Duitse technici mochten in Rusland
alleen op papier raketten bouwen
D
til DE tOLODJil
Grootste kijkdichtheden worden
geconstateerd bij het journaal
C
PRAAG STUURT „WERKLOZEN"
NAAR ZWARE INDUSTRIE
TECHNISCHE HULPVERLENING
DOOR VER. NATIES NAM TOE
ERNSTIGE AANKLACHT TEGEN
ONDERWIJS IN AMERIKA
WOENSDAG 25 JUNI 1958
PROVINCIALE ZEEUWSE C OU RAN Tt
7
NA OPDISSEN VAN HUN OORLOGSERVARIN GEN
Project R-14 werd
nooit uitgevoerd
Toen de Duitse raketten-experts in
Rusland begonnen te werken, moes
ten zij hun ervaringen uit het verle
den dicteren: zij moesten in detail
vertellen hoe en waarom ieder onder
deel voor de V-2 raket was gemaakt,
welke verandering men had aange
bracht en waarom. Enzovoort, enzo
voort. Wat later kreeg het „Duitse
Collectief", zoals de Russen hen
noemden, bepaalde problemen uit te
werken uitsluitend op papier. Bij
voorbeeld de berekening van een
brandstof-pomp voor een raket, die
300 kilogram brandstof per seconde
verbruikt. Of het ontwerp voor een
raket-motor met een voorwaartse
kracht van 100 ton. Dergelijke op
drachten kan iedere raket-expert
uitvoeren. De moeilijkheden zitten
niet in de berekening of in het ont
werp. Ze beginnen pas, wanneer het
otwerp is uitgevoerd en op het proef-
terrein staat. En daar waren de Rus
sen de baas, zij lieten de Duitsers
niets zien van dt
i van de resultaten.
door Willy Ley
Het is zelfs niet zeker, of de Russen
ooit wel iets bouwden, dat ontwikkeld
was door het „Duitse Collectief". Het
waarschijnlijkst is, dat zij de Duit
sers problemen lieten uitwerken, die
zij zelf al hadden opgelost. Op deze
wijze kregen zij immers een controle
op hun eigen werk. die echter langs
een andere weg het probleem bena
derde.
Op een zeker moment kregen de
Duitsers de opdracht een raket te
ontwerpen voor een afstand van
ruim 2500 kilometer, die in staat
moest zijn, een lading te vervoeren
van drie ton.
De Duitsers werkten dit probleem
met zeer veel zorg uit, omdat het
ook voor hen nieuw was. De raket
werd Project R-14 genoemd, maar
het was ook bekend onder de naam
Ontwerp G-4. Een interessant detail
is. dat de Duitsers het project
evenals de Vanguard zonder vin
nen opzetten, maar daar in 1950 op
terugkwamen. De gehele raket had
een conische vorm, al vertelt het
Duitse rapport (van Helmut Groet-
trup) niet. waarom. Er zijn hiervoor
twee redenen te bedenken. In de eer
ste plaats is zo'n raket eenvoudig te
bouwen. In de tweede plaats neemt
de stabiliteit tijdens de start enigs
zins toe.
In het algemeen trachtte het
„Duitse Collectief" alles in
de woorden van het rapport
„uitermate eenvoudig te houden.
Iedere lasnaad, iedere schroef of
klinknagel werd door en door be
keken met het doel na te gaan, of
zij eventueel weggelaten konden
worden". Ook probeerden de ont
werpers alles hydraulisch inplaats
van elektrisch te laten werken. Zij
vermeden volkomen de gedachte
aan „exotische brandstoffen". De
brandstoffen, die zij in hun bere
keningen gebruikten waren kero
sine of verdunde alcohol met
vloeibare zuurstof. Voor raketmo
toren hadden de Duitse construc
teurs een proef bank tot hun be
schikking. Maar nooit lanceerde
zij iets, dat zij hadden ontwor
pen.
