Bewogen leven van sultan Hamid II van Pontianak Monty's kritiek op legerleiders gaat terug tot oorlog '14-'18 RAMPENDEPOT TE DEN BOSCH IN GEBRUIK GENOMEN INTERKERKELIJKE STICHTING VOOR PSALMBERIJMING DINSDAG 4 NOVEMBER 1958 PROVINCIALE '6 hl E U W S E V O U U A N T ONPLEZIERIGE NIEUWE BEZEM Vier bewonderde Britse soldaat doet voor niemand onder in strijdersgemeenschap In Londen zijn zondag; de 544 bladzijden omvattende memoires van veld maarschalk burggraaf Montgomery van Alamein gepubliceerd, waarin „Monty", zoals hij in de oorlog werd genoemd, een beschrijving geeft van zich zelf en zijn bevelhebberschap in de Tweede Wereldoorlog. Montgomery, die tijdens de Tweede Wereldoorlog met generaal Eisen hower, de geallieerde legers in Noord-Afrika en West-Europa naar de overwinning leidde, is vijf weken geleden uit de actieve militaire dienst getreden. De reeds gepubliceerde uittreksels uit zijn boek hebben felle reacties van militaire en politieke tijdgenoten aan beide zijden van de Atlantische Oceaan gewekt. Hij erkent in zijn boek, dat hij dikwijls een omstreden figuur is geweest, doch als zijn criterium neemt hij niet de instemming met zijn optreden van anderen, doch zijn innerlijke overtui ging, zijn plicht en zijn geweten. Montgomery's kritiek op legerleiders gaat terug tot de Eerste Wereld oorlog. Zelf was hij toen luitenant. Volgens hem hadden de bevelhebbers van 1914-'18 geen contact met hun troepen en hadden de zogenaamde goede vechtgeneraals in het geheel geen eerbied voor mensenlevens. had gehoord van plannen voor een terugtrekken uit de Nijldelta en mogelijk zelfs uit Palestina. Montgomery verklaart, dat hij de woestijn introk met het vaste voor nemen om het Achtste Leger strijd lustig te maken. Omdat hij zonder omhaal bevelhebbers ontsloeg die hij ongeschikt vond, verwierf hij al spoedig de reputatie een „on plezierige nieuwe bezem" te zijn. Hij bestrijdt in zijn boek, dat het denkbeeld voor de beroemde slag van El Alamein afkomstig was van veldmaarschalk Alexander. Het was mijn eigen plan, opgesteld in het hoofdkwartier van het Achtste Leger, verklaart hij. Vreemde plaats Na de geslaagde veldtocht door de Libische woestijn en de vlucht van Rommel voegde Montgomery zich bij Eisenhower en de Amerikaanse troe pen, die volgens hem in het begin „erg groen" waren als gevolg van hun hoge levensstandaard, weinig vasthoudend, doch die zich later tot prachtige soldaten ontwikkelden. Montgomery weigerde ook maar iets van doen te hebben met het plan voor de invasie van Sicilië, omdat dat volgens hem niet kon slagen. Hij stelde een eigen invasieplan op, dat hij tenslotte met Eisenhowers staf chef, generaal Walter Bedell Smith, besprak in een toilet in Algiers. Wij bespraken liet vraagstuk toen en daar op die vreemde plaats, aldus Montgomery. mannen Er is veel gesproken over de me ningsverschillen van Montgomery met Eisenhower en andere Ameri kaanse generaals, die zoals be kend ook uit dit boek blijken. Montgomery noemt desondanks Eisenhower als een der vier man nen die hij in zijn leven het meest bewonderd heeft. De anderen zijn zijn vader, die Anglicaans bisschop van Van Diemenslana (Tasmanië) is geweest, Sir Winston Churchill en veldmaarschalk burggraaf Alan Brooke, die hem tijdens de oorlog altijd heeft gesteund en die, samen met Churchill meer dan wie ook hebben bijgedragen aan de ge allieerde overwinning. Churchill overheerste de gebeurtenis sen en mensen, zoals goede leiders ook moeten doen. Ik beschouwde hem niet meer als mijn politieke chef, doch als mijn vriend, zo zegt Mont gomery. In een kort hoofdstuk over de slag in de Ardennen december 1944 en januari 