Verbeteringen aan enkele gevels
van oude Middelburgse huizen
lijmt kond alle hout!
„Moord
in de krantenwijk
AFSCHEID VAN BINNENLOODS
J. BRANDT TE TERNEUZEN
GETAFLEZ
VLISSINGSE LUTHERSE KERK
IS FRAAI GERESTAUREERD
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
DINSDAG 4 NOVEMBER 1958
UNIEKE GEVEL KWAM VRIJ
Men zal pogen oude gevel in
straatwand op te nemen
De secretaris der Vereniging tot Instandhouding van oude gebouwen
te Middelburg schrijft ons:
Terwijl alle belangstellenden in liet reeds zozeer geschonden en
nog steeds bedreigde aanzien vau oud-Middelburg uitzien naar
de uiteindelijke oplossing t.a.v. het knooppunt Lange Delft
Sïnt-Pieterstraat met name wat betreft de v.m. Gasthuïskerk
komen er drie berichten en feiten, die belangstelling en in
stemming verdienen. Het betreft, in historische volgorde, de
houten gevel in de tuin van het Zeeuwsch Genootschap, een ver
borgen gevel in de Nieuwstraat en het huis 's-Hertegenbosch
aan de Vlasmarkt.
De houten gevel, uit de 15e eeuw,
die tot c.a. 1880 aan de Lange Delft
tegenover de Sint-Janstraat stond,
wordt, met steun van het rijk, van
opgetréden gebreken hersteld. Aan
de suggestie, door een belangstellen
de geopperd, deze „levend" te ma
ken door opneming in een straat-
wand, kan echter niet worden vol
daan. Het idee is goed bedoeld, doch
praktisch onuitvoerbaar.
Op de binnenplaats van het huis in
de Nieuwstraat. waarin de Provin
ciale Planologische Dienst zetelt,
werd na de bevrijding het was
aan de auteur van de monumenten
van Middelburg, verschenen in 1941,
onbekend een bouwsel ontdekt
met een bijzonder belangwekkende,
zij het enigszins geschonden voorge
vel.
Deze was opgetrokken uit bak
steen met banden van zandsteen
ep gecennuleerde vensteromlijs-
Huis 's Hertogenbosch:
resultaat verrassend
tiugen met Ionische kapitelen; in'
de bovenste verdieping een kruis-
venster, waarboven een fronton,
van .zandsteen evenals de (ge
schonden) kroonlijst. De gevel zal
op omstreeks 1575 mogen worden
geschat en is 'n uniek overblijfsel
der vroegere renaissance in Middel
burg. Wegens de verbouwing van
genoemd bureau moest zij wor
den afgebroken. Dat is met uiter
ste zorg geschied met de bedoe
ling, indien enigszins mogelijk,
de gevel t.z.t. in een vrijgekomen
straat wand op te nemen. Van
deskundige zijde werd echter ver
nomen, dat dit. niet zo eenvoudig
zal zijn.
VLASMARKT
De brede, van 1665 daterende gevel
van het huis 's-Hei togeriooscu v ias-
markt 51) was tot voor kort geheel
bepleisterd. Jaren geleden was bij
de toenmalige eigenaar het plan ge
rezen de gevel daarvan te ontdoen,
maar de onzekerheid, wat dan te
voorschijn zóu komen er zijn af
schrikwekkende voorbeelden, o.a. hèt
oude Bogmans in Rotterdam deed
daarvan afzien.
Do huidige eigenaar echter heeft het.
erop gewaagd en het resultaat
was verrassend. Niet alleen viel de
kwaliteiten van de steeii nogal mee,
maar, wat veel belangrijker is, de
gevel bleek niet, zoals bij overeen
komstige Middelburgse huizen (Dam
31, Kantongerecht) liet géval is, uit
sluitend van bnksteen té zijn opge
trokken. Dit materiaal is gebruikt
voor de vleugels; de middenpartij is,
evenals de kapitelen boven de pilas
ters. van zandsteen.
