Ontslag Sonia Gaskell symptoom
van een principieel vraagstuk
Amerikanen: Verleng
bestand bij Quemoy
Victoria
als ik
ooit
trouw...
Gillette
FUSIE VAN EUROPESE
BEWEGING EN FEDERALISTEN
Mannen van de maand
COLLECTIE REGNAVLT NAAR
VEILINGLOKAAL OVERGEBRACHT
VRIJDAG 10 OKTOBER 1958
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
5
BESTUUR OF BESTUURDER
Bestuur verantwoordelijk voor
algemeen en zakelijk beleid
Sonia Gaskell heeft haar ontslag genomen als leidster van het Nederlands
ballet. Pijnlijk, maar niet onherstelbaar. De overheid kan dit ontslag wei
geren, en met tact de gerezen geschilpunten uit de weg ruimen. Maar dit
zal slechts zinvol zijn, indien men de wrijving tussen Gaskell en haar be
stuur niet ziet als een individuele kwestie, maar als een symptoom van
een principieel vraagstuk, een vraagstuk, dat zich ook bij andere Neder
landse kunst-instellingen voortdurend voordoet.
Dat vraagstuk heet kortweg: bestuur, of bestuurder? Het is een uitvloei
sel van een typisch Nederlandse en vooral na-oorlogse situatie. Naarmate
namelijk de overheid het als haar taak ging zien om de kunst te subsi
diëren, moest die kunst organisatievormen krijgen, die het goede beheer
van de subsidie garandeerden. Men heeft daarbij, niet ten onrechte, de
meer commerciële organisatievormen als firma, vennootschap of coöpera
tie willen vermijden, en die van de „stichting" gekozen. Maar een stich
ting impliceert, krachtens wettelijk voorschrift, een „bestuur",
nu de dagelijkse praktijk en het feit
dat mensen immer mensen zijn en
de zaak vertroebelen.
Zo zijn dus vrijwel al onze orkesten,
toneelgezelschappen en balletten,
zelfs de opera, ondergebracht
„stichtingen1', en daarmee stuk voor
stuk afhankelijk geworden van een
„bestuur", dat uiteraard meestal
wordt samengesteld uit notabele fi
guren van vele richtingen. Achtens
waardige figuren stuk voor stuk,
en meestal voorzien van de meest
nobele bedoelingen. Maar op het ge
bied van de kunstvorm, waarvoor
ze als bestuurslid een bepaalde ver
antwoordelijkheid dragen, zijn ze bij
na zonder uitzondering volstrekt
leek.
Indien zij hun taak op de juiste wij
ze opvatten, steekt in hun artistieke
ondeskundigheid geen enkel bezwaar.
Zij zijn immers verantwoordelijk
voor het algemeen en zakelijk be
leid. Zij moeten toezien dat de uitga
ven binnen het geraamde budget
blijven, en dat de overheidsgelden
op verantwoorde wijze worden ge
bruikt voor het gestelde doel. Met de
interne organisatie en het artistiek
beleid hebben zij in principe geen
enkele bemoeienis. Deze immers is
gedelegeerd aan de dagelijkse direc
tie, die geacht wordt de vrije hand
te hebben op basis van het vertrou
wen, dat men, blijkens de benoeming
in haar stelde.
Ditzelfde geldt voor de overheid, te
genover wie zulke besturen verant
woording schuldig zijn. Het bestuur,
in overleg met die overheid, stelt 'n
bepaalde artistieke leiding aan. In
dien die artistieke leiding in de prak
tijk niet blijkt te voldoen, is er
slechts één oplossing juist: Het be
stuur ontslaat deze leiding, en be
noemt een nieuwe. Maar hier komt
S.S.-ers staan terecht
wegens massamoord
Maandag begint een rechtbank te
Bonn het proces tegen de S.S.-ser-
geanten Gustav Sorge, 47 jaar, en
Wilhelm Schubert, 41 jaar, aan wie
moord op 10.800 Russische krijgsge
vangenen en Joden uit het concen
tratiekamp Sachsenhausen ten laste
Is gelegd.