1945 waarbij de Ameri kanen bijna 80.000 man verloren, verklaart Montgomery, dat „hoe min der over deze slag wordt gezegd, hoe beter, want allés wat ik erover zou zeggen zou me vrijwel zeker kwalijk worden genomen." Indertijd heeft hij verklaard, dat de slag niet gestreden zou zijn, als de geallieerden de veld tocht na de grote overwinning in Normandië goed hadden georgani seerd en voor taktisch evenwicht bij de verdeling van hun troepen hadden gezorgd. Overigens veroorzaakte deze „onnodige slag" tijdverlies van zes weken, hetgeen politieke consequen ties bij het naderend einde van de oorlog had. In de jaren tussen de Eerste Tweede Wereldoorlog heeft Montgo mery in Palestina, India en Egypte gediend. Zijn militaire loopbaan in die jaren was voorspoedig, doch niet spectaculair. Hij werd geprezen voor zijn werkmethodes, doch moest uit harde ondervinding leren, dat de bes te manier om gehoorzaamd en ge steund te worden lag in het verwer ven van de eerbied en genegenheid van zijn ondergeschikten. Onvoorbereid Toen op 3 september 1939 de oorlog uitbrak, was Montgomery bevelheb ber van de derde divisie in Engeland. Het Britse legér was toen volgens hem volslagen ongeschikt om een oorlog op het Europese vasteland te voeren. De soldaten hadden ontoe reikende wapens en uitrusting, het geen Montgomery wijt aan de Britse regeringen die na 1932 geregeerd hebben. Veldmaarschalk burggraaf Gort kreeg met het commando over het Britse expeditionaire leger in Frankrijk een taak die zijn krachten te boven ging. Hij pakte zijn werk echter moedig aan en hoewel hij niet ver vooruit zag, slaagde hij erin het Britse leger uit Duinkerken weg te krijgen, waarvoor Montgomery hem volledig de eer geeft. Montgomery zelf kreeg bij terug keer uit; Frankrijk in Engeland het- commando van het vijfde legerkorps. Hij begon onmiddellijk zijn onderge- scliiten krachtig op te leiden, omdat „totale oorlog, totale iiekwaamiieid van hoog tot laag eiste". Officieren die niet voldeden werden uit hun functies verwijderd. Achtste leger In 1942, hij was toen 54 jaar, kreeg Montgomery het bevel over het Achtste Leger en zette hij zijn eerste stap op de weg naar roem. Toen hij in Cairo veldmaarschalk sir Claude Auchinleck ontmoette, die opperbevelhebber voor het Midden-Oosten was, verklaarde Montgomery, dat hij met afschuw Hongaarse opstand werd te Amsterdam herdacht In Amsterdam is zondagmiddag voor de tweede keer de Hongaarse op stand van 1956 herdacht met een door de Stichting Hongaarse federa tie in Nederland georganiseerde bij eenkomst in gebouw Frascati en een kranslegging bij het nationaal monu ment op de Darn. In de consistorie kamer van de Nieuwe Kerk werd in de morgen een Protestantse kerk dienst gehouden waarin ds. K. Jakos (Arnhem) voorging. Het was een ontroerend moment toen tijdens deze herdenkingsdienst, als symbool van het leven dat voortgaat, door ds. I. L. Tüski uit Utrecht de twee maanden oude Juliana Maria, het dochtertje van een jong Hongaars echtpaar, werd gedoopt. De familienaam werd om veiligheidsredenen niet bekendge maakt. In de St. Nicolaaskerk werd door pater Radényi S. J. een mis gecelebreerd. Montgomery; ook ik maakte fout bij Arnhem Veldmaarschalk Montgomery heeft ook een fout toegegeven, een fout overigens die meedo genloos door de Duitsers is af gestraft. Hij neemt namelijk een deel van de schuld voor de ne derlaag in Arnhem op zich. Hij schrijft daarover in zijn me moires: „De luchtlandingstroepen bij Arn hem zijn te ver van het vitale doel de brug neergelaten. Het duurde enkele uren voor zij deze bereikten. Ik neem de schuld voor deze fout op mij. Ik had het tweede leger en het