Twee andere principes van het Duitse
ontwerp waren de plaatsing van de
instrumenten in de staart teneinde
inspectie te vergemakkelijken en het
Vrij en onbelemmerd is nu nog het
uitzicht voor badgast en inwoner op
het strand bij Vrouwenpolder. Maar
daér, «aar deze vreemdelinge nu
haar blik op- richt, on dat punt zal
straks de afsluitdijk liggen, die van
het Drie Eilandenplan een feit zal
maken. Dan zal het gedaan zijn met
het uitzicht op de zee en inplaats van
de eindeloze uitgestrektheid van wa
ter en wolken, zal de zakelijke con
structie van een forse dijk de aan
dacht. onverbiddelijk opeisen. De be
oogde veiligheid vraagt offers, óók
van het natuurschoon
starten van. de brandstofpomp met
gecomprimeerde gassen.
Het hoofddoel van het „Duitse Col
lectief" was volgens het rapport van
Goettrup om het eigen gewicht van
de raket zo laag mogelijk te houden
teneinde de nuttige lading te kunnen
opvoeren. Dit is weliswaar het doel
van alle ontwerpers van raketten,
maar de Duitsers voerden dit tot het
uiterste door.
Zij gingen uit van het principe, dat
een onderdeel, dat je weglaat, ook
geen moeilijkheden kan veroorzaken.
Ma&r het is natuurlijk ook zo, dat
een weggelaten onderdeel last kan
veroorzaken, omdat het er wel be
hoort te zijn!
In ieder geval: De Russen bouwden
nooit de raket, die Project-R-14 was
sers te ver ging. Natuurlijk vertel
den de Russen de Duitsers nooit of
zij van hun ontwerp gebruik zouden
maken.
De Duitsers wisten, dat de Russen
de plannen bestudeerden maar zij heb
ben het gevoel, dat het daar ook bij
bleef. De Duitsers waren in 1945 en
1946 naar Rusland overgebracht. In
1950 gingen er geruchten, dat zij
naar huis zouden worden gezonden.
Daarop volgden geruchten, dat er
op 't raketten-proef-terrein iets mis
was gegaan. Niettemin werden zij
nog arie jaar vastgehouden. Toen
kwamen de Russen tot de conclusie,
dat zij niets van hun. gevangenen
konden leren en zonden zij hen naar
huis terug.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll^
f§ In een vorig artikel deed Wil- M
H ly Ley de wat teleurstellende
mededeling, dat eigenlijk geen
enkele werkelijk belangrijke
raketdeskundige uit Duitsland
naar Rusland was overge-
bracht om aan Russiche Spoet-
niks te werken. Hier vertelt
hij, wat de paar Duitsers, die
wél in Rusland terecht kwa-
H men, daar precies hebben uit-
H gevoerd. m
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllIllIIlllllllllllllllllllI
Bouw T. H. te Eindhoven
wordt versneld
Het bouwtempo van de Technische
Hogeschool te Eindhoven worflt met
een jaar versneld. Niet in 1964 doch
op 1 september 1963 zal de bouw van
de Technische Hogeschool gereed zijn
om de te verwachten 1800 studtenten
te kunnen opvangen. Bovendien wordt
het aantal nuttige vierkante meters
van 54.000 op 89.000 gebracht.
Omgerekend in geld is dit een stij
ging van 53 miljoen tot 86 gulden.
De kosten van de gebouwen en de
complete inventaris worden geschat
op 122.500.000 gulden. Dit heeft de ar
chitect. ir. S. J. van Embden mede
gedeeld in een uiteenzetting die hij
m een der zalen van de Technische
Hogeschool over de herziene bouw
plannen gaf.
STALIN IN SCHIJNWERPERS
Reorganisatie verscheurt
gezinsleven.
