Nescafé
Geef mij maar
Verrassende combinaties van giet-,
stapel- en montagebouw
Joegoslavische beren verzekerd
tegen wettelijke aansprakelijkheid
Revolte in Irak kan „evenwicht"
in Midden-Oosten verbreken
NESCAFE
WOENSDAG 16 JULI 1958
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
7,
Grotere ontvankelijkheid voor steun
van Sowjet-Unie verwacht
(Dooi- onze economische medewerker)
Maandag, de dag dat de staatsgreep in Irak bekend werd, zakte de koers
van Koninklijke Olie met 3.90. Tegenover vorige week vrijdag betekent
dat een koersdaling van 19 punten. Deze reactie van de beurs bewijst
beter dan vele woorden wat de bloedige gebeurtenis in Irak voor de wes
terse economie betekent.
Het Midden-Oosten heeft zich na de Tweede Wereldoorlog tot een uiter
mate belangrijke olieleverancier ontwikkeld. Het neemt thans, als wij de
produktie van Rusland en zijn satellieten buiten beschouwing laten, bijna
25 procent van de wereldproduktie voor zijn rekening.
De produktie in Irak zelf was in 1957 niet eens zo bijzonder groot: nog
geen drie procent van de vrije-wereldproduktie. Hier- zit in wezen dan
ook niet het gevaar. Neen, het werkelijke gevaar schuilt in de mogelijk
heid, dat steeds meer landen, hetzij vrijwillig, hetzij gedwongen zich aan
sluiten bij de Verenigde Arabische Republiek van Nasser en dat daardoor
de beschikkingsmacht over de olie in het Midden-Oosten in één hand komt.
Sedert Egypte en Syrië onder één
hoedje spelen, hangt de olietoevoer
naar de havens aan de Middellandse
Zee voortdurend aan een zijden
draad, daar de pijpleidingen door Sy
rië lopen. Een groot deel van de olie
kan echter ook de andere kant uit,
naar de Perzische Golf gestuurd wor
den en zo via Kaap de Goede Hoop
in de Ver. Staten en Europa komen!
Het is de weg die werd ingeslagen
na de blokkering van het Suezkanaal
in het najaar van 1956. Daarom dat
Nasser er veel aan gelegen is gelei
delijk aan de oliebronnen zelf in han
den te krijgen, als troef om die op
op een gegeven ogenblik te kunnen
uitspelen.
De Westerse wereld toch kan niet
meer buiten aardolie en al haar de
rivaten. Het vervoer ter zee, te land
en in de lucht is hierop ingesteld om
nog maar te zwijgen van wat de che
mische industrie tegenwoordig uit de
olie haalt, een vermindering van de
aanvoer uit het Midden-Oosten bete
kent dan ook onherroepelijk een ver
hoging van de kosten, of door het
vervoer over grotere afstanden of
door het moeten aanboren van min
der rendabele bronnen, welke kosten
verhoging uiteraard uitloopt in een
prijsverhoging.
De beurs voelt dat wel aan.
Zij denkt onmiddellijk aan de gevol
gen van produktiebeperking en de in
vloed daarvan op de winst. Het gaat
daarbij niet om nauwkeurige calcu
laties doch om een doorwerking van
het sentiment, het angstig worden
van kopers die hun stukken kwijt
willen voordat de bui losbarst.
Dat onberekenbare, dat onmiddellijk
op ccn dreigend gevaar reageren,
speelt in de beurshandel een grote
rol. Want nemen wij nu alleen Ko
ninklijke en haar belang bij de olie-
produktie in Irak, dan blijkt dit niet
bijster groot te zijn. Zij heeft een
belang van bijna 25 procent in de
Iraq Petroleum Compagny, die voor
de oliewinning in Irak zorgt. En
daar rleze onderneming in 1957 bijna
22 miljoen ton olie produceerde, bete
kent die voor de Koninklijke 'n goede
5 miljoen ton, hetgeen maar vijf pro
cent is van de totale produktie over
de gehele wereld van dit concern.
