PROVIKCiALE ZEEUWSE COURANT
Diplomatieke activiteit na Makarios'
voorstel voor vrij Cyprus
Eerste Delta-jaarverslag is een teleurstelling
BILT
PRINSES WILHELMINA
BESCHRIJFT HAAR LEVEN
Va ndaag...
201e jaargang - no. 225
Dagblad, uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant.
Directie: P. v. d. Velde en P. B.
den Boer. Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteur: W. Leertouwer.
Adjunct-hoofdred.G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per
week; 7.Q0 p. kw.; fr. p. p. 7.25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESSE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Woensdag 24 sept. '58
ADVERTENTIEPRIJS 25 cent per
mim. Minim, p. advertentie 4.—.
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
23 cent p. regel met een minimum
van 1.—. ,3rleven of adres
bureau v. d. blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C.. Middelburg.
Bureaus. VUssi::gc:i Walstr. 58-60. tel. 2355 4 lijnen (b.g.g. 3508 of 3546); Middelburg, Markt 51, tel. 3841; Goes, L. Vorststr. 63, tel. 2475 (b.g.g. adv. 3234); Oostburg, G. F. de Pauwstr. 9, tel. 20; Temeuzen, Brouwerijstraat 2; Zierikzee, red. tel. 2425, adm. tel. 2094.
BRITSE SOCIALISTE BRACHT IDEE MEE
Mannen en vrouwen, die in Engeland een campagne voeren
tegen de atoombewapening, onder leiding van dr. Donald
Soper (geheel links) zitten hier voor de hekken van de hoofd
ingang van het onderzoekcentrum voor atoombevjapening te
Aldermaston in het graafschap Berkshire. Op de omheining
hebben zij spandoeken bevestigd, waarop te lezen staat, dat
zij de directeursir William Penney, weiusen te spreken. Dat
verzoek werd gedaan nadat supporters van de campagne tie
nen weken buiten de hekken hadden gepost met spandoeken.
De directeur bleek evenwél niet aanwezig te zijn
Spaak zal duidelijke suggesties doen
in vergadering van Navo-raad
In officiële kringen te Londen heeft men zich dinsdag niet willen
uitlaten over de mededeling van de vice-voorzitster der Britse
socialistische partij, mevrouw Barbara Castle, volgens welke
aartsbisschop Makarios haar had gezegd, dat hij bereid is onaf
hankelijkheid van Cyprus te aanvaarden zonder banden met
Griekenland of Turkije. Het plan van Makarios zou onafhanke
lijkheid behelzen, gegarandeerd door de Verenigde Naties, even
tueel binnen het Britse Gemenebest en met uitsluiting van „eno-
sis" (aansluiting bij Griekenland) en deling in een Turks en
Grieks deel. Volgens diplomatieke kringen in Athene heeft de
Franse regering aan de Griekse premier Karamanlis laten weten,
dat zij bereid is het Griekse verzoek tot uitstel van het Britse
plan voor Cyprus te steunen. Voorts is men in Athene ervan
overtuigd, dat het nieuwe plan van Makarios zal worden ge
steund door de Aziatische en Afrikaanse landen onder leiding
van India.
„Brits plan maakt
toestand moeilijk"
Na besprekingen met de Griekse re
gering die drie en een half uur duur
den heeft de secretaris-generaal der
N oorda tlantisehe Verdragsorganisa
tie, Paul Henri Spaak, dinsdagavond
verklaard dat „de toepassing van het
Britse plan voor Cyprus een der ele
menten is die de toestand moeilijk
maken".
Spaak is dinsdagavond uit Athene
naar Parijs teruggekeerd. Vandaag
zal liij de Navoraad zeggen wat er
naar zijn mening moet worden ge
daan om uit de controverse te gera
ken. In antwoord op een vraag zei
Spaak, dat zijn suggesties concreet
zullen moeten zijn. Hij is voornemens
zijn besprekingen met Britse en Turk
se vertegenwoordigers in de Navo
raad voort te zetten.
Premier Karamanlis van Griekenland
heeft Spaaks bezoek „een gelukkige
gebeurtenis" genoemd. „Wij wachten
nu op de beslissing van de Navo
raad'', aldus Karamanlis.
De Britse gouverneur van Cyprus,
sir Hugh Foot, verklaarde dinsdag
in een radiorede voor de Britse
troepen op het eiland, dat Enge
land vasthoudt aan het „deelge
nootschapsplan". „Toen wij onze
nieuwe politiek voor Cyprus be
kend maakten, zeiden wij dat wij
ons niet door geweld of iets an
ders ervan zouden laten weerhou-
Subsidies
Het ziet er naar uit, dat de soci
aal-economische raad voor een
uiterst moeilijke taak is ge
plaatst door de Nederlandse rege
ring. Die raad moet in opdracht
van de regering advies uitbrengen
over het beperken van de zuivelsub-
sidies en de huursubsidies.
