Zuiderzeebodem geeft na eeuwen zijn geheimen prijs Piepjonge Haagse „journalisten" bezochten Expo NEDERLAND NEEMT DEEL AAN MERKEN VAN 20.000 HARINGEN COLUMBIAANSE REGERING FINANCIERT G0UDJACHT WOENSDAG 9 JULI 1958 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT. 7 DRAMA VOOR DE KUST VAN SCHOKLAND Opgravingen Ook met de boot onder aan de dijk in het korenveld is het zo gegaan. Op ze kere dag stapte een landbouwer het kantoor van de heer Van der Heide binnen met de mededeling, „dat er wel eens iets belangrijks in zijn grond kon zitten". De archeoloog en zijn assistenten gin gen direct een kijkje nemen. „Het kon wel iets zijn", concludeerde het drie manschap en de voorwerker de heer Van Veen kreeg de opdracht met een proefopgraving te beginnen. Men groef volgens de kwadranten- methode, dat wil zeggen telkens een kwadrant uit de ovaal, die over het bootje was uitgezet, waar bij twee walletjes, kruisgewijze over het wrak, in stand werden ge houden. In deze wallen tekenen zich duidelijk de grondprofielen af. Voor de archeologie is het een klein kunstje uit het profiel op te maken, uit welke eeuw deze grondverschui ving dateert en ook (ruim genomen!) de periode, waarin de boot in de vaart was en verging. jpiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiioiiiiiiiiiiiiiiiimini H Oudheidkundig museum op H Schokland. Skeletten van pre- j§ H historische dieren en middel- §1 eeuws aardewerk. Verrassingen De vissersboot van de Middelbuurt is ruim 16 meter lang en bijna vijf me ter breed. Sommige gebinten en bal ken vertonen dikke knobbels en grove afwijkingen, maar toch was de boot waterdicht. In het midden bevindt zich de bun, een houten bak, waarin de vis werd gedeponeerd. Aan de ge raamten van de vissen, die op de bo- Middeleeuwse vissersboten tussen de wuivende korenvelden (Van een speciale verslaggever) Enkele schepen, die tussen Kampen en het eiland Schokland ter visvangst varen, wendden hun steven naar het eiland om een veilig heenkomen te zoeken. De wind nam in kracht toe en het water sprong als razend gewor den tegen de krakende boeg van het vluchtende scheepje. Toen gebeurde het. Met een schok ploegde het bootje zich vast in de verraderlijke gronden onder de oostkust van Schokland. Drie vissers sloegen overboord en ver dwenen in de golven; de anderen konden zich ternauwernood in veiligheid brengen. Van de dijk zagen zij hun scheepjes ten ondergaan tussen de witte koppen van het kolkende water.... Dat was op een stormachtige dag in de IBe eeuw. Nu, 1958, is er voor de zee niets meer te zien op Schokland. Het voormalige eiland ligt ingesloten door de weidse Noord-Oostpolder en aan alle kanten ziet men prachtige boerderijen afgebakend door rijen wiegende peppels. In deze dagen, ruim vier eeuwen na een van die zoveel duizend drama's op zee, begint een landbouwer met de her-drainage van een polder. Er wordt een sleuf gegraven. Op zekere dag stoot men op een balk. Iets verderop blijft zijn schop weer op een balk ste ken, die op dezelfde diepte in de grond verborgen zit. De Afdeling Archeologisch Onderzoek van de Directie van de Wieringermeer (Noord-Oostpolderwerken) wordt ge waarschuwd. Dan staat het spoedig vast: men is op een vissersscheepje gestoten, dat in een ver verleden moet zijn vergaan. Zo geeft de zeebodem soms een van zijn geheimen prijs. Ditmaal in een korenveld op een honderdtal meters van de dijk van het voormalige eiland Schokland. De archeologische afde ling onder leiding van de heer G. D. van der Heide, kon wel vaststellen, dat de boot uit de zestiende eeuw da teerde, maar verdere gegevens ont breken. Daarvoor