Vliegtuigfabrieken ontwerpen
supersone verkeerstoestellen
In Brazilië explodeerde
munitiebergplaats
Geslaagde proef met
Atlas-projectiel
Hoessein heft Iraaks-
Jordaanse Unie op
De dood op de weg
Russen trachtten raket naar
de maan te schieten
In Amman tegen zestig
man doodstraf geëist
Thans sociaal-democraat
formateur in Finland
Nagedachtenis van koningin
Emma geëerd
Koninklijk gezin in
San Remo aangekomen
Sabena-vlisgtuig door
Tsjechoslowaakse jagers
tot landen gedwongen
Amerikaanse soldaat
in Beiroet gedood
JONGE ZEEUWEN BOUWEN OP
DE HEI VLIEGTUIGEN
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT. MAANDAG AUGUSTUS 1958
VRAAGSTUK DER INVESTERINGEN BESLISSEND
Zaterdag hebben zich tien uur lang
hevige explosies voorgedaan in een
ondergrondse mnnitiebergplaats te
Rio de Janeiro. Waarschijnlijk is sa
botage de oorzaak van de brand. Tal
rijke huizen in de omgeving werden
ernstig beschadigd of stortten in.
Tenminste twaalf van de vijftig on
dergrondse magazijnen zijn vernield.
Ongeveer 30.000 mensen werden uit
de omtrek van het depot geëvacueerd
en op sommige plaatsen ontstond pa
niek.
Zondagavond was het opruimings-
werk nog niet zover gevorderd dat
men nauwkeurig kon vaststellen hoe
veel slachtoffers de kettingexplosies
hebben geëist. Acht uur na het ont
dekken van de brand stond vast dat
drie mensen de dood hadden gevonden.
Talrijke burgers en militairen zijn
door rondvliegende scherven en brok
stukken gewond.
Een intercontinentaal ballistisch pro
jectiel van het type „Atlas" is zater
dag met succes te Cape Canaveral af
geschoten. Het is uitgerust met twee
raketten en een ondersteuningsmo
tor.
De „Atlas" steeg gedurende ongeveer
vijftig seconden verticaal omhoog en
ging vervolgens horizontaal met een
snelheid van ongeveer 24.000 km per
uur in zuidoostelijke richting over de
Atlantische Oceaan.
Indien het projectiel de volledige
voorgenomen afstand aflegt zal het
ongeveer 10.200 km verder in zee te
recht komen. Het is uitgerust met een
speciale neuskegel die men wil opspo
ren.
De eerste Atlas met drie motoren ex
plodeerde op 19 juli na het afschieten.
Een fout in het besturingsstelsel was
de oorzaak van de ontploffing.
Koning Hoessein van Jordanië heeft
zaterdag bij decreet bepaald, dat de
Iraaks-Jordaanse Unie heeft opge
houden te bestaan. Dezè unie werd
in februari in het leven geroepen,
twee weken nadat Egypte en Syrië
zich hadden verenigd tot de Verenig
de Arabische Republiek.
Koning Hoessein onderschreef de be
slissing van zijn kabinet om de Jor
daanse grondwet te herzien, nu „de
constitutie van de Arabische federale
staat is opgeschort en in feite niet kan
worden toegepast." Voorts werd be
sloten, dat de regeling alle fondsen
en eigendomen van de Arabische fede
rale staat welke thans in Jordanië
zijn, in beheer zal houden.
Dit is het eerste twaalftal van de
korfbalvereniging ,J3urgh", dat kam
pioen ie geworden van de eerste klas
der Schouwen-Duivelandse Korfbal
Bond. Zaterdagavond speelde Burgh
de laatste wedstrijd: uit tegen „Zee
meeuwen" in Haamstede. Zeemeeu
wenwon verrassend met 32. In
het kampioenstwaalftal speelden: da
mes v.l.n.r. mevr. Roos-van der Weel,
Gr eet je Bolkenbaas, Janny van der
Weel, Tonny Flohil, Bella Renters en
Corrie van Nieuwenhuizen. Heren,
v.l.n.r. St. Roos, Joh. Renters, N.
Schrier, M. Hausse, A. van der Weel
en N. van 'der Zande.
Een beeld van het bloemencorso,
,J3loemencocktail", dat zaterdag te
Rijnsburg werd gehouden. De foto
toont een van de fraaie wagens, wel
ke in de lange fleurige stoet meere
den.
