PETER TOWNSEND
Dodelijke vuurstoot
hoog in de wolken
rnmom j
De RAF-piloot, die
door het hart van een
H
V
WOENSDAG 17 SEPTEMBER 1958
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
DEREK MASON jgr[fse prinses gfal
Ziek
TOEN Peter Townsend zijn
jager aan de grond zette,
voelde hij zich ziek en mis
selijk. „Technisch gesproken was
de oorlog voor dit toestel en zijn
bemanning voorbij", zei Townsend.
„Het vloog nog wel, maar daar
was dan ook alles mee gezegd. Ik
dacht, dat als ik ze naar een basis
kon leiden, waar ze de kist aan
de grond zouden zetten, dat ze
dan een goede kans hadden om er
het leven af te brengen".
Maar de Heinkel stond in vlam
men en toen Townsend in zijn
buurt rondhing scheen de machi-
Hefc getij in de Slag om Engeland was gekeerd en de ja
gers en bommenwerpers van Hermann Goering werden
door de kleine groep vliegtuigen van de Royal Air Force
steeds vaker over liet Kanaal teruggeslagen. Het was een
septemberdag in 1940. Door de mess van het R.A.F. vliegveld
te West Malling, Sussex, snierde het alarmsignaal
Heinkel brandt...
VIJFTIEN seconden later
dreunden de eerste gevechts
toestellen al over de taxi-
baan. De een na de ander steeg
met brullende motor op. In forma
tie stormden ze op de horden
Heinkels af, die geëscorteerd door
Messerschmitts 109, op weg wa
ren naar Londen. De Messer
schmitts doken om de lompe Hein
kels te beschermen, maar volgens
afspraak concentreerden de voor
ste jagers zich op de kwetsbare
buiken van de Heinkels, terwijl
de achterste vijf zich met dc M
109 gingen bemoeien.
In één van de voorste vliegtuigen
zat de jeugdige en vastberaden
Ïevechtsvlieger Peter Wooldridge
ownsend. Hij had al zijn aan
dacht gericht op een van de bom
menwerpers die hij in razende
vaart naderde. Op een afstand van
nauwelijks vijftig voet gaf hij liet
toestel een vernietigende vuur
stoot. Rookwolken spuwden uit de
lompe kist terwijl de boordschut
ters probeerden de snelle Engels
man in het vizier te krijgen van
hun machinegeweren.
Triest gezicht
Townsend had een korte bocht
gemaakt en dook nu boven
op de vijand. Zijn duim
drukte de dodelijke vuurknop in...
Een gloeiende stroom kogels
doorzeefde de bommenwerper,
die hij nog slechts in een fractie
van een seconde wist te ontwij
ken. Hij dook in een lage, vlokki
ge wolk, draaide opnieuw en
kwam nu weer aan de onderkant
van de Heinkel om de reeds aan
flarden geschoten romp nog eens
vol te pompen met gloeiend heet
lood.
De Heinkel was ten dode opge
schreven. Townsend bracht zijn
machine naar de stuurboordzijde
van de bommenwerper, die nu
snel hoogte verloor en bleef naast
hem vliegen.
„Ik kon duidelijk de afschuwelijke
l avage zien in de achterste cock
pit. Het was een triest en beest
achtig gezicht", zei hij veel later.
„Maar toen waren we trots op ons
succes en zagen het niet op die
manier. Ik zal nooit dat kreupele
toestel vergeten met zijn door
zeefde vleugels en romp, zijn uan
splinters geschoten cockpit, en de
drie figuurtjes, die verschrikt de
dood tegemoet gingen.
Het beeld schroeide zich als
een brandmerk in mijn herin
nering. Ik kon de blonde vlie
ger zijn. Zijn haar wapperde
in de luchtstroom, die door
de vernielde voorruit kwam.
Hij leunde voorover en pro
beerde nog zijn machteloze
machine in de lucht te hou
den. Zijn twee kameraden
maakten wanhopige gebaren
naar mij en gaven het teken,
dat ze zich wilden overgeven.
Als antwoord maakte ik het
V-teken en wees met opge
stoken duim naar de kust, op
dertig mijl afstand, in de
hoop, dat ze het zouden halen.
Ze kwamen er niet"
Townsend vermeed de
feesten, die zijn colle
ga-vliegers aanrichtten.
Na een luchtgevecht trok
hij zich op zijn kamer te
rug.
Om een kameraad te red
den waagde hij zich met
een zware bommenwerper
in 'een ongelijke strijd met
twee Duitse nachtjagers.