De gebeurtenissen in Irak hebben
echter nog een heel ander politiek-
economisch aspect. Formeel is de
aanslag uitgevoerd door eén groep
rebellerende officieren. Achter de
schermen zit echter Nasser, die een
pan-Arabische staat in zijn hoofd
Maandagavond hebben H.M. de Ko
ningin en Z.K.H. prins Bernhard in
Delft een lustrumspel bijgewoond,
dat roerd opgevoerd door Delftse stu
denten. Na de zesde scène van het
lustrumspel werd o.a. D. Frieling, die
de rol van Derk van Delft, keurmees
ter, speelde, voorgesteld aan H.M. de
J£nninniii.
Klokkenluidersvacature
in Bad Wimpfen
(Van een correspondent)
Het Duitse stadje Bad Wimpfen
zoekt een nieuwe klokkenluider. De
oude klokkenluider is ziek geworden.
En in Wimpfen heeft men een toren
wachter nodig, die de vijfduizend in
woners van de Neckarstad ieder uur
in de oren humeri, dat er een uur
verstreken is. Tussen zes uur 's mor
gens en negen uur s avonds wordt
volgens een oude traditie in Bad
Wimpfen het uur nog in de „Blauwe
Toren" geslagen met de hand, door
middel van het luidtouw, dat men
vinden kan in de torenwachterswo
ning -op de bovenste verdieping van
het 55 meter hoge bouwwerk.
De „Blauwe Toren" is daar in Wimp
fen tegenwoordig het meest attrac
tieve bouwwerk, dat in de vakantietijd
vele toeristen naar de oude Staufen-
stad lokt. Wat zij bij zo'n bezoek
uitgeven voor bezichtiging van de to
ren, mag de torenwachter als loon
houden. Ook krijgt hij een keurige
woning van meerdere kamers, vrij
van huur. Behalve het luiden van de
lclok behoort ook tot zijn plichten, er
voor te zorgen, dat iedere zondag en
op feestdagen op een bepaald uur
van de toren een koraal klinkt,, een
maal in ieder der vier windrichtin
gen. De torenwachter of een van zijn
'gezinsleden moet dus bazuin of trom
pet kunnen bespelen.
Zijn levensonderhoud verdient de to
renwachter gewoonlijk als hand
werksman. De voorkeur geeft men
aan een kleermaker, maar een klok
kenmaker is ook goed. Vooral omdat
er in Bad Wimpfen met de klokken
iets bijzonders aan de hand is: sinds
ongeveer zeventig jaar lopen alle
klokken in het stadje met uitzon
dering van de stationsklok vijf
minuten voor. Zeventig jaar geleden
werd namelijk de spoorweg ingewijd,
die het stadje met de „wereld" ver
bond. De vroede vaderen van de stad
vonden, dat zij aan het aanzien van
de burgers van hun stad verplicht
waren, er voor te zorgen, dat deze
steeds precies op tijd aan de trein
waren. Zij zetten de klokken vijf mi
nuten voor en sindsdien zijn de
Wimpfenaars, ondanks vele pogingen
hier een einde aan te maken, hun tijd
nog steeds vijf minuten vooruit.
heeft. Maar achter Nasser staat weer
Moskou, die in de Egyptische dicta
tor een van zijn middelen ziet om het
westen de voet dwars te zetten. Voor
Moskou is Nasser een van de be
langrijke tukken in het schaakspel
op leven en dood met de Ver. Staten.
Rusland voert momenteel een oorlog
zonder te schieten, een oorlog- in op
tima forma op 't economische front.
Het werpt zich op de wereld waar de
armoede nog schreeuwend is, waai
de herinneringen aan de koloniale
tijd nog vers in het geheugen liggen,
waar van democratie weinig sprake
is en waar nationalisme en commu
nisme dicht in eikaars buurt liggen.
Het zijn landen die officieel neutraal
willen blijven tussen het oosten en
het westen maar die door hun enor
me interne moeilijkheden naar eco
nomische steun smachten. En die
steun geeft Moskou op ruime schaal:
aan Egypte en Afghanistan, aan Sy
rië en Indonesië, aan Ceylon en Bir
ma, aan India en Cambodja.
