PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Tweede conferentie over vreedzaam gebruik
van atoomenergie is begonnen
Ontploffing in Hoek
van Holland: 2 doden
Opvallendebevolkingsaanwas' bij
Zeeuwse middelbare scholen
ATOOMONDERZEEËR „SKATE"
BEZOEKT DEN HELDER
Vandaag..
201e jaargang - no. 206
Dagblad, uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant.
Directie: F. v. d. Velde en F. B.
den Boer. Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteur: W. Leertouwer.
Adjunct-hoofdred.G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per
week; 7.00 p. kw.; fr. p. p. 7.25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESSE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Dinsdag 2 sept. 1958
ADVERTENTIEPRIJS 25 cent per
mim. Minim, p. advertentie 4.—.
Ing- mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
23 cent p. regel met een minimum
van 1.—. „Brieven of adres
bureau v. d. blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C., Middelburg.
Bureaus: Vlissingen Walstr. 58-60. tel. 2355 4 lijnen (b.g.g. 3508 of 3546); Middelburg, Markt 51, tel. 3841; Goes, L. Vorststr. 63, tel. 2476 (b.g.g. adv. 2234); Oostburg, G. F. de Pauwstr. 9, tel. 20; Terneuzen, Brouwerijstraat 2; Zierikzee, red. tel. 2425. adm. tel. 2094.
Vijfduizend geleerden te Genève bijeen
VERWELKOMD DOOR MARINIERSKAPEL
De secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Dag
Hammarskjöld, heeft in zijn welkomstwoord tot vijfdui
zend atoomgeleerden uit 66 landen, die gisteren te Ge
nève voor de eerste maal bijeengekomen waren voor de
tweede internationale wetenschappelijke conferentie
van de Verenigde Naties over het vreedzaam gebruik
van atoomenergie gezegd dat het noodzakelijk is tot in
ternationale overeenstemming te komen over vele ge
bieden van de atoomenergie Hij sprak er zijn voldoe
ning over uit dat een aantal van de laatste barrières, die
tot dusver geheime inlichtingen omgaven voor het begin
van de conferentie zijn gesloopt.
Aantal geheimen over technische
activiteiten werd prijsgegeven
Francis Perrin sprak in zijn openingsrede in de tweede plaats over de ge
voelens van onbehagen welke het begrip kernenergie heeft gewekt. We
moeten echter de moed hebben om de feiten onder de ogen te zien. De vrees
voor een oorlog met kernwapens valt gemakkelijk te begrijpen. Zo de
atoomenergie al door haar industriële toepassing de belofte van grote ze
gen voor allen inhoudt, aldus Perrin, zij geeft door het militaire gebruik
ervan reden voor een algemene diepe bezorgdheid, die alleen iets verlicht
wordt door de veronderstelling dat alleen al de afschuwelijke gevolgen van
het gebruik van atoomwapens kan bijdragen tot verhindering van een we
reldoorlog, waarin die wapens vrijwel zeker zouden worden gebruikt.
De Franse hoge commissaris voor kernenergie, prof.
Francis Perrin, die als voorzitter van de conferentie op
treedt heeft in zijn openingswoord opgemerkt dat de
grootste dienst die deze conferentie voor de zaak van de
vrede kan bewijzen is beperking van de geheimhouding
op grote gebieden van wetenschappelijke en technische
activiteit. „Geheimhouding is schadelijk, gevaarlijk en
dwaas". Over de technische vooruitgang bij de kernfusie
zei hij, dat deze vorderingen niet betekenen dat de
atoomkrachtcentrales die thans in aanbouw zijn, ver
ouderd zullen zijn voor hun waarde is afgeschreven.
Deze conferentie, zo vervolgde Per
rin kan beslist geen eind maken aan
de krankzinnige bewapeningswedloop
tussen de grote mogendheden. Zij kan
die wedloop zelfs niet direct vertra
gen, maar zij kan tot op zekere hoog
te de risico's ervan kleiner maken.
