ZO WAS HET IN ZEELAND „Pathétique" van Tsjaikowsky werd 65 jaar geleden geschreven Zeeuwse artsen op de planken ZATERDAG 4 OKTOBER 1958 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 1 Zeeuwse artsen en artsenvrouwen op de planhen! Een scène uit het blij spel Armoede en Hovaardij", dat gisteravond in het Scheldekwartier werd opgevoerd voor honderden con- gresserende medici met hun dames. V.l.n.r. mevrouw A. HuijgensBeu- kema als een standbewuste Donna Olympia; mevrouw Schierbeek Kunst als een lieftallige én verliefde dochter; (zittend) haar papa de heer P. Schierbeek als de trotse edel man; de heer Kiviet als een serviele page en de heer H. J. Jongepier als een lepe lakei (Foto P.Z.C.). Bezorger verduisterde 2000 van werkgever. Uitspraken rechtbank. De rechtbank te Middelburg; heeft vrijdag de agent-bezorger Van de B. uit St. Jansteen, die zich gedurende de periode van augustus 1956 tot de cember 1957 een bedrag van ruim 2000 had toegeëigend van zijn werkgever, veroordeeld tot een ge vangenisstraf van 6 maanden, waar van 8 onvoorwaardelijk en 3 voor waardelijk met een proeftijd van 3 jaar, alsmede ondertoezichtstelling van de r.-k. reclassering. Conform de eis van de officier van justitie werd de landbouwer C. R. uit Retranchement, die als bestuur der van een personenauto geen door gang had verleend aan een op een voorrangsweg rijdende auto en waar door een botsing ontstond tengevolge waarvan een Belgische dame was overleden, veroordeeld tot een boete van 250 subs. 2 maanden hechtenis. R. staat niet bekend als een roekeloos rijder. De belastingconsulent S. had tijdens de verzorging van de loonadministra tie van de kooibaas P. F. V. uit Zaamsiag onjuiste aangifte gedaan aan de belastingen. S. werd Veroor deeld tot een voorwaardelijke gevan genisstraf van 2 maanden met een proeftijd van 3 jaar, alsmede een boete van 500, terwijl V. tot een zelfde straf veroordeeld werd wegens het opzettelijk uitlokken van onvol ledig aangifte doen. Wegens valsheid in geschrifte werd de bedrijfsleider R. L. uit Clinge veroordeeld tot een voorwaardelijke gevangenisstraf van 1 maand met een proeftijd van 2 jaar, alsmede een boete van 250. De officier had 100 boette geëist. Tenslotte achtte de rechtbank niet bewezen, dat de 18-jarige chauffeur C. H. J. uit Zaamsiag een merel zou hebben geschoten. Het werd dan ook vrijspraak. HET ROTTERDAMS PHILHAR- MONISCH ORKEST, geeft dins dag een concert in Goes met een programma, waarop drie graag ?;ehoorde werken prijken, name- ijk de Onvoltooide van Schubert, het derde pianoconcert van Beet hoven en de zesde symfonie van Tsjaikowsky. Een programma, dat zeker de moeite waard is en dat weer velen naar de Grote Kerk zal doen trekken. Het is opvallend, dat de zesde van Tsjaikowsky vandaag de dag zo populair is. Toen het werk in oktober 1893 deze maand dus juist 65 jaar geleden voor het eerst werd uitgevoerd, schreven de critici, dat de componist ken nelijk niet bijzonder geïnspireerd was geweest bij het schrijven van dit werk. Een onverwachte op merking, want Tsjaikowsky ver zekerde tijdens het componeren bij herhaling dat hij aan „zijn beste werk" bezig was, een werk, waarvan hij zeker wist dat hij het niet meer zou overtreffen. Dat laatste is op een vrij tragi sche wijze uitgekomen, want de componist overleed een maand la ter plotseling en de zesde symfo nie werd daardoor zijn zwane- zang. Hoe dan ook, de aanvanke lijke ontvangst was matig, niet alleen in Rusland, maar ook in andere landen. In Nederland bijvoorbeeld moest een man als Diepen- brock er niets van hebben. Hij sprak van een „smakeloos maakwerk" en van een „meng sel van verlepte coquetterie en Siberische barbaarsheid". Een oordeel, dat van een Latijnse geest als Diepenbrock mis schien wel verklaarbaar is. Niettemin, ondanks alle ver oordelingen, heeft deze Pathé- Bij het Z.V.U.