Marineraad onderzoekt stranding
van kruiser de Zeven Provinciën
GEEN ADMINISTRATIEVE UNIE
VOOR DELEN VAN N.-GUINEA
BABY IN HUISKAMER
BEDREIGD DOOR LEEUW
DINSDAG' 11 NOVEMBER 1958
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
8
GROTE BELANGSTELING IN ROLZAAL
In het bijzonder wordt nagegaan
of manoeuvreerfouten zijn gemaakt
In de speciaal voor dit doel vrijgemaakte Rolzaal in Den Haag
is de marineraad gisteren bijeengekomen om een onderzoek in
te stellen naar de gebeurtenissen, die leidden tot liet aan de
grond lopen van Hr. nis. kruiser „Zeven Provinciën" op 26
augustus j.l. In het bijzonder werd nagegaan of er eventuele
fout enzijn gemaakt bij het manoeuvreren met het schip, dat on
der cominando stond van kapitein ter zee M. J. de Vos, waar
door het schip een heel etmaal vast zat op de kop van het weste
lijk havenhoofd van de nieuwe marinehaven in Den Helder.
Er bestond voor deze zitting van de marineraad veel belangstel
ling van de zijde der marineautoriteiten en van het publiek.
De marineraad staat onder voorzitterschap van mr. L. van Loo-
keren Campagne. Leden zijn commandeur b.d. M. C. van Gron-
delle, kapt. ter zee b.d. N. W. Sluyter, schout bij nacht C. B. M.
van Erkel, commandeur J. F. van Duim en kapt. ter zee D. J.
Kommer. De raad is nog niet met het onderzoek gereed.
Over de belemmering nabij en in de
haven van Nieuwediep door bagger
molens blijkt nogal verschil in op
vatting te bestaan tussen de haven
autoriteiten enerzijds en de comman
danten van grote bodems anderzijds.
Kapt. ter zee De Vos, die gedurende
bijna twee uur zijn visie gaf op de
stranding, verklaarde, dat hij bij het
binnenvaren (op de werf moest een
lek in een flens van de hoofdstoom-
leiding worden gerepareerd) stellig
geen gebruik had willen maken van
sleepbootassistentie.
„Er zijn alleen havensleepboten", zo
zei hij, „met weinig vermogen".
Naar zijn oordeel zou de manoeuvre
met sléepboothulp onhandiger zijn
verlopen. „Nu had ik het schip beter
in de hand".
Voorzitter: ..Waarom heeft U na het
Schulpengat niet geseind, dat U op
één schroef zou binnenlopen?"
Kapt. ter zee De Vos: „Ik betwijfel
of er enige reactie op zou zijn ge
weest".
Men herinnert zich, dat van „De Ze
ven Provinciën" de stuurboordmachi
ne was uitgevallen. „Ik heb voor
dien", aldus kapt. ter zee De Vos,
„ettelijke malen gewaarschuwd, dat
het binnenkomen werd bemoeilijkt
door obstakels. Ik kreeg er geen re
acties op. Ik had al eens bijna een
aanvaring gehad. Toen heb ik de
commandant maritieme middelen
verzocht, de baggermolens te verhalen
en mij voortaan op te geven, welke
obstakels ik kon verwachten. Ook
commandanten van Engelse schepen
hebben zich in deze geest uitgelaten.
Veertig jaar
Slot van pag. 1)
in het Nederland van 1918 bestonden,
zijn thans goeddeels vérvaagd. Er is
in Nederland een ander sociaal kli
maat ontstaan en er is een einde ge
komen aan de vereenzelviging van
het landsbestuur met een bepaalde
groep of klasse in de maatschappij.
Ook leven oprechte nationale gevoe
lens sedert 1940 sterker in Neder
land dan ooit tevoren. Het moet
daarom moeilijk zijn voor onze jonge
mensen iets te verstaan van de grote
geladenheid die in november 1918
het Nederlandse volk beheerste.
Alleen deskundigen kunnen nog juis
te parallellen trekken tussen dat, wat
nu leeft en wat zich in die dagen af
speelde. Dat verklaart wellicht waar
om vele jonge mensen de betekenis
van die dagen zo gering achtten. Die
betekenis is niet gering op zich zelf,
maar wel is ze klein in vergelijking
met hetgeen enkele tientallen jaren
later aan Nederland overkwam.