Wat de zuivel betreft wordt dat ad
vies zelfs op korte termijn verwacht,
want de regering wil snel van de
aanmerkelijke toeslag af, die de
schatkist betaalt op de melk.
De consument zal straks de kostpriis
en dus een hogere prijs voor de melk
moeten betalen.
Voor de woninghuren kan het advies
wat langer uitblijven, maar ook
daarbij gaat het om prijsverhoging.
Reeds jaren lang betaalt het Neder
landse volk niet de echte kostprijs
voor zijn melk en niet de echte
kostprijs voor zijn huisvesting. De
prijs is om een hard, 'maar duide
lijk woord te gebruiken door sub
sidies, blokkering enz. vervalst.
Zulke vervalsingen kunnen niet on
beperkt voortduren.
Zij plegen wel voor korte tijd rede
lijk te functioneren, maar doen dan
geleidelijk wantoestanden en econo
mische absurditeiten ontstaan, die
ondragelijk worden.
Volkomen begrijpelijk dus, dat de re
gering naar vermindering en afschaf
fing van de subsidies streeft.
Maar dan komt de kwestie aan
de orde wie de prijsverhoging
moet betalen en of er aanlei
ding bestaat tot loonsverhoging of
tot andere vormen van compensatie
voor de consument.
En daarvoor is thans de hulp van
de sociaal-economische raad ingeroe
pen.
De vraag mag gesteld worden of met
name wat de zuivelkwestie betreft
de S.E.R. daarvoor wel het aangewe
zen lichaam is.
Men ontkomt helaas niet aan de in
druk, dat de regering wel eensge
zind is geweest voor wat betreft de
noodzaak om de zuivelsubsidies af te
schaffen, maar dat ze geen verder
beleid kon bepalen.
De ministers zijn waarschijnlijk on
derling verdeeld geweest over de te
volgen gedragslijn.
En nu moet de sociaal-economische
raad bouwstoffen leveren opdat deze
ministers uiteindelijk een gemeen
schappelijke gedragslijn kunnen vin
den.
Dat is moeilijk en dat is eigenlijk
niet de taak van de S.E.R.. Wat
gebeurt er thans? De voorzitter
van het N.V.V. heeft bij voorbaat
geprotesteerd tegen elke poging om
de afschaffing van de melksubsidies
voor rekening van de consument d.i.
van de werknemers te brengen.
De beide andere vakcentrales hebben
wat minder fel gereageerd, maar zij
zullen zeker de belangen van hun le
den even doelbewust verdedigen als
het N.V.V. en er is dus al voordat
de S.E.R. aan bestudering van het
melkprobleem toekomt reeds 'n front
gevormd, dat binnen de S.E.R. grote
invloed heeft.
Een heftige politieke strijd kan daar
uit voorkomen en daarvoor is de
S.E.R. nu juist niet het geëigende
lichaam.
Die politieke strijd behoort in eerste
instantie gevoerd te worden in de
Tweede Kamer.
Dat zou mogelijk geweest zijn, wan
neer de regering een duidelijke be
leidslijn had aangegeven bijvoor
beeld, wanneer ze had voorgesteld de
melksubsidies af te schaffen tegen
over prijsverlagingen van andere
produkten, of wanneer ze een be
perkte looncompensatie aanvaardde,
of wanneer de regering de subsidie
afschaffing had aangekondigd met
de mededeling dat de afschaffing pas
werkelijkheid zou worden bij een te
verwachten lichte daling van het al
gemeen prijsniveau.
Uit het Kamerdebat zou dan een dui
delijke conclusie getrokken kunnen
worden en men zou aan de S.E.R.
een van de onaangenaamste taken
hebben bespaard, waarvoor dit col
lege ooit gesteld is en waarvoor het
niet althans niet in eerste instan
tie in het leven is geroepen: het
vinden van een politiek compromis.
De huursubsidie laten we hier dan
maar bulten beschouwing, want
daarover valt In de nabije toekomst
nog wel genoeg op te merken!