De Russische kernfysici achten het
theoretisch en, in de toekomst, ook
praktisch mogelijk, kernreactors
te houwen die gebaseerd zijn op
de versmelting van lichte atoom
kernen in plaats van op de splij
ting van zware kernen. x
Nieuwe
Nederlanders
Nederland heeft sinds 1945 vrij in
tensieve bemoeienis gehad met
het vraagstuk van de vluchte
lingen en de ontheemden.
In Nederland vertoeven thans onge
veer. 15.000 mensen, die gevlucht zijn
uit landen achter het IJzeren Gordijn.
Daarnaast heeft Nederland huisves
ting geboden aan een groep Ambone
zen, die op dit ogenblik 18.000 zielen
omvat en tenslotte vervulde het Ne
derlandse volk' zijn plicht toen het
verscheidene tienduizenden Indische
Nederlanders ontving, die verdreven
werden uit Indonesië.
Er zullen onder deze tienduizenden
mensen ongetwijfeld velen zijn die
aanpassingsmoeilijkheden hebben.
Dat geldt in ruime mate voor hen, die
kwamen uit de landen achter het
IJzeren Gordijn, en die geen enkel
contact hadden met de Nederlandse
beschaving. In mindere mate wel
licht voor de Indische Nederlanders,
omdat zij in hun tropische geboorte
land toch altijd nog nauwe relaties
hadden met de Nederlandse bescha
ving.
Het geldt ook voor de Ambonezen,
maar zolang deze laatste groep in
kampen gehuisvest blijft en er nog
sprake is van terugkeer naar hun
vaderland, kan men de aanpassing
van de Ambonezen als een kwestie
van later zorg zien.
Van direct belang echter is op.dit
ogenblik de aanpassing van de
ontheemden, en van de Indische
Nederlanders, die in Nederland blij
vend een toevlucht gevonden hebben.
Zij zullen moeten opgaan in de Ne
derlandse samenleving. Zij zullen hun
groepskenmerken grotendeels moeten
verliezen om uiteindelijk slechts Ne
derlanders te zijn, niet meer en niet
minder.
Om nog een stapje verder te gaan;
degenen, die in Limburg terecht ge
komen zijn, moeten ook in zekere zin
Limburgers worden en degenen, die
in Friesland leven zullen iets van de
Friese taal moeten oppikken om in
hun woonmilieu volledig mee te kun
nen spelen.
Voor de jongere mensen zal dat ge
makkelijker zijn dan voor de oude
ren, maar die ouderen zullen er toch
niet aan kunnen ontkomen.
Dat zal voor die ouderen teleur
stellingen en moeilijkheden ge
ven. Er is thans een stichting
in Nederland, die in het bijzonder de
integratie wil bevorderen van de
15.000 ontheemden uit de IJzeren
Gordijn-landen. Zij wil voor die
vluchtelingen de weg naar het Ne
derlander-zijn vergemakkelijken.
Op 15 september organiseert zij een
vluchtelingen-congres in Amsterdam
en daar zal gesproken worden over de
moeilijkheden van de integratie en
van het Nederlander-worden.
Het merkwaardige van dit congres
is, dat er bij alle nut, die het onge
twijfeld zal afwerpen, ook een ge
vaar in schuilt.
Men brengt de vluchtelingen bijeen,
men schept een band tussen deze
mensen..., men wisselt ervaringen
uit.... men helpt elkaar enjuist
door dat scheppen van die band
tracht men toch weer een aparte
(Vervolg op pag. 3
sing van de kernfusie zal de vol
keren de beschikking geven over
enorme hoeveelheden energie gedu
rende miljoenen jaren, zelfs wan
neer het energieverbruik duizend
maal zo groot wordt als het nu is,
zo menen zij.
Dit wordt opgemerkt in een rapport
van prof. V. S. Emelyanow, de leider
van de Russische delegatie op de
atoomconferentie in Genève. Dit rag-
port is gisteren voor publikatie vrij
gegeven in de tweede plenaire zitting
van de conferentie,, die gewijd was
aan „de toekomst van de kernenor
gie".
Prof. Emelyanow deelde mee, dat in
de Sowjet-Unie reeds een zeer groot
aantal labpratoriumapparaten is ge
bouwd, waarmee proeven inzake-
kernfusie, worden genomen. Een van
die apparaten is gelijk aan Het Brit-
.,zeta" apparaat.
