Gokkoorts is nog steeds niet verdwenen in Alaska Moeilijkheden in Afrika van Zending en Kerk Slotartikel: Dure winkels ZATERDAG 9 AUGUSTUS 1958 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT NAAR DE TOP VAN AMERIKA (III) Een Amerikaanse pionier pick nickt met zijn vrouw en kind aan de oever van een der talloze prachtige meren in Alaska. -j AUWELIJKS twintig jaar geleden was het J_ leven in Alaska veel primitiever dan nu. De grote „boomtown" (hoogcon- junctuurstad) was toen het plaatsje Platina, waar 48 blanke mannen en twee blan ke vrouwen woonden. Op een zandheuvel waren twee han delsposten gebouwd, lange gebouwen, van één verdie ping. In één ervan was het postkantoor. Iets verderop lag een gloednieuwe herberg. Het was een indrukwekkend geval. Op de eerste verdie ping had het een grote eet zaal en een keuken en op de tweede een enorme slaapzaal vol kooien. Tussen postkantoor en herberg lagen plaatijzeren loodsen, er wa ren twee barakken, waarin bier werd verkocht en dan lagen er nog wat witte tentjes, met houten vloeren. Aan de horizon walmde het. Daar zat het vrachtschip La- porte op een zandbank, met voor een half miljoen baggerwerktui- door HANSYKEMA gen aan boord. Gelukkig kwam -het juist op tijd vlot voor er een geweldige storm opstak, waarin het anders zeker vernietigd zou zijn. Nu kon de modernste mijn- bóuwuitrusting van allo tijden hier worden gemonteerd en de platinastroom begon rijkelijk te vloeien. DAT was de nieuwste tijd ,toen al. Maar vijftig stappen van de herberg draaide de klok nog vijfduizend jaar vroeger. Daar lagen de Eskimo-hutten, weinig meer dan wat gaten in de grond, waarboven op een geraamte van drijfhout enkele huiden waren gespannen en gedemonteerde ben- zineblikken lagen uitgespreid. Dat laatste was nieuw, maar het le ven van de mensen was antiek. De mannen gingen overdag vissen, de vrouwen vlochten mandjes van gras ,die zij met de blanken tegen voedsel, dekens of nog liever dol lars ruilden. Voor het overige ging het leven van de blanke man hoofdzakelijk langs deze Eskimo's heen. De meesten van hen hadden nog nooit een paard gezien of een auto, maar toch keken hun kinde ren bijna niet meer op als er een vliegtuig over hun hoofd vloog,.. Alaska hoort nu al die jaren tot een uithoek van de wereld, waai de nieuwste vindingen dadelijk in de aloude mijnbouw worden toe gepast. Overal steken geweldige graafmachines hun neus omhoog. Mijnbouw is een zaak geworden van wiskunde en van de juiste fi nanciering. Avontuur is er nog fenoeg, maar op een andere wijze an in de dagen van het legenda risch geworden Klondyke. ■yOIMER genoeg heeft de winst- I gevende visserij wel iets van haar kleurigheid en zwier ver loren nu de mijnbouw zo mecha nisch is geworden. In het korte zalmseizoen stromen de vissers naar zuid-oost-Alaska en het ge bied rondom Bristol Baai. Ze ko men zelfs van de Pacifickust. Pre dikanten .onderwijzers, kantoorbe dienden .oude mannen en opge schoten jongens zetten er hun net ten uit. Als er iets in zit rennen zij ermee naar de conservenfa- briek. Er worden dan goede prij zen gemaakt. Zo was er laatst zelfs een gevangene in het huis van bewaring in Dillingham, die ook zijn netten mocht uitzetten. Hij ving voor 826 dollar! Vroeger was het territorium een land van risico's, van alles op één kaart zetten en van goklust. Het schatgraven is nu min of meer ge normaliseerd, maar het gokken is nog niet verdwenen. Sinds 1917 spant hier de Nenana IJs-pool verreweg de kroon. Dit fantasti sche gokspel wordt elk jaar door duizenden mijnwerkers, kolonis ten, dansmeisjes, rivierbootkapi teins, Eskimo's en alle andere gokkers tussen de poolzee en zuid grens van het Yukon territorium meegespeeld. De pool heeft al bij na drie miljoen dollar aan prijzen uitbetaald. De grote gok begon op een april dag, toen een werkman van een spoorwegploeg zijn baas Tom Riggs jr. later gouverneur van Alaska uitdaagde, dat „het ijs voor