De twee verdachten zijn in 1947 door
een Russische krijgsraad in Berlijn
tot levenslang veroordeeld, op 14 ja
nuari 1956 uitgeleverd aan de West-
duitse justitie, vervolgens een tijd op
vrije voeten geweest en tenslotte op
nieuw gearresteerd.
Zij bouwden een stoel met een pistool
in de rug. Wanneer een gevangene in
die stoel zat konden de sergeanten
met een simpele hefboombeweging
het pistool, dat ter hoogte van de nek
der gevangenen in de stoel was ge
monteerd, doen afgaan. Ook gebruik
ten de heren de „waterkuur', in de
zin dat zij gevangenen in koud wa
ter 's winters buiten in een teil zet
ten, tot de gevangene de bevriezings-
dood stierf.
V ertrou wenscommissie
voor wasbehandeling
In het Kurhaus te Scheveningen is
gistermiddag de Vertrouwenscommis
sie Nederlandse Huishoudraad
Wasindsutrio, het resultaat van een
samenwerking tussen de Nederland
se huishoudraad en de federatie voor
de wasindustrie in Nederland geïn
stalleerd. Bij deze commissie, die de
eerste in haar soort is in Nederland
zullen zowel de consument als de
wasserij geschillen aanhangig kun
nen maken betreffende behandeling
en aflevering van de was.
Het secretariaat is gevestigd aan het
adres van de Nederlandse Huishoud
raad. De commissie bestaat uit vijf
leden deskundigen van wie drie leden
worden aangewezen door de Neder
landse Huishoudraad en twee leden
door de Federatie van de Wasindus
trie. De commissie baseert haar oor
deel op gegevens van de betrokken
consument en de wasserij, waartoe
het secretariaat formulieren beschik
baar stelt, en op de resultaten van
deskundig onderzoek door het wasse
rijinstituut T.N.O. te Delft.
De bestuursleden, die meestal stuk
voor stuk in hun eigen beroep ge
wend zijn leiding te geven, krijgen
de neiging om niet over het totaal
van de prestaties van de artistieke
leiding te oordelen, doch zich met
dagelijkse details te gaan bemoeien.
Met de beste bedoeling uiteraard,
maar buiten hun boekje tredend om
dat ze nu geen bestuur meer zijn,
doch bestuurder.
Een klein voorbeeld. Als Gaskell aan
haar ballet zelf had verzocht een
commissie van vertrouwensmannen
te kiezen, die contact met haar zou
den kunnen onderhouden over grie
ven of problemen, was dit juist ge
weest. Als zij dit, om welke reden
ook, nog niet gedaan had, zou haar
bestuur haar dit hebben kunnen sug
gereren.
laar als enkele bestuursleden zich
zelf rechtstreeks met de dansers
verstaan, vertrouwensmannen benoe
men, en met deze, buiten Gaskell
om, de lopende grieven en problemen
doornemen, is dat goed bedoeld (om
spanningen weg te nemen), maar
volstrekte gezagsondermijning (om
dat het bestuur zich plaatst tussen
de gezagsverhouding van mevrouw
Gaskell over haar ballet, welke ge
zagsverhouding zij krachtens haar
benoeming had gekregen). Terzijde,
dit was inderdaad één van de pun
ten van wrijving tussen Gaskell
haar bestuur, die haar noopten om
haar ontslag in te dienen.
Wat bij het Nederlands ballet ge
beurde, gebeurt dagelijks in ge
ringere of ergere mate bij ande
re kunst-„stichtingen". De grote
controversen bij de Nëderlandse
opera waren erop terug te voe
ren, de spanningen rondom Thea
ter en het Zuidelijk Toneel even
eens, en ingewijden zouden bij
vrijwel elke kunstinstelling zulke
wrijvingen kunnen aantonen. Het
gaat er dus niet om, of de over
heid straks met tact Gaskell weer
met haar bestuur verzoenen kan,
maar of men inziet, dat elk be
stuur een duidelijke en zeer be
perkte taak-omschrijving moet
ontvangen.
C. Nicolai.
Chauffeur vrijgesproken van
inbraak in Delft
De rechtbank te Den Haag heeft
donderdagmorgen de 34-jarige chauf
feur Joseph van V. uit Den Haag
vrijgesproken van het hem tenlaste-
gelegde, een inbraak in een winkel
te Delft op 8 februari, waar enige
sloffen sigaretten waren gestolen.