Controverse in
Labourpartij
Mevrouw Barbara Castle, het socia
listische Lagerhuislid en vice-voorzit-
ster van de Labourpartij, heeft haar
recente bezoeken aan Griekenland,
Turkije en Cyprus gebracht als parti
culier en niet als vertegenwoordiger
van de Labourpartij. Dit heeft de lei
der dezer partij, Hugh Gaitskell, dins
dagavond na afloop van besprekingen
met andere Labourleiders en me
vrouw Castle in een verklaring voor
de pers bekendgemaakt. Politieke
kringen zien in deze verklaring een
bewijs dat de Labourpartij zich niet
achter de verklaringen van mevrouw
Castle plaatst.
Zij had tegenover de pers gezegd dat
de Britse autoriteiten op Cyprus de
Britse troepen toestonden zeer krach
tig op të treden bij het doorzoeken
van dorpen waar zich incidenten had
den voorgedaan.
Gaitskell legt er in zijn verklaring de
nadruk op, dat zijn partij veel eer
bied heeft voor de Britse militairen
op Cyprus, die „aan schier ondraag
lijke provocaties blootstaan.
De controverse in de Labourpartij is
ontstaan enige dagen voordat de or
ganisatie maandag te Scarborough
haar jaarlijkse congres begint. Vol
gens de anciennitcitsrcgel moet me
vrouw Castle dan tot partijvoorzitster
voor het komende jaar worden geko
zen.
den het plan uit te voeren, dat wij
juist achtten. Wij meenden wat
wij zeiden, aldus de gouverneur.
Volgens het Britse plan zou de inter
nationale status van Cyprus zeven
jaar onveranderd blijven, maar intus
sen zou een systeem van vertegen
woordigende regering worden inge-
voerd waarbij Turkse en Griekse Cy-
iilililllllillliililililliliilliliiiliililliliiiiiiiilll
lllllllllllllllllUllllllllllllilllllllllllllllillIJji
„EENZAAM, MAAR NIET ALLEEN"
Dit najaar zal van de hand van
prinses Wilhelmina een boek ver-
prioten elk in hun eigen gemeen- schijnen onder de titel „Eenzaam,
schapszaken autonomie zouden heb
ben. Vertegenwoordigers van de
Griekse en Turkse regering zouden in
dë bestuursraad kunnen deelnemen
aan dit „avontuur in deelgenoot
schap", dat op 1 oktober aanstaande
Zou kunnen beginnen. In officieuze
Britse kringen is de daarvan afwijken
de suggestie van Makarios voor Groot
Brittannië en nog te meer voor Tur
kije onaanvaardbaar genoemd. De lei
der der Turkse gemeenschap op Cy
prus, Koetsjoek, heeft Makarios' plan
dinsdagavond verworpen. Hij noemde
het een politieke manoeuvre met het
oog op het komende debat over Cy
prus in de Algemene Vergadering der
Verenigde Naties.
maar niet alleen". In dit geschrift
heeft de prinses weergegeven haar
levensloop en die van het Neder
landse volk in die jaren, in het
licht van haar geloofsovertuiging.
Prinëës Wilhelmina heeft de laat
ste acht jaar gewerkt aan het
boek. Het draagt beslist niet het
karakter van memoires. Het bevat
een onderhoudend geschreven le
vensloop met alle genoeglijke en
ernstige ogenblikken, die er in
voorkwamen, maar het is tevens
een getuigenis van een geloofsze
kerheid.
De prinses heeft haar boek opge
dragen aan de vader des vader
lands en aan haar dochter Hare
Majesteit, Koningin Juliana.
Het boek heeft een omvang van
vierhonderdvijftig bladzijden en
is ge/llustreerd met vijftig foto's,
waarvan een aantal uit de particu
liere albums van de prinses, als
mede met tien reproducties van
door haar zelf vervaardigde teke
ningen en/schilderijen. Het bevat
negen hoofdstukken, namelijk:
Inleiding; Vader en moeder; Mijn
jeugdjaren; Het begin van de nieu
we eeuw; De eerste Wereldoorlog;
Tussen twee ooiogen; De Tweede
Wereldoorlog; De bevrijding en
daarna; „Wachtte mij nog een
taak?"
Alleen reeds het hoofdstuk over
de Tweede Wereldoorlog en het
verblijf in Londen telt honderd
twintig bladzijden. Het behoort j
naar wij vernamen tot de meest
belangwekkende herinneringen.
Eind november zal het boek bij de
uitgeverij W. ten Have N.V. te
Amsterdam verschijnen.
Ten Have heeft al eerder publika-
ties van de prinses uitgegeven,
namelijk de bekende kleine bro
chures, met o.a. paas- en kerst
boodschappen. Het daardoor tot
stand gekomen contact heeft geleid
tot de keuze van de prinses van
haar uitgever.
Het boek zal worden gedrukt bij
„De IJsselstroom" te Deventer. De
typografische verzorging is van de
bekende typografische ontwerper
Th. Kurpershoek te Amsterdam.
