O
Voor Zwitserse vrouwen: géén
„dagje-Expo", maar „dagje-Saffa"
3
tol OZOtitV
VRIJDAG 15 AUGUSTUS 1958
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT.
7
H2C
STAALKAART VAN VROUWELIJKE ACTIVITEITEN
Zwitserlands Nationale Vrouwenraad
bouwde tentoonstelling in Zurich
(Van onze redactrice)
Zoals vele vrouwenverenigingen in de Benelux-Ianden in deze
maanden ongetwijfeld een „uitstapje naar de Expo" op het pro
gramma hebben staan, zo hebben de vrouwenverenigingen in
Zwitserland in deze weken hun uitstapjes naar de „Saffa", de
grote tentoonstelling vóór vrouwen, dóór vrouwen die momen
teel in Zürich gehouden wordt. Het woord „Saffa" betekent:
„Schweizerische Ausstellung für Frauenarbeit" en de Zwitserse
vrouwen hebben kosten noch moeite gespaard om op deze expo
sitie zo goed mogelijk voor de dag te komen, en de activiteiten
van de Zwitserse vrouw zowel in heden als verleden zo vol
ledig mogelijk te belichten.
Twee maanden duurt de tentoonstelling en van deze twee maanden zijn
nu ongeveer vier weken om. Totnutoe heeft de „Saffa" een bijzonder
gunstig onthaal gevonden en eigenlijk de enige negatieve klank die in
pers-beoordelingen over de expositie te besluisteren viel, de verzuchting,
dat de „Saffa" in feite té mooi, té solide en té perfect was opgebouwd
voor de betrekkelijk korte tijd van twee maanden, die haar als levens
duur gegund zijn. Een verzuchting die de organisatrice van de Saffa
dus rustig als een compliment kan opvatten!
De organisatrice is de Zwitserse Na
tionale Vrouwenraad die reeds twee
jaar geleden, in 1956, begonnen is
met de voorbereiding tot deze mani
festatie. Een manifestatie die een
bijzondere achtergrond heeft, want
de Zwitserse vrouw heeft nog al
tijd geen kiesrecht en het is begrijpe
lijk dat zij deze expositie dan ook
min of meer beschouwt als een wa
pen in de strijd om dat kiesrecht.
Een strijd, die in oktober aanstaan
de beslist zal worden; dan zullen
namelijk de mannelijke kiezers zich
pro of contra het verlenen van dit
recht moetèn uitspreken.
Al heeft de Zwitserse vrouw dan
nog geen kiesrecht, zij heeft zich een
belangrijke plaats in het openbare
leven veroverd en de Saffa is een
levend en kleurig bewijs van dit feit.
De kern van de expositie wordt ge
vormd door wat de samenstellers
hebben genoemd „Die Linie", ofwel:
De Lijn. In een tiental grote kleuri
ge tableaux wordt hier het werk van
voorvechtsters der Zwitserse vrou
wenvereniging symbolisch voorge
steld. En een even belangrijk cen
trum is de „woontoren", een uit ne
gen verdiepingen bestaand bouwwerk
dat diverse woonruimten bevat, stuk
voor stuk aangepast aan de behoef
ten van degenen voor wie ze in opzet
bestemd zijn: voor hele gezinnen,
maar ook voor studerende of wer
kende vrouwen.
Haar woning, én de mode: het
zijn twee onderwerpen die elke
vrouw interesseren en daarom is
er behalve de „woontoren" op
de Saffa ook een mode-carrousel
Dat is niet zomaar een benaming:
het gaat hier inderdaad om een
carrousel, dat met begeleiding
van speciaal hiervoor gecompo
neerde muziek in het rond draait,
en de toeschouwsters staan erom
heen en zien vele modieuze snuf
jes langs zich heen glijden.
