Gemoedelijkheid van dorpsstraat
heerst op Alaska Highway
v.J
HET WONDERLIJKE LEVEN
LANGS DE KUSTEN DER ZEE
NOG GEEN MIDDELEN VOOR
ARBEIDSTIJDVERKORTING
MAANDAG 4 AUGUSTUS 1958
PBOV1NOIALB ZBBVW8B O OU BAN 2*.
Verkenningen aan het begin van
een ontwikkelingsproces
In véle opzichten lijkt de Alaska Highway op een dorps
straat. De mijlpalen dienen als adresaanduiding. Een brief
met als adres: Charlie Johnson, Mile 10 42 zal hem zeker
bereiken. En op dezelfde manier praten mensen, die zeven-
of achthonderd kilometer van elkaar wonen, over elkaar of
zij bij elkaar in de straat wonen. In die „dorpsstraat" is de
buschauffeur tot een instituut geworden. Buschauffeur
wordt je niet vanzelf; daarvoor moet je tenminste drie jaar
een vrachtauto over de Highway hebben gestuurd. Maar ben
je het eenmaal, dan zijn je taken véle: de buschauffeur be
stelt expresse-brieven, handelt de lopende postzaken af en
brengt kranten op hun bestemming. Hij doet bovendien nog
veel meer.
DB SFEER in de kampen langs
de weg is, zoals ons die uit
de verhalen over vroegere
voortrekkerskampen herinneren.
Automobilisten, die om de kachel
zitten, vertellen elkaar de laatste
nieuwtjes... en praatjes. In Alas
ka leven twee volkomen verschil
lende tijdperken broederlijk naast
elkaar. Er is een wereld van ge
stroomlijnde industriële techniek
temidden van oude cultuurvormen
in een land, dat zowel oeroud als
gloednieuw blijkt, want het pro
ces, dat men schepping noemt,
gaat er nog steeds voort. De twee
zijdigheid van het leven blijkt
steeds weer opnieuw. Een vlieg
tuig daalt en landt tenslotte naast
een kajak, uit dierenhuiden, waar
van het model de laatste duizend
jaar niet veranderd is.
Een Tlingit Indiaan beitelt zijn
stamboom in een twaalf meter
hoge totempaal, maar werkt
ook aan de lopende band in
een conservenfabrielc, die uit
gerust is met de modernste au
tomatische machines.
In de rivieren bij Fair
banks wroeten grote goudbag
germolens op het puin en stui
ten er telkens op resten van
dinosaurissen, in hun tijd
monsters, die wat afmetingen
betreft, opvallend op de bag
germachines leken.
NAUWELIJKS een uur vlie
gen in de zomer, nadat we
de bedrijvige kleine hoofdstad
Juneau hebben verlaten, brengt
ons verder naar het noorden in
een wereld, waar de post wordt
uitgeladen en waar we meteen
Alaska's aardbeien kunnen proe
ven. Terwijl Strawberry. Point on-
Door Hans Ykema
der de zilveren drijvers van het
vliegtuig doorglijdt, begint er
vóór ons iets aan te drijven, dat
lijkt op watten, zoals die wel in
een theemuts zitten: mist, het
schrikbeeld van vliegers in het
noorden. De kist vliegt nu lager,
en lager, tot zij de ópper-vlakte
van het water raakt, waarbij zij
miniatuur ijsbergjes op en neer
laat schommelen, die van de ijs-
muur in Glacier Bay zijn afge
brokkeld. Tenslotte,na nog enke-
Van en voor de boekenplank
Samenwerking tussen
Chrysler en Simca
De Chrysler Corporation heeft giste
ren bekendgemaakt, dat zij een aan
zienlijk belang in de Franse Simca fa
brieken heeft gekocht. Tevens is een
overeenkomst bereikt die voorziet In
een samenwerking tussen Chrysler en
Simca op de wereldmarkt. Chrysler
heeft het gehele belang van de Ford
Motor Company in Simca overgeno
men.
De aankondiging van de bereikte
overeenkomst geschiedde gezamen
lijk door de president van de Chrysler
Corporation, L. L. Colbert, en de pre
sident van de Simca, H. T. Pigozzi.
De Simca is de grootste particuliere
fabriek van personenauto's in Frank
rijk. Colbert voegde aan de verklaring
toe, dat de overeenkomst in de eerste
plaats tot doel had om de organisaties
van Simca en Chrysler in Europa te
combineren en daardoor een eerste
positie te verwerven op de wereld-
automarkt. Hiernaast zet Chrysler
het onderzoek voort naar een kleiner
model Amerikaanse auto, dat in haar
Amerikaanse en Canadese fabrieken
zou kunnen worden geproduceerd voor
de markt op het Noordamerikaanse
continent.