In Tsjechoslowakije is thans een
drastische onischolingscampagne aan
de gang. Tienduizenden ambtenaren
onderwijzers, officieren en veel ad
ministratief fabriekspersoneel heb
ben het berucht geworden ontslag
briefje gekregen. Naar schatting zijn
ongeveer honderdduizend mannen op
straat gezet, maar niet voor lange
tijd. Ze worden tewerkgesteld in de
mijnen en de zware industrie, waar
een groot tekort aan arbeidskrachten
heerst.
Officieel heette het in een regerings
decreet, dat „het bestuursapparaat
en het bedrijfsleven ingrijpend zou
den worden gereorganiseerd". Het
volk. dat altijd bedachtzaam en ne
gatief op nieuwe maatregelen van
het rode Praag reageerde, besteedde
er weinig aandacht aan, maar nu be
gint het te beseffen, hoe diep deze
hervorming ingrijpt in het gezinsle
ven. Het weet intussen, wat de ei
genlijke bedoeling van de machtheb-
bei's in het Hradcany is. Het nieuwe
besluit is bedoeld om de ambtenaren,
die niet tot de partij behoren, te eli
mineren. Minister-president Siroky
heeft gezegd, dat het bestuursappa
raat volledig betrouwbaar moet zijn.
En het communistische regeringsol-
gaan schivef, „dat het massale ont
slag een effectieve maatregel is tegen
„klasse-vijandige elementen en an-
re individuën zonder ideologische
rijpheid".
De verplichte omscholing treft tien
duizenden gezinnen. De mannen, die
altijd bureauwerk verrichtten, moeten
hun steden verlaten en naar de mij
nen, fabrieken of de landbouw gaan.
Een andere keus hebben ze niet. Pro
testeren heeft geen zin, want dit zou
onvoorwaardelijk dwangarbeid bete
kenen. Verscheidene vrouwen, die te
gen de overplaatsing van hun man in
verzet kwamen, zijn voor zover ze een
betrekking hadden op staande voet
ontslagen. Ze zijn door de staatspoli
tie opgehaald en ergens in de land
bouw, ver van huis, tewerkgesteld.
Achtergebleven kinderen zijn in een
opvoedingstehuis van de staat ge
plaatst.
Andere vrouwen, die geen baan had
den, hebben bijverdiensten buitenshuis
moeten zoeken. Ze hebben hun wonin
gen moeten ontruimen, omdat ze de
huur niet meer konden opbrengen.
Talloze gezinnen, die in betrekkelijk
goede welsïand leefden, zijn uit elk
aar gedreven. Op de stations spelen
zich bij het vertrek van elke trein
tragische taferelen af.
De hervorming van het bestuurs-
wezen en het bedrijfsleven heeft
het karakter van een massa-depor-
tatief gekregen. Intussen staat het
reusachtige Stalin-monument nog
uitdagend en in volle glorie in
het Praagse stadsbeeld. Het veer
tig meter hoge gevaarte wordt
keurig onderhouden en het is se
dert kort weer geïllumineerd.
Advertentie
Weldadige verkwikking brengt men aan elk «iekbed met een flea
4711 Eau de Cologne- Juiat in de verbruikte lucht
van de ziekenkamer ia haar lente-frisse geur de zo welkome hulp-en
verkwikking voor de zieken.
Het juiste geschenk voor tiekenbetoekt 4711 Echte Eau de Cologne
Adelbrieven in strijd
tegen baldadigheid
Iedere Nederlander kan voor een lut
tel bedrag (slechts één gulden) van
adel worden, zo heeft het comité
Nationale Campagne tegen Baldadig
heid bekend gemaakt.
Een ieder, die verklaart „als na
tuurvriend liefde te hebben voor al
les wat leeft en groeit en als be
schaafd Nederlander respekt te heb
ben voor de eigendommen van an
deren" kan zich in het bezit stellen
van een „Adelbrief voor de burger",
die door het comité beschikbaar
wordt gesteld.