eerste lucht landingskorps bevel moeten ge ven ervoor te zorgen, dat op zijn minst een volledige parachutis tenbrigade heel dicht bij de brug w.erd neergelaten, zodat deze in een tijdsbestek van minuten had kunnen worden veroverd en er ruim tijd zou zijn geweest om de verdediging te organiseren. Ik heb dat niet gedaan". Over de Italiaanse veldtocht zei hij, dat de moeilijkheden voornamelijk 'n gevolg waren van het feit dat de geallieerden in een grote campagne verstrikt raakten zonder dat zij een uitgewerkt plan bezaten. Later moest Montgomery zijn Acht ste Leger verlaten om in Engeland deel te nemen aan de voorbereiding van de invasie van Frankrijk. Montgomery eindigt zijn gedenk schriften met een saluut aan de Brit se soldaat die „voor niemand onder doet in de gemeenschap van strij ders". De dood op de weg Op de Wekeromseweg in de gemeen te Ede is gister een militaire «8-tons truck bij een inhaalmanoeuvre in de berm terecht gekomen en daarna te gen een boom gebotst. De chauffeur van het voertuig, de 20- jarige dienstplichtige soldaat W. Snoek, woonachtig te Naarden, is kort na het ongeval in het Juliana- zieltenhuis te Ede overleden. Hij was ongehuwd. In ons land tekort aan rechters. Bij een aantal rechtbanken bestaat een zekere spanning tnssen de bezet ting en de hoeveelheid door het col lege te verrichten werk, zo deelt de minister van justitie de Tweede Ka mer mede. In een bespreking met de 19 presidenten van de rechtbanken hebben deze bij de minister op een spoedige oplossing aangedrongen. Omdat bij het bepalen van de bezet ting factoren van allerlei aard in het geding zijn, is, in overleg met de pre sidenten, besloten omtrent de alge mene vraagstukken het advies in te winnen van een commissie, bestaan de uit 5 uit hun midden gekozen pre sidenten en enkele ambtenaren van het departement van justitie. In dit overleg worden de verschillende vraagstukken thans onder ogen ge zien. De huisvesting van het gerechtshof te 's-Gravenhage is onbevredigend. De minister kan evenwel geen concre te mededelingen doen ten aanzien van de termijn, binnen welke de bouwplannen voor een nieuw paleis van justitie zullen kunnen worden ge- efectueerd. Het R.-K. Huisvestingscomité heeft te 's Hertogenbosch een groot en i dern geoutilleerd magazijngebouw in gebruik genomen. Dit gebouw bestaat in de eerste plaats uit een magazijn ruimte met een oppervlakte van 700 vierkante meter, die dienst zal doen als rampendepot voor eventuele bin nenlandse rampen. Daarachter is een hall met een oppervlakte van 1000 vierkante meter, die jrooral dient ter verwerking van de goederen, die bin nenkomen voor de steunacties van het R.-K. Huisvestingscomité, ten behoe ve van de vluchtelingen uit de landen achter het IJzeren Gordijn en de rechtstreekse hulp aan die landen. De officiële opening geschiedde door mgr. drs. J. C. van Overbeek, voor zitter van het R.-K. Huisvestingsco mité. Uitvoer produkten van land- en tuinbouw gestegen Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek bedroeg de waarde van de uitvoer van land- en tuinbouw- produkten in het 3e kwartaal van dit jaar f 1024,2 miljoen tegen f 1000,6 miljoen in 't overeenkomstige kwar taal van 1957. Tegenover een hogere uitvoerwaarde van de akkerbouw- produkten: f 278,7 miljoen (258,7) en van de veehouderïjprodukten: f 486,8 miljoen (480,2), staat een lagere uit-_ voorwaarde van de tuinbouwproduk- ten: f 258,7 miljoen (261,7). Het aandeel van de landbouw in de totale uitvoerwaarde bleef, vergele ken met het overeenkomstige kwar taal in 1957, gelijk (33%%).. De waarde van de uitvoer in de eer ste negen maanden van 1958 bedroeg f 2839,4 miljoen