Door deze bewerking is dus een gevel
vrijgekomen, uniek in Middelburg en
zeldzaam in Nederland, een gevel,
die het bepleisteren door vorige ge
slachten 2elfs nog door overheids
instanties verdedigd te schande
maakt.
Bazaar Miauw bracht 2000
op voor nieuwe kennel
Stenen gebouwtje zal 24 honden
kunnen herbergen
Dc bazaar „Miauw", die de stichting
Zeeuwse dierenasiel enkele weken In
de Middelburgse Vleeshal van het
stadhuis gehouden heeft, is bezocht
door ongeveer 2400 dierenvrienden
en andere belangstellenden. Een aan
tal, waarmee de organisatoren van
de bazaar best tevreden waren. Het
batig saldo van de bazaar was na
aftrek van alle kosten rond
2000.—.
Met dit geld is men van plan om het
dierenasiel aan de Industrieweg' te
Middelburg uit te breiden met een
tweede nieuwe hondenkennel. Daar
een houten kennel met name in de
winter bijzonder moeilijk te verwar
men is, zal de nieuwe keünel uit
steen opgetrokken worden.. Hierin
kunnen in totaal 24 honden een on
derdak krijgen. Verder zijn er enkele
isoleereellen in het bouwplan ontwor
pen. teneinde daar honden met be
smettelijke ziekten in onder te bren
gen.
De nieuwe kennel zal voornamelijk
bestemd zijn foor zomer, en pension
gasten, die omstreeks de vakantie
in .grote getale door hun bazen en
bazinnen naar 't asiel gebracht wor
den.
zwaar beschadigd
Vrachtauto slipte nabij Sloedam
Maandagmorgen omstreeks half elf
is nabij de Sloedam (Bevelandse zij
de) een verkeersongeval gebeurd,
waarbij 'n personenauto zwaar werd
beschadigd. Er deden zich geen per
soonlijke ongelukken voor.
De bestuurder van een personenauto,
zekere A. de B. uit Souburg' reed in
de richting Goes, toen hij even voor
bij de Sloedam een links van de weg
staande vrachtauto moest passeren.
Op dat moment naderden uit de
richting. Goes enkele auto's, die vóór
de vrachtauto stopten om B. te laten
passeren. Een vrachtauto metaan-"-
hangwagen, bestuurd door G. van M.
uit Renkum, kwam tijdens het rem
men evenwel te slippen en draaide
een halve slag om. Door deze onver
wachte manoeuvre kwam de aan
hangwagen op het linker-weggedeel-
te terecht met het gevolg, dat de
personenwagen van De B. uit Su-
burg tegen de aanhangwagen reed.
De personenauto werd zwaar be
schadigd.
NA RUIM 35 JAAR DIENST
Waarderende woorden over
een voorzichtig zeeman
In de bovenzaal van Hotel „Centraat"
te Terneuzen werd maandagmorgen
in een kring van genodigden afscheid
genomen van de binnenloods J. F. O.
randt, die wegens .het bereiken van
dc 65-jarige leeftijd op 1 'november
j.l. het loodswezen heeft verlaten.
Onder hen die afscheid kwamen ne
men waren de beren C. ter Poorten
uit Vlissingen, directeur loodswezen
in het zesde district, en A. K. de
Vries, commissaris van het loodswe
zen te Terneuzen, en vertegenwoor
digers van zee- en rlvierloodsclienst
te Vlissingen en Terneuzen en van
de bootliedenwacht te Terneuzen.
De oudste collega van de heer
Brandt, de binnenloods C. Heeres,
sprak een woord van welkom tot dc
genodigden, waarbij hij zich tot z'n
scheidende collega richtte, daarbij de
hoop uitsprekend, dat deze nog lange
tijd van z'n verdiend pensioen zal
mogen genieten.
