PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
HERINDELING VOORTGEZET
Via atheneum naar alle
universitaire examens
ONDERWIJS
School- en beroepskeuze stelt de
capaciteiten op de voorgrond
BILT
Naar vwo, havo, mavo en lavo
FINANCIËLE GELIJKSTELLING
WORDT ALGEMEEN
NOBELPRIJS GENEESKUNDE VOOR
DRIE AMERIKAANSE GELEERDEN
VERWERPING VAN DE GAULLE'S
VOORSTEL TE BETREUREN
INBREKERS STALEN VOOR EEN
HALVE TON AAN SIERADEN
201e jaargang - no. 257
Dagblad, uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant,
Directie: F. v. d. Velde en F. B.
den Boer. Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteur: W. Leertouwer.
Adjunct-hoofdred.: G. A. de Kolt.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per
week; 7.00 p. kw.; fr. p. p. 7.25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESSE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Vrijdag 31 okt. 1958
ADVERTENTIEPRIJS 25 cent per
mim. Minim, p. advertentie 4.—.
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
23 cent p. regel met een minimum
van 1.—. „Brieven of adres
bureau v. d. blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C.. Middelburg.
Bureaus: Vlisslngen Walstr. 58-60, tel. 2355 4 lijnen (b.g.g. 3508 of 3546); Middelburg, Markt 51, tel. 3841; Goes, L. Vorststr. 63, tel. 2475 (b.g.g. adv. 2234); Oostburg, G. F. de Pauwstr. 9, tel. 20; Temeuzen, Brouwerijstraat 2; Zierlkzee. red. tel. 2425, adm. tel. 2094.
(Van onze parlementaire redacteur).
De minister van onderwijs, kunsten en wetenschappen, mr. Cals,
heeft bij de Tweede Kamer een ontwerp van wet op het voort
gezet onderwijs ingediend. Hij is hierdoor met het streven naar
één algemene wettelijke regeling voor het voortgezet onderwijs
dus verder gekomen dan een aantal van zijn voorgangers, die
wat dit betreft, niet gelukkig geweest zijn.
In de nieuwe indeling omvat het voortgezet onderwijs
Het voorbereidend wetenschappelijk onderwijs (V.W.O.)
Het hoger, middelbaar en lager algemeen voortgezet onder
wijs (H.A.V.O., M.A.V.O. en L.A.V.O.).
Het hoger, middelbaar en lager beroepsonderwijs.
Andere nader aan te wijzen vormen van voortgezet onderwijs.
De twee belangrijke hoofdpunten van het ontwerp zijn, dat het in ons land
een goed sluitend onderwijsstelsel met zeer gedifferentieerd onderwijs be
doelt te bevorderen dat laatste is nodig, omdat ons kleine landje kwa-
liteitsprodukten moet leveren, waarvoor hoog gekwalificeerde vakmensen
op elk terrein vereist zijn en dat de financiële gelijkstelling wordt door
getrokken tot het gehele gebied van het voortgezet onderwijs. In totaal
zal een sluitend stelsel van onderwijs verkregen zijn, als voor het kleuter
onderwijs, het basisonderwijs, het voortgezet onderwijs en het wetenschap
pelijk onderwijs elk één wettelijke regeling tot stand gekomen is.
verre deze een voorbereiding geeft
voor hoger (wetenschappelijk)
onderwijs. Teneinde het voorberei
dend wetenschappelijk karakter
van het atheneum te accentueren,
is (eenvoudig) latijn als verplicht
vak voor die school in de wet op
genomen.
Twee functies van
h.b.s. gesplitst
Het V.W.O., dat een voorbereiding
geeft voor het onderwijs aan universi
teit en hogeschool, zal gevolgd kun
nen worden aan het gymnasium, in de
hogere klassen gesplitst in een alpha
en beta richting; aan het atheneum
met dezelfde splitsing in de hogere
klassen en aan het lyceum met een
„onderbouw" van tenminste één jaar
en een „bovenbouw" van gymnasium
en atheneum.
De cursusduur van alle v.w.oa.-scho-
len is zes jaren. Het eerste leerjaar
van elk dier scholen is 't zogenaamde
brugjaar, waarin in dezelfde vakken
onderwijs wordt gegeven. Aan gym
nasia kan de mogelijkheid worden ge
opend daarnaast enkele wekelijkse
uren latijn te geven.
Het atheneum dient ter vervan
ging van de huidige h.b.s., in zo-
Vrijheid
Weinigen in Nederland kennen
het werk van de Russische
schrijver Pasternak en het ziet
er niet naar uit, dat die kennis snel
zal vermeerderen. Wel zal binnen
kort een Nederlandse vertaling ver
schijnen van zijn roman „Dokter'
Schiwago", maar men mag veilig
aannemen, dat daardoor geen storm
loop op de boekwinkels ontketend
wordt. Ook niet nu „Dokter Schi
wago" met de Nobelprijs is be
kroond. En ook niet omdat de schrij
ver in dat boek een soort milde,
maar hardnekkige kritiek uitoefent
op het Sowjet-regime.