Bouw 180 woningen in
Apeldoorn gaat niet door.
(Van onze correspondent)
De bouw van 180 woningen en 55
autoboxen aan de zuidoostelijke rand
van Apeldoorn zal niet doorgaan. De
NV Deventer bouwmaatschappij Ver
meulen, die deze huizen zou bouwen,
heeft in verband met de sterk ver
minderde waag naar de beleggings
objecten besloten van deze bouw af
te zien en de g-meente Apeldoorn
verzocht de koopovereenkomst te ont
binden.
Het besluit is mede genomen naar
aanleiding van een wijziging in de
premieregeling voor de particuliere
woningbouw.
Wij kennen iemand, die allerlei be
langrijke zaken in twee categorieën
splitst, n.l. mooie dingen en dingen
„om te hebben". Wij vermoeden zo,
dat menige Zeeuw „Het wonderlijke
leven langs de kusten der zee" van dr.
Edouard le Danois (Nederlandse be
werking door dr. B. Hubert uitgege
ven door H; W. J. Becht, Amsterdam)
in de laatstgenoemde afdeling zal
plaatsen. De kusten van onze eilanden
zijn ons lief geworden en om maar
met de laatste bladzijde van het boek
te beginnen: zelfs de meest optimisti
sche voorstander van de uitvoering
van het Deltaplan zal moeten toege
ven, dat er een geweldige ravage zal
worden aangericht onder de talloze in
teressante en voor de wetenschap be
langrijke bewoners van onze zeear
men.
De laatste bladijzij noemt n.l. enke
le thans uitgestorven dieren, die vroe
ger in de Zuiderzee hun woonplaats
vonden, uitgestorven tezamen met al
de andere bewoners van deze zilte
plas na de indamming, die evenwel el
ders nog voorkomen. Dit zal zeker het
geval zijn met het hauwtjeswier, dat
slechts van één plaats bekend is en
van vele andere zeldzame soms ook
unieke wieren, die huizen in de dwars
door de eilanden gegraven kanalen.
Onder deze omstandigheden (men
waardeert vaak pas, wat men heeft,
nadat de mogelijkheid zich aandient,
dat men het zal verliezen!) verwach
ten wij een vergrote belangstelling
voor al wat tussen de eilanden leeft
en groeit en deze zal er ongetwijfeld
toe meewerken, dat er ook belang
stelling zal zijn voor dit boek. Dat dit
werk eigenlijk was ingesteld op de
Franse kusten, zal hier geen rol spe
len. Wij herinneren ons zomers, waar
in het mogelijk was, dat dieren van de
Franse kust tijdelijk op de oesterban-
ken van Yerseke konden leven, zo iets
moet eveneens voor wieren vernacht
worden. In de tweede plaats is 't boek
door dr. Hubert aangevuld met be
schrijvingen van dieren en planten,
die speciaal aan onze kusten voorko
men, terwijl er al heel wat instaan,
die aan beide te vinden zijn. Dan is
dit wél een kijkboek, maar de 70 blz.
tekst, via de bewerking met dubbel-
wetenschappelijke controle, maken
van dit werk, dat slechts een greep
van het vele aanwezige schoons laat
zien een begerenswaardig bezit. Het
vertelt ons niet alleen van de afge
beelde dieren, maar geeft overzichten
van de omstandigheden, waaronder
zij leven; de mariène kust „landschap
pen" worden onderverdeeld in zones,
zodat men weet, waar men een inte
ressant dier moet zoeken en in welk
gezelschap.
De foto's zijn stuk voor stuk
prachtig, uitgelezen materiaal van
kundige fotografen met weten
schappelijke scholing. Vergis U
niet, dat de „wazige" kleurfoto's
betreft, ze zijn in verhouding
scherp, maar ondergingen de ge
volgen van het onder-water-ne-
men).
Dit boek moet vooral In de handen
komen van hen, die beslissingen heb
ben te nemen over het al of niet ver
zachten van de harde klappen, die
door de Deltaplannen aan flora en
fauna van onze Oosterschelde (enig
Nog geen ontsplising van
duplexvvoningen.
Minister Witte heeft geantwoord op
schriftelijke vragen van het Eerste-
Kameriid de heer Seegers, met be
trekking tot huurverlaging en ont-
splitslng van in 1948 tot stand geko
men duplexwoningen.
Gelet op het nog bestaande woning
tekort is het niet waarschijnlijk, dat
de gemeenten, waarin in 1948 duplex
woningen zijn tot stand gekomen,
thans aanleiding zullen vinden om
ontsplitsing van deze woningen te
bevorderen, aldus de minister.
Het gedeelte van de huur voor deze
woningen, waaruit de kosten van
splitsing en ontsplitsing moeten wor
den gedekt, is in vele gevallen voor
dit doel niét toereikend gebleken.