En van dat standpunt bezien is het
wellicht goed om die novemberdagen
van 1918 niet al te nadrukkelijk te
gedenken. Men zou eens misverstaan
kunnen worden door de jongere ge
neratie die de wijze lessen niet
zou begrijpen, omdat zij de gebeurte
nissen, waarop die wijze lessen slaan,
niet meer doorgrondt.
Bij herhaling heb ik gevraagd óm
meer ruimte".
Ok bij het horen van de andere
getuigen bleek het dat men aan
boord, geen klachten had over de
manoeuvreerbaarheid van „De
Zeven Provinciën". Kapt. ter zee
De Vos vond dan ook, dat de ma
rineraad teveel de nadruk legde
op de ene schroef, ,,'t Enige na
deel was: m'n achteruit-vermogen
was wat minder".
Aan do hand van een reconstructie
tekening verklaarde kapt. ter zee De
Vos, op welke wijze lüj de haven had
willen binnenkomen. „Ik wijt het
vastlopen aan de onderstroom, die
uit de haven kwam. De gegevens van
waterstaat strekken zich nit tot drie
nieter ouder het wateroppervlak.. De
„Zeven" steekt 6.60 meter"'.
De commandant was voor zijn ma
noeuvre een scheepsbreedte te kort
gekomen. Hij verklaarde, het risico
te hebben genomen, daar redelijker
wijs mocht worden aangenomen, dat
hij zou slagen.
Maatregelen ter verkrijging van
meer ruimte voor het binnenlopen
waren nooit genomen. Op septem
ber, dus na het ongeval, had hij ge
weigerd de haven uit te gaan met
„De Zeven Provinciën". Dat was
hem door de obstakels niet moge
lijk gebleken. Hij had de comman
dant maritieme middelen gevraagd
maatregelen te treffen en de com
mandant zeemacht Nederland doen
weten: „dit gaat zo niet, het is niet
mogelijk, de haven te verlaten".
De havenofficier, kapitein-luitenant
ter zee N. J. Jongewaard. zei uiader-
hand, dat hij er zich op 2 september
over had verbaasd, dat „De Zeven
Provinciën" niet vertrok. Uit diens
verklaring mocht men overigens ver
nemen, dat enige tijd na de stranding
wel enkele maatregelen zijn genomen
ter verbetering van de situatie. Ook
voerde hij aan, dat er geen andere
haven in ons land zo onderhevig is
aan veranderingen als de haven van
Den Helder.
Eerder op de dag waren als getuige
verhoord de heer A. Hokken (schip
per van de baggermolen „Oostgeul"),
die erbij bleef, dat hij geen hinder
had veroorzaakt voor „De Zeven Pro
vinciën", luitenant ter zee der eerste
klasse J. B. Genet (officier van navi
gatie), luitenant ter zee der tweede
klasse O. C. C. W. Roodenburg (of
ficier van de wacht), luitenant ter
zee der tweede klasse R. A. ten Dam
(ondergeschikt officier van de
wacht), kwartiermeester H. Terlouw
(de roerganger) en kapitein-luitenant
ter zee T. L. C. Rietdijk (hoofd van
de machinekamer).
Meermalen werd gesproken over de
kwestie of al dan niet aan de roer
ganger was gemeld, dat de kruiser
op één schroef voer. De heer Rooden
burg bijvoorbeeld zei, dat hij zulks
had doorgegeven. De roerganger ver
telde, dat hem geen bijzonderheden
over de aard van de averij waren
meegedeeld.
Het nare in deze was, dat haven
roerganger Terlouw later dan ge
bruikelijk op post was gekomen: in
plaats van om vijf uur (met het an
ker ophalen) eerst om kwart voor
zes. Niemand kon zich, bleek ons al
thans ter zitting, herinneren, wie
Terlouws voorganger was geweest.
Roerganger Terlouw meldde, dat
hij, als hij van de ene schroef had
geweten, daarmee rekening had
kunnen houden bij de roeruitslag.
Hem was niet meegedeeld, of de
kruiser minder goed bestuurbaar
zou zijn.