De houders van adelbrieven krijgen
op vertoon ervan een belangrijke
reduktie op de toegangsprijs van een
aantal toeristische evenementen in
praktisch alle provincies. (Avifauna,
Alphen a.d. Rijn; Dierenpark,
Amersfoort; Duinrell, Wassenaar;
Rondvaartdienst „Spido", Rotter
dam; Friese Merentocht, Leeuwar
den; Dieren- eriwogelpark „Anima-
lïe", Eindhoven; Noorder Dieren
park, Emmen; Bloemencorso, Zun-
dert; Miniatuur Walcheren te Mid
delburg en het grotten-aquarium te
Valkenburg).
Het comité, dat enkele maanden ge
leden werd opgericht, beijvert zich
om door betere voorlichting de om
vangrijke schade te reduceren, die
jaarlijks wordt aangericht door het
kapotgooien van ruiten en lantaarn
bolletjes, het bekrassen van auto's
en deuren, vernielingen op bouwwer
ken, het afrukken van takken, het
uithalen van vogelnestjes en tal van
andere vandalistische neigingen,
waarmee een schrikbarend groot
deel van de jeugd behept blijkt te
zijn.
Het Poolse toeristenschip „Ma-
zowse", dat z'n eerste bezoek van de
ze zomer aan Kopenhagen heeft ge
bracht, heeft de Deense hoofdstad
verlaten met tien passagiers minder
dan waarmee het gekomen was. Zes
of zeven van de achtergeblevenen
hebben in Denemarken politiek asyl
gevraagd.
Nieuwe politieke partij
in Engeland opgericht
In Engeland is een nieuwe politieke
partij opgericht, die zich maandag
aandiende onder de naam van „Eli
zabethan party".
De partij kondigde aan vijftig kan
didaten voor de volgende algemene
verkiezingen te zullen aanwijzen.
De eerste aangewezen kandidaat is
de 44-jarige journalist, Frederick
Guest. In een brief aan zijn kies
district, Ealing North, verklaarde
hij dat de partij gevormd is om te
strijden tegen „het defaitisme en het
verval van de oude partijen", die ons
land verraderlijk hebben verkocht,
en er een satelliet van de Verenigde
Staten van maakten".
De partij zou voorts strijden voor
hogere ouderdomspensioenen en
voor de terugtrekking der Britse
troepen uit Duitsland.
RECORDHOOGTE BEREIKT
Aantal hulpontrangende
landen tot 132 gestegen
Het uitvoerend orgaan van de Ver
enigde Naties voor de technische
hulpverlening aan economisch onvol
doende ontwikkelde gebieden, de
Technical Assistance Board, heeft
aan de economische en sociale raad
der Verenigde Naties het verslag
van zijn werzaamheden in 1957 aan
geboden. Hieruit blijkt dat, binnen
het kader van het in 1950 ontwikkel
de uitgebreide programma, dc waar
de van de technische hulpverlening
in 1957 de recordhoogte bereikte van
OPINIES EN GEWOONTEN VAN T.V.-KIJKERS
Aantal voorstanders van reclame
in t.v. neemt steeds toe
De Nederlandse Stichting voor Sta
tistiek in Den Haag heeft tussen 2
februari en 8 maart van dit jaar een
onderzoek ingesteld naar de opinies
en kijkgewoonten van het Neder
landse televisiepubliek. Deze enquête
waarbij 1250 bezitters van een tele-
visietoesteld ondervraagd zijn, is een
vervolg op het onderzoek, dat de
stichting tussen 19 mei en 15 juni
1957, eveneens in opdracht van de
N.V. Thabur en Graetz, heeft inge
steld. De bedoeling van de tweede
enquête is geweest een inzicht te
krijgen in de kijkgewoonten gedu
rende de wintermaanden.