heeft het scheepje te lang in het water gelegen en vond men bij de opgraving te weinig aan knopingspunten. De oude Zuiderzeebodem is een do rado voor de archeologie en in bin- hen- en buitenland heeft men gro te belangstelling voor de prachti ge vondsten, die hier reeds gerui me tijd worden gedaan. In het oudheidkundig museum op Schokland in de voormalige Water- staatkerk ziet men de enorme beende ren van de mammoet, die in grote kudden in de late ijstijd over de kale steppen van de Zuiderzeebodem dreunden, de horens van rendieren, konings- en reuzenherten, van wisen ten (bisons), neushoorns en grote vis sen. Hqt.is een unicum in de wereld, dat een complete zée voor een groot ge deelte wordt drooggelegd. En het is dan' ook niet te verwonderen, dat de belangstelling van de gehele archeolo gische wereld uitgaat naar wat zo'n leeggepompte zee aan oudheidkundi ge verrassingen te bieden heeft. De samenwerking tussen de afdeling Archeologisch Onderzoek, i.e. de he ren G. D. van der Heide en zijn mede werkers enerzijds en de landbouwers anderzijds is voortreffelijk. Met de re gelmaat van een klok komen meldin gen van vondsten binnen. Het behoort niet tot de uitzonderin gen, wanneer men komt aandragen met een mammoetkias (zo groot als een steenkoolbriket) of met het mooi ste middeleeuwse aardewerk, dat men zich maar denken kan. lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllll Zeug toonde moedertrouw. Een zeug heeft dezer dagen de M afstand van verkoper naar ko- per tweemaal afgelegd. De ff eerste keer de heenweg onder M leiding van haar eerste eige- naar de heer Knoop uit Drie- n bergen Rijsenburg, naar boer Van Rooyen aan de Kronfme Rijn op een afstand Van enige uren gaans en de tweede keer 's-nachts op eigen initiatief met de vaste wil haar biggen terug te zien. Het varken was M verkocht toen de biggen hun moeder konden missen. Dat varkens trouw kunnen zijn ondervond de familie s Knoop echter de vroege mor- gen na de verkoop toen het varken uit de vreemde wei bleek te zijn gebroken en weer §i voor de deur zat. De vreugde van het weerzien tussen moeder en kroost was groot. H lillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllH dem van de bun worden aangetroffen kan men zien of het een zoet- of een zout-water-visser is geweest. Achter in de boot trof men de stook plaats aan. Hierop kookten de be manningsleden hun potje. De omge ving van de stookplaat was volgesta- pela met grote puntige keien. Daar de vissers tijdens „de schaft" in deze ruimte verblijf hielden, kan het niet anders of zij hebben, op deze keien gezeten en, wie weet, ook geslapen. Toen men de boot in de Middelbuurt eenmaal had blootgelegd, trof men een .bord met slikversieringen, een paar leren schoenen, ijzeren werktui gen (waaronder pikhaken), rood aar dewerk en een stuk van een test aan. Een magere oogst volgens de archeo logen, die bij sommige schepen com plete „huishoudens" voor de dag haal den. Aan de hand hiervan kreeg «men een indruk van de gebruiksvoorwer pen en de huishoudens van meerdere vissersfamilies in de 14e, 15e en 16e eeuw. Omdat „onze" boot zo dicht on der de kust lag, zullen de Schoklan- ders deze wel leeggehaald hebben. Mooie vondsten In 1946 kwam de heer G. D. van der Heide als leider van het Archeologisch Onderzoek naar de Noord-Oostpolder. Sedertdien heeft hij al heel wat ont dekkingen gedaan. Alleen in de Noord-Oostpolder zijn 158 schepen geregistreerd, waarvan een klein aantal is opgegraven. Met genoegen denkt de heer Van der Hei de nog terug aan de opgraving van een prachtig koopvaardijschip,- dat een lengte had van 45 meter en nog