DIEZELFDE moed, die Peter
Townsend toonde tijdens de
Slag om Engeland en later
toeii hij piloot was van een bom
menwerper en die zicli ook ma
nifesteerde toen in de afgelopen
drie jaar zijn naam voorpagina
nieuws bleef voor elke kraut in de
wereld, diezelfde moed werd nooit
duidelijker gedemonstreerd dan in
die nacht toen hij met vijftig an
dere bommenwerpers op weg was
voor een aanval op de Franse stad
Rijssel.
Het doel was nog een half uur
verwijderd toen de vijand al de
Britse formatie begon te besto
ken. Townsend zou zijn .Stirling
ongetwijfeld netjes boven het doel
hebben gebracht zonder misschien
een schrammetje op te lopen toen
op Townsend aan de verwoesten
de aanvallen van de Duitser zou
kunnen ontkomen. Dat was zijn
machine te laten duiken In de laag
hangende wolken op nauwelijks
duizend voet boven de grond. Hij
zou hier het voordeel hebben,'dat
de jager alleen nog van. boven af
zou kunnen aanvallen, maar liep
aan de andere kant de kans door
het luchtafweergeschut te worden
geraakt.
Getroffen
IK ga naar beneden", riep lüj
door de telefoon. „Houdt die
gast bezig". „Die gast", de
Duitse nachljager, had intussen al
heel wat verwoestingen aange
richt in en op de Stirling. De bui
tenste bakboordmotor was getrof
fen en hoewel ze nog draaide, liep
ze toch onregelmatig en liet een
lang rookspoor na.
Nog voor de Stirling in de be
schermende wolkenlaag kon dui
ken, begon ook de Flak zich op
de gemakkelijk binnen haar be
reik zijnde machine te constru
eren. De Stirling schokte onder di
verse treffers.
„De stuurboordvleugel brandt,
schipper", riep een van de beman
ning. Townsend keek opzij en zag
hoe een vette, zwarte rooksliert
als een lugubere guirlande aan de
vleugel hing. Een ramp kon nu
elk ogenblik worden verwacht.
„Zullen we de bommen laten
vallen en terugkeren, schip
per?" vroeg de tweede vlie
ger.
„Nooit", snauwde Townsend.
„We zijn bijna boven het
doel. Houdt het nog 10 minu
ten vol. Als we dan toch moe
ten landen, laten we ze dan
in elk geval nog wat te slik
ken geven".
Volgende artikel:
Met wrakke kist in
granatenregen
BRAND WERD FELLER. Toen de
brandweer te Elizabeth. New Yersey,
om een kleine bosbrand te
blussen, een slang op de dichtstbij
zijnde brandkraan had aangesloten
eii de kraan geopend werd. schoten
de vlammen nog hoger op. Hoe ver
der de kraan werd opengedraaid, hoe
feller de brand werd. Enkele brand
weerlieden liepen brandwonden op.
De slang werd afgekoppeld en over
geheveld naar een andere brandkraan
m de buurt. Men was de brand daar
na snel meester. De vloeistof die uit
de eerste brandkraan drupte word
onderzocht en het bleek een bijzonder
brandbaar mengsel van benzine en
kerosine te zijn. De brandkraan staat
op het domein van een oliemaat
schappij. „Werk van een idioot",
was de verbitterde conclusie van de
brandweer.
ne opeens uit elkaar te barsten.
Als een aangeschoten vogel dwar
relde het toestel naar een bos be
neden, waar het met een hevige
explosie die Townsends jager deed
schommelen, uit' elkaar spatte.
Terug bij het 43ste squadron na
de succesvolle aanval op de vijand,
waarbij vijf bommenwerpers en
drie jagers waren neergeschoten
tegen het verlies van één Brits
toestel, vond Townsend zijn col
lega's bezig met een oorlogsdans,
die ze La Cachita noemden.
Dans
HIJ keek een ogenblik naar de
mannen. De La Cachita was
een traditie bij het 43ste.
Het was een kruising tussen een
Indiaanse oorlogsdans en een Afri
kaanse dodendans en het was niet
recht een sinistere bezigheid een
luchtoverwinning op deze wijze
te vieren. De dansers, allen vlie
gers, die bij het laatste luchtge
vecht betrokken waren geweest,
gooiden elkaar één voor één op
de grond.
„Wat is er aan de hand, Peter?"
vroeg Tubby Caylor. „Jij hebt
toch daarnet een Heinkel neerge
schoten?" Townsend draaide zich
af van dc woeste voorstelling en
schudde hét hoofd. „Ik vraag me
af wat voor vreugde iemand kan
vinden in dit koelbloedige doden.