De chauffeur had voor de avond
waarop de inbraak was gepleegd een
sluitend alibi, maar bij een sorteer-
proef had een speurhond hem aange
wezen als degene die de lucifers had
gebruikt, die waren gevonden. De
president van de rechtbank had veer
tien dagen geleden een demonstratie
van een dergelijke sorteerproef in
het gebouw van de rechtbank laten
houden.
De officier van justitie had eveneens
vrijspraak gevorderd.
Brillenkoopman lichtte
bejaarden op
De politie In Den Haag heeft de 57-
jarige brillenkoopman A. A. B. aan
gehouden, omdat deze man bejaar
den zou hebben bedrogen. De man
belde bij bejaarde lieden aan en deel
de mede dat hij van Sociale Zaken
kwam om hun bril te controleren.
Hij nam de oude bril in en leverde
zijn „klant" uit een grote voorraad
een nieuwe, waarvoor enig geld
moest worden betaald. Een tachtig
jarige Hagenaar betaalde f 17.50
voor de „nieuwe" bril, maar toen hij
bemerkte dat hij er heel slecht door
kon zien, ging hij naar de politie. De
brillenkoopman heeft dergelijke
praktijken al eerder uitgeoefend. Hij
heeft waarschijnlijk ondermeer ook
in 's Gravenzande geopereerd. De po
litie verwacht dat verscheidene be-
Jaarden het slachtoffer van deze
;oopman zijn geworden.
Suriname zal bananen
uitvoeren naar Nederland
Met de „Helicon" van de KNSM is
een proefverscheping gedaan van ba
nanen, die in Nickerie zijn geteeld.
Men hoopt voor deze vruchten, die
van uitstekende kwaliteit zijn, een
markt in Nederland te vinden.
De trossen werden verpakt in plastic
zakken, waardoor men hoopt op een
goede overkomst. Voor de aanplant,
die onder leiding staat van het inge
nieursbureau H. N. van Dijk, bestaat
bij het Surinaamse gouvernement
grote belangstelling. Vooral in ver
band met de heersende rijstziekte
wordt naarstig gezocht naar een an
der gewas, dat door de rijstverbou-
wers in Nickerie kan worden geplant
bij een onverhoopt wegvallen van de
rijstteelt. Ook in Nederland bestaat
voor deze vruchten belangstelling.
Een vooraanstaand zakenman in Rot
terdam wordt voor het einde van dit
jaar in Suriname verwacht, tenein
de besprekingen te voeren over een
verdere uitbreiding van de aanplant,
export en de verschepingen. Het in
genieursbureau H. N. van Dijk is de
rijstpionier in het district Nickerie.
Nationale Handelsbank
houdt agentschappen open.
De directie van de Nationale Han
delsbank in Djakarta heeft donder
dag bekendgemaakt, dat zij „op last
van de centrale commissie van toe
zicht op de Nederlandse banken" haar
bekendmaking van 29 september in
zake de sluiting van twaalf agent
schappen in Indonesië heeft inge
trokken.
De agentschappen hebben opdracht
gekregen hun werkzaamheden nor
maal voort te zetten. Twee dagen na
de bekendmaking van de voorgeno
men sluiting van de twaalf agent
schappen, werd de directeur van de
handelsbank in Djakarta, de heer G.
Schütte door de militaire autoritei
ten gearresteerd.
wil ik een man hebben die weet hoe het hoort en die schoon,
fit en fris is en die er goed verzorgd uitziet,
'i avonds nog net zo als
*s morgens. Ik bedoel een man
die zich scheert met
water, zeep* en
Zo'n man ziet er niet alleen schoon
en fris uit, hij voelt zich ook schoon
en fris. Gebruik morgen ook een Blauw
Gillette mesje. Haal meteen een pakje.
5 stuks 75 cent
'...Gillette scheercrème is het béste!