Het grootste deel van het Russische
rapport is gewijd aan de onderzoekin
gen en ervaringen in de Sowjet-Unie
op het terrein van de energiewinning
door middel van kernsplijting.
Behalve het Russische rapport
kiezen de Nederlandse ge
meenteraden hun nieuwe wet
houders
viert de beroemde Ameri
kaanse natuurkundige en ra
diopionier, dr. Lee de Forest,
ondermeer de uitvinder van de
radiolamp en die vorig jaar een
octrooi-aanvraag heeft inge
diend voor een televisie-ont
vanger, welke men als een
schilderij aan de muur kan han
gen en waarmede zowel zwart
witte als gekleurde beelden
kunnen worden opgevangen, te
Hollywood Calif ornië) zijn
85e verjaardag.
Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Aan boord van het m.s. „Oranje" in
Amsterdam teruggekeerd na' vier
succesvolle Middellandse-zeei-eizen
heeft de gezagvoerder van het Am
sterdamse vlaggeschipkapitein H.
Zeilmaker, maandagochtend wegens
het bereiken van de pensioengerech
tigde leeftijd afscheid genomen na
een zeemansloopbaan van bijna
jaar. Deze foto laat zien hoe de ka
pitein op de Oranjevoor het laatst
symbolisch de telegraaf op stop zet
te, terwijl zijn opvolger, kapitein J.
H. ScJmlting inburgertoekeek.Ka
pitein Zeilmaker werd bij bevorde
ring benoemd tot officier in de Orde
van Oranje Nassau.
werden in de tweede plenaire zit
ting ook verslagen behandeld over
de toepassing van kernenergie in
Canada, Frankrijk, Groot-Brittan-
nië, de Verenigde Staten en India.
In het Franse rapport wordt gesteld,
dat gebruik van kernenergie thans
reeds verlichting heeft gebracht in
de moeilijkheden met de energievoor
ziening in Frankrijk Men heeft na
melijk 'kunnen besluiten meer van de
beperkte "voorraden natuurlijke
brandstoffèn te gaan gebruiken dan
toelaatbaar zou zijn geweest, wan
neer men er rekening mee had moe
ten hóuden, dat ook volgende genera
ties nog* op die brandstoffen aange
wezen zouden zijn geweest.
Op het ogenblik omvat het Franse
kernenergieprogramma de bouw van
reactors met natuurlijk uranium,
waarvan men de techniek geheel be-
Vervolg öp pag. 5)
Maandagmorgen is de Amerikaanse
atoomonderzeeduikbool, de Skate
de marinehaven van Den Helder bin
nengelopen. x
OORZAAK NOG ONBEKEND
Eén arbeider werd
ernstig gewond
Twee arbeiders werden gisteren ge
dood en een werd ernstig gewond
door een ontploffing in het Engelse
transitkamp te Hoek van Holland.
Om het leven kwamen de 25-jarige
P. J. de Wit uit Den Haag en de 34-
jarige M. Stout uit Rotterdam beiden
waren elektricien. De 19-jarige tim
merman B. G. van Delft uit Rotter
dam werd opgenomen in het zieken
huis, terwijl de 57-jarige J. N. A.,
van der Sat uit Den Haag na behan
deling in het ziekenhuis naar huis
kon terugkeren.
Een tiental arbeiders in dienst van
het Engelse leger was bezig met het
optrekken en het verbouwen van nis-
senhutten. Daarbij was het noodza
kelijk, dat een elektriciteitskabel
werd verlegd. De gedode arbeiders
werkten in de zandgrond toen zich
plotseling een enorme ontploffing
voordeed. Een grijsblauwe rookwolk
spoot vijftig meter de lucht in. De
elektriciens waren meters ver weg-
Waar zij gestaan hadden
was een kuil ontstaan van ongeveer
een meter diep met een middellijn
van vier meter.
De uitvoerder H. G. Dickhoff uit
Vlaardingen is ervan overtuigd
dat er een blindganger, een bom
of eën landmijn op ongeveer een
meter diep in de grond heeft geze
ten. De politie verwerpt op grond
van haar onderzoek deze stelling
en denkt aan ontploft rioolgas.