Ilc heb nog steeds mijn gedachten
bij die arme duivels in de Hein
kel. Ze leefden nog, zie je, toen
hun kist naar beneden kwam".
Het was niet de eerste keer dat
Townsend iemand de dood had in
gestuurd met een neerstortend
vliegtuig. In zijn boek „Gevechts
rapport" schrijft Hector Bolitho
over Townsend, dat hij „de groot
ste gentleman was, die hij ooit
in de luchtmacht had ontmoet. Hij
was nogal schuw en afzijdig, ging
's avonds naar zijn kamer en ver
meed spelletjes en feesten. Hij had
geen idee van zijn eigen moed".
Peter Townsend (derde vein
rechts) was één van de dappe
ren uit de Slag om Ene/eland.
Men ziet hem hier met een
aantal-collega's op een van de
Engelse vliegvelden in 19J/0.
hij het luchtafweer een hommen-
werper vlak voor zich zag raken.
Het toestel raakte door de diverse
treffers in ernstige moeilijkheden
en het einde was vrijwel zeker
toen twee Duitse nachtjagers zich
klaar maakten om de getroffen
machine aan te vallen. Townsend
reageerde onmiddellijk. „Kom op,
heem ze te pakken", schreeuwde
hij voor de „huis-telefoon".
Vol gas
IJ gaf de Stirling, een groot
en tamelijk onhandig toe
stel, dat de voorloper was
van de grote vliegende forten uit
latere oorlogsjaren, vol gas. In de
bommenwerper heerste grote op
gewondenheid over het feit. dat
Townsend het met zijn onhandel
bare machine wilde opnemen te
gen de kleine en snel wendbare
jagers. Nog voor ze de nachtja
gers precies in het vizier hadden,
spoten de boordschutters hun
moordende kogelregen al het nach
telijk duister in. De eerste vuur
stoten vingen een van de jagers in
hun dodende greep en stuurden
hem wentelend om zijn as naar de
inktzwarte diepte. Dc kreupele
Stirling, die Townsend probeerde
tc beschermen; klom moeizaam
boven het wolkendek, terwijl Pe
ter intussen de overgebleven Duit
ser „aan de praat" hield. Of eigen
lijk was het juist andersom, want
het snelle jachtvliegtuig pompte
gat na gat in de romp van de
bommenwerper, die nog altijd 30
mijl van haar doel af was. De
Duitser tolde rond Townsend en
zijn mannen en bestookte de Stir
ling precies vanuit de hoeken, die
de boordschutter niet konden be
strijken.
„Er was maar één manier, waar-
Zeebrugge wordt niet
uit vaarschema geschrapt
Naar aanleiding van het bericht over
de grote belangstelling van de Ame
rikaanse toeristen voor de passa-
giersdienst New YorkZeebrugge
Amsterdam van de American Banner
Lines, deelt Vinke en Co's reisbu
reau mee, dat het voorlopige plan
is bij wijze van proef slechts op
een enkele reis buiten het toeristen
seizoen Zeebrugge als aanloophaven
te laten vervallen. Het ligt geens
zins in de bedoeling deze Belgische
haven uit het vaarschema definitief
te schrappen.
In 1957 vooronderwijs
5475 vakante plaatsen.
Vit de zo juist door het Centraal
Bureau voor de Statistiek gepubli
ceerde cijfers blijkt, dat in 1957 bij
het lager ouderwijs (v.g.1.0., u.I.o. en
b.l.o.) 5475 onderwijzers (hoofden
hieronder begrepen) dat is 10,3 pro
cent van de bezetting op 16 januari
1957, nodig waren voor het bezetten
van vakante plaatsen (1.956: 5408).
De behoefte ontstaan door vertrek of
overlijden van onderwijzers (vervan
gingsbehoefte) bedroeg 3964 of 7.5
procent (1956. 3570). Wegens uit
breiding van hét lager onderwijs wa
ren 1511 onderwijzers of 2.9 procent
(1956: 1838) nodig.
In de totale behoefte kon door aan
stelling van 5092 onderwijzers voor
93 procent worden voorzien (1956:
94,4 procent). Van degenen, die het
lager onderwijs verlieten, was 39
procent jonger dan 30 jaar en 14 pro
cent 65 jaar of ouder.
De in 1957 aangestelde onderwijzers
waren voor 56 procent jonger dan 25
jaar, terwijl 716 gehuwde vrouwen
(22,5 procent van alle aangestelde
onderwijzeressen) naar het onderwijs
terugkeerden.