Dat carrousel is wel een echt vrou
wenparadijs maar op de „Saffa"
is ook aan de man gedacht en voor
hem is er een „mannenparadijs",
waar hij in een „wild west salon" on
gedwongen gezellig kan doen met
mede-broeders of zijn belangstelling
voor techniek kan uitleven bij een
groot model .spportrein die door een
berglandschapje suist. Ook kan hij in
dat mannenparadijs op knopjes druk
ken en hoort dan een vrouwenstem,
die bekende vrouwelijke uitspraken
debiteert. Maar dit laatste zullen ver
moedelijk maar weinig mannen „pa
radijselijk" vinden
De Saffa heeft met de Expo gemeen,
dat bezoeksters aan een dagje-uit
naar.deze expositie beslist niet vol
doende hebben. Want welke vrouw
heeft geen belangstelling voor de op
voeding van haar kinderen, voor de
verhouding tussen ouders en kind,
voor het vraagstuk van de bejaar
denzorg? Al deze onderwerpen zijn
vertegenwoordigd in de diverse pavil
joens, en dan is er nog een modern
theater, een „bloemenparadijs", een
club-paviljoen, dat bedoeld is als tref-
en rustpunt voor de bezoeksters die
hier met elkaar kunnen converseren
en er 's middags naar goede concer-
Beiden waren ze dol op dieren: Helen en Fred Martini. Fred werd oppas
ser in de beroemde Bronxzoo te New York, weldra chef van het roofdieren-
verblijf, en Helen volgde hem. Zij kreeg er de vreemdste pleegkinderen, die
men zich denken kan. Jonge tijgers en leeuwen, gorilla's en chimpansees,
zachtmoedig klein grut maar ook de zwarte panter: als armetierige beestjes
en verschoppelingetjes werden ze door Helen gered en groot gebracht. Hoe
haar pleegmoederschap is gegroeid, welke teleurstellingen en hoeveel
vreugde dat haar heeft bereid, daarvan vertelt Helen Martini op hartver-
o ver einde wijze in haar boek „Mijn wilde baby's". In de met kostelijke
foto's geïllustreerde Nederlandse vertaling wordt de schrijfster begeleid
door dr. Portielje. Op deze foto ziet men Helen Martini, met een van haar
„wilde baby's".
ten luisteren. Er is een „paviljoen
der kantons", waar ieder kanton zijn
eigen afdeling heeft om er zijn spe
cialiteiten, zijn klederdrachten en
verdere bonte en kleurige bijzonder
heden te tonen. Er is een kinderaf
deling waar de bezoeksters haar kin
deren onder goede hoede kunnen ach
terlaten terwijl zij op de tentoonstel
ling ronddwalen, er is een soortge
lijke afdeling voor baby's en kleuters
tot twee jaar.
Zelfs haar huisdieren hoeft de Zwit
serse vrouw niet thuis te laten als
zij een dagje-Saffa gaat doen. Want
in de Zwitserse damesbladen ziet men
advertenties waarin een hondje staat
afgebeeld naast de gedrukte medede
ling, dat uw geliefd huisdier óók mee
kan komen naar de Saffa en niet een
hele dag in huis of auto opgesloten
hoeft te zitten. Voor die hondjes is er
namelijk nabij de Saffa een „gezellig
hondenpaviljoen".
Ook op deze manier kan men de door
Parijs gedecreteerde „hoge taïllelijn"
benaderen: het verhoogde accent ligt
hier op het rugpand, door middel van
een opgestikte pas met twee grote
knopen. De pas loopt uit in een stola,
die deze jas wel tot herfstmantel bij
uitnemendheid maakt! Aan de onder
zijde daarentegen is de mantel waar
schijnlijk minder behaaglijk, want de
ontwerpster (Madeleine Casalino)
heeft zich kennelijk uitgesproken vóór
de verkorte roklijn.
Verstuurt U wel eens iets breekbaars, of
een mooi boek dat met omzichtigheid
moet worden behandeld? Dan hebt U
misschien profijt van de wetenschap, dat
restjes schuimplastic en schuimrubber
uitstekend dienst kunnen doen als schok-
brekers in uw postpakket.