betaaldag gesmolten zou zijn". Een collega gooide zijn bijl op de grond, diepte wat geld op en zei: „Ik wed dat 't ijs stuk is op de volgende zaterdag!" Dat was het sein voor een gok koorts. die zich als een olievlek verbreidde. Binnen 'n paar dagen was het geld bij elkaar. En elk daarop volgend voorjaar werd de inzet groter, zodat die nu al tien jaar telkens een eind boven de 100.000 dollar ligt! Een betaalde staf zorgt, dat alles volgens de regelen der kunst verloopt. ET ijs, waarom het hier gaat, blokkeert langer dan een half jaar de Tanana-rivier, zijtak van de machtige Yukon. Op een grijze eh koude dag 't is al mei - stroomt alles, dat zich maar even vrij kan maken, naai de oevers van de rivier. Men kijkt gebiologeerd naar een met vrolij ke rode strepen geverfde paal, die midden op het ijs staat en die kopje onder zal gaan als het ijs breekt. Dan wordt er een ruk ge geven aan de kabel, die er aan vast zit en die dan aan het andere einde de officiële chronometer H' BEVRIJDING. Het heeft drie dagen geduurd voordat een poes kon wor den bevrijd van onder een kracht centrale in Milaan: Om het dier uit zijn netelige positie te kunnen ver lossen moest een 'muur wordèn afge broken. Dit kon pas gebeuren na toe stemming van de directie van de maatschappij, waaraan de centrale behoorde. Men weet nog niet hoe de poes onder de centrale is gekomen. SOLLICITATIE. De Amerikaanse onderwijzer Alva Miller solliciteert voortaan niet meer zonder eerst de landkaart te hebben geraadpleegd. Na terugkeer van het eiland St. He lena in de Atlantische Oceaan, waar hi] een jaar les heeft gegeven, ver klaarde de onderwijzer aan verslag gevers te Londen: „Ik dacht dat St. Helena in de Middellandse Zee lag". Ongewilde schietpartij inErmelo: 2 gewonden Tijdens een standwerkersparade, die donderdagavond op een feestterrein te Ermelo is gehouden, zijn de Am sterdamse journalist Bussink en de 14-jarige H. Rutgers uit Apeldoorn gewond geraakt toen plotseling ko gels over het terrein floten. De jon gen kon na behandeling in het zie kenhuis naar huis gaan, maar de Amsterdammer moest er lang blij ven, aangezien hij een kogel in het been heeft gekregen die operatief moet worden verwijderd. De kogels bleken afkomstig te zijn uit het gebouw van de schietvereni ging „Piet Cronjé", dichtbij het feestterrein, waar geoefend werd. De kogels moesten worden opgevan gen door een ijzeren plaat van an derhalve centimeter dikte. Deze be scherming, die al sedert 1923 in ge bruik is, bleek op een bepaalde plek zo dun te zijn geworden, dat de pro jectielen er doorheen gingen. doet stoppen. Bij de stopwatch en vooraan in de mensenzee staat een enigszins rillige man met een microfoon in zijn hand. Hij heeft hier al een paar dagen gebivak keerd om „zijn" uur af te wach ten. „Het is half vijf", zegt hij juist, ..en het ijsdek begint te rimpelen als de vloer op een door storm ge beukt schip! Het geweld daar be neden wordt steeds heviger Daar... juist kwam er een golf modderig water over het ijs. Het breekt! Dames en heren het ijs gaat er UIT! Het is precies vier uur veertig minuten en veertig se conden..." Een gegil en geloei van fluiten en sirenes breekt los. Alas ka heeft weer de grootste gokpar- tij van het jaar bezegeld. Een handjevol mensen is even door het rad van fortuin aangeraakt. Onder hen beVond zich een van de laatste keren een pionier van tach tig jaar, die 27.000 dollar in con tanten won. „Ik ga er mee naar mijn vriend die hier in 1898 tij dens de goldrush met me heen trok" zei hij, „en we zullen samen delen!" EEN andere winnaar een zekere A. M. Laska, die ju welier in Anchora is schreef op zijn deelnemingsfor mulier per ongeluk „voormiddags" in plaats van „namiddags". En juist hierdoor won hij 20.000 dir. Sindsdien is het traditie geworden om geen wijziging op een formu lier aan te brengen. Wie toch iets wil corrigeren, koopt er nog een bij. Iedereen in Alaska en het Yukon territorium