in prima staat verkeerde. Ook vorig jaar ontdekte men een prachtige boot. Eveneens een koopvaarder met een lengte van 26 meter, een breedte van bijna 7 meter en 3 meter onder de overloop. Om de kosten te dekken, waagde men het experiment de boot mechanisch op te graven. De proef slaagde uitstekend. Emissie De Bijenkorf Van 15 juli a.s. af zal bij de Am sterdamse Bank N.V. en Labouché- re en Co. N.V. de inschrijving open staan op nominaal f 2.560.600, in ge wone aandelen resp. niet-royeerbare certificaten van gewone aandelen, in stukken van f 200.en f 1000. aan toonder, in de N.V. magazijn „De Bijenkorf" te Amsterdam, tot de koers van 200 procent. De stuk ken zijn voor de helft gerechtigd tot het dividend over het boekjaar 1 fe bruari 1958/31 januari 1959 en ten volle tot het dividend over de volgen de boekjaren. De inschrijving staat uitsluitend open voor houders van claims. WELKE SCHADE DOOR INDUSTRIEVISSERIJ? Willem Beukelszn naar de Britse Bocht Vijftien tot 20.000 haringen die thans nog vrij uit in de Noordzee zwemmen zullen eind juli en in de maand augustus worden gemerkt en daarna weer te water worden gelaten. Met dit iiierkprogramma dat op 26 juli begint, en dat wordt uitgevoerd door trawlers van het visserijonderzoek in Nederland, Denemarken, Schotland en Polen en een tweetal vissersvaar tuigen van Noorwegen en Zweden, wil men het in 1957 begonnen onderzoek voortzetten om na te gaan in welke mate de industrievisserij van Deense en Duitse kotters op jonge haring schadelijk is voor de normale harin- visserij. De haringvangsten zijn na melijk de laatste jaren aanzienlijk verminderd. Tot dit onderzoek waaraan de Neder landse trawler „Willem Beukelszn" zal meewerken werd in 1956 besloten op de internationale conferentie te Kopenhagen. Vorig jaar heeft men ruim 13.000 haringen in het gebied van de industrievisserij langs de Deense kust gemerkt. Deze haringen waren voorzien van inwendige mer ken zodat zij alleen in de vismeelfa- brieken konden worden teruggevon den. Van de 13.000 haringen werd slechts 3% procent teruggemeld. De uitwerking van alle cijfers en het beschikbare materiaal leidde voor de visserijbiologen tot de conclusie dat de jonge haring zich bijna niet ver plaatst. De berekeningen wezen voorts uit dat de Duitse en Deense industrievissers in 1957 14 pet. van de totaal nieuwe haringstand hebben weggevist. Dat wordt herhaald om vorig jaar gemaakte fouten te ver mijden en het getal van 14 pet. te controleren. Dit jaar zullen de ha ringen uitwendig worden gemerkt zo dat ook trawlers en drijfnetloggers die de gemerkte haringen vangen daarvan melding kunnen maken aan de visserijlaboratoria in de verschil lende landen. Op deze wijze hopen de biologen nog beter te kunnen vast stellen welke visserijen in de Noord zee onder de industrievisserij lijden. De Nederlandse trawler heeft met een Schotse, een Deense en een Pool- De vissersboot, zoals deze in de Middelbuurt werd aange- s troffen. Men ziet hier enkele keien, waarvan men niet weet of het ballast was of een transportartikel. Het houtwerk §1 heeft de eeuwen uitstekend M getrotseerd. llllllllllllllllllIllllllllllllllllllllllllllllllIllllllllllllllllllillll Eisenhower wil reizen tegen belang van V.S. verhinderen President Eisenhower heeft maan dag in een speciale boodschap aan het congres als zijn mening te ken nen gegeven dat de Amerikaanse re gering het recht zou moeten hebben óm paspoorten te weigeren aan inge zetenen wier reizen naar het buiten land tegen de belangen van Ame rika zijn. De president deelde mede binnenkort hierover een wetsont werp te zullen indienen. Hai'f