Het gezinsverzorgingswerk.
Iedereen kent wel het uniform van de
gezinsverzorgster: elke vrouw heeft
wel eens iets vernomen over het ge
zinsverzorgingswerk. Op deze pagina
hebben wij al eens een uitvoerig ar
tikel gewijd aan de opleiding en de
werkzaamheden van de meisjes en
jonge vrouwen die de gezinsverzor
ging als haar beroep gekozen hebben.
Nu het probleem „beroepskeuze" voor
vele meisjes weer aktueel is, is het
wellicht nuttig om nóg eens de aan
dacht te vestigen op de diverse op
leidingen tot het beroep van gezins
verzorgster, welke in Nederland be
staan. Over enkele weken begint .de
nieuwe cursus, die een half jaar duurt
en waaraan meisjes van minstens ;ne-
fentien jaar, met een goede huishou-
elijke vorming kunnen deelnemen.
De voor Zeeland dichtstbijzijnde oplei
dingen zijn de Nederlands Hervorm
de, waarvan het internaat in Eindhor
ven, Ru'usbroeclaan 21, gevestigd is,
en de eveneens N. H, opleiding in
Dordrecht; daarnaastzijn er inter
kerkelijke instituten iri Den Haag en
Leiden, gereformeerde in Rotterdam
en Amsterdam. Al deze instituten ge
ven gaarne inlichtingen over het be
roep van gezinsverzorgster, want er
zijn nog altijd te weinig van deze ver
zorgsters!
De mannquin die op deze foto eer
„vleermuïscreatie" toont, is Liese De-
niz, negentien jaar oud, roodharig en
zeer zelfbewust. De foto werd geno
men op het vliegveld van Londen,
vlak voordat miss Deniz naar Am
sterdam zou vertrekken. Zij vertelde
de fotograaf nog snel even, dat zij in
het afgelopen jaar voor de grote En
gelse modehuizen heeft gelopen en nu
in Nederland aan het werk gaat. Ko
mend modeseizoen zal men Liese dus
vermoedelijk nog wel eens op Neder
landse modefoto's kunnen ontdekken.
Het is sinds kort mogelijk, begunstiger
te worden van de Nederlandse Huis-
houdraad, Anna Paulownapleïn 7. Den
Haag. De raad is opgericht door de ge
zamenlijke vrouwenorganisaties, maar
ook niet-georganiseerden tonen steeds
meer belangstelling voor het werk van'
de raad, die in zijn doelstellingen onder
meer de behartiging der consumentenbe
langen schrijft. En consument is tenslot
te iedereen.
mqjorqeix
voor wouwelij&e
„Hermelijn" uit het konijnehok?
De vier dames, die door koningin Elizabeth voor het leven
benoemd zijn tot de eerste vrouwelijke „Peers" in het
Hogerhuis, The House óf Lords, kost de officiële dracht,
die zij moeten dragen tijdens hun inhuldiging meer hoofd
brekens, dan zij aanvankelijk gedacht hadden.
Twee van deze dames, Lady Reading en Lady Ravensdale
dachten, dat zij de van mannelijke verwanten, die eens deel
uitmaakten van het hogerhuis, geërfde scharlaken mantels
wel met enkele veranderingen zouden kunnen dragen bij de
ceremonie. De twee andere vrouweh, mevrouw Elliot en pro
fessor dr. Barbara Woottóh,' hadden er op gerekend, dat zij
ff" de ceremoniële kleding, evenals vele van-hun mannelijke, col-
lega-Peers, wel zouden kunnen huren van een bekende Lon-
dense firma, die zich in deze dingen specialiseert.
Maar zo eenvoudig is de zaak toch blijkbaar niet. De Lon-
dense modekoning Norman Hartnell, die de meeste
kleren van koningin Elizabeth ontwerpt, heeft opdracht
gekregen, een ontwerp voor de mantels van de vrouwelijke
Peers .voor te leggen aan het Koninklijk Heraldisch Bureau.