Er verschenen reeds eerder vertalin
gen van Russische boeken, waarin
kritiek werd uitgeoefend, zonder dat
die boeken bijzonder veel succes had
den in de westerse wereld.
Veel belangrijker dan het boek
van Pasternak is de politieke
wrijving, die zich daarom heeft
afgespeeld en vooral het feit, dat
Pasternak in Moskou deze wrijving
heeft durven riskeren.
Hij wist, dat zijn boek geen genade
had gevonden bij de Russische schrij
versbond, die hem wilde dwingen be
paalde gedeelten te wijzigen.
Desondanks liet Pasternak het (on
gewijzigde) boek naar Italië smok
kelen en nadien is het verschenen in
het Russisch en in enkele andere
talen.
Daarmee kwam hij openlijk in strijd
met de Russische schrijversbond.
Toen hem de Nobelprijs werd toege
kend en hij bovendien nog de stout
moedigheid had die prijs te aanvaar
den, wierp de schrijversbond hem uit
en bestempelde hem als een „vreem
deling". Nadien heeft Pasternak de
Nobelprijs geweigerd en dus gecapi
tuleerd.
Dat Pasternak overhoop gelegen
heeft met de Russische schrij
versbond is op zichzelf niet be
langrijk. Er zijn overal ter wereld
onder romanschrijvers literaire en
politieke ruzies gaande. De wereld
zal daaraan waarlijk niet ten onder
gaan.
Wel belangrijk is echter, dat Paster
nak steun gezocht heeft bij het Wes-
CZie slot pag. 3 kol. 1)
Verruiming van rechten
De universitaire examënrechten. ver
bonden aan bet bezit van het eind
diploma van een v.w.o.-school wor
den aanzienlijk verruimd.
De minister wil bevorderen, dat voor
alle afdelingen van het v.w.o. in het
vervolg de einddiploma's aan de be
zitters de mogelijkheid bieden tot het
afleggen van examens aan alle facul
teiten of afdelingen van universitei
ten of hogescholen.
Het hoger algemeen voortgezet on
derwijs wordt gegeven aan de h.a.v.o.
school met een cursusduur van vijf
jaren. Deze school dient ter vervan
ging van de huidige h.b.s. met vijfja
rige cursus, in zoverre deze tot taak
heeft het geven van een algemene
vorming ter voorbereiding op de in
trede in de maatschappij.
De huidige middelbare school voor
meisjes is als een h.a.v.o.-school voor
meisjes te beschouwen.
In het eerste leerjaar van de h.a.v.o.-
school zullen dezelfde vakken gege
ven worden als in dat van de v.w.o.-
scholen (brugjaar).
Het middelbaar algemeen voortgezet
onderwijs zal de plaats innemen van
het tegenwoordige u.l.o«- en drie of
vier jaren duren. Het m.a.v.o. zal al-
gemeend vormend onderwijs moeten
zijn, al kan in het derde en vierde
leerjaar een differentiatie optre
den, die enigermate vooruit loopt op
eventueel verder te volgen beroeps
opleidingen.
Ook in de m.a.v.o.-scholen zal het eer
ste leerjaar een brugjaar zijn.
Voor het lager algemeen voortgezet
onderwijs biedt het wetsontwerp twee
mogelijkheden. Het kan zowel gege
ven worden in het eerste of in het
eerste en tweede leerjaar van scholen
voor lager beroepsonderwijs als in af
zonderlijke La.v.o.-scholen met een
cursusduur van twee jaren. Het wordt
aan de toekomstige ontwikkeling
overgelaten of aan één der geboden
mogelijkheden definitief de voorkeur
moet worden gegeven, of dat zij naast
elkaar dienen te blijven bestaan.
Voor de sector beroepsonderwijs is
een grotere differentiatie dan thans
in het wetsontwerp neergelegd. De
scholen voor beroepsonderwijs wor
den onderscheiden in:
Scholen voor technisch onderwijs
(hogere, middelbare en lagere);
scholen voor huishoudonderwijs en
(Zie slot pag. 3 kol. 2)
Het Karolinska-instituut te Stock
holm, dat de jury vormt voor de toe
kenning van de Nobel-prijs voor ge
neeskunde, heeft de prijs voor 1958
toegekend aan de drie Amerikaanse
biologen George Beadle, Edward Ta-
tum en Joshua Lederberg, wegens
hun werk op het gebied van genen
en chromosomen.
De geleerden hebben zich onder meer
beziggehouden met de invloed van
erfelijkheidsfactoren op bacteriën.
De prijs bedraagt ongeveer 161.000,
gulden.