juni had het Amerikaanse hoog gerechtshof bepaald dat het ministe rie van buitenlandse zaken niet het recht heeft mensen op grond van hun overtuiging of lidmaatschap van ver enigingen, een paspoort te weigeren. Eisenhower is van mening dat het ministerie wel het recht moet hebben paspoorten te weigeren aan perso nen, die naar gebieden reizen, waar zij niet beschermd kunnen worden of waar hun aanwezigheid niet strookt met de belangen van de Amerikaanse buitenlandse politiek of strijdig is met de veiligheid van de Verenigde Staten. Einde van Engelse kolenrantsoenering. Protest tegen Amerikaanse scheepvaartpolitiek De Nederlandse regering heeft, even als die van andere landen zoals Groot-Brittanië, Noorwegen, Zwe den, Denemarken, België, West-Duits land en andere landen, te Washing ton op het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken een aide-me moire aangeboden waarin de hoop wordt uitgesproken, dat de Ameri kaanse regering tot herziening van enkele onderdelen van haar scheep vaartpolitiek zal overgaan. Het protest van de Europese scheep- vaartlanden is gericht tegen de Ame rikaanse maatregelen, die beogen de verscheping van goederen onder het „Mutual Security Programma" voor tenminste 50 pet en die, krachtens transacties op grond van leningen, kredieten of garanties van Ameri kaanse overheidsinstanties zoals de export-importbank tot stand geko men, voor de volle 100 pet voor de Amerikaanse vlag te reserveren. Wateren bij West-Java voor scheepvaart gesloten Polen levert vierentwintig schepen aan Indonesië De Indonesische stafchef van de ma rine, vice-admiraal Soebayakto, heeft de wateren ten zuiden van West-Java gesloten verklaard voor de scheepvaart en visserij. Plaatselijke autoriteiten hebben kortgeleden „vreemde vaartuigen" in dat gebied gesignaleerd. Volgens een bericht van Antara heeft de Indonesische minister voor scheepvaart, Moh. Natsir, te War schau overeenstemming bereikt voor de levering door Polen van 24 sche pen voor de interinsulaire vaart in Indonesië. De totale tonnage dezer schepen is 62.000 ton. Volgens een nader bericht van Anta ra heeft een Japanse onderneming aan Indonesië aangeboden, 66 kust vaartuigen te leveren in ruil voor olie. IN HET SPOOR VAN ZEEROVER MORGAN Advocaat zoekt naar enorme schatten. (Van een spéciale correspondent.) De goudkoorts schijnt nog eenmaal Zuid-Amerika te pakken te hebben. Als in vroeger jaren is een oorlogs vloot uitgevaren op zoek naar schat ten. De Columbiaanse regering heeft een poging ondernomen om de le gendarische op grond van weten schappelijke onderzoekingen echter als bestaand veronderstelde - schat op te sporen van de Britse zeerover Henry Morgan, die wegens de zwa re verliezen, die hij de Spanjaarden toebracht, in Engeland plechtig tot ridder werd geslagen en in de adel stand verheven. In de nieuwe wereld volgt men met de grootste spanning dit experiment, dat met behulp van een oorlogsvloot wordt uitgevoerd. Meer dan tien jaar lang heeft de ze ventiende eeuwse piraat, terwijl hij met zijn schepen de armada's der Spaanse koningen achtervolgde, die goud en zilver uit het koloniale rijk naar het moederland brachten, zijn hoofdkwartier gehad op het door ge vaarlijke rotsen tegen iedere aanval beschermde eiland Santa Catalina voor de kust van Columbia. Onme telijke schatten vielen in zijn han den, De Britse zeerover en Lord vertrouwde echter ondanks alle eer- De Engelse paymaster-generaal, Re ginald Maudling, heeft gisteren be- se trawler tot taak de jonge haring I kendgemaakt. dat de kolemantsoe- I aïeten vertrarghet grooïïÉe deeT«an in het gebied bij Denemarken