-concert, S dinsdag in Goes S VWAWWWMVWVVW tique zoals het werk meest al wordt genoemd repertoire gehouden, ja is zelfs bijzonder geliefd geworden. Die bijnaam „Pathétique" heeft het altijd „goed" gedaan, maar zij is niet van de componist zelf. Bij het schrijven van het werk verklaarde hij volgens een zeer bepaald programma te werken, een programma dat hij echter niet bekend wilde maken. En toen hij de compositie af had en met zijn broer Modeste er over sprak welke naam er aan gegeven moest worden, stelde deze de naam „Programmatische symfonie" voor. Maar daar voelde Tsjai kowsky niet voor, want zo zei hij: „Ik maak het programma immers niet bekend..." Waarop zijn broer weer: „Noem hem dan de Pathétique". Tsjaikowsky was enthousiast en schreef onmiddel lijk deze naam op het schutblad. Daarop bracht hij het werk naar de post om naar de uitgever te verzenden. Maar de andere dag reeds ging er een briefje achter aan met de opdracht het werk toch alleen maar „Zesde symfo nie" te noemen. Blijkbaar was de componist achteraf niet erg ge lukkig met de toevoeging „Pathé tique". Niettemin is het juist deze naam waaronder de laatste gedachten in muziek van de grote Russische componist bekend zijn geworden. Laatste gedachten, vol weemoe dige lyriek, obsederende thema's, die nog altijd een aangrijpende indruk maken. Opmerkelijk met name is het laatste deel, dat zo volstrekt anders eindigt dan bij voorbeeld een Beethoven-symfo nie, waarin vrijwel altijd naar een grote klankenclimax wordt toege werkt. In deze zesde lijkt het echter wel alsof Tsjaikowsky zich ontdoet van alle geweld en zijn werk wil doen eindigen in het vol strekte Niets BEETHOVEN Over Beethoven gesprokende pianiste Annie d' Arco speelt dins dag zijn derde pianoconcert. Dit concert is nog niet behept (of is dat hier een profaan woord met de heroïsche trekken die men bij voorkeur aan Beethovens werken toedicht. Het is frisse, speelse muziek, die in het middendeel wordt afgewisseld met een prach tig Adagio, dat tot het beste be hoort wat de componist heeft ge schreven: een prachtig, ingeto gen lied voor piano, dat na het vitale eerste deel als een schone bloem onverwacht opbloeit. SCHUBERT. Begonnen wordt dinsdag met de „Unvollendete" van Franz Schu bert. Ook weer zo'n werk met een merkwaardige geschiedenis: het werd voor het eerst uitgevoerd in 1865, bijna veertig jaar na de dood van de componist. Dat kwam omdat een van de trouw ste Schubert-paladijnen, meneer Hüttenbrenger, het nodig vond het manuscript jarenlang onder zijn berusting te houden en het aan niemand te geven. Maar toen het werk dan ook eenmaal bekend wa3, bleek het binnen vrij korte tijd zo ongeveer het populairste stuk van Schubert te zijn. Over het al of niet voltooid zijn van deze symfonie is bijna een kleine bibliotheek volgeschreven en daarom is het wellicht het veilig ste om er op te wijzen, dat deze symfonie „onvoltooid" wordt ge noemd, omdat zij slechts twee de len heeft in plaats van vier. Maar die twee zijn dan ook van zulk een superieur gehalte, dat