■,jV&Tmoedelijk zal dit bureau een fiat van de koningin vragen
en daarna toestemming geven tot het vervaardigen van de
mantels.
Met fluistert, dat Hartnell rekening heeft gehouden met de
tijdsomstandigheden en zijn ontwerp zo heeft gemaakt, dat
dit slechts zelden voorgeschreven kledingstuk niet onnodig
duur wordt. Als men hoort, dat hij een „goedkopere soort
hermelijn" wil gebruiken voor de kraag van de rode mantel,
dan betekent, dat in alledaagse taal, dat er helemaal geen her
melijn aan te pas komt maar doodgewoon konijn
Maar tegelijkertijd heeft Hartnell ook enkele nieuwe idee-
en in zijn ontwerp opgenomen, waardoor de robes van
'de Ladies zich zullen onderscheiden van die van de
Lords. De mantels van de Lords hebben aan de linkerzijde
een split, die het de drager mogelijk maakt het links gedra
gen'zwaard met de Rechterhand te trekken. De Ladies, die
thans éen zétël krijgen in het Hogerhuis, dragen geen zwaard,
maar zij hebben wel een handtas en moeten daarom de rech
terhand vrij kunnen bewegen. HartneTl heeft derhalve in zijn
ontwerp de split niet links, maar rechts gemaakt.
Dit is slechts een van de vele punten, waarover het heraldisch
college moet beraadslagen alvorens het zijn advies uitbrengt
aan de koningin. Het is dus in de praktijk helemaal niet zo
■gemakkelijk voor een vrouw, haar entree te maken in dat
eeuwenoude mannen-instituut, dat House of Lords heet
zelfs al staat de handtekening van koningin Elisabeth al ge
ruime tijd onder de benoemingsoorkonde.
,^fcf l\
MIS V«K
strttfc
resultaat van een grondige studie
De Nederlandse huisvrouw heeft ge
sproken en in het Bouwcentrum te
Rotterdam staat sinds vorige weck
de woning, die aan de meeste van
haar verlangens voldoet. Het is „ie
ders huis straks", wat ruimer dan de
doorsnee-nieuwbouw van nu, voor
zien van aanmerkelijk meer kasten
dan we ooit in enig huls telden, en
voor minstens de helft van de gehele
oppervlakte duidelijk geïnspireerd
op de kinderen, die er in zullen wo
nen.
Acht studenten van het- hoger bouw
kunstig onderricht gaven naar eigen
smaak vorm aan de resultaten van de
„studie functionele grondslagen van
de woning." Behalve deskundigen op
alle aan het wonen verwante terrei
nen, werkten huisvrouwen zelf aan dit
groots opgezette onderzoek mee. Zij
beantwoordden tientallen vragen, zo
als: hoeveel pannen hebt U, hoeveel
emmers, hoe en waar doet U de was,
waar bergt U de koffers?
In de rapporten werd er alleen ge-
sproken van de ruimten, die een ge
zin in een huis mag eisen. Die ruim
ten hebben nu in het Bouwcentrum
vorm gekregen.
De architecten zijn er van uitgegaan
dat de kinderen niet alleen een
slaapkamer maar ook een aanzienlij
ke speelruimte behoeven, hun kamer
tjes zijn vrij klein, maar ze komen
alle liit op een brede gang die er
een harmonisch geheel mee vormt.
Zijn de schuifdeuren gesloten, dan
behoort die gang duidelijk bijhet
woongedeelte van het huis.
De meeste bergruimte kreeg plaats
in de gang, zodat in de kamers zelf
ruimte werd bespaard. Keuken, dou
che- en wasruimten zien er niet al
leen geriefelijk uit, maar voldoen aan
de eisen die in het rapport werden
vastgelegd.
De vormgeving is niet bijzonder
revolutionair, maar nieuw is wel
dat de architecten zich geheel ba
seerden op de woonbehoeften die
als een gemiddelde mogen wor
den, beschouwd en die met zorg
werden gepeild en vastgelegd.