Directeur Ter Poorten toonde zich
verheugd bij dit afscheid aanwezig Ce
kunnen zijn, hoewel hij het ieaeï-e
kunstharshjiu
Ceta-Bever
keer weer als een verlies verklaarde
te beschouwen als één der oudere
loodsen wegging. „Evenals ikzelf,
hebt U er nu ruim 35 jaar opzitten,
in welke tijd U goed en gelukkig
hebt gevaren. Ik dank U voor alles
wat U in het belang van het loods
wezen hebt gedaan en hoop, dat U
in goede gezöhdhoid,gelukkig en
lang van uw pensioen zult mogen
fenieten", aldus bésloot de heer Ter
oorteh.
Commissaris Dc Vries wees onder
meer op het feit, (lat er sedert (le
tijd dat Brandt in dienst kwam,
wel het één en ander is veran
derd. „In de lange tijd die ik U
hier heb gekend, heb ik U als een
loods leren kennen die liefde voor
z'n vak had en die dit vak altijd
met enthousiasme uitvoerde".
Met dank voor de buitengewoon pret
tige samenwerking, nam hij afscheid
van de lieer Brandt, hem namens het
gehele loodswezen een geschenk aan-
bièdend.
Namens alle zee- en binnenloodsen te
Vlissineen sprak do heer J. de Jong,
die gewaagde van „een steeds klei
ner wordend ploeg je van oudere lood
sen". Hij noemde de heer Brandt een
prettige collega, wiens oordeel altijd
bezadigd was. Verder sprak hij dc
hoop uit, dat hij zich zeer snel aan
de veranderde omstandigheden zou
kunnen aanpassen.
De heer H. Geensen voerde tot slot
het woord namens het personeel der
bootliedenwacht te Terneuzen, dat,
ZONDAG A.S. IN GEBRUIK
Gebouw aan Walstraat vóór
1735 van Schuttersgilde
Zondagmiddag 8 november a.s. zal de
Vlissingse lutherse gemeente tijdens
een speciale dienst, die om half vijf
begint, haar gerestaureerde kerk aan
de Walstraat officieel in gebruik ne
men. Iu deze dienst zal ds. H. Jo
hannes uit Breda voorgaan, de vroe
gere predikant van de Lutherse Kerk
te Vlissingen. Zes maanden geleden
werd met de restauratie van de kerk
het gebouw werd in 1735 door de
Lutherse Kerk van het schuttersgil
de overgenomen begonnen. De res
tauratie heeft circa 60.000 ge
vergd, welk bedrag werd bijeenge
bracht door Monumentenzorg, Ram
penfonds, de Synode van,.de Lutherse
Kerk te Amsterdam, de Vlissingse
Kerk en de gemeenteleden.
Het bedehuis is fraai gerestaureerd.
De entree van de kerk is ruimer ge
maakt. Hot oude orgel, dat boven de
preekstoel was opgesteld, is verwij-
zoals hij opmerkte „dag' en nacht
met U samen de scheepvaart heeft
gediend". Hij roemde de prettige sa-:
menwerking tussen loodswezen en
bootlieden. Loods Brandt prees hij
als een bekwaam loods die het „Sa-
fety-first" als devies had. Als blijk
van waardering bood hij hem namens
de bootlieden een waardebon aan.
De heer Brandt dftnkte tenslotte voor
de belangstelling en voor de waar
derende woorden aan zijn adres ge
richt. Ookhij was Aan mening, dat
er in die 35 jaren wel het één en an
der was veranderd. „Er moest voor
al ill die beginjuren hard worden ge
werkt, terwijl er weinig promotie
was. Ik kan me nog goetl herinne
ren", aldus de heer Brandt, „dat we
met de roeiboot uren bezig waren óm
een schip te praaien en als het dan
eindelijk gelulct was om langszijte
komen, dan lcön het je gebeuren, dat
een Belgische loods Je al voor was
Nu maken we het gelukkig mee,
dat de directie (le loodsen inschakelt
als er dingen te veranderen of te on
derzoeken zijn, hetgeen vroeger wel
eens anders is geweest", aldus be
sloot de scheldende binnenloods.
derd. Het nieuwe, dat binnenkort zal
arriveren, wordt juist recht tegen
over de preekstoel geplaatst, op de
galerij.