en de nering in Engeland de volgende zijn buit in geheime bergplaatsen. Duitse Bocht op te sporen. week maandag zal eindigen. i Sindsdien zijn hardnekkige geruch- Zeven Haagse jongens hebben een indrukwekkend beeld ge kregen van de al de heerlijkheden en bijzondere privileges, die een journalist menselijkerwijze op dit ondermaanse kan en mag verwachten. Maar waar de werkelijkheid voor de échte journalisten nog wel eens iets te wensen overlaat, werd voor deze Haagse jongens het meest ondenkbare sprookje tot werkelijkheid. En dit was eigenlijk allemaal begonnen door iets, waarmede een échte journalist nu juist weer niets te maken heeft, namelijk door een doodgewone advertentie. Kort na de opening van de we reldtentoonstelling kreeg de com missaris-generaal van dit Brus selse festijn een brief van de tien jarige Hendrik Roelog Marius, uit Den Haag, waarin deze zo onge veer schreef: „Mijnheer, wij heb ben in het clubblad van onze schoolclub „Van alles wat" een advertentie geplaatst voor de Expo. Deze advertentie hebben wij gratis geplaatst, omdat wij U niet op kosten wilden jagen, maar toch graag wilden medewerken aan de propaganda voor uw mooie onderneming. De oplage van ons blad is 45 exemplaren". Wanneer men hierbij bedenkt dat bij de wereldtentoonstelling dagelijks honderden brieven bin nenkomen van mensen, die trach ten op een slimme manier aan gratis toegang en andere facilitei ten te komen, kan men zich voor stellen hoe bijzonder de topman nen van de Expo getroffen waren door deze eerlijke en spontane De reactie bleef niet uit. Enige Belgische journalisten en enige functionarissen van de wereld-ten toonstelling besloten de gehele re dactie van „Van alles wat" (zeven man sterk) naar Brussel uit te nodigen en daar als „échte" journalisten te ontvangen. Pedagogisch gezien was alles misschien van het goede een wei nig te veel, want Neerlands jong ste journalisten stonden wel wat beteuterd te kijken toen zij aan de grenspost Wuustwezel officieel op Belgisch grondgebied verwel komd werden dooi- de heer Mare de Coster, adjunct-directeur van de afdeling publiciteit, Yolande Busard namens het commissari aat generaal, Jos Verbeeck, chef van de afdeling televisie en een „echte" fair-hostess, luisterend naar de naam Jo Jonsen. Maar de verlegenheid was snel verdwenen en reeds aan de haven en op de Grote Markt van Ant werpen lieten zij zich als volleer de filmsterren gewillig filmen voor de Belgische t.v. en eenmaal op dé Expo, ondergingen hoofdre dacteur Hendrik en zijn redactie leden Sjoerd Bakker, Jan Gorter, Flip Zieck, Erik Kool, Jacques de Jong en Peter Schaap, alle offi ciële ontvangsten met een gezicht van: „dat is tenminste zoals het hoort tegenover buitenlandse journalisten en in ons volgende nummer zullen jullie wel lezen hoe we er over denken". Met dit al werd het voor de knaapjes een onvergetelijke feestdag, waarover in zeven Haagse huisgezinnen en in de vijfde klas van de prof. Casimir- school nog lang nagepraat zal worden. Het begon met een ont vangst en een lunch en onmiddel lijk daarna volgde een ontvangst door de heren van de Rijksvoor lichtingsdienst. In het Nederland se paviljoen, waar vooral de kunstmatige golfslag en de zee vaartafdeling de knapen boven mate interesseerden en waar in onze unieke stal een der koeien door een kleine journalist werd begroet met de beleefde formule ring: „Dag stom beest", waaruit U dan weer kunt zien dat de in stelling der stadsjeugd ten aan zien van agrarische aangelegen heden zo zijn eigen facetten heeft. Na nog uitvoerig geïntervieuwd te zijn voor de Belgische radio en na met gulle hand