Sinds 1930 is het woonhuis, on
danks crises en oorlog, steeds ge
groeid. De gemiddelde oppervlak
te bedraagt nu 80 tot 90 vierkan
te meter. Het modelhuis in het
centrum beslaat er 100, en die
maat zal waarschijnlijk over tien
tot twintig jaar algemeen gel
dend zijn, zo heeft ir. W. van Tij
en. voorzitter van de centrale stu
diegroep „Functionele grondsla
gen", in een persbijeenkomst
meegedeeld.
Met die toekomstige maten, maar
ook met de te voorspellen eisen van
de toekomst heeft men getracht re
kening te houden.
De bouw van zo groot mogelijke hoe
veelheden woningen is in deze tijd
van woningnood een probleem van
eerste orde, maar het kind van thans
zal straks als volwassene nog wonen
in de huizen die nu worden ge
bouwd! Dat maakt de vraag hoe al
die huizen er uit moeten zien en aan
welke eisen ze moeten voldoen, van
even groot belang. Behalve ir. Van
Tijen hebben daarover oök gespro
ken mevrouw B. Kortekaasden
Haan, presidente van de Nederlandse
Huishoudraad, mevrouw J. Meihuizen
Ter Braake, voorzitster van de
Studieraad, ir. J. van Ettinger, di-
recetur van het Bouwcentrum en
de heer H. J. Begeman, die de werk
groep H. B. O. vertegenwoordigde.
In elke uiteenzetting werd de consu-
menten-van-wonïngen, de bewoners
dus, dezelfde hint gegeven: het is
prachtig dat men meer bewust eisen
gaat stellen, maar men zal er een
offer voor over moeten hebben. Met
andere woorden: het huurpeil in Ne
derland zal in de toekomst zeker
moeten worden opgetrokken.
~üan
c~
OZÓUfV
Heb ik U niet uitentreuren ver
teld dat U niet half weet hoe
belangrijk U bent?
U moest eens weten hoeveel U kunt
doen. Hoeveel U al op gang brengt
zonder het zelf te weten. Want, zo
als ik al beweerde. U bent als huis
vrouw (en daar valt ook menige vrij-
gezellin onder) een Hoogst Belang
rijk Persoon. En als U daar met een
nuis-tuin-en-keukenvoorbeeld van
overtuigd wilt worden zal ik U ge
rieven met het huiselijkste voor
beeld dat ik weet: een bord soep.
Uzult er geen erg in gehad heb
ben als U op za'.erdagavond ue
vermicelli in de pan schudde,
maar ook die alleweekse bezigheid
is met het scherpe oog van de sta
tisticus bekeken. Niemand minder
dan de Organisatie voor Europese
Economische Samenwerking heeft
zich uitgebreid laten voorlichten over
„de koopgewoonten van de consu
ment" in vijf Westeuropese landen,
met Nederland aan de staart.
Het is een heel rapport geworden
van bijna tweehonderd pagina's
en nu men dan aan die economische
top haarfijn weet wat voor eigen
aardige koopgewoonten die consu
menten, dat zijn U en ik, er op na
houden, kan men een systeem" uit
dokteren dat die consument tot méér
kopen overhaalt. Want het uiteinde
lijk doel van die statistische grap
penmakerij is het opvoeren van de
omzetten; daarvan hangt immers een
heel stuk maatschappelijke welvaart
af: rekent U maar uit. Maar het is
natuurlijk pas mogelijk een omzet
op te voeren als het duidelijk is ge
worden wat die corisument graae:
koopt, en waarom. Daar zijn we
weer terug bij ons bordje soep.