De koude oorlog wordt op verschil
lende wijzen gevoerd: met Russische
kredieten die slechts 2,5 procent ren
te vergen, met het opkopen van over
vloedige oogsten, met het leveren van
complete fabrieken. Met het be
schikbaar stellen van een leger van
ingenieurs en andere technici En
dat onmiddellijk, zonder maanden
lange onderhandelingen. Zo was de
totale Russisch-Chinese hulp (want
ook China speelt mee) in de afgelo
pen drie jaar aan de neutrale lan
den, die wij hierboven noemden, niet
minder dan f 4.000.000.000.
Tegen deze achtergrond gezien moet
de staatsgreep in Irak zeker niet
onderschat worden. Hij kan het op
zich zelf toch al labiele evenwicht in
het Midden-Oosten tussen westerse
en anti-westerse krachten volkomen
verbreken, daardoor de zelfstandig
heid van andere landen in die hoek
ondergraven en het economische be
staan helpen uithollen, waardoor zij
steeds ontvankelijker zullen en moe
ten worden van de economische steun
van Moskou en zijn satellieten. De
weg terug, naar het westerse kamp,
zal dan heel, heel moeilijk worden.
Verlies stadsfeesten in Hoorn
bedroeg 90 mille
De stadsfeesten, die in 1957 te Hoorn
onder de titel „Hoorn '57" werden ge
houden hebben een verlies van 90 mil
le opgeleverd. Vandaag zal de raad
van Hoorn het rapport van de raads
commissie voor de financiën over dit
tekort behandelen.
Deze raadscommissie was vooral ge
stoord over de zogenaamde „feest-
hoorn", die als embleem voor de fees
ten zou moeten dienen. Bij een firma
buiten te stad werd voor f 14.000
feesthoorns besteld. De verkoop hier
van werd een grote strop; de Hoornse
zakenlieden waren boos omdat de op
dracht niet in Hoorn zelf was ge
plaatst.
Andere euvelen, die in dit rapport
worden genoemd zijn een verkeerd
fevoerde reclame-campagne, het niet
eugen van de financiering van het
concours-hïppique en de lange duur
van de feesten.
Zelfs na de feesten heeft het orga
niserend comité, naar het Alge
meen Dagblad bericht, niet bezui
nigd, hoewel toen reeds vaststond,
dat er een groot verlies geleden
was. Het comité declareerde zelfs
f 275,voor reis en verblijfkos
ten naar een naburige gemeente
zonder nadere specificatie.
Overeenkomst over het
Suezkanaal getekend
De president-directeur van de voor
malige Suezkanaalmaatschappij,
Georges-Picot, en de gouverneur van
de Bank van Egypte, Abdel Quelil
Emari, hebben zondag te Genève het
akkoord betreffende de schadeloos
stelling van de aandeelhouders van
genoemde maatschappij getekend.
Nescafé is niet te evenaren:
in de kop geeft Nescafé de lekkerste
koffie! Dat bewijzen geur, kleur
en bovenal.*, smaak!
*s Werelds meest favoriete Instant Coffee!
SYSTEEMBOUW IN NEDERLAND (II)
Meestal worden buitenmuren
„bekleed" met baksteen
(Van onze speciale verslaggever).
„Vorstvrij putje graven, steentjes stapelen, balkjes leggenZo heeft
■men eeuw na eeuw huizen gebouwd", aldus architect E. F. Groosman.
,,'t Gekke is alleen, dat men het vroeger op deze manier beter deed dan
tegenwoordig. Waarom? Omdat we nu in 1958 in weer en wind proberen
van een stucadoor of schilder toch nog een goed stuk werk te krijgen.
Maar ook omdat ive bereid zijn voor onze auto, die we na vier of vijf
jaar weer opruimen, een prijs van f 10.per kilo te betalen, en voor ojis
huis, waarin we ook onze kinderen en kindskinderen nog willen laten wo
nen, niet meer dan20 cent per kilo".