kan aan de Ne- nana-pool deelnemen. Maar de or ganisatoren hebben geweigerd an deren te laten inschrijven, hoewel er geregeld honderden verzoeken om formulieren uit Amerika, Ca nada en zelfs Europa komen. De posterijen deden er nog een schep je op: ze verboden de verzending van formulieren. Die kunnen ver der wonende deelnemers alleen be reiken per expressetreinbrief, ski vliegtuig, hondenslee of boot! Een Eskimo-lid van de burger wacht neemt afscheid van zijn familie voor hij naar een herha lingsoefening vertrekt. In Utrecht opereert telefonisch" een maniak In Utrecht opereert momenteel een man die er behagen in schept bestel lingen op te geven voor een aantal Utrechtse families dat In-dol ven wordt onder bloemen, gebakjes, taar ten, croquetjes, ijs en zelfs grafkran sen. De man gaat zelfs zover met zijn spel dat hij begrafenisondernemingen opbelt om voor bepaalde families de teraardebestelling van een zoon, een vader of een inwonende schoonmoe der te verzorgen. Als de mannen Van de lijkbezorgingsverenlgingen dan diep in het zwart zich bij de families vervoegen blijkt het dat er in totaal geen overledene in huis is. Bloemis ten die met dure grafkransen kort voor de „begrafenis" arriveren, wor den teruggezonden en zien zich ge noodzaakt de vaak dure bloemen weer voor andere doeleinden te ge bruiken of weg te gooien. De politie kan niets uitrichten tegen deze „grappenmaker" van wie men denkt dat hij niet alleen opereert, maar assistentie krijgt van jongelui die met hun vakantietijd geen raad weten. Schoolkwestie in België weer actueel geworden De schoolkwestie in België, is weder om actueel geworden. Zij is indertijd ontstaan uit de tegenstelling tussen de Christelijke Volkspartij, die gro te subsidies aan het confessionele onderwijs toegekend wilde zien, en de linkse partijen die in beginsel al leen ondersteuning van het openbaar onderwijs voorstonden. Thans wordt ernaar gestreefd deze kwestie uit de politieke sfeer los tc maken, dus een soort compromis te bereiken. Premier Eyskens heeft de gedachte geopperd van instelling van een na tionale commissie die de mogelijk heid van een dergelijk compromis zou moeten onderzoeken. De leider van de socialistische partij, Buset, heeft dit voorstel in beginsel aan vaard op voorwaarde dat de commis sie alleen verantwoordelijke figuren uit de drie nationale partijen zal om vatten en dat het recht van initiatief van de staat inzake het onderwijs on aangetast blijft. Ook de liberale par tij heeft zich met het regeringsvoor stel verenigd en thans zijn besprekin gen met de premier aan de gang. Nederland erkent nieuwe Iraakse regering Hr. Ms. buitengewoon gezant en ge volmachtigd minister te Bagdad heeft op 6 augustus de regering van Irak medegedeeld, dat de Nederland se regering besloten heeft over te gaan tot erkenning van de nieuwe Iraakse regering. Politie op spoor van Herman Kierdorf Herman Kierdorf, oom van Frank Kierdorf de „brandende fakkel", is vrijdag beschuldigd van de onwettige verkoop van een Cadillac, die het eigendom was van het vakverbond van vrachtauto-chauffeurs. De procureur-generaal van de staat Michigan, Pal L. Adams, verklaarde dat hij de Kierdorfs en een derde man in staat van beschuldiging zal stellen terzake van brandstichting in een wasserij in Flint. Herman Kierdorf, 68, de oom van Frank Kierdorf, en evenals zijn neef een ex-veroordeelde en voormalige vertegenwoordiger van het vakver bond, wordt op liet ogenblik vermist, maar de politie is donderdag op zijn spoor gekomen door het vinden van de Cadillac die hij verkocht had. De wagen was het eigendom van de plaatselijke afdeling van het vakver bond. Procureur-generaal Adams, de offi cier van justitie van Oakland, Frede rick Ziem en zijn assistent hebben de bewering van Frank Kierdorf, dat hij door twee mannen in brand was gestoken, geheel weerlegd. Een onderzoek bij de wasserij, waar brand was geweest, bracht een groot benzineblik