tegen f 2807,3 mil joen in de overeenkomstige periode van 1957 (+1%). Deze stijging werd veroorzaakt door een hogere uit voerwaarde van de akkerbouw en van de veehouderijprodukten, welke resp. 906,1 v.j. 841.1) miljoen en 1358,6 (v.j. 1409,8) miljoen heeft bedragen. De tuinbouwuitvoer bedroeg 574,7 (v.j. 556,4) miljoen. Het aandeel van de landbouw in de totale uitvoerwaarde in deze periode bedroeg-31,9% tegen 32,7% in 1957. Maandag is in Hedcl wederom de jaarlijkse grote paardenmarkt ge houden. Reeds in de vroege morgen kwamen de kooplieden van heinde en ver naar het Maasdorpje. De foto geeft een overzicht weer van de markt. De voorzitter van het Nationaal Rampenfonds, mr. Schokking, wees erop dat sinds de overstro mingsramp in 1953 het besef weer levend is géworden, dat „het" iede re nacht, ook deze nacht, kan ge beuren. Hij wees op een soortge lijk initiatief van het Nederlandse Ptode Kruis, dat een schip in aan bouw heeft, dat bij rampen ter stond naar het getroffen gebied gestuurd kan worden, doch dat te vens dienst zal doen om aan zie ken en invaliden in de zomerda gen rondvaarten door Nederland te bieden. Broekspijpen niet te nauw Er is in Sofia een besluit af- gekondigd. waarin broeken waarvan de pijpen zo nauw zijn, dat men ze niet over de |f schoenen kan uittrekken wor- den verboden, aldus meldt het Hongaarse blad „Esti Hirlap" m vrijdag. Deze maatregel is be- doeld tegen de „nozems" van H de Bulgaarse hoofdstad. iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiir De verschijning van de mémoires van Montgomery die overal ter wereld nogal wat opschudding teweeg heb ben gebracht door de kritiek op ge neraal Eisenhower is in Londen aanleiding geweest tot een literaire lunch, waar de burggraaf van Ala mein de eregast was. We zien hem hier met mevrouw Churchill tijdens de lunch gefotogra feerd. Een der Dionne-vijfling heeft een zoon gekregen Een van de vier overledenen van de Dionne-vijfling, Annette, heeft zon dag het leven geschonken aan een jongen in het Sacred Heart Hospital van Montreal. Annette, thans mevrouw Germain Allard, was de eerste van de beroem de „vijfling" die trouwde. Allard deelde mee, dat de zuigeling waar schijnlijk Jean-Francois zou worden genoemd en wel Jean naar paus Jr hannes. Oefening in bestrijding van duikboten Oorlogsschepen en vliegtuigen van zes NAVO-landen Canada, Enge land, Frankrijk, Nederland, Portu gal en West-Duitsland beginnen op 10 november in het oostelijk deel van de Atlantische Oceaan en het gebied van Gibraltar een oefening in duikbootbestrijding, die 18 dagen zal duren. Dit is meegedeeld door het Britse ministerie van defensie. Opgericht is de interkerkelijke stich ting A-oor de psalmberijming. De doelstelling van deze stichting, waar aan deelnemen de Ned. Herv. Kerk, de Gereformeerde Kerken, de E\-an- gelisch-Lutherse Kerk, de Remon strantse Broederschap en de Doops gezinde Sociëteit, is de berijming, het verspreiden en het uitgeven of doen uitgeven van \erzamelingen der psalmen of gedeelteu daarvan. Voorzitter van het bestuur is ds. P Kuiper, geref. pred. te Sassen- heim), secretaris ds. F. H. Landsman (herv. pred. te Den Haag), leden zijn mr. H. Mulderije, D. Broeren, dr. H. Schroten, ds. C. B. Burger, mr. D. W. O. A. Grosheide, H. de Ruig, ds. A. L. Heiers verloren kort geding De president van ile rechtbank te Amsterdam nir. I \V. H. Stlieeman heeft gistermorgen in zijn uitspraak in het kort geding tussen twee aan nemersbedrijven enerzijds en 20 sta kende heiers anderzijds bepaald, dat do heiers binnen tweemaal 24 uur het werk moeten hervatten op straffe A an een dwangsom van 25 per dag. De heiers werden