Aan deze uitspraak moesten we even denken, toen we in Dordrecht ston
den te kijken naar het beton-storten, of liever het „beton-spuiten" op het
bouwwerk van systeembouwer Van Wijnen.
Op de stellingen stonden gerouti
neerde arbeiders. Ze zetten een ge
standaardiseerde bekisting in elkaar,
waar aanstonds het met grof gema
len puin vermengde beton ingespoten
zou kunnen worden. De „pompbaas",
Ongeveer een jaar geleden is tussen de Oosten
rijkse bondsstaat Karintliië en een Weense ver
zekeringsmaatschappij een zeer ongewone over
eenkomst van kracht geworden: Karinthië moest
zich verplichten, de over de kaïn van de Kara-
wanken uit Joego-Slavië komende beren onder
de natuurbescherming te brengen en het schieten
van deze dieren bij de wet te verbieden.
Opdat echter geen boer
schade kan lijden door
een buitenbeentje onder
deze over het algemeen
zeer vredelievende die
ren, werden de beren
tegen wettelijke aan
sprakelijkheid verze
kerd. De overigens niet
zeer hoge premie wordt
betaald door de Karin-
tische vereniging van
jagers.
Hoofdkwartier van de
Oostenrijkse beren zijn
de uitgestrekte Alpen
weiden op de hellingen
van de Koschuta, de
hoogste bergtop in de
nabijheid van de Joego
slavische grens. Daar
hadden de beren ook in
de afgelopen winter
weer achter rotsblok
ken een warm en goed
.verborgen winterkwar
tier opgeslagen. Klach
ten kwamen niet binnen
en de verzekering heeft
niets behoeven uit te be
talen. De brave beren in
de Koschuta hadden
zich in de herfst bijzon
der goed gedragen en
zich uitsluitend gevoed
met plantaardig voed
sel: bessen en in het
wild groeiende vruchten
Toen nu dit voorjaar in
de Karawanken de ove
rigens slechts spaai*-
zaam gevallen sneeuw
ging smelten, maakte
men zich er zorgen over
dat de beren verma
gerd na de winterrust
- huh vegetarische zelf
discipline zouden verge
ten en, gedreven door
honger, een kalfsbief
stuk of een mals hoen
niet zouden versmaden.
Er is echter niets ge
beurd, dat de goede
naam van de Karinti-
sche beren kon schaden.
Blijkbaar wisten de be
ren, wat zij aan hun
goede naam verplicht
waren en bij de verze
keringsmaatschappij
waren zij een van de
voordeligste, posten, die
ooit werden afgesloten.
Die goede ervaringen
hebben dan ook geleid
tot een verlaging van
de premie voor het ko
mende jaar. Maar een
totaal afschaffen van
de verzekering durft de
regering van Karinthië
toch niet aan. Dat zou
werkelijk een verzoeken
van de beren zijn...
die bij een naastgelegen bekisting
werkte, liep met een „walkie-talkic"
op de stelling. Door middel van dit
apparaat hield hij voortdurend con
tact met de molenbaas bij de tien
tallen meters van de stortplaats ge
plaatste betonmolen-van-groot-for-
maat. Door 'n soort rioleringsbuizen
werd het beton van de molen ge
stuwd naar de gietplaatsen op het
werkterrein.
Wie zo ziet bouwen, gelooft nauwe
lijks meer aan dat traditionele sy
steem van het müurtje-metselen, en
balkje-leggen. Eerst bij die gedeelten
van de bouw, die al verder gevorderd
zijn, herkent men nog iets van die
traditie. Daar wordt het reeds ver
harde „korrel-beton" van de buiten
muren „bekleed" met baksteen, die
op de gebruikelijke manier wordt ge>
metscld, teneinde het uiterlijk van
de woning die kleurigheid te laten
behouden, die wij gewend zijn.