De dubbele rij zitbanken langs de
zijwanden is teruggebracht tót
één. Dóórdat men de voorste rij
liet vervallen kon tussen de in
het midden van de kerk opgestel
de banken deze werden door
nieuwe zeer fraaie, houten banken
vervangen een middenpad wor
den vrijgelaten, dat ongeveer an
derhalve meter breed is.
De kerk is niet gehee! rechthoekig:
voorgevel en achtergevel lopen niet
paralel. Dit werd vóór de restaura
tie nog geaccentueerd, doordat de
galerij evenwijdig 'liep mgt de aan
de Walstraat grenzende gevel. Thans
loop de galerij evenwijdig met de
achtergevel, waardoor het kerkinte
rieur èen volkomen rechthoekige in
druk maakt.
Voorheen diende de onderzijde van
het orgel als klankbord: nu het orgel
een andere plaats is toegedacht is
boven de preekstoel een nieuw klank
bord aangebracht.
Vernieuwd worden ook de ramen,
die van kathedraalglas werden
voorzien. De wandverlichtlng
werd, passend hij de fraaie kope
ren kronen de centrumverlloli-
tlng uitgebreid.
De koperen kronen, die reeds na de
ramp werden opgeknapt, maken mét
de nieuwe wandverlichtïng een voor
treffelijke indruk. Bij de restauratie
werd eèn nieuw plafond aangebracht,
de muren werden opnieuw gepleisterd,
zoals uiteraard ook het schilder
werk geheel werd vernieuwd. De ver
warming van de kerk, die thans ruim
150 zitplaatsen telt, geschiedde vroe
ger door een kolcnkachel. Deze moest
plaats maken voor vier gaskachels,
hetgeen ccn aanzienlijke vooruitgang
betekent.
Het werk werd uitgevoerd door het
aannemersbedrijf FÏipse uit Kóude-
kerke; architect van deze geslaagde
restauratie was de heer W. Messer
uit Vlissingen. Gedurende dc restau
ratic heeft men kerk gehouden in het
vporzaaltje van het Maarten Luther-
huls in het Grocnewou'd.
ËULAN voormolochto behandeling „3*
.„v** van wol en ander* dierlijke
vetelsi een wetemchappelijke
plonlori-prottalie von BA^ER)
Dentallen jaren op zijn
deugdelijkheid beproefd,
luimt op maandag, woen»dag, vrij do g en zaterda
om 9.52 uur naar hei SUIAN-PROGRAMMA over-Radio LUXEMBURG 206 r
EMjlLLLTHA
DOOR ANDREW GARVE.
„Ik geef toe, dat et' op het ogenblik
geen motief bekend is", zei Haines
voorzichtig, „maar er kan nog van
'alles aan het licht komen. Wat houdt
U achter ten opzichte van Hind?"
..Niets".
Haines keek hem onderzoekend aan.
..Zelfs als dat waar is, bestaat er
nog zo iets als je voordeel doen met
een reeds bedreven moord en met
de daarbij gevolgde methode. Dat is
vaak gedaan. A. vermoordt B; C die
reeds lang D wilde vermoorden, rea
liseert zich, dat hem nu de weg ge
wezen is en dat met enig geluk A
ook nog van de moord op D zal wor
den verdacht. Er schijnt heel wat
blauwzuur rond te slingeren en meer
dan één persoon kon zich er wat van
verschaffen".
„Het is veel waarschijnlijker, dat er
een krankzinnige in het gebouw
rondloopt, die beide daden heeft be
dreven".