NEDERLANDS WERK VOOR INTEGRATIE
Doel vorming krachtige
homogene organisatie
De Europese federalisten gaan straks
het werk van jaren in nieuwe vormen
voortzetten. De vroegere Nederland
se raad der Europese Beweging en de
Beweging van Europese Federalisten
zijn een fusie aangegaan met het
doel te komen tot een homogene,
krachtige en representatieve organi
satie, die onder de naam Europese
beweging in Nederland beweging
van Europese federalisten, de nieuwe
periode zal ingaan. Op zaterdag 11
oktober zal de beweging te Roermond
een groot congres houden, waar de
verkiezing van hoofdbestuursleden
zal plaatshebben alsmede de vast
stelling van het actie-program.
Advertentie j
Altijd ovenvers -
Altijd even lekker!
garandeert U de versheid.
Toen de economische integratiever
dragen tot stand waren gekomen,
heeft men zich in ons land afgevraagd
of er in de toekomst nog een taak zou
zijn weggelegd voor de particuliere
organisaties, die de Europese een
wording nastreven. Al spoedig kwam
men tot de conclusie, dat deze taak
geenszins was beëindigd, doch inte
gendeel actiever dan ooit diende te
worden aangepakt. Daartoe moesten
tevens de organisatievorm en de
werkwijze worden aangepast, hetgeen
inmiddels is geschied. Bij de bewe
ging zijn thans niet alleen individuele
Nederlanders aangesloten, maar ooit
de grote maatschappelijke en politie
ke organisaties, die achter het stre
ven van de Europese eenwording
staan. Deze organisaties wijzen de le
den aan van de raad der beweging,
die bestaan zal uit tenminste dertig
personen. Deze leden vertegenwoor
digen echter niet hun organisaties in
de raad, zij zijn dus geen mandata
rissen, maar oefenen hun functie als
persoon uit.
De beweging ziet als eerste stap
op de weg naar verdere eenwor
ding van Europa de spoedige toe
passing van artikel 138 van het E.
E.G.-verdrag, waarin rechtstreek
se verkiezingen voor het Europese
parlement in het vooruitzicht wor
den gesteld.
Behalve de vaststelling van het pro
gram voor het komende jaar zal de
spoedige uitvoering van artikel 138
een leidende gedachte zijn in het eer
ste deel van het congres van zater
dag a.s. Op de middagzitting van het
congres zullen een aantal vooraan
staande Nederlandse vrouwen en
mannen op eigen manier en vanuit
het eigen gezichtspunt uiteenzetten
hoe zij de Europese eenwording zien
en waaróm zij zich bij de beweging
hebben aangesloten.
Het congres van zaterdag a.s. wil la
ten zien, dat de positieve krachten in
Nederland het werk voor de Europe
se eenwording, in nieuwe vorm ge
bundeld versterkt kunnen voortzet
ten. Men verwacht verder, dat een
sterkere Nederlandse tak van de Eu
ropese beweging in het internationale
geheel een krachtiger geluid zal kun
nen laten horen en voor de Europese
en Nederlandse belangen met des te
meer kracht zal kunnen opkomen.
Advertentie
1000 sigaren
voor „De gewone man"
WAM HESKES en
TOON RAMMELT
Toon Rammelt en Wam Heskes -
respectievelijk schrijver en spreker
van de bekende radiorubriek „De ge
wone man" - zijn door een jury van
journalisten, Ingesteld door de Ne
derlandse Sigarenindustrie, uitgeroe
pen tot Mannen van de Maand. De
1000 sigaren die aan deze ere-titel
zijn verbonden, werden hun vrijdag
j.l. overhandigd door Mr. Jan Derks,
de geestelijke vader van deze thans
beëindigde rubriek.
1616 maal „De gewone man" 1616 maal de commentaar van het ge
wone, gezonde verstand op de dingen van de dag 1616 maal voor de
Nederlandse luisteraars vijf minuten hartige, geestige zelfbespiegeling.
De sigaar heeft een belangrijke bijdrage geleverd tot het succes van deze
rubriek, want Toon Rammelt en Wam Heskes zijn grote liefhebbers van
de sigaar, die hen inspireert en het leven filosofisch en met humor doet
bezien. De voorkeur van „De gewone man" gaat uit naar sigaren, precies
als die van de gewone gewone man. Ook voor hem is het roken van siga
ren het ware rookgenot.