de dames en heren van de Expo van dozen Haagse hopjes voorzien te hebben, vertrokken onze jeugdige colle gae, geanimeerd en geïnspireerd en trots als pauwen weer naar de residentie. Van dit gehele, unieke bezoek werd een film gemaakt, die in vijftien verschillende lan den op het t.v. 3cherm zal komen en die in Nederland waarschijn lijk over ongeveer twee weken door de Avro zal worden uitge zonden. ten en legenden levend gebleven rond de enorme schatten van deze pi raat, die verborgen zouden zijn in de rotsholen van Santa Catalina. Want de plotselinge dood van Morgan had tot gevolg, dat de buit, die op meer dere miljoenen gouddollars wordt ge schat, nooit naar Engeland kon wor den overgebracht. Vier eeuwen lang hebben avonturiers van vele natio naliteiten rijkdom verwacht van het zoeken naar Morgans nalatenschap, zonder dat het hun gelukte, zelfs maar een deel van de schat aan het daglicht te brengen. Enkele maanden geleden, echtei: deed de Columbiaanse advocaat Joaquin Serrano, die jarenlang in overheids dienst was op de Columbiaanse eilan den, aan zijn regering een sensatio neel voorstel: hij wilde opnieuw de schatten opsporen en had daartoe een zeer concreet plan uitgewerkt. Op grond van oude Spaanse aan tekeningen en documenten, die hij vond in de archieven van de eilan den gelooft de voormalige rechts geleerde, in staat te zijn, de schuilplaats van de zeerover terug te vinden. Hiervoor zijn echter uitvoerige voorbereidingen en een expeditie in grootse stijl noodza kelijk, daar het slechts mogelijk is, van zee uit, de schatkamers te bereiken. Na vergeefse pogingen particulier kapitaal te vinden voor een dergelijke expeditie, is het Senor Sarrano gelukt, de rege ring van Columbia te winnen voor een schatgraversexpeditie, waarvan hij zelf de leiding zal hebben. Mocht de schat inderdaad gevonden worden, dan zal zijn aandeel daarin 17 miljoen pesos bedragen, dat is ruim tien miljoen gulden. Om de expeditie behoorlijk te doen verlopen is praktisch de gehele oorlogsvloot van Columbia ingeschakeld. Of de schat werkelijk zal gevonden wor den is de vraag En daarbij denken dan de Columbia- nen aan de kikvorsmannen, die reeds drie jaar tevergeefs in de Bocht van Vigo duiken naar het goud en zilver van een daar door de Britten tot zin ken gebrachte Spaanse vloot en die zich tot dusverre tevreden hebben moeten stellen met een paar dozijn verroeste scheepskanonnen. Immers, de documenten, waarop Serrano zijn onderneming ba seert. vermelden, dat Morgan zijn schatten zo handig verborg, dat het onmogelijk zou zijn, de gehei me toegangen te vinden wannéér men niet in het bezit is van nauwkeurige tekeningen. Deze te keningen zijn er niet meer of misschien nooit geweest en de schatzoekers zullen dus aan het werk moeten gaan met de hoop, dat het gelukkig toeval hen een handje helpt. Cementfabriek bij Padang door Indonesië overgenomen In Djakarta werd maandag meege deeld, dat de Nederlandse cementfa briek te Indaroeng, bij Padang, door Indonesische directie is „overge nomen". Tot nieuwe directeur werd door de regionale militaire gezagheb ber benoemd de heer Soedjaga. Toen tijdens de anti-Nederlandse campagne de Nederlandse bedrij ven in Indonesië door de Indone sische regering werden overgeno men, week Midden-Sumatra, dat toen onder gezag stond van de op standige kolonel Ahmad Hoessein, van de algemene gedragslijn af en stond hij de Nederlandse be drijfsleiders toe de leiding over hun bedrijven te blijven voeren. De cementfabriek in Indaroeng produceert jaarlijks ongeveer 200.000 ton.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1958 | | pagina 7