Dr. George Beadle was van 1937 tot
1946 als hoogleraar in de biologie
verbonden aan dé universiteit van
Stanford, in Californië. Sinds 1946 is
hij hoogleraar aan het Californisch
Technologisch Instituut. Hij is in
1903 geboren.
De in 1909 geboren dr. Edward Ta-
turn is hoofd van de afdeling genees
kundig onderzoek van het Rockefel-
ler-instituut te New York.
Dr. Joshua Lederberg, die in 1925 is
geboren, is sinds 1954 als professor
in de genetiek (afstammingsleer)
aan de Universiteit van Madison, in
de Amerikaanse staat Wisconsin,
verbonden.
De helft van de toegekende prijs is
voor dr. Beadle en dr. Tatum teza
men, voor hun ontdekking dat genen
een rol spelen door het regelen van
bepaalde chemische reacties. De an
dere helft is voor dr. Lederberg voor
zijn ontdekkingen over genetische
hercombinatie en de organisatie van
de genetische stof van bacteriën.
Het werk van de drie geleerden be
treft de feitelijke basis van de erfe
lijkheid, namelijk de manier waarop
Professor Edward, Laurie Tatum. een
der drie Amerikaanse geleerden, die
de Nobelprijs voor de geneeskunde
delen.
karakteristieken van de ene genera
tie op de andere overgaan. Dr. Tatum
dr. Lederberg. Laatstgenoemde en
begon ermee in samenwerking met
zijn medewerkers toonden later aan
dat hoeveelheden genetische stof, in
bacteriën ingebracht, door deze aan
genomen kunnen worden en gecombi
neerd met hun eigen stof die dan een
andere samenstelling krijgt.
Dit proces heeft bestudering van het
functioneren van organismen onder
normale en pathologische omstandig
heden mogelijk gemaakt en aldus de
weg geopend naar een beter begrip
van bepaalde problemen omtrent het
ontstaan van gezwellen.
Volgens de Westberlijnse organisatie
van „vrije juristen" bevat de lijst van
kandidaten voor de Oostduitse volkska
mer de namen van 45 voormalige natio-
naal-socialisten. In de tegenwoordige
volkskamer hebben 29 oud-nazi's zitting.
Mr. Cals, minister van onderwijs, kunsten en wetenschap
pen wijst met een stok op een kaart aan, hoe het voort
gezet onderwijs, naar hij hoopt, zal worden. Er wordt
thans voor het gehele voortgezet onderwys een sluitend
geheel van voorzieningen voorgesteld.
Verstekeling op tanker
mag niet in ons land
De minister van justitie heeft beslist
dat de 20-jarige Indonesiër Maximili-
aan Eoementas uit Palembang, die
kans heeft gezien zich in deze Indo
nesische haven aan boord van het
Shelltankschip „Torao Cyclus" te
verbergen, aan boord van dit schip
moet blijven.
Het tankschip is in de tweede petro
leumhaven te Rotterdam aangeko
men en zou in de afgelopen nacht
haven weer verlaten.
In opdracht van het ministerie van
justitie moest de Rotterdamse rivier
politie er voor zorgen dat Koementas
aan boord zou blijven.
De verstekeling, die om asyl heeft
gevraagd, beriep zich erop familie
in ons land te hebben. De commissie
die de minister in dergelijke geval
len moet adviseren en de jongen aan
boord gehoord zou hebben, schijnt
tot een andere conclusie te zijn ge
komen. Hem zal dus geen asyl wor
den verleend. Dit houdt dan in dat
hij met hetzelfde schip als waarmee
hij gekomen is, teruggestuurd zal
worden.
BOURGUIBA:
President Bourguiba van Tunesië
heeft donderdag in zijn wekelijkse
verklaring gezegd, dat de verwerping
van het geheel van de voorstellen
van de Franse minister-president, ge
neraal De Gaulle, door de Algerijnse
opstandelingenregering „betreurens
waardig" is.
„De Gaulle is de enige, die een eind
kan maken aan de huidige toestand in
Algerije," aldus Bourguiba. De Tune
sische president herinnerde aan het
Eoka wil einde aan
gewelddaden op Cyprus
De Grieks-Cyprische verzetsorgani
satie E.O.K.A. heeft donderdagavond
te Nicosia pamfletten verspreid,
waarin wordt aangeboden een einde
te maken aan dé gewelddaden op
voorwaarde, dat Groot-Brittannië de
tegenmaatregelen op Cyprus intrekt.
Franse bombardement op het Tune
sische grensdorp Sakjet en aan het
onvermogen van de achtereenvolgen
de Franse regeringen te besluiten tot
terugtrekking van Franse troepen uit
Tunesië. „Generaal De Gaulle had
echter genoeg gezag om deze kwestie
te regelen zonder dat iemand pro
testeerde," zo voegde hij eraan toe.