VOORSTELLEN IN WARSCHAU
Formosa wil
kusteilanden
niet opgeven
De woordvoerder van het Ameri
kaanse ministerie van buitenlandse
zaken, Lincoln White, heeft donder
dag verklaard, dat de Verenigde Sta
ten vandaag bij c(e hervatting van
de besprekingen tassen de Verenigde
Staten en communistisch China in
Warschau zullen aandringen op ver
lenging van het bestand van zeven
dagen in het gebied van Quemoy.
Volgens White blijft het doel van de
Verenigde Staten een permanente
wapenstilstand in de Straat van For
mosa. President Tsjang-kai-Tsjek
verklaarde ter gelegenheid van de
47e verjaardag van de Chinese repu
bliek, in een boodschap aan de be
volking van Formosa, dat de natio-
voor Expo-bouwers
„Een vriendschapsdaad en blijkvan
vertrouwen", zo noemde de Belgi
sche ambassadeur in Den Haag F.
X. baron van der Straaten-Waillet
gisteravond het besluit van Neder
land om aan de Expo '58 te Brus
sel mee te doen.
„De besten in den lande zijn toen uit
gekozen om lid te worden van de
Nederlandse stichting. De geza
menlijke krachtsinspanning heeft
tot resultaat gehad, dat de Neder
landse inzending een der beste en
meest bezochte te Brussel is ge
worden. „Daar moogt U fier over
zijn". Baron Van der Straaten-
Waillet zei dit alles in een rede
tot een groot aantal functionaris
sen en commissieleden, die in zijn
residentie gasten waren.
Vier Nederlanders werden vervol-
fens commandeur in de Orde van
e Kroon, zeven anderen comman
deur van Leopold n. Dertien ar
chitecten en deskundigen op stede
bouwkundig en agrarisch gebied
ontvingen de versierselen van Of
ficier in de Kroonorde en twee me
dewerkers werden ridder in deze
orde. Een aantal andere onder
scheidingen werd reeds te Brussel
uitgereikt.
Namens de gedecoreerden heeft het
Eerste Kamerlid mr. H. van Riel,
penningmeester van de Stichting
Wereldtentoonstelling, een dank
woord gesproken.
Aan het slot van de bijeenkomst
werden» heildronken op de Belgi
sche koning en op koningin Julia
na uitgebracht.
Donderdagochtend is
een belangrijk deel
van de moderne kunst
werken uit de collectie-
Regnault overgebracht
van het stedelijk mu
seum te Amsterdam
naar het veilinglckoal
van „Arti et Amici-
tiae". „Daar gaan ze"
verzuchtte de adjunct-
directeur, dr. H.L. C.
Jaffé, onder wiens toe
ziend oog de kostbare
doeken en beelhouw-
werken werden ingela
den.
Gedurende vele jaren
heeft deze collectie in
het museum duizenden
belangstellenden uit
binnen- en buitenland
getrokken. Behoudens
de schenking van wij
len de heer Regnault
van een deel zijner col
lectie aan het rijk in
1953 en 20 kunstwer
ken waaronder 5 Cha-
galls en 1 Picasso, die
de gemeente Amster
dam wil aankopen voor
2 miljoen gulden, moest
het Stedelijk Museum
de in bruikleen ge ge-
gegeven collectie af
staan, omdat de erven-
Regnault hadden beslo
ten de schilderijen
openbaar te doen vei
len.
In de verkoopzaal van
„Arti" staan de zeer
waardevolle werken
thans wat onoverzich
telijk naast elkaar: het
zeer kostbare vrouwen
portret van Modigliani
naast de twee jonge
vrouwen van Pa sein,
enkele werken van
Kees van Dongen naast
het interieur van Pi
casso, drie Chagalls
naast een Campigli. De
rest van de te veilen
moderne werken is
's middags uit Laren
overgebracht naar het
veilingslokaal.
Voor deze openbare
miljoenenveiling be
staat grote belangstel
ling in binnen- en bui
tenland. Vooral in
Frankrijk, waar na
mens de veilingmeester
Paul Brandt uit Am
sterdam optreedt mai-
tre Alph. Bellier uit
Parijs, zijn honderden
catalogi uitgereikt.