veroordeeld tot be taling der kosten van 't geding. Het vonnis \A-erd bij voorraad uitvoerbaar A'erklaard. De aannemers hadden de presideut verzocht zulk een bevel te geven echter met een dwangsom A'an 50 per dag. De president overwoog: vast staat dat de heiers voor onbepaalde tijd in dienst zijn bij genoemde aannemers bedrijven. Zij zijn sedert 27 septem ber j.l. in werkstaking, die stagnatie veroorzaakt. Het beroep dat namens de heiers werd gedaan op de uit spraak in 'n kort geding van aug. j.l. gaat aldus de president niet op, omdat het daarbij ging om een lang- zaam-aan-actie. De vordering werd toen afgeAvezen. In casu gaat net om een volledige staking van het wérk. Daarom kan aan de eisers het recht om aan de president te vragen in de ze nieuwe situatie wel In te grijpen, niet worden ontzegd. De tAvintig heiers, die krachtens een vonnis van de president van de recht bank maandagmorgen het werk nor maal hadden moeten hervatten, heb ben dit niet gedaan. In Amsterdam is de toneelgroep „Dionysos" opgericht. De artistieke en zakelijke leiding hiervan berust bij Miep de Leeuw en H. van Hene gouwen. De groep legt zich in het bijzonder toe op het verzorgen van toneelop voeringen voor de jeugd van 5 tot 15 (Van onze speciale verslaggever) De 45-jarige Sharif Hamid Alka- drio Aan Pontianak, een persoon lijkheid met bijzondere kwalitei ten, meer bekend als Hamid II, heeft een veel bewogen leven ach ter de rug. De eerste drie jaar A an zijn leven Aroonde Max, zoals hij werd genoemd in Singapore. Daarna vertrok hij met zijn pleeg moeder, een Engelse dame, naar Java, Avaar hij tenslotte in Ban doeng de h.b.s. doorliep, alA'orens in 1933 naar Nederland te komen A'oor een militaire opleiding aan de Kou. Militaire Academie in Breda. Tijdens de Japanse bezetting heeft hij drieëneenhalf jaar in een con centratiekamp gezeten. Tjilatjap, Tjimahi, Batavia en Bandoeng waren zijn kampplaatsen. Na zijn bevrijding hoorde hij, dat zijn vader en alle mannelijke le den van het huis op Borneo dooi de Jappen vermoord waren. Kort daarna, in 1946, vroeg de Neder landse regering hem als Sultan Hamid II naar Pontianak te gaan. Hoewel hij de taal van het land niet eens meer sprak, en afstand had gedaan A'an al zijn rechten, heeft hij de uitnodiging aanvaard met het vaste voornemen van West-Borneo een rechtsstaat te maken. Na zich eerst in het Nederland na de bevrijding op de hoogte ge steld te hebben van de toestand en geestesgesteldheid hier, komt hij als deskundige en vertegenwoordi ger van een der Indonesische ge biedsdelen naar A'oren bij de con ferentie van Malino. Later is hij ook aanwezig bij de beraadslagingen op de Hoge Velu- Ave en in 1949 neemt hij als voor zitter van B.F.O.-delegatie deel aan de Haagse ronde tafelconfe rentie voor de behartiging van de belangen van de deelgebieden bui ten de republiek. Stellig was hij niet minder fel, dan de rechtge aarde republikeinen. Maar tevens was hij ervan overtuigd, dat al leen een oprecht samengaan met Nederland Indonesië toekomst zou kunnen geven. En dat ondanks zijn soms heftige kritiek op wat hij de lauwheid en halfheid van vele Nederlanders noemde. In december 1949 werd hij als mi nister zonder portefeuille opge nomen in het eerste kabinet van de Verenigde Staten A'an Indone sië. Daartoe moest hij zijn functie als hoofd A'an het nog steeds zelf standige deelgebied West-Borneo neerleggen. Wel bleef hij nog luitenant-kolonel in het KNIL en adjudant in bui tengewone dienst van koningin Juliana. Sneller nog dan zijn ster gerezen was, kwam hij ten val. Op 5 april 1950 werd hij 's nachts in Hotel des Indes te Djakarta gearresteerd. Het verraste