Overeenstemming met
brouwerijen over gerstprijs
Met belanghebbende groepen uit
kringen van de landbouw, de
brouwerijen, de coöperaties en
de particuliere handel heeft on
der auspiciën van het Produkt-
schap voor Granen, Zaden en Peul
vruchten een bespreking plaatsgehad
over de afzet en prijsvorming van
brouwgerst. Aanleiding tot deze be
spreking was de omstandigheid dat
de brouwerijen tot nu toe zeer wei
nig brouwgerst hebben gekocht, ter
wijl, mede dank zij de activiteit van
de coöperaties op dit terrein, de ex
port van brouwgerst zich gunstig ont
wikkelt. Een en ander heeft tot ge
volg gehad dat voor de brouwerijen
het gevaar dreigde te ontstaan dat
zij onvoldoende grondstof uit de Ne
derlandse oogst zouden kunnen be
trekken.
Bij deze bespreking is er overeen
stemming bereikt dat de brouwerijen
een prijs van 30 zullen betalen voor
partijen brouwgerst, welke voldoen
aan de z.g. Nacobrouw-eisen. Hier
boven zullen de gebruikelijke premies
worden gegeven voorzover de partij
en voldoen aan hogere dan de mini
mumeisen ten aanzien van vochtge
halte, kiemkracht en raszuiverheid.
Men neemt aan dat deze premies in
het algemeen een bedrag van 1,50
per 100 kg zullen uitmaken.
Hiernaast zal het Produktschap voor
Granen, Zaden en Peulvruchten een
zodanig beleid met het verlenen van
restituties bij export van brouwgerst
voeren, dat de te exporteren brouw-
ferst een niet hogere prijs zal op
rengen dan de in het binnenland na
te streven prijs.
Bij deze bespreking is verder over
eengekomen dat, wanneer ook dan
de prijsuitzetting van de gerst kunst
matig wordt beïnvloed door middel
van monopolieheffing, in de toekomst
vóór het seizoen door de" belangheb
bende groepen een zodanige overeen
komst zal worden afgesloten met be
trekking tot de aankoop van -brouw
gerst door de Nederlandse brouwerij
en, dat aan de brouwgersttelers een
redelijk te achten brouwgerstpremie
kan worden betaald.
Illlllllllllllll!lllllllllllllll[|l!llilllllllllllllllllllllllllll!llllllllllllli!lllllllllll|i
Hoge druk met zon
M (Van onze weerkundige
medewerker)
j Alleen boven Zeeland kwamen M
H er op „Prinsjesdag" enkele
spaarzame opklaringen voor. n
Elders bleef het zwaar bewolkt
M met nu en dan wat lichte regen.
De kleine depressie, die dit
minder fraaie weer veroorzaak-
te is snel naar Polen
H trokken. Een sterk
H gebied heeft zich boven de
s Britse eilanden en de Noordzee
M ontwikkeld en is thans bezig ez
zich naar het oosten uit te p
breiden. Ook boven Skandina-
|1 vië is de luchtdruk sterk ge-
stegen waardoor de wind ge-
lcidelijk naar noord-oost tot
oost draait. Het weer krijgt een
belangrijk zonniger karakter
M waardoor de middagtempera-
tuur weer iets hoger wordt en §j
tot dicht bij' 20 graden Celsius
kan stijgen. Het is waarschijn-
lijk dat deze ontwikkeling op- 7:
nieuw enkele dagen met fraai.
zonnig septemberweer gaat 2=
H brengen. 22
Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillll
Het Wereldgebeuren
„Cromwell"
Tom Driberg, die al enige keren
zeer verdienstelijk werk heelt
geleverd als oorlogscorrespon
dent, ontving van een Engels blad het
verzoek, artikelen te schrijven over
de toestand op Cyprus die wel op zeer
tragische wijze een burgeroorlog na
bij komt. Driberg stapte te Londen
in het vliegtuig en zoals dat meer
gaat: juist bij zijn aankomst op Cy
prus deed zich een nieuwe ontwikke
ling voor die zich uitermate leende
voor een publicistisch onderzoek. Er
waren op het eiland pamfletten ver
spreid door iemand die zich, naar de
befaamde Britse staatsman uit de ze
ventiende eeuw, „Cromwell" noemde.
De nieuwbakken Cromwell liet m
zijn vlugschriften en op aanplakbil
jetten weten, dat hij zijn krachten
wil meten met de ondergrondse bewe
ging van Griekse Cyprioten die stre
ven naar aansluiting van het eiland
bij Griekenland. Hij heeft zich dus
uitgeroepen tot de ondergrondse te
genvoeter van Grivas (schuilnaam:
Dighenis) die de Griekse ondergrond
se leidt. Ook de Turkse minderheid
(een vijfde deel der bevolking) dia
voor aansluiting van deze Britse ko
lonie bij Griekenland niets voelt, heeft
een ongeregelde strijdorganisatie die
zich bij tijd en wijle in de onderlinge
conflicten op het eiland laat gelden.