men er heus wel genoeg aan heeft. Zo kan men dus dinsdagavond in Goes drie bekende werken horen, uitgevoerd door het Rotterdams Philharmonisch Orkest onder lei ding van Eduard Flipse. Het con cert begint om half acht. Van Strien, wacht even..." En zolang de K 15 stilstond ging alles goed. Gemakkelijk heeft de ze Zuidbevelandse autopionier het niet gehad. Hi] reed met zijn K 15 over de toen zeer smalle wegen van Zuid-Beveland en bij iedere til bury het rijtuig van de boe ren in die dagen die naderde, moest de pionier de berm in. En overal de volksoplopen uiter aard... Op de 's Heer Hendrikskinderen- dijk werd de Hirio waarin de dochters van de heer Van Strien hadden plaatsgenomen; de pionier zat zelf aan het stuur ver eeuwigd. De eerste Goese automo biel kwam met inzittenden keurig op een roodbruine afdruk te staan. Dat was in 1907. Nu, ruim vijftig jaar later, heeft er op diezelfde plaats eenzelfde meneer Simon van Strien geposeerd een kleinzoon van de pionier en óók autohande laar bij een model, dat zelfs Voor een dankbaar (medisch) publiek De heer H. J. Jongepier speelde de lepe lakei met een bewonderens waardig gemak en mevrouw W. Chr. van MaanenCohen Tervaert zette daar een uitgeslapen en niet op haar mondje gevallen dienstmaagd vaar dig tegenover. De heer C. F. Frumau wist zijn boer en zijn hofnar (een dubbelrol) de goede kluchtige toon te geven en ook de dames H. Schier beekKunst (als de verliefde doch ter), A. E. VosWolfson (als haar schoonzusje) en de heren J. P. Roos, HET IS AL weer meer dan vyftig jaar geleden, dat wij len de heer Simon van Strien als de eerste Goese autobezitter de straten van zyn stad en met na me de Zak van Zuid-Beveland „onveilig" maakte. Maar de le zers van om en nabij en dan zestig zullen zich nog wel herinneren, hoe de „K 15" 'n ééncylinder Hirio, van Franse makelij ganse volksoplopen in de Ganzestad veroorzaakte, toen de heer Van Strien hij een prachtige baard-magistraal op de „bok" van de automobiel gezeten, van af zijn woning en werkplaats aan de Nieuwstraat uitrukte. De allereerste keer dat de heer Van Strien hij was rijwielhan delaar en werd later de eerste Goe se autohandelaar het „rode monster", zoals de auto spoedig bij de Zuidbevelandse bevolking bekend stond, aan het nieuwsgieri ge Goese publiek zou tonen, ging er iets mis. Het schakelen de versnel- lingshandle zat in deze wagen aan het stuur! was ook voor de vooruitstrevende heer Van Strien een onbekende ri tusEn zo stoof de Hirio de le keer de beste achter-, in- plaats van vooruit, waardoor enkele kisten sneuvelden Maar de rit, die daarop volgde, slaagde volkomen. In triomf werd over de 's Heer Hen- drikskinderendijk naar Wol- phaartsdijk en terug gereden, zon der dat de eerste Goese automo biel één keer weigerde. Anders was het met de „tege moetkomende" paarden... Zodra de trouwe viervoeters, die een voertuig van dergelijke con structie „een dienk zonder paerden" zei men in die dagen nog nimmer hadden aanschouwd, de rode automobiel ontwaarden, werden zij wild, sloegen op hol of liepen de sloot in... En dat gaf uiteraard conflicten met de eige naars van de dieren, die in het vervolg bij de nadering van de K 15 halfsmekend riepen „Oh, i....l958: nog progressief Medici zijn veelzijdiger dan ge denkt, zo kan men in deze da gen op Walcheren gewaar wor den, nu hier het tiende leden congres van de Kon. Ned. Maat schappij tot Bevordering der Geneeskunst wordt gehouden. Er