(Van onze correspondent)
Een auto, waarin drie inwoners van
Markelo waren gezeten, is zaterdag
avond bij Wezel in Duitsland in voile
vaart tegen een boom gereden. Hier
bij werd de 30-jarige ongehuwde G. H.
Ooibrink zwaar gewond. In een zie
kenhuis te Wezel is hij enige uren la
ter overleden. De bestuurder van de
auto had slechts lichte ontvellingen.
De derde inzittende, tevens eigenaar
van de wagen, liep een bekkenfrac
tuur op.
Op de onbewaakte spoorwegoverweg
te Soest zijn zondag de 51-jarige
bromfietser D. O. uit Hilversum en
zijn 11-jarig nichtje J. V. uit Amers
foort, dat bij hem op de duo zat, door
een sneltrein gegrepen en gedood.
De trein, om 17.42 uit Amersfoort
naar Baarn vertrokken, sleurde de
slachtoffers mee.
Volgens het Amerikaanse weekblad
„Aviation" hebben de Russen op 17
mei getracht een raket naar de maan
te schieten, welke poging echter mis
lukte.
Het blad deelde voorts medé, dat de
Amerikaanse luchtmacht zal trach
ten om op 17 augustus tussen 6 en 12
uur een raket naar de maan te schie
ten. In tegenstelling tot de Russische,
die de maan had moeten raken, zal de
Amerikaanse raket om de maan cir
kelen om foto's te nemen van de nim
mer naar de aarde toegekeerde zijde.
Dit laatste vernam het blad van Rov
W. Johnson, hoofd van het bureau
voor gevorderde researchprojecten
van het departement van defensie.
De openbare aanklager van een Jor
daanse krijgsraad, majoor Sjammaa,
heeft zondag te Amman de doodstraf
geëist tegen zestig mensen, die wor
den beschuldigd van poging tot om
verwerping van het huidige Jordaan
se regime en van verboden wapenbe
zit.
De openbare aanklager zei, dat de 28
voor de krijgsraad geleide verdachten
hebben bekend. De anderen worden
bij verstek berecht.
De sociaal-democraat Onni Hiltunen,
directeur van het Finse departement
voor pensioenen, heeft van president
Kekkoneii een opdracht aanvaard
voor hef formeren van een regering.
Hiltunen heelt verklaard een rege
ring op brede basis te willen forme
ren, echter zonder deelneming van de
communisten.
Hiltunen is de tweede formateur. Zijn
voorganger, de communist Eino Kil-
pi, moest zijn opdracht teruggeven
omdat hij niet kon slagen. De com
munistische partij heeft bij de recen
te verkiezingen een overwinning ge
boekt en is thans de grootste partij in
Finland.
K.L.M.: waarschijnlijk niet voor
1970 in algemeen gebruik
Berichten en mededelingen over plannen van enkele grote vliegtuig
fabrieken om toestellen te bouwen, die met een snelheid, welke ver
boven die van het geluid ligt, op de intercontinentale routes kunnen wor
den gebruikt, blijven aanhouden. De Douglasfabrieken in Amerika
zouden met een ontwerp bezig zijn, waarvan het prototype met twee keer
de snelheid van het geluid (ruim 2000 km per uur) door de lucht gaat.
Dat prototype zou reeds in 1960gereed zijn, aldus informaties van de
zijde van Douglas. Bristol in Engeland werkt steeds geruime tijd aan een
ontwerp voor een supersone vliegtuig, waarbij rentabiliteit voor de
luchtvaartmaatschappijen voorwaarde is.
De plannen van Rusland liggen ach
ter een gordijn verscholen, maar de
vliegtuigindustrie in de Verenigde
Staten, Canada, Engeland en Frank
rijk houdt er rekening mede, dat een
prototype van een supersone toestel
in 1960 van een vliegveld in Moskou
voor de eerste proeven zal opstijgen.
Lockheed in Amerika werkt een teke
ning uit van een vliegtuig, dat op 25
km hoogte opereert, een snelheid kan
ontwikkelen van 3200 km per uur
(drie maal die van het geluid) en toch
rendabel te exploiteren zou zijn. De
afstand tussen Amsterdam Schiphol
en New York-Idlewild wordt met een
dergelijk vliegtuig in ruim 2 uur af
gelegd. Ook Lockheed kan een proto
type van zo'n toestel in de loop van
1960 gereed hebben. Men neemt ver
der aan, dat de fabriek een jaar nodig
heeft voor het doen van proefvluchten
met dit snelheidsmonster, dat verder
de produktielijn in 1963 gereed is en
dat de luchtvaartmaatschappijen kun
nen rekenen op levering van dit type
in 1965.