Voor zover zulks echter wel het ge
val is, is de minister bereid een ver
zoek om verlaging van de huur in
gunstige overweging te nemen. De
huur van elk der deelwoningen zal
alsdan worden vastgesteld op basis
van de huurwaarde van een daarme
de vergelijkbare na-oorlogse woning.
Eerste soda geëxporteerd.
De eerste hoeveelheid soda van de
N.V. Koninklijke Nederlandse Soda
Industrie te Delfzijl is geëxporteerd
over zee. De 310 ton metende kust
vaarder „Bellatrix" is gedeeltelijk be
laden met deze soda, die bestemd is
voor Abö in Finland.
op deze breedte) zullen worden uitge
deeld.
Voormannen van de natuurbescher
ming, leg dit boek op de conferentie-
tafel met een zwart bandje om de
kleurrijke stofomslag en daarop de
woorden: Zij die gaan sterven groe
ten U! Misschien helpt dat (als niets
anders meer helpt) om een klein I
strookje kust toe te voegen aan die, I
waarvan we reeds zo goed als zeker
weten, dat ze de massamoord op hun
erf zullen ontspringen. Helpt dit niet.
koop dan het boek als een gedachte
nis.
ZWERFMANS 1
NAAR DE TOP VAN AMERIKA (11)
Totale produktie blijft onder
de maat.
Nu onze totale produktie in 1960 zoals
geschat, reeds 750 miljoen per jaar
onder de maat blijft om de thans be
staande verlangens te bevredigen,
lijkt het weinig aanbevelenswaardig
tot een algemene verkorting van de
arbeidstijd over te gaan. Dit heeft za
terdag de heer J. W. de Pous, lector
aan de economische faculteit van de
Vrije Universiteit te Amsterdam ge
zegd in een referaat over „inkomens
vorming en arbeidstijdverkorting" op
de zomerconferentie die de Christelij
ke Historische Unie op „Woudscho-
ten" bij Zeist houdt.
Wanneer wij de arbeidstijdverkorting
plaatsen op de lijst van verlangens
geldt dat een keuze ten aanzien van
prioriteiten der verschillende verlan
gens moet worden gemaakt.
Het jaarlijks tekort aan middelen op
het einde van de periode 19581960
afl 750 miljoen gulden, zou bij een al
gemene arbeidstijdverkorting van 1
uur oplopen tot 1 miljard, zo consta
teerde de heer De Pous.
Deze overwegingen naast elkaar
plaatsend, komen wij tot de conclusie
aldus de spreker, dat, gezien de priori
teit die naar onze gevoelens moet
worden gegeven aan bv. weduwen- eu
wezenvoorziening en aan de invalidi
teitsverzekering, in de genoemde pe
riode de middelen ontoereikend zijn
om reeds tot een bedrijfstaksgewijze
invoering van arbeidstijdverkorting
over te gaan.
Dit behoeft volgens de spreker overi
gens niet uit te sluiten dat nu reeds
arbeidstijdverkorting in overleg in de
bedrijfstakken aan de orde kan wor
den gesteld en ook niet, dat reeds xn
deze periode bij wijze van individuele
dispensatie een aanvang kan worden
gemaakt met arbeidstijdverkorting in
die ondernemingen, waar niettegen
staande deze maatregel toch een pro-
duktiestijging van circa 2 procent per
hoofd (het gemiddelde stijgingsper
centage van ons land) optreedt, en
waar de verkorting van de arbeids
tijd derhalve ook niet tot prijsstijging
leidt.
De bezitsvorming, waarover de heer
De Pous ook heeft gesproken en die
ook voorkomt op een andere lijst van
verlangens van de S.E.R., vormt, zo
zei hij, een concurrerend alternatief
ten opzichte van de arbeidstijdverkor
ting. Toch is deze tegenstelling min
der scherp dan men op het eerste ge
zicht zou vermoeden, zo meende de
spreker.
Wanneer bezitsvorming plaats
vindt in de vorm van meer en be
tere machines, werktuigen etc.
zal dit de stijging van de produk
tie en daarmee de mogelijkheden
tot realisering van andere ver
langens, waaronder de verkorting
van de arbeidstijd, vergroten. An
derzijds, zo zei hij, kan de ar
beidstijdverkorting bezitsvorming
stimuleren, ïnzoverre door ar
beidstijdverkorting de onderne
mers worden gestimuleerd
daar de arbeid relatief duurder
wordt om op meer gemechani
seerde produktie-methoden, dus
tot de aanschaf van meer machi
nes en dergelijke over te gaan.
K.L.M. boekte whist in
2e kwartaal 1958
Volgens de voorlopige cijfers heeft de
K.L.M. in het tweede kwartaal van
1958 een voordelig resultaat geboekt.