Slechts één van de systeembou
wers, die we dezer dagen bezoch
ten, week af van deze kleurige na
tionale traditie, n.l. de N.V. Ne
derlandse Maatschappij voor
Volkshuisvesting te Amsterdam,
die tot 1 januari jj. 5717 wonin
gen bouwde volgens het oorspron
kelijk Engelse Airey-systeem. In
Amsterdam-west kan men de wo
ningen lichtgrijze en donker
grijs getinte flatgebouwen
vinden. Het is montagebouw met
lichte, uit de hand te stellen be
tonnen stijlen en gevelplaten, die
vervaardigd worden in een speci
aal hiertoe opgericht bedrijf el
ders in de stad. Het merkwaardi
ge bij dit systeem is niet alleen,
dat het dood gewicht van de bouw
kundige constructies belangrijk
is verminderd, maar ook, dat
montage geschiedt zonder ge
bruik te maken van steigers. Men
monteert van binnen af en werkt
verdieping na verdieping af.
Behalve de gietbouw en de montage
bouw, is nog na de oorlog de sta
pelbouw als systeem tot ontwikke
ling gekomen, en in belangrijke mate
toegepast. Bij de stapelbouw worden
de bouwmaterialen bakstenen, zo
goed als holle betonblokken op
elkaar gestapeld en meestal met
specie aan elkaar verbonden.
Het systeem „Muwi" van Muys-De
Winter's Bouw- en Aannemingsbe
drijf N.V. te Rotterdam is een com
binatie van giet-, stapel- en montage
bouw. Holle muurblokken van licht
beton zagen we los stapelen tot vol
ledige muren en vertrekwanden. Het
was in minder dan geen tijd door
één man gedaan. Na deze stapeling
werden de holten volgestort met be
ton. Enkele kolommen werden tege
lijk met rand- en muurbalken uitge
voerd in gewapend beton.
Tussen geprefabriceerde, voorgepan-
nen muurbalken werden voor de
vloer eveneens holle blokken lichtbe-
ton gelegd. Alleen werden de holtes
nu niet volgestort, maar werd over
de gehele vloer een afwerklaag be
ton gestort, die de balkjes en blok
ken tot een hecht geheel aaneen-
„smeedde".
Ook bij dit „Muwi"-systeem, dat
zelfs reeds toepassing vónd in toren
flats, worden de. buitenmuren tenslot
te aangekleed met een aesthetische
baksteenlaag, die als versterkend ele
ment echter volkomen overbodig is.
De thans 67-jarige heer D. Winter
sr. uit Rotterdam „van huis uit
timmerman", zo verklaarde hij ons
heeft de stapelsteen ontwikkeld,
die het tijdrovende metselen overbo
dig maakte, en tevens de muurcon
structie aanzienlijk steviger. Drie
jaar geleden is de fabriekmatige pro
duktie ervan ter hand genomen. Op
het ogenblik worden er in Alpen aan
de Rijn, waar de betonfabriek staat,
125.000 stuks per week vervaardigd.
Bril David Hoggett krijgt
Nansen-medaille van V.N.
De 27-jarige Brit David Hoggett
krijgt de Nansen medaille van de
Verenigde Naties voor bijzonder ver
dienstelijk werk ten behoeve van
vluchtelingen, aldus is zaterdag van
de zijde van de Verenigde Naties te
Den Haag vernomen. Hoggett heeft
als vrijwilliger voor vluchtelingen in
Oostenrijk gewerkt, waar hij bij het
bouwen van woningen voor de uitge
wekenen zwaar gewond werd door
een ongeluk.
Deze onderscheiding, die in 1S54 is
ingesteld door wijlen mr. G. J. van
Heuven Goedhart .destijds commissa
ris van de Verenigde Naties voor de
vluchtelingen, werd in 1955 toege
kend aan koningin Juliana.
Naar te Den Haag werd vernomen,
wordt met deze toekenning beoogd
Hoggetts buitengewoon persoonlijk
offer te erkennen en de talloze man
nen en vrouwen van goeden wille
overal in de wereld te eren, die als
vrijwilliger hun tijd en werkkracht
ter beschikking stellen voor praktisch
werk onder vluchtelingen.
Eéngezinshuizen in het systeem
Nemavo-Airey te Nijmegen.
Architect prof. ir. J. F. Berghoef.
OLIE EN NOG WAT DE INZET
(Advertentie)