Zegt U nu niet dat dit een kwes
tie voor de slager en de groen
teboer is, want dat soep op zich
zelf, als kant en klaar produkt, toch
niet wordt omgezet want dan re
kent U buiten de waard van de pak
jes en de blikjes. Of bent U nog zo
vooroorlogs conservatief dat U het
honderd procent eigen brouwsel pre
fereert
Mocht dat zo zijn, troost U dan maar,
want van de honderd vaderlandse
huismoeders proberen er vierenzeven
tig om zélf de potage a la ménagère,
de soep van moeder-de-vrouw te cre-
eren. Niet dat dit altijd even lekker
lukt: negenenvijftig zweren bij het
zuivere product van eigen makelij:
vier en dertig sturen het een heel
eind in die goede richting en doen
er dan op het nippertje toch nog maar
een blokje of iets uit een pakje bij
voor de smaak.
En zes, zegge en schrijve zes van de
honderd schudden 5 minuten vóór 't
aan tafel gaan een pakje of tabletje
<)\oe Ijelaviqrijlz u heni
in de pan met kokend water en knik
ken: 't gemak dient een mens, de rest
is mij te ingewikkeld Soep-uit-bli*
dit nog even terzijde om de zaak
af te ronden wordt maar door één
hele huisvrouw op die honderd aan
man en kroost voorgezet: die dame
kunnen we dus wel helemaal afschrij
ven.
Had U dat verwacht? Zes van de
honderd zweren bij de prefab
soep, negen en vijftig hebben
ze nóóit zelfs in huis. Ik vertel dit
alles natuurlijk niet, begrijpt U mij
foed, om een oordeel te vellen over
e kwaliteit van de pakjes, de blokjes
en de blikjes, die ongetwijfeld uit
prima spul zullen gefabriceerd zijn
anders kwamen zij hier ook niet
op de markt.
Ik wil het er alleen over hebben dat
moeder-de-vrouw bij ons ze tóch niet
moet, dat althans drie vijfde van het
totale aantal haar Jan daar eens niet
mee verwent. En dat geeft toch wel
te denken, gezien het nuchtere feit
dat er aan zo'n eigen gebrouwen soeD
nogal aardig wat werk zit.
Ik dacht zo: het kon ook wel eens
een beetje aan Jan liggen, die klei
ne vijf en zeventig procent van
zelf-probeersters. Want ik heb die
lyrische advertentie-strips altijd maar
met een schuin oog aangekeken. Zo'n
Jan die zich laat beetnemen met zijn
dierbare erwtensoep die een half uur
te voren op het vuur werd gezet
Ja, leer mij de Vaderlandse Jan ken
nen, die ten zeerste zweert bij de
erwtensoep van Ma en Oma, en ten
tweede niet zozeer fijngewreven erw
ten wil proeven als wel de muziek
van ui en prei en peterselie en selde
rij en krabbetjes en spek en worst
Ja, dat suddert eventjes smeltend
gaar in een half uur, maak Jan wat
wjjsEn al zat dat allemaal in
zo'n pakje verwerkt, hij wil dat best
geloven maar daarom nog niet op
eten. Hij wil de worst, de blokjes
prei, de krabbetjes of de varkens-
I pootjes zien dobberen met zijn aan
geboren ogen.
I En daarom, denk ik zo, zetten rond
zes van de tien vrouwen de eigen pan
met louter r.atuurprcdukten te vuur,
en hebben graag wat extra moeite
1 over voor een produkt van eigen han
den Omdat er niets zo onplezierig
is als een weggeschoven bord met:
Dankjewel.#dat moet ik nietEn
niets zo dankbaar als een bijgehou
den bord voor een tweede portie:
Daar kun je me midden in de nacht
wel voor wakker roepen. Jouw soep
is nog lekkerder dan die van mijn
moeder
Als U nu nog eens de advertentie
campagnes, de prijsvragen en de gra-
et ïreopsevuijhpr oshiolupagnesjaik
tis proeverij op huishoudbeurzen ga
deslaat, taxeert U dan bij benadering
eens wat dat kost met als resul
taat zes procent bekeerlingen. En
beseft U dan eindelijk eens hoe Enorm
Belangrijk U bent, dat uw klandizie
zoveel kapitaal cn energie waard is.
Saskia.