel in niets aan duidelijkheid
te wensen ovei'latende verklaringen
over deze zaak het hunne gezegd.
Het antwoord van ir. Dikötter op dit
alles is' nu bekend en het is derhalve
redelijk na te gaan of de op hem
uitgeoefende kritiek juist was of
niet.
De kern van ir. Dikötters verklaring
ligt in de opsomming van de volgen
de feiten uit 1956:
1. De kamers nemen contact op
met Ged. Staten over een geza
menlijke actie voor verbetering
van de veren-outillage, desnoods
met aanvaarding van redelijke
tarieven.
2. Ged. Staten delen de kamers
daarop mede eerst met Provin
ciale Staten te willen overleg
gen.
3. Na dit overleg verklaren Ged.
Staten aan géén initiatief te
zullen deelnemen en dit ook niet
te zullen steunen.
4. Ondanks deze laatste medede
ling schrijven de kamers hun
fatale brief.
Deze opsomming zonder meer vormt
in feite een beschuldiging aan het
adres van de kamers van koophan
del, omdat deze tegen de zin van het
provinciaal bestuur in en ook zonder
voorkennis van dat bestuur zich tot
de minister zouden hebben gewend.
Maar bovendien betekent deze op
somming, dat éen nieuw, tot dusver
niet in de openbaarheid gekomen ele
ment in deze tarievenzeak wordt ge
bracht, namelijk het overleg in de
Provinciale Staten over eventuele
deelneming aan of ondersteuning van
de door de kamers voofgenomen ac
tie.
Wij menen te weten, dat dit staten-
overleg gehouden is op 14 juni 1956
in besloten 'zitting. Officieel mag
daaruit niets naar buiten bekend
worden, zodat de enige aanwijzing
wordt gevormd door enkele opmer
kingen van statenleden na de her
opening van de openbare vergade
ring. Zij spraken toen van „moeilijk
heden om tot een eenparig besluit
te komen" en over een „zware dis
cussie". Meer is echter niet bekend.
Ir. Dikötter heeft nu gisteren enkele
passages gepubliceerd uit de brief
aan de kamers van koophandel, wel
ke gevolgd is op dit geheime staten-
overleg en hij verbindt daaraan de
conclusie: „Het provinciaal bestuur
had niet duidelijker afstand kunnen
nemen van het door de kamers van
koophandel genomen initiatief."
Helaas is het moeilijk om juist over
dit essentiële punt een oordeel te
vellen, omdat een onbekend en
slechts voor statenleden beschikbaar
zijnd element in het geding is ge
bracht. Wanneer men echter in aan
merking neemt, wat zich heeft afge
speeld na liet verzenden door de ka
mers van hun „fatale" brief en wan
neer men daarbij vooral let op de
reacties van het provinciaal bestuur,
dan krijgt men toch niet bepaald
de indruk, dat dit bestuur duidelijk
afstand heeft genomen van het ini
tiatief van de kamers. In het licht
van hetgeen na deze brief is gebeurd
lijkt dat geheim overleg van de 14e
juni 1956 dan ook een soort „tussen
fase", waarbij besloten werd dat het
provinciaal bestuur zélf geen initia
tief zou ontplooien, teneinde tegen
over de minister een stevige onder
handelingspositie in te nemen. Met
andere woorden: men liet het aan
de kamers over het spits af te bijten.
Dat men er overigens wel degelijk
rekening mee hield, dat er iets zou
gebeuren, blijkt uit de door ir.
Dikötter geciteerde brief aan de ka-
(Zie slot pag. 10 kol. 1)
dat vier dagen geleden te Mos
kou werd overhandigd werd
maandag te Washington gepu
bliceerd.
In de nota van Washington wordt
gezegd dat, als de Russen boven in
ternationale wateren opnieuw een
dergelijke gevaarlijke tactiek volgen,
de commandanten van Amerikaanse
vliegtuigen opdracht zullen krijgen,
de nodige en passende defensieve
maatregelen te nemen.
Het incident boven de Oostzee had
zich op honderd km van het dichts-
bijzijnde Russische gebied voorge
daan. Ondanks die omstandigheid
hadden twee Russische jagers
tweemaal op een Amerikaans toe
stel geschoten. Dit vliegtuig had
niet teruggevuurd.
Enige uren later had een Ameri
kaans militair vliegtuig boven de
Japanse Zee driemaal aan schijn-
aanvallen door Sowjet-jagers bloot
festaan. Ook in dit geval had het
merikaanse toestel „niettegen
staande de gevaardlijke en uitda
gende manoeuvres" van de Sowjet-
vliegtuigen niet geschoten. Ook
waren de Sowjet-toestellen in geen
enkele opzicht bedreigd.
Aan het slot van de nota zegt de
Amerikaanse regering te verwachten
dat de Sowjet-regerïng maatregelen
treft om een einde te maken aan der
gelijke voorvallen. Zij wordt verant
woordelijk gesteld voor de gevolgen
van een herhaling dezer incidenten.
p is het 40 jaar geleden, dat =f
na een mislukte revolutiepo-
ging op het Malieveld in Den
Haag met onbeschrijflijk en- p
p thousiasme een grootse hulde- p
betoging aan koningin Wilhel-
H mina plaats had, van wier rij-
H tuig de paarden werden af ge- p
spannen, waarna soldaten het
voorttrokken;
1 is het 100 jaar geleden
dat de „Big Ben", de 13% ton
wegende luidklok in de toren ff
p van het Engelse parlementsge-
bouw, voor de eerste maal werd
geluid, al duurde het nog tot ff
mei 1859, eer de klok voldoen-
de was afgestemd op het daar-
M bij behorende uurwerk;
p viert de Nederlandse ci- H
neast Joris Ivens, wiens Franse §i
inzending „La Seine a rencon-
tré Paris" op het filmfestival te
Cannes in mei jl. werd be- f§
kroond met de eerste prijs, zijn Ij
60e verjaardag.
yERWAQHT.
DROOG
Droog weer met plaatselijk wolken
velden. Zwakke tot matige oostelijke
wind. Ongeveer dezelfde middagtém-
peraturen als gisteren.
ZON EN MAAN
19 november
Zon op 8.05 onder 16.45
Maan op 13.57 onder 0.40