Gekozen is een lang, smal for
maat. De tekst wordt gezet in niet-
volgelopen regels. Door een en an
der krijgt de uitgave typografisch
gezien het karakter van een dag
boek, van privé-mededelingen van
de prinses aan de lezers.
De omslagtekening is vervaardigd
door prof. C. T. Roelofsz, die ver- i
bonden is aan de rijksacademie
voor beeldende kunsten te Am
sterdam. Het is een symbolische
tekening waarvan de gedachte
door de prinses zelf is geïnspi- j
reerd.
Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillll||||||||||||||||||||||||||||!ll||||||||||||||lllllll|||||||||||||||||||||||||i||llllllllll||||||||||||||||||illillllllllllllllllllllllllilll]j]j
Als de proeven slagen, zal het ver
keer in de stations van de Hamburg-
se ondergrondse spoedig worden ga
degeslagen via televisie-installaties.
Véle perronopzichters e.d. zullen dan
overbodig worden omdat één man,
zoals hier op de fotovia het T.V.-
scherm een overzicht van het gehe
le ondergrondse perron krijgt. De in
stallatie zou de eerste ter wereld
van deze aard zijn.
Orde van advocaten vraagt
gratie voor neger Wilson.
De Nederlandse orde van advocaten
heeft de gouverneur van de staat
Alabama in een telegram om gra
tie verzocht voor de neger Wilson,
die wegens afdreiging van 1,95 ter
dood is veroordeeld.
MINISTER ALGERA heeft gelijk met zijn begroting het eerste
jaarverslag over de Deltawerken aan de Staten-Generaal overgelegd. Een
vrij droog stuk, dat in sombere bewoordingen meldt, welke vorderingen
er zijn gemaakt tot 1 juli j.I. met de afsluiting zeegaten en verhoging
zeeweringen. Dit jaarverslag is te danken aan een toezegging, door minis
ter Algera gedaan tijdens de behandeling van de Deltawet in de Tweede
Kamer, een toezegging, die nodig was, omdat sommige Kamerleden de
controle van de volksvertegenwoordiging op de gang van zaken bij de
afsluiting zeegaten tamelijk gering vonden. Zij redeneerden niet hele
maal ten onrechte dat door aanvaarding van de Deltawet de minister
in sommige opzichten voor circa vijfentwintig jaar de handen vrij kreeg.
De bewindsman verzekerde evenwel, dat de volksvertegenwoordiging
steeds volledig zou worden ingelicht, o.a. door excursies van Kamerleden
naar de werken, door het driemaandelijks bericht Deltawerken, terwijl
bovendien elk jaar bij de begroting een jaarverslag zou worden overgelegd.
In dit verslag zou dan tevens een inzicht worden gegeven in de plannen
voor de naaste toekomst. Het eerste verslag is er dus nu. En het geeft
aanleiding de vraag te stellen of de procedures rond de Deltawerken thans
een bevredigend verloop hebben.
Welnu, dit eerste
lijkt ons niet bevredigend. Het be
vat een opsomming van reeds lang
bekende technische feiten, maar geeft
geen enkel houvast aan diegenen, die
zich met beleidskwesties rond de
Deltazaken bezighouden. Aldus de
monstreert zich opnieuw de opvat
ting van minister Algera, dat de
Deltawet „maar" een raamwet is en
dat in het verband van deze wet vele
belangrijke problemen niet aan de
orde moeten komen. Daarvoor zou
immers straks „te zijner tijd"
gelegenheid te over zijn. Het is be
grijpelijk, dat in dit opzicht velen
met de minister vftn mening verschil
len.
Geen wonderDat het Veerse Gat
in 1961 zal worden afgesloten, zo
als het jaarverslag meldt, dat de
zoetwaterhuishouding van Noord-
Beveland moet worden gewijzigd,
och, dat weet men zo langzamer
hand wel. Maar niet, hoe het pre
cies staat met de bijdragenwet
Deltawerken (het veelomstreden
60-40 niet hoever men gevor
derd is met de wet krachtens ar
tikel 8 (de schaderegeling), niet
hoe het zal gaan met de oester-
proef in het Veerse Gat, om maar
ee^s enkele punten te noemen.
Maar daarover brandende
kwesties in Zeeland! leest men
in dit jaarverslag niets! Géén
woord. Zelfs de gebruikelijke
vaagheden blijven achterwege.