zijn schilderende, fotografe rende en musicerende artsen, zoals ge bereids in deze krant hebt kunnen lezen. Gisteravond is gebleken, dat er ook toneel spelende artsen zijn, die mét hun vrouwen kans zien om een 18e eeuws blijspel alle kleur en leven te geven, die het vraagt en die daarmee honder den toeschouwers tot een ova tioneel applaus brachten. Dat was in de toneelzaal van het Scheldekwartier te Vlissingen, waar onder regie van Jan Lemaire jr. door artsen en artsenvrouwen uit Zeeland het vijf bedrijven tellende blijspel „Don Ranudo de Colibrados" of „Armoede en Hovaardij" van de Deen Ludvig Holberg voor het voet licht gebracht werd. Een kluchtig spel over een hovaardig Spaans adel lijk echtpaar, dat liever honger lijdt dan zijn dochter uit te huwelijken aan een edelman, wiens stamboom luttele geslachten minder terugvoert dan die van 't trotse echtpaar. De bijdehande dienstmaagd, die 'n com plot smeedt om toch alles in 't reine te brengen ontbreekt niet, evenmin als de lepe lakei en de serviele page. die buiten het complot gehouden moet worden. Er werd vlot en vaardig gespeeld en de verschillende typen in dit stuk kwamen uitstekend tot hun recht. Zo zorgde mevrouw A. Huijgens Beukema voor een vinnige en tege lijk zeer standbewuste Donna Olym pia, terwijl dokter P. Schierbeek zich een hongerend, maar boven al les uiterst waardig edelman toonde. Kijkje in de kleedkamers van het Scheldekwartier, waar mevrouw SchierbeekKunst nog iets aan het kostuum van haar echtgenoot ver schikt, voor en aleer beiden als va der en dochter de planken opgaan om mede gestalte te geven aan het blijspel „Armoede en Hovaardij". (Foto P.Z.C.). Tijdens de gisteravond voor en door artsen in het Vlissingse Scheldekwar tier gegeven toneelvoorstelling, had men gezorgd voor „passende" pro grammameisjes en zaalwachters; de eersten waren in Walchers kostuum, de tweeden waren uit Zeeland afkom stige „groenen". Puck Vermeulen uit Middelburg en Utrechts student (psychologie) W. M. van Woerden, eveneens uit Middelburg, in een pro grammatisch dispuut (Foto P.Z.C.). A. C. Nieuwenhuyzen, H. J. M. Ki viet en J. H. van Blommestein ver tolkten de hun toebedachte rollen oed. loemen, een dankwoord en een lang- durig applaus, waarin ook regisseur Lemaire werd betrokken, waren een duidelijke graadmeter voor de mate, waarin de congresserende artsen met hun dames van de opvoering geno ten hadden. En zoals het een goed congres betaamt, werd ook deze avond dansend besloten. Ruim vijftig jaar geleden reed eerste auto door de Ganzestad 1907: eerste in Goes In 1958 nog een progressieve ver schijning mag worden genoemd De bomen, die in 1907 een idyl lisch decor vormden, zijn verdwe nen. Er staat nu wat jong hout en op de achtergrond prijkt de televisietoren. Vijftig jaar tussen twee maal een meneer Van Strien met twee maal een auto. De Goese mevrouw C. Fierloos, dochter van de Goese autopionier, die op de oude foto als meisje van elf voorkomt, weet zich nog te herinneren, dat één van de reac ties op het verschijnen van de Hi rio in de Goese straten was: „Waar-doen-ze-het-van..." Een kreet, die men bij het verschijnen van automobielen als die van de foto van 1958 nog wel eens mag beluisteren... De vormgeving moge met de tijden veranderen, het mag nu allemaal een beetje sneller gaan, er zijn dingen die niét veranderen. En ook dat heeft zijn bekoring...

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1958 | | pagina 3