Hoe staan de luchtvaartmaatschap
pijen tegenover de plannen van de in
dustrie om supersone vliegtuigen te
bouwen, die dan reeds in 1965 kunnen
worden afgeleverd Het A.N.P. heeft
deze vraag voorgelegd aan de directie
van de K.L.M., die in het laatste jaar
12 DC-7C' 2 in gebruik heeft geno
men en negen Vickers Viscounts en
op de orderlijst voor 19591960 heb
ben staan acht DC-8 viermotorige
straalvliegtuigen, 12 Lockheed Elee-
tra's viermotorige schroefturbinetoe-
stellen en twee Friendships (tweemo-
torig Turboprop-vliegtuig). De K.L.M.
is volkomen op de hoogte van de voor
een belangrijk deel nog „geheime"
plannen voor supersone vliegtuigen.
De directie deelde mede, dat zij een
zeer nauw en frequent contact onder
houdt met de grote vliegtuigfabrieken
en de verdere ontwikkeling op de voet
volgt, niet in het minst voor wat de
periode betreft, welke na de DC-8 ligt.
„Dat binnen afzienbare tijd verkeers
vliegtuigen beschikbaar kunnen zijn,
die snelheden bezitten, welke die van
het geluid veelvoudig overtreffen, is
voor ons een vaststaand feit", aldus
de K.L.M.-directie.
Het vraagstuk van de enorme bedra
gen, die de aankoop van supersone
vliegtuigen aan investeringen zal
eisen, beschouwt de directie van de
K.L.M. uit de volgende gezichtshoek:
„Wij hebben vooralsnog geen reden
aan te nemen, dat de supersone toe
stellen voor het einde der zestiger ja
ren voor algemeen gebruik in de we
reldluchtvaart zullen worden toege
past".
Het ligt nl. niet in de lijn van de
verwachting dat de grote lucht
vaartmaatschappijen, die reeds aan
zienlijke sommen hebben besteed en
gaan besteden aan straalverkeers-
vliegtuigen als de DC-8, de Boeing
707 enz. die binnen twee jaar in
gebruik zullen worden genomen
reeds een vijftal jaren daarna, zeg
in 1965, tot nieuwe ongetwijfeld nog
hoger bedragen per eenheid vergen
de uitgaven kunnen of willen over
gaan".
De luchtreizigers zullen pas in 1959
1960 vertrouwd geraken met snelhe
den van 900 km per uur. Hoe zal de
brede laag der passagiers reageren op
vliegsnelheden van 2000 tot 3000 km
in het uur?
De directie van de K.L.M. was de vol
gende mening toegedaan: „Een snel
heid van een kleine duizend kilometer
per uur, die in 1960 wordt aangebo
den, achten wij voor de eerstvolgen-
jaren in ruime mate voldoende. Het
publiek zal liever voorlopig blijven
reizen met „slechts" 9001000 km
per uur, tegen een aanvaardbaar ta
rief, dan met enkele malen de snel
heid van het geluid tegen een tarief
waarin uiteraard rekening moet wor
den gehouden met de enorme kost
prijs der dan weer nieuwste toestel
len. Omtrent deze nieuwste toestellen
is echter", aldus de directie, „op dit
ogenblik nog weinig concreets be
kend".
Met een eenvoudige kranslegging in
de Nieuwe Kerk te Delft is zaterdag
de nagedachtenis geëerd van konin
gin Emma- Het was zaterdag hon
derd jaar geleden, dat zij werd ge
boren. Het initiatief was genomen
door de heren C. M. Hage uit Delft
en G. A. den Held uit Rotterdam.
Bij de plechtigheid waren o.a. aan
wezig de burgemeester van Delft, de
heer D. de Loor, baron G. C. van Har-
denbroek, kamerheer van de konin
gin in buitengewone dienst.
Aan de krans waren twee linten ge
hecht, een in de kleuren van het vor
stendom Waldeck Pyrmont, zwart,
rood, geel, met de woorden „Aan
konigin Emma" en een in de Ne
derlandse kleuren rood, wit, blauw
met de woorden „Van het Nederland
se volk".