van vijf gallon in houd en andere bewijzen van brand stichting aan het licht. STEMMEN UIT DE KERKEN Honderd jaar na Livingstone Hel: is dit jaar 100 jaar geleden dat Livingstone zijn tweede ontdekkingsreis door Afrika begon, welke reis tot 1864 zou duren. Naar hij voordien ver- I ka. die er koloniën van maakten en dc handel heeft hier goede mogelijkhe den gezien. Maar eveneens hebben de protestantse zending en de rooms- katholieke missie hier mogelijkheden gekregen. In het paviljoen van de Congo op de wereldtentoonstelling in Brussel, kunnen we enigszins een in druk krijgen van de uitbreiding van het christendom in dat deel van Afri- Het Wereldgebeuren 'm. Nutteloos? Men moet wel met het hoofd ver in de wolken lopen om te durven verwachten, dat de al gemene vergadering van de Verenig de Naties iets kan uitrichten voor het verminderen van de spanning in het Midden-Oosten. De eenentachtig staten, die aan de vergadering deelnemen zijn het op belangrijke punten fundamenteel on eens. Zij hebben in het nabije verle den reeds nadrukkelijk getoond, dat ze niet tot het vinden van een vre debrengend compromis voor het Mid den-Oosten in staat of bereid zijn. Men moet dus van de huidige ver gadering niet anders verwachten dan een reeks vermoeiende debatten zonder resultaat. President Leslie Munroe (van Nieuw Zeeland) heeft vrijdag voorgesteld, dat de eerste offi ciële vergadering op woensdag a.s. zal worden gehouden. Verwacht wordt, dat de grote mo gendheden hun ministers van buiten landse zaken naar deze bijeenkomst zullen zenden. Niet om daardoor meer relief te geven aan de verga dering, maar om de mogelijkheid te openen voor het voeren van onder handelingen binnenskamers. De (Britse) Daily Telegraph merkt op, dat het weinig realistisch zou zijn. indien men niet rekende op een sterk anti-Westerse tendens in de al gemene vergadering. Er is wel een overweldigende meer derheid bijeen te brengen voor een resolutie, die het koloniale stelsel zou veroordelen of die de interventie van grote mogendheden in kleine landen zou afkeuren, maar over con crete feiten is men het oneens. Het Afrikaans-Aziatische blok in de algemene vergadering zal zeker niet unaniem de Amerikaanse en Britse actie in de Libanon en Jordanië af keuren. Het is niet denkbaar, dat bij voorbeeld Turkije en Perzië zich te gen die actie zouden verklaren. Zo als de kaarten nu liggen kan de Sowjet-Unie geen tweederde meer derheid bij elkaar brengen voor het veroordelen van Amerika en Enge land, maar evenmin zal het aan Ame rika en Engeland gelukken voor eni gerlei andere motie zo'n tweederde meerderheid te organiseren. Toch zijn er enkele mogelijklie- heden aanwezig zowel in als buiten de vergadering van de Verenigde Naties. Het is bijvoorbeeld niet uitgesloten, dat men het eens wordt over het vervangen van de Amerikaanse en de Engelse troepen in de Libanon en Jordanië door troe pen van de Verenigde Naties. En het is ook niet onmogelijk, dat de ministers van buitenlandse zaken zekere afspraken maken, die aan de handhaving van de vrede ten goede komen. Daarbij dient dan in de eer ste plaats gedacht te worden aan afspraken op economisch gebied en op het zo precaire terrein van de wapenleveranties. Gemakkelijk zal dat niet zijn, want hierbij gaat het om de vraag in hoe verre bepaalde mogendheden vrede willen of de voorkeur geven aan een toestand van onrust in het Midden- Oosten. Men mag aannemen, dat enige on rust niet onwelkom is aan Rusland en ook dat de Egyptische premier speculeert op de grootst mogelijke onrust in het Midden-Oosten en Noord-Afrilta om zijn droom van een verenigd Groot-Arabisch rijk te kun nen verwerkelijken. Een toestand van blijvende stabili teit kan dus vermoedelijk niet ver kregen worden. Het zal gaan om het voorlopig afba kenen van bepaalde Arabische posi ties, waarbij wel spanning en on rust blijft bestaan, maar waarbij de wereldvrede zo weinig mogelijk in gevaar wordt