„Dat is ook een mogelijkheid. De
moeilijkheid is een krankzinnige te
herkennen als je er een ziet. Gevoels-
onstandvastigheid, nu, is veel mak
kelijker te ontdekken". Haines lachte
Cardew tamelijk grimmig toe. „We
zullen de zaak nu voor een ogenblik
laten rusten en ik zal nog verder na
vraag doen. In die tussentijd zult U
mij verplichten door nergens heen te.
gaan zonder liet mij te laten weten.
Is dat begrepen?"
„Ik schijn geen andere keus te heb
ben", zei Cardew. Hij stond op en
verliet met zo'n pijnlijk gezicht het
vertrek alsof hij was gegeseld.
Toen de deur zich achter hem had
gesloten, zei Ogilvie: „Toen ik ze
ventien jaar oud was, herinner ik me
een zelfde gevoel tegenover een meis
je te hebben gehad. Maar op zijn
leeftijd moest hij beter weten. Wat
denkt U ervan, chef?"
Haines weifelde. „Ik zal meer weten
als ik de dame in kwestie heb ge
sproken. Ik vind dat ik onmiddellijk
een onderhoud met haar moet heb
ben".
„Denkt U, dat ze belden bij deze
Izaak zijn betrokken?"
„Indien dat zo was, kan ik me niet
voorstellen, dat Cardew zoveel zou
hebben losgelaten. Ze zouden tevoren
de dingen hebben uitgewerkt hij
zou nooit in die hysterische toestand
hebben verkeerd". Haines schudde
langzaam het hoofd. „Ik ben ge
neigd om aan te nemen, dat dit re
laas over mrs. Ede waar is. Hij kon
haar gemakkelijk hebben verlaten in
een stemming van teleurstelling en
wanhoop en Ede uit jaloezie hebben
vermoord. Dan zou hij zich vermoe
delijk hebben gedragen, zoals hij
vandaag derd, Maar wc zijn nog lang
niet zover, dat wc het kunnen bewij
zen. Het is duidelijk, dat Cardew het
eerst onder verdenking viel, maar het
kan zijn dat hij niet de enige in deze
zaak is en voorlopig zouden we er
beter aan doen met aan te nemen,
dat hij het niet is". Haines overwoog,
waarmee nu moest worden begonnen.
„Kijk eens, Ogilvie, wil jij even uit
zoeken, waar Sarge Vickers woont en
dan een praatje met hem maken?
Tracht alles te weten te komen over
de sleutels en wat daarmee de laatste
tijd is gebeurd. En tracht ook nog
eens na te gaan of iemand anders op
enig ogenblik kans kan hebben ge
zien om in de kamer van -Ede te ko
men. En vors ook uit of de werksters
vanmorgen in de douchecel zijn ge
weest. Als je enige aanwijzing vindt,
volg die dan verder. Dan ga ik nu
mrs. Ede bezoeken. In orde?"
Ogilvie knikte, blij met het vooruit
zicht, dat hij nu eens zelf op dhder-
zoek kon uitgaan.
„Goed", zei Haines. „Ik zie 'je hier
morgenochtend weer terug".
HOOFDSTUK 23
Ogilvie verloor geen tijd met het
opsporen van Vickers' adres en een
huif uur later beklom hij reeds de
trappen van een blok gemeentewo
ningen in Paddingston, waar de por
tier woonde. Onder het drinken van
eon kop- cacao vertelde hij van de
poging tot moord op Ede. Vickers
was diep geschokt en klaarblijkelijk
zeer verlangend om. tc helpen, maai'
de antwoorden, die hij op Ogilvies
vragen gaf. waren allemaal negatief.