hem volkomen. De wildste berichten over de aan leiding tot de arrestatie deden Avel- dra de ronde. Volgens de versla gen van de rechtszitting van het hooggerechtshof te Djakarta van februari 1953 bijna drie jaar dus na de opzienbare arrestatie gaf Hamid n toe opdracht te hebben gegeven de leden van het eerste Indonesische kabinet te la ten arresteren en de minister van defensie, sultan Hamengku Buwo- no IV, de secretaris-generaal van defensie mr. Ali Boedriardjo en de chef-staf van de Indonesische strijdkrachten. generaal-majoor Simatoepang te hebben willen la ten doden. Op grond daarvan Averd 18 jaar gevangenisstraf tegen liem geëist, maar in een emotieloze zitting van hef hooggerechtshof op 8 april 1953 wérd hem 10 jaar met aftrek opgelegd. Het primair ten laste gelegde feit zijn medeplichtig heid aan Westerling's coup te Bandoeng in januari 1950 werd niet bewezen geacht, maar wel de voorbereiding en overhaling van derden tot opstand. Hij heeft geen verzoek om gratie bij president Soekarno ingediend en zijn straf volledig uitgezeten. Broer, ds. J. M. Lindemans en ds. C. M. de Vries. Dit bestuur heeft besloten om, indien enigszins mogelijk, nog in 1958 over te gaan tot het doen uitgeven van een proefbundel van meer dan 100 psalmen, die berijmd werden door de interkerkelijke Averkcommissie voor de psalmberijming, die eertijds inge steld werd door de interkerkelijke commissie voor de psalmberijming, wier arbeid thans door genoemde stichting voortgezet wordt. „Caraïbische Zee" in Tokio De DC-7C van de K.L.M., de PH- DSH „Caraibisehe Zee", is in Tokio aangekomen. De laatste etappe van deze officiële openingsvluclit, die de geregelde dienst inluidt tussen Am sterdam en Tokio-Bïak over de Noordpool, leidde van Anchorage op Alaska naar Tokio. De minister van verkeer en water staat ad interim ir. H. J. B. Witte, die met de „Caraïbische Zee" de ope- ningsvlucht had meegemaakt, hield op het A'liegveld Haneda een toespraak. In het begin van de 17e eeuw kreeg een Nederlandse maatschappij, die handelsbetrekkingen met Japan had geopend, bij een keizerlijke brief \ran 30 augustus 1611 een vrijbrief, waar- in een groot respect en vertrouwen wordt uitgesproken aan het adres onzer voorvaderen. „In welke haven de Nederlanders binnenlopen, zal hem gunst en bijstand Avorden ver leend. Iedere Japanner zorge er voor, dat aan de vriendschap, dit A'olk toe gezegd, op generlei wijze tekort wor de gedaan". Thans, bijna drié en een halve eeuw later, opent een andere Nederlandse maatschappij 'n nieuwe verbinding tussen Nederland-Japan, en de Koninklijke Luchtvaart Maat schappij heeft bij de totstandkoming van deze lijn nog veel van die oude. Zeventiende-eeuwse gastvrijheid en bijstand mogen ontmoeten. Deze kor tere en snellere luchtverbinding opent grote perspectieven voor Japan en zal kunnen bijdragen tot een grotere ontwikkeling van Tokio als „gate- Avay" van het te verwachten pool- verkeer tussen Europa en Azië", al dus ir. Witte. Tenslotte zeide de Nederlandse minis ter van verkeer en waterstaat" a.i.: „Op 19 april 1600 opende gezagvoer der Jaco Quakernaeck met het schip „De Liefde" onze eerste zeeverbin ding met uw land. Ter herinnering aan de opening van deze nieuwe link tussen Japan en Nederland, moge ik U, minister van transport hierbij een klein model aanbieden van een oud Nederlands schip, dat drieëneenhalve eeuw geleden de eerste verbinding tussen Japan en Nederland onder hield". De „Caraïbische Zee" landde om 2 uur 's middags plaatselijke tijd. De vliegtijd was 31 uur 30 minuten tus sen Schiphol en Haneda.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1958 | | pagina 11