Koningin Juliana, prins Bernh ard en
de vier prinsessen zijn zondag aan
boord van het jacht „Piet Hein" ge
bleven voor zover zij niet gingen
zwemmen om verkoeling te vinden
voor. de verschroeiende hittekolf die
Italië op het ogenblik teistert.
Zaterdag was het koninklijk gezin in
San Remo aangekomen.
Om aan de blikken van nieuwsgieri
gen op de wal te ontkomen verliet ket
jacht zondagmorgen de haven van
San Remo om verder in zee het anker-
te laten vallen. Sinds het jacht zater
dag meerde bleven groepen mensen
nieuwsgierig naar het vaartuig kij
ken.
Het koninklijk gezin gebruikte de
lunch aan boord. In de middag werd
gezwommen en 's avonds keerde het
jacht naar de haven terug.
Tsjecho-Slowaakse jagers hebben za
terdag een vliegtuig van de Belgische
luchtvaartmaatschappij Sabena, dat
op weg was naar Athene, tot landen
gedwongen. Het landde veilig op het
vliegveld van Budweis nabij de Oos-
tenrijks-Tsjecho-Slowaakse grens.
Dit werd meegedeeld in een commu
nique van de Sabena.
Een zegsman van de maatschappij
verklaarde, dat het vliegtuig dooi
slecht weer boven Tsjecho-Slowakije
terecht was gekomen.
Het toestel vertrok later weer van
Budweis nadat het van de Tsjecho-
Slowaakse autoriteiten toestemming
had gekregen de reis naar Wenen en
Athene voort te zetten.
Een Amerikaanse militair is in de
nacht vin vrijdag op zaterdag, terwijl
hij in Beiroet patrouille reed, door
eén kogel gedood.
Hoewel de jeep waarin de militair
zat door verscheidene kogels werd ge
troffen, werden de overige twee inzit
tende militairen niet geraakt.
De Libanese autoriteiten verlenen
hun medewerking bij het onderzoek.
maat is aangebracht, vijftien secon
den draaien. Daarna slaat het auto
matisch af en begint de glijvlucht die
meestal een paar minuten duurt. In
die tijd kunnen de bouwers de capa
citeiten van hun toestel voldoende
vaststellen.
Het starten en het in de lucht houden
is een kunst, die men pas na lang
trainen machtig wordt.
Luchtvaart no. 1
In de Zeeuwse clubverblijven en trai
ningscentra kunnen de jonge bouwers
zich met enthousiasme aan hun hob
by wijden. Belangrijk is dat het geen
dure sport is. De benodigheden zijn
goedkoop, wat balsahout spanlak,
langvezelig papier, een oud scheer
mesje en wat schuurpapier, dat is
met een tube lijm de instrumenttrom
mel van de amateurbouwer. Pas als
er motoren aan te pas gaan komen of
een radio voor radiografische bestu
ring worden de kosten wat hoger.
Merkwaardig is dat jongelui die
het vliegtuigbouwen op jonge leef
tijd in clubverband als liefhebberij
hebben beoefend op later leeftijd
geen ander werk meer willen.
Meer dan 32 procent van de model
bouwers vindt een positie in de
technische vakken van de lucht
vaart.
Toch is het bouwen van modelvlieg
tuigen nog maar een fractie van deze
sport. Een ander belangrijk deel is
het „uitproberen" van de gefabri
ceerde toestellen en daarvoor zijn de
Zeeuwse bouwers een week lang in 't
Ermelose vliegkamp, 's Morgens als
het nauwelijks licht is worden al
starts gemaakt, dan houden de vlieg
tuigjes zich, omdat er dan nog geen
thermiek is, het best.
En dan worden de resultaten zicht
baar van lange maanden ingespan
nen experimenteren.
Modelbouwers zijn niet alleen M.T.S.-
ers maar ook middelbare scholieren,
kantoorbedienden etc. Wel is de
vliegtuigbouw een uitgesproken tech
nische sport. Een goed modelbouwer
wordt men pas na jaren. Begonnen
wordt met het bouwen van standaard-
typen, later gaan de jongens zelf
I ontwerpen. Er worden zweefvliegtui-j
gen en kisten met zuiger- of rubber- j
motor gemaakt. De toestellen die per
lijn of radiografisch bestuurd worden 1
zijn natuurlijk erg in trek.