BEHEERSCHAPSCOMMISSIE DER VER. NATIES
De vertegenwoordigers van Neder
land en Australië hebben in de be-
heerschapscommissie van de Verenig
de Naties de veronderstelling van de
hand gewezen, dat liun regeringen
van de beide delen van Nieuw-Guinea
een soort administratieve unie ma
ken. Beide landen verklaarden dat
Nederland de soevereiniteit over wes
telijk Nieuw-Guinea toekomt. Deze
wordt door Indonesië betwist.
Cyril Chambers, die voor de labour-
partij zitting in het Australische par
lement heeft, zei dat er op bestuurs
gebied al lang een nauwe samenwer
king met de Nederlanders bestaat in
aangelegenheden van gemeenschap
pelijk belang. Er is geen reden om
aan te nemen, zei hij, dat deze sa
menwerking „anders dan vruchtbaar"
zal zijn.
Nederland en Australië, aldus Cham
bers, baseren hun politiek op belan
gen en onvervreemdbare rechten van
de bewoners.
De lioela-hoep mode i-s nog niet tot
Formosa doorgedrongen. Toch blijlct
uit de bijgaande fotodat de hoepel
er geen onbekend ding is: men ge
bruikt het als spel maar vooral
als gymnastiekattrïbuutzoals hier
deze groep jongens tijdens een gym-
nastiekfeest in Tai Tsjoeng.
De Nederlandse afgevaardigde prof.
J. M. Pieters zei, dat er niets nieuws
is in de AustralischNederlandse sa
menwerking op bestuursgebied in
Nieuw-Guinea. Zij is een logisch ge
volg van het feit, zei hij, dat men op
het gehele eiland met soortgelijke
problemen te maken heeft. De me
ningsuitwisseling in 1953 had veel
bijgedragen tot een beter begrip van
de gemeenschappelijke problemen en
de weg bereid voor een vruchtbare
samenwerking. Ook was toen geble
ken hoe belangrijk het is, dat het be
stuur van het ene deel van het eiland
weet wat er in het andere deel gaan
de is.
Directeur Caritas
voor hoge raad
De directeur van de Caritas-vereni-
ging te Heerlen M. G. Hermes, zal
op 25 november voor de Hoge Raad
verschijnen. Nadat de heer Hermes
enkele maanden geledèn door de
Maastrichtse rechtbank in hoger be-,
roep ontslagen was van een rechts
vervolging, had de officier van jus
titie ambtshalve cassatie aangete
kend.
UIL. Terwijl de lange afstand-loper
Ken Baily vrijdagavond, in een licht-
gevend trainingspak gestoken van- j
wege het verkeer, een oefenrit door j
Bournemouth maakte, werd hij aan- j
gevallen door een uil. Alvorens zich I M
weer terug te trekken in de bomen,
reet het beest het front van Baily's
kostuum open. „Als het dit pak is
wat uilen aantrekt", was Baily's
reactie, „dan loop ik voortaan liever
risico met het verkeer".
REDENAAR. Het technologisch in
stituut van Massachusetts heeft be
kendgemaakt dat een elektronisch
brein is ontwikkeld met een grotere
woordenschat dan sir Winston Chur
chill heeft. Het ding heeft een voca-
bulaire van 60.000 worden, dat is
10.000 meer dan algemeen aan sii
Winston worden toegeschreven.
TEGEN DE STERKE ARM. Met eer
harde klap hotste Charles Reed ii
Medina (Ohio) bij het „nemen" vai
een bocht tegen de geparkeerde wa
gen van een plaatsvervangend she.
riff, welk voertuig toen op zijn beui
tegen de auto van ec-n rechter bc
landde die op zijn beurt een deu
toebracht aan een passerende ovci
valwagen. Ondanks alle schade di
de sterke arm ondervond ging Reet
vrijuit. De plaatsvervangend sherifi
had zijn wagen namelijk op onwet
tige wijze, en wel te dicht bij het
kruispunt, geparkee-d.
Kort geding over goedkope
koffie in pogdervorm.