De gemiddelde kijkdichtheid dit is
het aantal kijkers van 2 jaar en
ouder bij een bepaald programma,
uit gedrukt in procenten van het
aantal dat op dat moment had kun
nen kijken blijkt sinds het vorige
onderzoek te zijn gestegen van 45
tot 52. De grootste kijkdichtheden
werden geconstateerd bij het jour
naal en weerbericht (66 pet.), tele
visiespelen en toneel (62 pet.), varié
té e.d. (58 pet.), en speelfilms (54
pet.).
Voor de zondagavonden ligt deze
volgorde iets anders, n.l. op de eer
ste plaats tv-spelen en toneel, ver
volgens variété e.d., speelfilms en
quiz e.d.
De rubriek opera's kreeg op de zon
dagavonden een relatief hoge en de
rubriek journaals een relatief lage
voorkeur. Van de geënqueteerden
verklaarden zich 36 spontaan voor
reclame in de televisie tegen 26 pet.
bij de eerste enquête.
Het percentage van degenen, die be
reid waren reclame in de televisie
te accepteren als de dan verkregen
hogere opbrengsten besteed zouden
worden voor verbetering van de pro
gramma's of uitbreiding van de
zendtijd, bleef nagenoeg onveran
derd (41 pet.). In totaal bleken 77
pet. van de ondervraagden (v.j. 68
pet.) geen bezwaar te hebben tegen
reclame in de tv-uitzendingen. Bij
deze 77 pet is inbegrepen een aan
tal van 35 pet. dat ook niet tegen
een verhoging van het kijkgeld ge
kant zou zijn.
Het percentage van de gezinnen, dat
buitenlandse uitzendingen kan ont
vangen, daalde in de loop van 1957
ran 37 tot 32 pet. Deze teruggang is
't, dat ten
veroorzaakt door het feit,
gevolge van de bouw van steunzen-
ders meer toestellen met een be
perkte ontvangstmogelijkheid zijn
geplaatst. Duitsland blijkt op maan
dagavond relatief veel kijkers te
trekken, de concurrentie van Bel
gië is minder groot.
In een kwart van het aantal gezin
nen met een televisietoestel bedroeg
de kljkfrequentie dat is het aantal
programma-onderdelen waarnaar het
gezin wekelijks kijkt, uitgedrukt in
procenten van het totaal aantal pro
gramma's 91 pet of meer. Een
op iedere tien personen in een
met een tv-toastel
men in een gezin
kijkt praktisch
naar alle programma's. Van de vrou
wen, welke ouder zijn dan 30 jaar,
kijkt een op de vijf naar alle pro
gramma's. In 70 pet. van het totaal
aantal „tv-gezinnen" luistert men tij
dens de televisie-uitzendingen nooit
naar de radio.
In de drie noordelijke provincies, al
dus het rapport, is de stijging van
het aantal televisie-apparaten per
duizend gezinnen tussen 5 februari
en 1 december 1957 relatief groot ge
weest, n.l. van S tot 15. In Zeeland
steeg In dezelfde periode het aantal
toestellen per duizend gezinnen van
9 tot 2L
Het aantal aanwezige televisietoe
stellen tijdens* de periode van onder
zoek wordt geschat op ruim 300.000
waarvan ca. 270.000 in gezinnen. Het
aantal kijkers per programma-on
derdeel lag tussen de 300.000 en de
1,1 miljoen.
81,5 miljoen dollar, ruim 1 miljoen
dollar meer dan in het voorafgaande
jaar.
Het aantal regeringen dat hiervoor
financiële bijdrage verstrekte is
in het verslagjaar gestegen van
77 op 84, terwijl het aantal hulp-
ontvangende landen en gebieden van
103 tot 132 toegenomen is.
Als belangrijkste gebeurtenis wordt
genoemd de beslissing van de alge
mene vergadering der Verenigde Na
tie in december 1957 om een speciaal
fonds in te stellen voor het ten uit
voer brengen van bepaade funda
mentele projecten, die niet onder het
uitgebreide programma van 1950 val
len.