Anderen wijten de oorzaak aan
kortsluiting.
Op een afstand van honderden me
ters werd de knal gehoord en vele
ruiten zijn gesneuveld. Een dame op
een bromfiets werd door de lucht
druk van haar fiets geslingerd. De
telex- en telefooncentrale, die in na
bij de verbouwde nissenhutten is on
dergebracht werkte nog.
De bezetting was echter van schrik
weggelopen. Enkele hutten waren
verdwenen en andere zeer ernstig
beschadigd. Na de ontploffing kwam
er echter onmiddellijk hulp opdagen
zodat aan de gewonde timmerman
direct eerste hulp kon worden gebo
den.
Vertrek vastgesteld
op vier september.
Er was gisteren nauwelijks vijftien
minuten verstreken tussen het tijd
stip waarop de U.S. atoomonderzeeër
Skate aan de horizon verscheen en
het ogenblik van afmeren in de nieu
we marinehaven van Den Helder, al
waar de Mariniers Kapel van de Ko
ninklijke Marine schip en bemanning
met muziek verwelkomde. De Ame
rikaanse marïneattaché in INederland,
kapitein ter zee C. V. Gordon, had
zich per sloep aan boord begeven en
voer met de commandant van het
schip, kapitein It. ter zee James F.
Calvert, die van 11 op 12 augustus
als tweede de Noordpool passeerde,
de haven binnen.
Nadat commandant J. F. Calvert van
boord was gegaan voor een bezoek
aan de commandant Zeemacht Ne
derland, schout-bij-nacht G. B. For-
tuyn, werden de genodigden in de ge
legenheid gesteld het inwendige van
het schip te bezien. Langs loodrechte
ijzeren trappen, die een zekere mate
van behendigheid vergen, komt men
in het voorschip.
Dit is volgestouwd met een ingewik
kelde apparatuur met zes lanceer-
inrichtingen. De ontwerpers hebben
nog kans gezien daarbij 22 slaap
plaatsen te creëren, geriefelijk doch
uiteraard weinig ruim. Midscheeps
bevindt zich de keuken, daarnaast de
manschappenkantine en daarachter
de bevelpöst van de commandant,
waar de meest waardevolle appara
ten van het schip staan opgesteld,
o.a. om de samenstelling van de lucht
te meten, luchtverversingstoestellen
enz. Als hét meest waardevolle werd
getoond het apparaat waarmee on
der het ijs de situatie der omgeving
kan worden
oppervlak en
water ophoudt.
In een van de gangen leidend naar
het officierenverblijf, waar even
zeer met de ruimte is gewoekerd,
is het embleem aangebracht dat
vastgesteld, he't watei"
i de plaats waar het open
GEVOLG VAN GEBOORTEPIEK IN 1948..
Aantal nieuwe leerlingen dit jaar
ongeveer 29 procent hoger dan '57
ZIENDEROGEN is de „bevolking" van de middelbare scholen
in Zeeland met ingang van het nieuwe cursusjaar (1958-1959)
gegroeid! Een klein statistiek je bewijst dat: in 1957 gingen
ongeveer 685 jongens en meisjes voor het eerst naar de Zeeuw
se h.b.s.-en, lycea en gymnasia, maar dit jaar zijn er niet minder
dan circa 870 nieuwe middelbare scholieren bijgekomen. Een
verschil dus van 185 of van bijna 27 procent!
Als een verrassing is die opvallende
toeneming echter beslist niet geko
men, want men weet, dat 1946 en
ook 1947 nog „topjaren" waren in de
geboortestatistiek. In die eerste na
oorlogse jaren kwamen er heel wat
meer baby's ter wereld dan in de
5ombere bezettingstijd 1940-1945. En
ook dat wordt bewezen door een
simpel statistiekje: In 1942 bijvoor
beeld werden er in Zeeland „slechts"
5021 kinderen geboren, maar in 1946
moesten er 6454 Zeeuwse wiegjes
klaargezet worden!