De minister heeft de functie van dit
jaarverslag niet begrepen of niet wil
len begrijpen. Het zou een stuk die
nen te zijn, zo meenden wij althans,
dat mede als basis kon dienen voor
het verdere gesprek tussen regering
en volksvertegenwoordiging over al
lerlei belangrijke vragen rond het
Deltabeleid. Een gesprek dus. dat
als voortzetting beschouwd mocht
worden van de discussies in de Sta
ten-Generaal over allerlei belangrijke
vragen rond de Deltawet. Maar de
bewindsman voelt daar blijkbaar niet
veel voor: hij is met een technisch
opstel voor de dag gekomen. Jam
mer!
De vraag dus of deze procedure rond
de Deltawet een bevredigend ver
loop heeft, kan derhalve naar onze
mening niet bevestigend worden be
antwoord. Daarnaast is er nog een
(Zie slot pag. 2 kol. 3)
Él ...bestaat de Werkinrichting
H voor hulpbehoevende blinden te
sj Rotterdam 100 jaar.
§f ...is het 25 jaar geleden, dat
H de Amerikaanse romanschrijf-
ster Alice M. Williamson-
m Livingstone, die tezamen met s
j§ haar man Charles N. William-
son een groot aantal, ook in
H het Nederlands vertaalde ont-
spanningsromans schreef, te
Bath overleed.
Illlllilllllllllllllllllllllllllllllllllllï
Twintig miljoen
voor scholenbouw
In het bouwprogramma 1959 is, blij
kens de begroting van onderwijs kun
sten en wetenschappen, voor onder
wijsdoeleinden bouwvolume tot een
bedrag van 210 miljoen opgenomen,
een stijging van 20 miljoen ten op
zichte van het jaar 1958 en van 60
miljoen ten opzichte van het jaar '57,
in welke jaren het bouwvolume res
pectievelijk 190 en 150 miljoen be
droeg. Met dit bouwvolume zal in
grotere mate dan voorheen de zo
noodzakelijke bouw ten behoeve van
het voortgezet onderwijs kunnen ge
schieden.
De produktie in de sector scholen
bouw toont een en ander aan. Werd in
1956 voor 107 miljoen geproduceerd,
in 1957 liep de produktie op tot 141
miljoen, terwijl mag worden ver
wacht, dat in 1958 een produktie van
ongeveer 165 miljoen zal worden be
reikt.
Het niet behalen van de voor 1957 en
1958 toegestane produktie van res
pectievelijk 150 en 190 miljoen is
grotendeels een gevolg van de finan
cieringsmoeilijkheden, die zich sinds
einde 1955 voordoen.
Ten aanzien van de gerezen en nog
bestaande financieringsmoeilijkheden
kan nog worden medegedeeld, dat
thans financiering van de scholen
bouw plaatsvindt op basis van het
bouwprogramma.
De minister stelt zich voor evenals in
de afgelopen jaren tijdig voor de be
handeling der begroting aan de Sta
ten-Generaal een Nota inzake bouw
volume voor het onderwijs te doen
toekomen, waarin het bouwprogram
ma 1959 uitvoerig wordt toegelicht.
Het weer in Europa
Volgens de wcerrapporten van gister
avond 7 uur:
Helsinki, geheel bewolkt, 13 gr.
Stockholm, zwaar bewolkt, 15 gr.
Kopenhagen, licht bewolkt. 16 gr.
Aberdeen, geheel bewolkt, 16 gr.
Londen, regen. is gr.
Amsterdam, geheel bewolkt, 17 gr.
Brussel, geheel bewolkt, 19 gr.
Luxemburg, zwaar bewolkt, 15 gr.
Parijs, zwaar bewolkt, 19 gr.
Bordeaux, licht bewolkt, 22 gr.
Grenoble, licht bewolkt, 19 gr.
Nice, onbewolkt, 25 gr.
Berlijn, licht bewolkt, 16 gr.
Frankfort, zwaar bewolkt, 18 gr.
München, half bewolkt. 16 gr.
Gannisch p., licht bewolkt, 18 gr.
Zürich, licht bewolkt, is gr.
Genève, onbewolkt, 20 gr.
Locarno, onbewolkt 23 gr.
Rome, geheel bewolkt, 29 gr.
Wenen, regenbui, is gr.
Innsbruck, onbewolkt, 21 gr.
Ajaccio, zwaar bewolkt, 25 gr.
Madrid, onbewolkt, 31 gr.
Mallorca, onbewolkt, 29 gr.
VERWACHT.
VRIJ ZACHT
Vrij zacht maar zwaar bewolkt weer
met af en toe regen of motregen en
tijdelijk krachtige tot harde wind tus
sen zuid en zuidwest.
ZON EN MAAN
25 september
Zon op 6.29 onder 18.34
Maan op 17.24 onder 3.54