Hoewel de financiële basis voor de
hulpverlening voor 1958 verzekerd
is, beveelt de bond een verhoging
der bijdragen aan ten behoeve
van het speciale fonds en terwille
van de noodzakelijke bescheiden
uitbreiding in de volgende jaren.
Mede dank zij <Je gestegen financiële
zekerheid konden de nodige deskun
digen beter worden geselecteerd,
waardoor een verbeterde kwaliteit
van de uitvoering kon worden ver
kregen. Gewaarschuwd wordt echter
tegen de neiging om de deskundigen
lager te honoreren, omdat hierdoor
de animo van de besten onder' hen
wordt verminderd.
Van de bijna 3200 deskundigen, die
in 1957 hun medewerking verleenden
aan de diverse probrammas waren
227 Nederlanders.
Naast de voortzetting der werkzaam
heden die reeds in vorige jaren wa
ren begonnen, zijn o.a. in drie zelf
standig geworden landen in Afrika,
t.w. Marokko, Tunis en Ghana op
een breed veld nieuwe projekten aan-
fevat. Deze hadden zowel betrek
ing op de industriële en landbouw
ontwikkeling, opleiding enz., als op
de bestrijding van ziekten en de ver
betering der sociale en administra
tieve wetgeving
In het Verre Oosten is de water
kracht ontwikkeling van het beneden
bekken van de Mekong voortgeschre
den onder toezich van een commissie
van vertegenwoordigers uit Laos,
Cambodja, Siam en Vietnam. Naast
de steun uit het hulpprogramma der
Verenigde Naties, werden hierbij
grote sommen gebruikt die door be
paalde landen afzonderlijk werd ver
strekt.
RAPPORT VAN OPVOEDKUNDIGEN
„Cultus van gemakzucht
gekweekt"
Een groep Amerikaanse opvoedkun
digen heeft het onderwijsstelsel in
de Verenigde Staten scherp gekriti
seerd, omdat het te weinig moge
lijkheden zou bieden en niet geschikt
zou zijn om aan de eisen van deze
tijd het hoofd te bieden..
De opvoedkundigen, die een onder
zoek in deze kwestie hebben inge
steld op verzoek van het „Rockefeüer
Brothers Fund", willen het stelsel
binnen tien tot vijftien jaar geheel
veranderd zien. In die tijd zal in
plaats van 14 miljard dollar per jaar
zoals nu het geval is, 30 miljard dol
lar voor onderwijs moeten worden
uitgegeven.
Vele opvoedkundigen en werkgevers
huldigen volgens het „Rockefeller
Fund teveel aan een college-diploma
Daarnaast zouden er teveel schoolsy
stemen zijn waarbij iedere student
automatisch elk jaar overgaat.
Er zou op grote gahaal mat tales-
ten zijn gemorst omdat men ne
gers en vrouwen niet voldoende
in de gelegenheid heeft gesteld
voor studie. Ook zouden sommige
delen van het land en bepaalde
lagen van de bevolking zijn ver
waarloosd.
Daarnaast zou een „cultus van ge
makzucht" zijn gekweekt, waardoor
„eenvormigheid, zekerheid en kom
fort de idolen van de dag" zijn ge
worden.
De onderzoekers adviseren, dat niets
moet worden gespaard om de talen
ten van de beste twee procent van
de leerlingen van de middelbare scho
len te benutten.
„De crisis in ons wetenschappelijk
stelsel is niet een uitvinding van
kranten, geleerden of het pentagon.
Het is een echte crisis... De Sowjet-
Unie is niet de oorzaak van de crisis.
De oorzaak van de crisis is de adem
benemende vaart waarmee we in de
ze technologisch era zijn terecht ge
komen. De Sowjet-Unie heeft ons de
ze realiteit alleen maar beter be
wust doen worden", aldus het rap
port van da opvoedkundigen.