De N.V. Maggi's produktenmaat-
sehappij te Amsterdam, die o.a. kof
fie in poedervorm van een Zwitser
se maatschappij importeert en in
Nederland in de handel brengt, fs een
kort geding begonnen tegen een
marktkoopman, die deze blikjes van
grossiers betrekt en ze tegen een
prijs aan het publiek verkocht, die
35- cent lager was dan de normale
prijs.
Door do raadsman van eiseresse
werd aangevoerd, dat er een bin
dende prijs van f 2.4o per blikje is
vastgesteld. Hij verzocht de rechter
om gedaagde een dwangsom van
f 250.voor iedere overtreding op
te leggen.
De raadsman van dé marktkoopman
noemde dit een strijd van een olifant
tegen een vlo. De pleiter vroeg zich
af waarom de eisende partij de gros
sier niet had gedagvaard, want vol
gens hem pleegde die contractbreuk.
Voorts voerde hij aan, dat op deze
koffie in poedervorm „een schanda
lige winst" wordt behaald.
De president zal op 17 november a.s.
uitspraak "dóen.
Belgisch-Luxemburgse
kamer van koophandel
In een te Brussel gehouden vergade
ring van het patronage-comité en het
bestuur van het „Belgisch-Luxem
burgs centrum voor handelsbetrek
kingen in Nederland" is met alge
mene stemmen besloten de naam van
het centrum te wijzigen in „Belgisch-
Luxemburgse Kamer van Koophan
del voor Nederland".
Dit besluit werd genomen op grond
van praktische overwegingen en ten
bate van het bedrijfsleven. Talrijke
bedrijven en instanties verkeren in
de mening dat het Belgisch-Luxem
burgs centrum geen kamer van
koophandel is en vragen inlichtingen
of diensten die buiten het kader van
de nol-male werkzaamheden van
een kamer van koophandel vallen
alhoewel het centrum van zijn op
richting af. als lid van de federatie
der Belgische Kamers van Koophan
del in het buitenland en uit hoofde
van zijn statuten de taak van Kamer
van Koophandel vervult.
Maandagmorgen is in de Rolzaal te
Den Haag tijdens een zitting van de
marineraad de stranding van de „Ze
ven provinciënbehandeld
Foto boven: v.l.n.r.: Schout bij nacht
C. B. M. van Erkelpresident mr. L.
van Looker enCampagne, comman
deur J. F. van Duim en kapitein ter
zee b.d. M. W. Sluyter.
Foto onder: De president mr. L. van
LookerenCampagne bespreekt met
een getuige, schipper A. Hokkem
(links) van de baggermolen Oost
geulaan de hand van kaarten de
situatie.
In het midden v.l.n.r.: Commandeur
N.C. van Grondèlle en schout bij
nacht G. B. M. van Erkel
Thailandse brandstichters
werden terechtgesteld.
Zondagavond zijn twee Thailanders,
die schuldig waren bevonden aan
brandstichting, door een vuurpelo
ton terechtgesteld. De door hen "ver
oorzaakte brand heeft meer dan hon
derd woningen van het nabij Bang
kok gelegen dorp Thonboeri in de as
gelegd. Er waren, in verband met
deze brand, in totaal zes personen
gearresteerd. Een hunner is, enige
uren na zijn gevangenneming, gefu
silleerd, nadat hij door een krijgs
raad ter dood was veroordeeld. In
totaal zijn nu dus drie brandstich
ters door de kogel terechtgesteld.
Het vuurpeloton, dat de executie
uitvoerde, stond onder persoonlijk
bevel van de opperbevelhebber van
het Thailandse leger, maarschalk
Sarit Thanarat, die tevens leider
van de revolutionaire regeringspar
tij is.
In een door de revolutionaire partij
uitgegeven bekendmaking zegt maar
schalk Thanarat, dat een onderzoek
heeft aangetoond, dat de brand te
Thonboeri een „daad van terrorisme
is, die het onmiskenbare stempel
van de communistische strategie
draagt".
Het „grandhotei" in Warschau Ss het
eerste hotel in Europa dat uitgerust is
met een landingsplaats voor helikopters.
Het ligt ln de bedoeling in de loop van
het volgende jaar een regelmatige dienst
tussen het vliegveld Okecie en het ho
tel te onderhouden, waardoor de gasten
in een minimum van tijd van en naar
het vliegveld vervoerd kunnen worden.