Het was onmogelijk, zei hij, dat een
van de reservesleutels of de loper
aan een onbevoegd persoon zou zijn
afgegeven of dat de een of ander dio
zonder verlof had weggenomen. Wat
het eerste punt betreft, waren de
instructies zeer strikt en de por
tiersloge werd nooit onbeheerd ge
laten. Hijzelf had ze niet afgegeven
en hij betwijfelde ten zeerste, of een
van zijn béide collega's Peach en
Granger die de nachtdienst onderling
verdeelden, dat wol zou hebben ge
daan. Hij maakte er nog gewag van,
dat de eigenaar en enlcelen van de
directeuren ook lopers hadden cn
Ogilvie maakte in zijn geest een
aantekening om dat na te gaan, hoe
wel hij daarin geen enkel hoopgevend
vooruitzicht kon zien. Tenslotte
moest de inspecteur V'okers' verze
keringen wel aanvaaiden. Ee oude
portier was klaarblijkelijk een man,
die zijn verantwoordelijkheid ernstig
opvatte en die zijn domein trouw zou
blijven. Afgezien dan van hetgeen de
beide andere portiers zouden vertel
len, scheen het zeer onwaarschijnlijk,
dat de moordenaar Inderdaad in het
bezit van een sleutel kon zijn ge
komen.
Ogilvie ging dc situatie nog eens na.
Iemand was do kamer binnengegaan.
Cardew buiten beschouwing gelaten
en aannemend, dat miss Timmens'
getuigenis geloofwaardig was, moest
nu nog één mogelijkheid worden na
gegaan en die was zeer klein.
„Vertel me eens, Sarge, wanneer
wordt mr. Edes kamer schoonge
maakt en hoe doen de werksters met
de sleutels? Is er een of andere bij
zondere regeling?"
„Mrs. Little en haar dames komen
iedere morgen precies om zeven uur",
zei Vickers, „dat is tijdens de dienst
van Granger en dan geeft hij
haar dc loper, zodat zo niet met een
grote bos sleutels wordt lastig geval
len. Zij houdt de loper in haar bezit
totdat het schoonmaken is afgelopen
tegen ongeveer negen uur en geeft
hem clan aan mij terug".
„Jawel. En heeft zc vanmorgen zoals
anders de loper' aan je teruggege
ven?"
„Ja, inspecteur. Iets na negen uur.
Zij is een zeer betrouwbare vrouw
ze Iaat hem niet'* rondslingeren,
zoals U misschien zou denken. Zij
houdt de kantoren reeds bijna tien
jaar schoon, wed ik, en nooit van
iemand één klacht gehoord".
Diep in gedachten nam Ogilvie een
slok van zijn chocolade.
„Kan het zijn, dat iemand van de
nachtredactie nog aan het werk was,
toon de werksters vanmorgen arri
veerden?"
Vickers schudde het hoofd, „De laat-
sten van hen zijn dan al lang ver
trokken. Reeds uren eerder".
„Of zou een van de redacteuren zo
vroeg kunnen zijn begonnen?"
„Zij in geen geval!" zei de portier.
„Die eindigen laat en beginnen laat.
zoals alle krahtonmensen. De loop
jongens komen het eerst binnen en
vast niet vroeger dan half tien. Dan
komen er een paar typistes aantrip-
polen en daarna komen allen binnen
vallen. Maar tijdens het schoonmaken
van de lokalen is het gebouw leeg".
Ogilvie hield aan. „Je vertelde de
chef gisteren, dat je alle vreemden,
die in het gebouw arriveren, in het
oog houdt, maar dat je niet altijd let
op het komen en gaan van de redac
tiestaf. Veronderstel, dat een van
hen, die je goed kent, nu eens van
morgen om acht uur, voor één keer,
het gebouw waé binnengegaan
zou je dat hebben opgemerkt?"
„En of en ik zal U vertellen waar
om omdat het nog nooit is ge
beurd. Bovendien zou er iets gezegd
zijn, daar kunt U zeker van zijn.
O Ja, het zou zeker onze aandacht
hebben getrokken".
(Wordt vervolgd)