Hieiïn was begrepen boekwinst, be
haald bij verkoop van vliegend mate
rieel. Door dit betere resultaat is een
belangrijk deel van het verlies over
het eerste kwartaal gecomr-nsceid,
waardoor dit kon worden terugge
bracht tot f 2.382.000 over het eerste
halfjaar 1958.
Moest haar zuster koningin Eliza
beth tijdens een bezoek aan een ko
lenmijn een wit m ij meer kerspak aan
trekken.... Iets dergelijks viel ook
prinses Margaret ten deel bij de Nia-
gara-watervallen in Canada. Om dit
grote wonder der natuur van nabij te
aanschouwen, was een regenjas wel
aan te bevelen. Foto: prinses Marga
ret (voorgrond) in witte regenjas.
DE POUS OP ZOMERCONFERENTIE C.H.U.:
le sprongetjes in de lucht, dringt
het vliegtuig een inham binnen,
die door een spierwitte muur met
diepblauwe kloven wordt afgeslo
ten: een gletsjer.
De zomer is plotseling voorbij.
Een koude wind komt ons tege
moet. Het vliegtuig, de passagiers
in hun hedendaagse kleding, de
Hij koopt kruidenierswaren
in en als het nodig is brengt
hij huishoudgerei of auto
onderdelen mee. Hij brengt
persoonlijke boodschappen
over en hij stopt onderweg
om de honden te voeren en de
mensen, die een poosje weg
zijn. Indiaanse vrouwen vra
gen hem jurken voor haar te
kopen, waarbij zij vertrouwen
op zijn smaak voor snit en
kleur. Voor pelsjagers en.
mijnbouwers verkoopt hij hun
huiden en goud; kooplui ge
ven hem hun geld om op de
bank te storten. Gewoonlijk
kost het een chauffeur aan
het eind van elke rit nog een
volle dag om al die extra op
drachten af te doen. Daar
voor krijgt hij niets extra,
maar het is nu eenmaal de
traditie van het noorden dat
iedereen elkaar helpt.
scherpe benzinelucht, de smaak
van de door de zon gestoofde
aardbeien dat alles schijnt te
vervliegen. Ze lijken hier mis
plaatst: een anachronisme. Toch
staat er op het morenepuin, bijna
op het ijs, nog de tent van een
goudzoeker en er komt een rood
harig meisje in rijbroek uithollen,
met een pakje juist opgenomen
films onder de arm.
HET was voor ons, kinderen
van een technische bescha
ving, een verrassende sensa
tie nu eens aan het begin van een
ontwikkelingsproces te staan, in
plaats van aan het eind er van.
De Alaskanen voelen die sensatie
om de paar jaar, wanneer in het
binnenland of naar het westen het
„grote land" zoals het territo
rium graag wordt genoemd
plotseling zijn huid rimpelt. Dan
slaat de seismograaf op de uni
versiteit van Alaska uit om een
aardbeving te registreren. Ergens
op de Aleoeten tekent een rokende
vulkaan zich ineens onheilspellend
duidelijk af. Als er oververhitte
gassen barstten uit enorme scheu
ren, zoals ook in Katmai gebeur
de, toen daar in 1912 de gi'ootste
vulkaniscdie uitbarsting in de ge
schreven geschiedenis plaatshad.
Het kan ook gebeuren dat in het
zuiden,' in het land van de glets
jers, een paar miljoen ton ijs naar
beneden komt zakken, waardoor
heuvels en valleien vrij komen en
de zon voor het eerst in duizen
den jaren de aarde weer ver
warmt. Hier en daar .valt dan wel
wat zaad en... het leven begint!
Alles in Alaska ïs van groots for
maat. Het land beslaat een opper
vlakte gelijk aan een vierde van
de Verenigde Staten, Een krater
als die van de Katmai zou gemak
kelijk alle huizen van New York
en zijn voorsteden kunnen ver
slinden en dan nog allesbehalve
vol zijn. Landbouwexperts hebben
bewezen, dat alleen de „kleine"
Manatuska Vallei de tegenwoordi
ge bevolking van het territorium
van voedsel zou kunnen voorzien
en daarbij zelfs-een-nog-niet-gebo-
ren generatie. Jaarlijks groeit er
genoeg hout om zonodig een vier
de van de Amerikaanse behoefte
aan krantenpapier te dekken.
De machtige Shiskaldin-vulkaan
verheft zijn met eeuwige sneeuto
bedekte tors tot in de wolken. Op
de voorgrond de Amerikaanse ijs-
breker ,J7orthwind".
<n
Als een eindeloos
lend lint slingert
highway door het nog
plaatsen ongerepte land.