Verder drong hij er bij de Franse re
gering op aan Ben Bella en andere
Algerijnse opstandelingenleiders in
vrijheid te stellen en naar Marokko
te zenden. Een dergelijke daad zou
de sfeer verbeteren. „De Franse pre
mier weet, dat hun gevangenhouding
geen eer voor Frankrijk is," aldus
Bourguiba.
In de nacht van woensdag op don
derdag is in een juwelierszaak aan
de Nieuwendijk te Amsterdam inge
broken. Voor een bedrag van bijna
een halve ton aan sieraden is buitge
maakt.
De inbrekers kwamen via een twee
meter hoog muurtje naast het per
ceel aan de achterkant van een aan
grenzend warenhuis terecht. Langs
de brandladders klommen zij naar 't
dak, kropen door een dakraam en
kwamen zo in het onbewoonde pand
boven de juwelierszaak. In de winkel,
waar zij alles overhoop haalden, stop
ten zij wat van hun gading was zo
als gouden horloges, arbanden en rin
gen in meegebrachte zakken. Langs
dezelfde weg brachten zij zichzelf en
hun buit in veiligheid, 's Ochtends
werd de inbraak bij de komst van
het personeel ontdekt. In de zaak be
vindt zich een alarminstallatie. De
inbrekers hadden deze buiten wer
king gesteld. Bij haar onderzoek
heeft de politie alvast enige voetspo
ren ontdekt.
NA SCHOOLWAT DAN
Ouders en schoolbesturen vragen
steeds meer om voorlichting
NA SCHOOLwat dan? Een simpele vraag, waarmee een door het
ministerie van Sociale Zaken uitgegeven folder begint. Voor vele ouders
echter is het beantwoorden er van bepaald niet eenvoudig, want zij moe
ten hierbij één der belangrijkste beslissingen nemen in het leven van hun
kinderen. Talloze jonge mannen en vrouwen hebben vandaag-de-dag geen
plezier meer in hun werk, of kunnen het niet aan, omdat na de lagere
schoolopleiding niet de juiste beslissing is genomen voor hun later beroep.
En hoeveel jongens en meisjes worstelen op middelbare scholen, terwijl
die opleiding eigenlijk veel te moeilijk voor hen is Om dit alles te voor
komen, kan een beroepskeuzevoorlichting uitkomst geven. De school- en
beroepskeuze, die de laatste jaren in Zeeland steeds meer veld wint, ge
schiedt van overheidswege via de gewestelijke arbeidsbureaus, en voorts
door de protestants-christelijke stichting voor school- en beroepskeuze.
De gewestelijke arbeidsbureaus be
wegen zich reeds meer dan tien jaar
op het terrein van de school- en be
roepskeuze, aldus vertelde ons de
heer K. van Dijk, hoofdinspecteur
directeur van het districtsbureau
voor de arbeidsvoorziening te Middel
burg. Het hoofdbureau is gevestigd
bij de directie voor de arbeidsvoor
ziening in Den Haag, terwijl de lei
ding in handen is van een chef-psy
choloog, bijgestaan door enkele aca
demisch gevormde psychologen. De
arbeidsbureaus geven inlichtingen
over de beroepen en over de schooi
en beroepskeuze.
De adviezen worden kosteloos gege
ven aan hen, die ingeschreven staan
bij de bureaus als werkzoekende of
voor positieverbetering. Zij, die niet
ingeschreven staan, moeten voor het
onderzoek betalen volgens hun inko
men; deze bedragen lopen uiteen van
1 tot 25, terwijl voor de klassikale
schooladviezen 1 betaald moet wor
den.
In Zeeland zijn van overheidswe
ge drie beroepskeuze-adviseurs
werkzaam, die alle drie hun stand
plaats in het Middelburgse G.A.B.
hebben en van daaruit de gehele
provincie bewerken. Dit zijn mej.
M. J. Dootjes en de heren J. P. J.
op den Akker en J. C. B. de Bruij-
ne. Van grote betekenis noemde
de heer Van Dijk de groeiende be
langstelling, die de ouders en het
onderwijzend personeel voor de
school- en beroepskeuze aan de
(Zie slot pag. 2 kol. 5)
In het Westduitse plaatsje Schwalen-
berg is een fonteintje opgericht, dat
bekroond wordt door een ridderfiguur
gemaakt van staafijzer.
VERWACHT.
TIJDELIJKE REGEN
Aanvankelijk zwaar bewolkt met
~>laatselijk wat regen en later op de
!ag van het westen uit enkele ver
spreide opklaringen.
Overwegend matige zuidwestelijke
wind. Dezelfde temperaturen als gis
teren of iets hogere.
ZON EN MAAN
1 november
Zon op 7.33 onder 17.13
Maan op 20.45 onder 11.46