Air-minded j
Het gaat er om, en dat is de bedoe
ling van de afdeling modelvliegtuig- I
bouw van de K.N.V.v.L., die in 1934,
I na de vluchten van ,De Uiver" en „De
Snip" werd opgericht en waarbij ze- i
ventig clubs met 25000 leden zijn aan-1
gesloten, de Nederlandse jeugd air1
minded te maken. Dat komt niet al-
leen de vaderlandse vliegerij, maar
ook de vliegtuigindustrie ten goede.
Air minded zijn ze ongetwijfeld, de 1
Zeeuwse knapen, die in Ermelo met1
hun eigen gemaakte toestellen op-
staan en naar bed gaan. En de on
vermijdelijke „crashes" nemen ze op
i de koop toe, want de Gelderse hei
blijkt nog comfortabeler reparatie-1
terrein dan de eigen clubverblijven. 1
ERMELO EEN WEEK VLIEGVELD
man, Bleriot en de gebroeders Wright
besteedden ieder vrij uurtje om eigen
vliegtuigmodellen te kunnen ontwer
pen.
De Zeeuwse modelbouwers willen dit
beroemde spoor drukken. In de win
termaanden wordt in de clubverblij
ven of in werkkamers thuis ijverig
gebouwd en in de zomer gaan de kis
ten de lucht in. Het gebeurt echter
ook nog wel eens, dat een groepje
jongelui er op een vrieskoude dag op
uittrekt om bijvoorbeeld aan 't Vlis-
singse strand enkele starts te maken.
Modelvliegtuigbouw vraagt meer dan
wat technisch inzicht en 'n paar vaar
dige handen. Het is een echte sport,
waarbij de beoefenaars op een kamp
dag minstens twintig kilometer lo
pen. Na iedere start, en er staan er
zeker 5 op ieder dagprogramma moet
de starter zijn kist volgen, wat geen
peuleschil is als er een flinke wind
staat.
Meermalen wordt daarbij een toestel
waaraan soms maandenlang is ge
bouwd, verspeeld. De langste afstand-
vlucht tot nu toe ging over 85 kilo
meter, maar dat is dan ook een uit
zondering. Normaal blijft het motor
tje, dat in het vliegtuig-in-zakfor-
John Tijssen (links) en Derk
Brom uit Terneuzen maken hun
proefmodel startklaar.
kist, Zeeuws fabricaat, kiest al weer
snel het luchtruim. Op de hei bouwen
en repareren de jonge modelbouwers
zelf hun toestellen om ze onder het
deskundig toezicht van K.N.V.v.L.-
mensen te laten proefdraaien.
Voor John Tijssen, Derk Brom en de
andere Zeeuwse deelnemers is het va-
kantievliegfestijn maandag begonnen.
Maandenlang hebben ze zich verheugd
op het luchtvaartkamp 1958, al be
staat er in Terneuzen, anders dan bij
voorbeeld in Vlissingen, geen perma
nente Luchtvaartclub, waar geoefend
en geëxperimenteerd kan worden.
Van 's morgens vroeg tot diep in de
nacht worden de gesprekken in het
jeugdcentrum „De Paalberg" maar
door een ding beheerst: de model
vliegtuigbouw. In de Zeeuwse hoek is
dat niet anders!
Een „echte" sport
Met ballonvaren is de modelvliegtuig
bouw een van de oudste takken van
luchtvaart. De oude Chinezen beoefen
den het modelbouwen al, en knappe
koppen als Leonardo da Vinei, Far-
Starten, vliegen en
landen in „De Paalberg"
„Dit is de mooiste vakantie van ons
leven" zeggen John Tijssen (17) en
Derk Brom (16) uit Terneuzen, en
ze menen het! Een week lang zijn ze
met jonge vliegtuigbouwers uit heel
het land ingeschakeld in de dynami
sche dagorde van het „monstervlieg
veld" „De Paalberg" dat dit anders
zo rustige jeugdverblijf is geworden.
Starten, vliegen en landen, dat is de
dagorde in „De Paalberg" in Ermelo
waar de afdeling modelvliegtuigbouw
van de Koninklijke Nederlandse Ver
eniging voor Luchtvaart haar zomer-
luchtvaartkamp houdt.
Met andere Zeeuwse deelnemers tu
ren ze in de lucht, waar een rank
zweefvliegtuigje in de felle zuidwester
vreemde capriolen maakt. Geoefende
jongensogen volgen het toestel, tot
dat het honderden meters verderop
een buiteling in het zand maakt.
De schade is spoedig verholpen en de