gebracht. klaarde, wilde hij in dit toen nog onbekende werelddeel een weg banen voor de bundel en voor het christendom. Livingstone is één van die figuren uit de vorige eeuw, die nog altijd sterk tot onze verbeelding spreekt. Wie zal, wanneer hij in Londen komt, niet een ogenblik stilstaan bij zijn graf, dicht bij dat van de onbekende soldaat, in de Westminster Abbey Geboren in een arm maar kinderrijk gezin, moest hij al heel jong naar de katoenfabriek. Maar altijd had hij een boek bij zich en ieder ogenblik dat hij over had, gebruikte hij om zijn ideaal te kunnen bereiken, namelijk om eenmaal als zendeling-arts naar China te kunnen worden uitgezonden. Het zou echter anders lopen dan hij gedacht had. Toen zijn speciale zeudiugsopleiding voltooid was, kon hij niet naar China, van wege de Opiumoorlog. Zodoende aanvaardde hij voorlopig Zuid-Afrika als zijn zendingsterrein, maar heel zijn verdere leven zou aan Afrika gebonden blijven. De woorden die hij 100 jaar geleden sprak, voordat hij zijn tweede ont dekkingsreis begon, maar nu niet meer als zendeling, maar in dienst van de Britse regering als consul van Oost-Afrika, geven toch wel duidelijk aan het tweeslachtige in deze grote figuur. Hij wilde een weg banen voor de handel en voor het christendom. Toen hij zendeling was, ging hij toch ten ondernemen in onbekende gebie den. zij het dan ook dat zendingsdoel einden zijn eerste drijfveren waren. Toen hij. na een afwezigheid van 16 jaar in Engeland terugkeerde, was hij echter al niet meer de grote zende ling, maar de grote ontdekkingsrei ziger. Doch, toen hij in 1858 als ont dekkingsreiziger naar Afrika terug keerde, vergat hij nooit om zendeling te zijn en als zodanig heeft hij in dit werelddeel ook een weg gebaand voor het christendom. Sedertdien is er in dit toen nog onbe kende werelddeel veel veranderd. Afrika is verdeeld onder de volken, In het tegenwoordige .Afrika krijgt echter de handel allerlei moeilijkhe den. Ze is te veel uit geweest op winst. En tegelijkertijd krijgt ook het chris tendom allerlei moeilijkheden indit werelddeel. „Waar de blanke man komt. krijgt het land een ander aan zien". De inboorlingen profiteren daarvan ook wel. Het land wordt ge pacificeerd. Aan de strijd tussen de stammen onderling is een einde ge komen. Steeds weer nieuwe plantages worden aangelegd en mijnen ontgon nen. Uit wijde omtrek worden daar voor arbeidskrachten aangetrokken, die zo goedkoop mogelijk in kampen worden ondergebracht. Maar daar door maakt men de Afrikaan los van zijn stamverband en men „verstoorde de tot nu toe bestaande familie- en volksorde". Dit werkt een ongezonde ontwikkeling in de hand. Drank en onzedelijkheid worden steeds meer de noden van deze volken. In conflict Zonder verdere uitleg kunnen we aan voelen hoe de Kerk daarmee in con flict komt. Zij voelt zich geroepen (Vervolg op pag. 8) Leslie Munroe zal de algemene vergadering \an de (on)verenigde naties presideren. Beroving in scène gezet: echtpaar aangehouden Uit een onderzoek dat de recherche heeft ingesteld is het gebleken, dat mevrouw van der S., echtgenote van de concierge van een verkooplokaal in Dordrecht, die op 7 juli bij de po litie aangifte deed van een beroving, deze beroving samen met haar man in scene heeft gezet. De vrouw had op de bewuste dag de politie opgebeld met het verzoek haar te komen bevrijden uit haar keuken, waar zij door een onbeken de man was ingesloten. De onbeken de zou volgens haar verhaal haar een portefeuille met een inhoud van f 1200.hebben afhandig gemaakt, nadat hij haar verzocht had een bil jet van f 25.te wisselen. Uit de verklaringen van het echtpaar is thans komen vast te staan, dat het echtpaar in financiële moeilijkheden verkeert en dat het daarom de bero ving in scène heeft gezet. Het echt paar is aangehouden en opgesloten in 't hoofdbureau van politie. Het heeft bekend.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1958 | | pagina 5