Het Wereldgebeuren
Stunten
Koning Hoessein van Jordanië
(23) staat bekend als een groot
vliegenthousiast. Vaak ziet men
I hem boven Amman stunten.
I Hij heeft eens met zijn vliegtuig als
gids gediend voor de mensen, die een
per parachute uit een verongelukt
toestel neergedoken Brit uit de
woestijn redden.
Bij anti-westerse relletjes is het wel
eens gebeurd dat de o.m. in Engeland
opgevoede koning boven Amman
rondcirkelde om zo te zien hoe het
Arabische Legioen van Glubb Pasja
met de betogers omsprong. Maar in
middels is de Brit Glubb Pasja een
,paar jaar geleden op hoog bevel van
de koning himself uit het land gezet.
Intussen heeft de koning te kampen
gehad met allerlei binnen- en buiten
landse moeilijkheden, die voortvloei
den uit de huidige ontwikkeling naar
pan-Arabisme en „Nasserisme" in
het Midden-Oosten. Met Glubbs af
zetting gaf de koning uiting aan zijn
bereidheid om aan het nationalisme
tegemoet te komen, maar hij was
zich wel ervan bewust, dat hij daar
mee „tegelijk bezig was zichzelf te
gen te werken". Het was immers wel
duidelijk, dat Nasser nooit tevreden
zou zi'jn met een bondgenootschap
tussen de Verenigde Arabische Re
publiek en het Jordanië van Hoes
sein. Nassers einddoel kon niet anders
wezen dan de inpalming van Jordanië
in het grote verenigde Arabische ge
heel maar om tegemoet te komen
aan de luidkeels verkondigde wensen
van de gevestigde Palestijnen en van
de Palestijnse vluchtelingen in zijn
land, kapte Hoessein zijn banden met
het westen af.
Het avontuur dat de koning gis
teren beleefde zou wel de mees
te plaatsruimte moeten inne
men als hij ooit eens ertoe zou over
gaan, een boek te schrijven onder de
titel „Het vliegtuig en ik". Slechts
enkele uren vliegens van de Jordaan
se hoofdstad verwijderd, op weg naar
Europa om hier vakantie te houden,
zag de koning Migs van de Verenig
de Arabische Republiek, die dreigend
dichtbij kwamen vliegen nadat hij
had geweigerd op het vliegveld van
Nassers Damascus te landen en
overvliegen hem verboden was. Dit
was ongetwijfeld een vorm van „es-
cortering", die de vorst noch zijn ge
zelschap op prijs kon stellen.
Het was een verademing, toen dit
vijandige stunten ophield en men zich
(betrekkelijk) veilig weer boven
Jordaans grondgebied bevond. De
beloften, die de koning zondag aan
de vooravond van zijn vakantietocht
had uitgesproken, gingen nu eerder
dan verwacht in vervulling: „Ik zal
naar U terugkeren om mijn werk te
hervatten".
Van de rust, die de, koning zocht
„na een lange periode waarin
het onze plicht was dag en nacht
op te blijven, elkander steunend om
een crisis te overwonnen welke thans
achter de rug is", is echter niet veel
terechtgekomen. En het ziet ernaar
uit, dat de crisis nog niet voorbij is
en dat hem nog Vele waaknachten
wachten.Kon de koning tijdens de
kontptntten—vair vorig jaar met zijn
„De Havilland" naar „ergens in
Irak" vliegen om daar te beraadsla
gen met zijn neef koning Feisal, die
hulp van troepen beloofde: thans ont
breekt deze ruggesteun. Feisal is op
14 juli vermoord en degenen die na
die staatsgreep in Irak aan de macht
kwamen mogen dan geen Nasser-
mannetjes in de eigenlijke zin van
het woord zijn, zij koesteren voor
Hoessein niet de minste sympathie.
De .Britse troepen, die Hoessein na
dé Iraakse staatsgreep te hulp riep,
hebben het land inmiddels verlaten,
omdat de Arabieren aan de Verenig
de Naties plechtig beloofden, zich
niet meer met eikaars binnenlandse
aangelegenheden te zullen bemoeien.