Overigens bleef het feit, dat Zeeland
I al in 1944 bevrijd werd, voor de ge-
boortestatistiek ook niet zonder ge
volgen: in 1944 waren er in deze pro
vincie 5140 geboortéaangiften, maar
voor 1945 was dat aantal al tot 5401
uitgebreid. Daarna kwamen echter
pas de werkelijke „topjaren": 1946
met 6454 en 1947 met 6396. Latei-
liepen de getallen van de Zeeuwse ge
boortestatistiek weer langzaam te
rug. Zo kwamen er in 1948 nog 5836
jongens en meisjes ter wereld, maar
eerst in 1950 was een jaarlijks ge-
boorteaantal bereikt (5485), dat in
de volgende jaren vrij constant ge
handhaafd zou 'worden.
Met dat al was het dus duidelijk, dat
in 1952 een bijzondere toeneming van
(Vervolg op pag. 7)
H.M. onderzeedienst Nederland,
tijdens het bezoek van deSkate
aan Rotterdam in maart van dit
jaar heeft geschonken.
Het schip, dat tot 4 september in
Den Helder blijft, meet 2400 ton en
heeft een lengte van 265 voet en
een bemanning van 9 officieren en
86 manschappen.
Tijdens de bespreking die op het be
zoek aan de atoomonderzeeër „Ska
te" volgde gaf de commandant, ka
pitein It. ter zee James F. Calvert,
nog enige bijzonderheden omtrent
zijn tocht naar het Noordpoolgebied.
Hij had opdracht niet steeds onder
het ijs door te varen doch om te la
ten zien dat men ook in het poolge
bied kan verblijven. Hij verbleef in
totaal 10 dagen onder de ijskap wel
ke tijd het schip negen maal boven
water is gekomen.
Hij zeide tenslotte dat zijn schip
het minst gevaarlijke is dat de
haven van Den Helder ooit heeft
bezocht. Het is minder gevaarlijk
dan een tanker. Zelfs een botsing
levert geen gevaar dp, daar is het
schip op gebouwd.
Elke zes maanden wordt de gehe
le bemanning onderzocht op ra
dio-activiteit: bij het laatste on
derzoek werd slechts één eenheid
straling vastgesteld, bij normale
doorlichting wordt de mens aan
honderden malen meer straling
blootgesteld.
Het weer in Europa
errappor»
Volgens de
avond 7 uur:
Hel^nki, half bewolkt,
Stockholm, licht bewolkt,
Oslo, onbewolkt.
Kopenhagen, half bewolkt,
Aberdeen, zwaar bewolkt,
Londen, zwaar bewolkt,
Amsterdam, 'onbewolkt,
Brussel, onbewolkt,
Luxemburg, licht bewolkt.
Parijs, zwaar bewolkt,
Bordeaux, Licht bewolkt.
Grenoble, regen,
Nice, regen,
Berlijn, onbewolkt,
Frankfort, onbewolkt,
München, onbewolkt.
Garmisch p., zwaar bewolkt,
Ziirich, half bewolkt,
Genève, regen,
Locarno, geheel bewolkt,
Wenen, half bewolkt,
Innsbruck, half bewolkt,
Rome, zwaar bewolkt,
Ajaccio, geheel bewolkt,
Algiers, half bewolkt,
gister-
22 gr.
22 gr.
23 gr.
19 gr.
17 gr.
24 gr.
25 gr.
26 gr.
24 gr.
20 gr.
25 gr.
21 gr.
24 gr.
24 gr.
25 gr.
23 gr.
20 gr.
21 gr.
22 gr.
23 gr.
23 gr.
26 gr.
29 gr.
26 gr.
29 gr.
Droog en zonnig weer met een mati
ge tot krachtige oostelijke wind. Iets
lagere temperaturen.
VERWACHTINGEN VOOR
DE ZEEUWSE STRANDEN
(Van onze weerkundigê
medewerker).
Vandaag zomers en zonnige
weer. Temperatuur in de
ruim twintig graden Celsiu:
ter achttien graden Celsius
tot vrij krachtige, oostelijk
Vooruitzichten: nog enkele
met zomers strandweer.
strand-
middag
:eewa-
latige
wind.
dagen
ZON EN MAAN
3 September
Zon op 5,53 onder 19 25
Maan op 21,19 onder 11.21
■i