Nog dezer dagen vroeg
de prinses Aga Khan-
Vacimour uit Le Can-
net een exemplaar aan.
Ook naar de prins van
Monaco, Onassis en
andere belangrijke
kunstverzamelaars zijn
catalogi uitgegaan.
nalisten niet slechts de Chinese com
munisten belet hebben op Quemoy te
landen, maar ook hun plannen in
Zuidoost-Azië hebben verijdeld.
De minister, van buitenlandse za-
zaken van 'nationalistisch China
verklaarde, dat de rgeering niet
zal instemmen met een neutralise
ring van de eilanden voor de kust.
„Wij zullen de communisten geen
gelegenheid geven om zich meester
te maken van deze eilanden, of zij
nu militaire dan wel politieke lis
ten gebruiken. Neutralisering of
demiütarisering van deze eilanden,
in welke vorm dan ook, wijzen wij
resoluut van de hand," aldus de mi
nister.
Premier Tsjen Tsjeng van nationa
listisch China verzocht de Verenigde
Staten een einde te maken aan de
onderhandelingen in Warschau over
een vreedzame regeling van het ge
schil in het gebied van Formosa.
Van betrouwbare diplomatieke zijde
in Washington werd vernomen, dat
de communistisch Chinese ambassa
deur In Moskou "aan de Noorse ge
zant in de Sowjet-Unie heeft mede
gedeeld, dat de regering te Peking
misschien bereid is het staken van
het vuren in de Straat van Formosa
uit te breiden, indien de Amerikaan
se strijdkrachten zich blijven ont
houden van het begeleiden van kon
vooien van de Chinese nationalisten
naar Quemoy.
Volgens een woordvoerder van het
ministerie van defensie in Taipeh
zullen de nationalisten zelf de kon
vooien escorteren nu de Amerikanen
dit niet meer doen.
„Stichting Recreatie bundelt
diverse krachten
Donderdag is in Den Haag, de op
richtingsvergadering gehouden van
de „Stichting Recreatie", contactcen-
trum voor openluchtrecreatie, vakan
tiebesteding en natuurbehoud. In de
ze nieuwe stichting zijn onderge
bracht de stichting Werkcomité Na
tuurbehoud en Recreatie en de stich
ting Nederlands Centrum voor Va
kantie en Vakantierecreatïe. Een
groot aantal organisaties en instellin
gen, zowel uit de particuliere ais
overheidssector, zal aan het werk
van de nieuwe stichting deelnemen.
(De stichting Recreatie stelt zich on
der andere ten doel te bevorderen dat
aandacht besteed wordt aan de
vraagstukken die met de vakantiebe
steding en met de recreatie'in na
tuur en landschap verband houden en
de vakantiebesteding een zo groot
mogelijke recreatieve waarde ver
krijgt. Voorts dat bij het Nederland
se volk de eerbied voor de natuur en
het gevoel van verantwoordelijkheid
voor het behoud van natuur en land
schap wordt aangekweekt.
De nieuwe stichting is geïnstalleerd
door mr. R. G. A. Höppener, staats
secretaris van onderwijs, kunsten en
wetenschappen.
Kleuterschool werd geheel
door vuur vernield.
De openbare Elisabeth-kleutcrschool
te Wapenveld (gemeente Heerde) is
woensdagmiddag afgebrand. Van de
inventaris kon niets worden gered.
Een nieuwe piano en pas aange
schaft speelmateriaal werden een
prooi van de vlammen die in het hou
ten gebouw, dat. twee lokalen telde,
gretig voedsel vonden.
De Wapenveldse brandweer, die het
vuur met vijf stralen bestreed, kon
tegen de vuurzee niets uitrichten. Zij
slaagde er echter in twee in de na
bijheid staande hooibergen, die door
de harde wind dreigden vlam te vat
ten, te behouden. De brand brak uit
kort nadat ongeveer veertig leerlin
gen de school hadden verlaten.
Omtrent de oorzaak tast men in het
duister. De school werd ongeveer
negen jaren geleden door ouders van
leerlingen gebouwd uit delen van ba
rakken uit de Noordoostpolder. Het
gebouw was verzekerd.