Het incident van gisteren bewijst
de geringe waarde van deze be
loften. Het is ook een teken van
de hachelijke situatie waarin Hoes
sein zich bevindt, of hij nu vliegt of
rondrijdt, loopt of staat. Zijn land
is het allerarmste van het hele Mid
den-Oosten, en eigenlijk reeds de
„gevangene" van zijn vijandige bu
ren. Hoessein voert een moedige
strijd, maar het is een strijd tussen
een dwerg en een aantal reuzen. Het
feit, dat Israël een bezetting van Jor
danië door Nassers troepen' niet on
gestraft zou laten omdat het de eigen
veiligheid in gevaar zou achten, is in
dit spel nog de voornaamste factor
ten gunste van Hoessein. Het staat
als een paal boven water, dat Hoes-
seïns standhouden een „stunt" maar
tegelijk wat krampachtig is. Maar
deed hij het niet, dan zou wellicht
het gevolg een complete chaos zijn.
Loom uitgestrekt naast
een wieg met een slui
merende baby, zo vond
een Italiaanse leeuwen
temmer zijn gevaarlijk
troetelkind in een huis
kamer-terug, nadat het
dier kans had gezien
uit een ei reus te ont
snappen. Maar voordien
had de eigenzinnige
leeuw maandug bij zijn
onverwacht verschij
nen in de straten een
ware paniek onder de
bevolking van Cantu,
'n dorpje nabij Milaan
veroorzaakt. Vrouwen
gilden en ieder zoclif
l een goed heenkomen.
De leeuw, nerveus door
het ongewone van zijn
toestand en de gedra
gingen van de mensen,
grauwde naar een
vrouw en takelde haar
met zijn klauw derma
te ernstig toe, dat zij
naar een ziekenhuis
noest worden vervoerd.
De deur van een flatge-
douw stond uitnodigend
open en de leeuw stap
te naar bin.ien. Met
:e
3-jarige
bewoonster het onge
wone huisdier haar huis
verkennen. In verwar
ring wist ze met vijf
van haar kinderen te
vluchten maar vergat
de drie maanden oude
baby.
De leeuw ging naar de
zuigeling toe. besnuf
felde het kind en legde
zich op de vloer neer
als een grote, luie kat.
Inmiddels waren de
agenten van het dorpje
gewaarschuwd. Zij
hielden hun geweren
voor de open deur in de
aanslag, maar zij durf
den niet verder te gaan
uit vrees, dat de leeuw
liet kind iets zou doen.
Als het gevaar voor het
kind groter zou zij'n ge
worden, zouden zij heb
ben geschoten. De tem
mer ging- naar 'n raam
toe, aan de andere kant
van het vertrek en pro
beerde daar de aan
dacht van de leeuw te
trekken.
Vier keer scheen de
leeuw weer onrustig te
worden. Hij b woog
zijn kop en staart heen
en weer en schoof een
keer verder in de rich
ting van de zuigeling.
De circusknechten
brachten een kooi op
wielen en staken een
lange stalen tunnel door
de deur heen de kamer
in.
De temmer nam op een
gegeven moment zijn
kans waar en kwam de
kamer binnen. Hij be
woog zich heel voor
zichtig en „streelde de
leeuw zachtjes met zijn
zweep de tunnel in en
de kooi binnen."
Het was de meest sen
sationele voorstelling
van zijn carrière, maar
er volgde geen applaus
op, wel zuchten van
verlichting.
De agenten liepen toen
de kamer binnen en ga
ven de zuigeling aan
de moeder. De circus
knechten zeiden, dat,
als de leeuw niet juist
zijn voedsel "had gehad,
de zuigeling er niet zo
goed zou zijn afgeko
men.
KONING HOESSEIN
...hachelijk vliegavontuur...
Het Oostduitse volkslied, dat gecom
poneerd heet te zijn door de Oostduit
se componist Hans Eisler, is een plagi
aat, zo heeft de Duitse componist Peter
Kreuder In een onderhoud met een ver
slaggever verklaard. De melodie is af
komstig van mijn in 1938 bekend gewor
den schlager .Good bye, Johnny", uit de
film „Water voor Canitoga", waarin Hans
Albers de hoofdrol speelde, aldus Kreu
der. Hij is van plan de kwestie zo spoe
dig mogelijk voor de rechter te brengen.