Tot dusver heeft de Britse gouver
neur zich hij alle militaire acties
die hij tegen opstandige Cyprio
ten ondernam erop kunnen beroepen,
dat het erom ging, de orde te bewa
ren. Maar nu dreigt het gevaar, dat
Engelse bewoners van het eiland, on
der leiding van „Cromwell", een be
langrijke bijdrage zullen leveren tot
het ontstaan van een complete chaos.
Tom Driberg constateerde, dat
„Cromwell's" illegale actie onder
meer de bedoeling had, gouverneur sir
Hugh Foot openbaar in gebreke te
stellen. Op de pamfletten en aanplak
biljetten komt onder meer de be
schuldiging voor, dat de gouverneur
met meer dan dertigduizend soldaten
nog niet in staat is, voor orde op het
eiland te zorgen. Maar hij concludeer
de vervolgens, dat het helemaal mis
moet lopen wanneer tegenover de
Griekse ondergrondse een Britse in
beweging komt, die „terreur met ter
reur zal beantwoorden".
en wegge- n
hogedruk
Na terugkeer in het paleis Lange
Voorhout verschenen het koninklijke
paar en de prinsessen Beatrix en Ire
ne op het balcon om de menigte voor
het paleis toe te wuiven.
oor sir Hugh Foot is het wel ver
velend, dat pottekïjker Tom Dri
berg over Cyprus rondzwerft.
Vooral is deze journalist hinderlijk
omdat hij tegelijk nog een andere
functie vervult: Driberg is voorzitter
van de Britse Labourpartij. Zijn be
vindingen bepalen voor een deel de
houding, die zijn partij in de toe
komst zal aannemen. Ën omdat hij
ook lid van het Lagerhuis is, klinkt
zijn mening veel verder door dan de
eigen kring. Het is daarom, dat sir
Hugh Foot ongetwijfeld alles in
het werk stelt om nog tijdens Dri-
bergs aanwezigheid de ondergrondse
„Cromwell" op te sporen. Er wordt
beweerd, dat dit niet zo'n grote kunst
moet zijn: men mag aannemen dat
de Britse geheime dienst, die nog
steeds niet erin is geslaagd om de
Griek Dighenis te ontmaskeren, de
Britse gemeenschap op 't eiland van
haver tot gort kent. Maar ook in
„Cromwellsgeval is 't arrestatiebe
vel tot dusver niet tot een afgeronde
uitvoering gekomenIn afwach
ting van de arrestatie van „Crom
well" heeft Driberg de gouverneur
aanbevolen om wat de behandeling
van de terreurorganisaties betreft
geen onderscheid te maken. Hangen
er pamfletten van de Eoka op de mu
ren, dan worden gewoonlijk lukraak
wat Grieken opgetrommeld om ze te
verwijederen.
Voor de verwijdering van pam
fletten die „Cromwell" laat ophangen,
moet men nu volgens Driberg telkens
een dozijn Engelsen uit de bar van
het Ledra-paleishotel in Nicosia laten
aanrukken. Het zal waarschijnlijk
niet spoedig tot 'n dergelijke „gelijk
stelling" van Grieken en Britten ko
men. Maar het staat wel vast. dat
gouverneur sir Hugh Foot met steeds
verwarder verwikkelingen te maken
krijgt.
TOM DRIBERG
..in twee functies naar Cyprus..
Vierde atoomonderzeeboot
in dienst van de vloot.
De Amerikaanse marine heeft maan
dag haar vierde atoomonderzeeboot,
de „Swordfish", overgenomen.
De „Swordfish" heeft evenals het
zusterschip .Skate, bekend van de
tocht onder het poolijs, een waterge-
koelde kernreactor voor aandrijving.
Aan boord van de „Swordfish" ver
telde commander Shannon D. Cra
mer, dat de snelheid van zijn schip
verbazingwekkend is.
De „Swordfish" is genoemd naar een
onderzeeër uit de Tweede Wereldoor
log, die ter hoogte van Okinawa door
een Japanse mijn vernield is.
#De Indische politie heeft 164 personen
gearresteerd, die te Calcutta een „voed-
seldemonstratie" wilden houden. Onder
de arrestanten bevinden zich de commu
nistische leider Ghosh en een ander lid
van-de wetgevende raad van .West-Ben
galen.