Gemeenten behoeven huwende
onderwijzeres niet te ontslaan
Internationaal chr. vakverbond
houdt 13e congres in Genève
NEDERLAND NEEMT DEEL AAN
INTERNATIONALE REGELING
KLANKBORD
WOENSDAG 25 JUNI 1958
PROVINCIALE ZEEUWSE O OU RANT.
Wijziging lager-onderwijswet aanvaard
Ver keer sonder wijs wordt op
lagere school verplicht gesteld
(Van onze parlementaire redacteur)
De gemeentebesturen zullen, als de dinsdag in de Tweede Kamer
aangenomen wijziging van de lager-onderwijswet 1920 is afge
kondigd, niet meer verplicht zijn een onderwijzeres, die in het
huwelijk treedt, te ontslaan, hoewel zij de bevoegdheid houden
om een verordening in het leven te roepen, waarin bepaald
wordt, dat de huwende onderwijzeres wél moet worden ont
slagen.
Voorts wordt, bij de inwerkingtreding van de wijziging, ver-
keersonderwijs op de lagere scholen verplicht gesteld. Het zang
onderwijs wordt uitgebreid met muzikale vorming. Het Spaans
wordt op de ulo-scholen facultatief leervak. De zesjarige lagere
basisschool wordt regel en er zal bij het lager onderwijs ge
durende 1040 uren per jaar les worden gegeven.
De Kamer besloot hiertoe door aan
neming van het wetsontwerp tot
wijziging van de lager-ondei-wijswet
1920 met 69 tegen 20 stemmen. De
tegenstemmen kwamen van de enige
aanwezige S.G.P.-er ir. Van Dis en
van negentien leden van de K.V.P.-
fractie, die er bezwaar tegen hadden
dat in de wet niet met zoveel woor
den opgenomen zal zijn, dat de ge
meenten de bevoegdheid hebben de
huwende onderwijzeres te ontslaan.
Vooraf is over de mogelijkheid van
ontslag van de huwende onderwijze
res een heftige strijd gevoerd. Het
wetsontwerp bepaalde, dat de ge
meente niet meer „verplicht" is een
onderwijzeres, die in het huwelijk
treedt, te ontslaan, maar dat zij
daartoe wel de „bevoegdheid" houdt.
De heer Van Sleen van de P.v.d.A.
had echter een amendement inge
diend, dat bedoelde te voorkomen,
dat in de wet de bevoegdheid van
het gemeentebestuur om de huwen
de onderwijzeres te ontslaan, wordt
vastgelegd. Hij wilde de desbetref
fende bepaling schrappen.
Dinsdag kwam daar nog een amen
dement van de lieer Toxopeus van
de V.V.D. bij om kort en krachtig
in de wet te bepalen, dat een onder
wijzeres niet kan worden ontslagen
op de enkele grond, dat zij in het
huwelijk treedt.
GEMAKKELIJKSTE WEG.
Jkvr Wttewaall van Stoetwegen van
de C.H.U., die tegen het ontslag van
de huwende ambtenares en van de
huwende onderwijzeres is. zei dat in
de lager-onderwijswet niets over het
ontslag van de huwende onderwijze
res behoort te staan. Daarom zou
zij niet stemmen voor het amende
ment van mr. Toxopeus, maar wel
voor dat van de heer Van Sleen,
deelde zij mee.
Haar fractievborzitter, de heer Tila-
nus, was het niet met haar eens. Hij
gaf de voorkeur aan de tekst van het
wetsontwerp en verklaarde zich te
gen beide amendementen, evenals
trouwens de heren Roosjen (a.r.) en
Peters (k.v.p.), die hun argumenta
tie o.a. baseerden op de gemeente
lijke autonomie.
Minister Cals zette nog eens uit
een, dat er twijfel bestaat om
trent de bevoegdheid van de ge
meentebesturen om de onderwij
zeres, die in het huwelijk treedt,
te ontslaan als deze bevoegdheid
niet duidelijk in de wet is ver
meld. Hij wenste de zekerheid,
dat de gemeentebesturen wel een
huwende onderwijzeres kunnen
ontslaan.
Als het amendement van de heer
Toxopeus zou worden aangenomen,
dan zou hij als minister van O. K.
en W. ten aanzien van de onderwij
zeressen een ander beleid moeten
gaan volgen als door het kabinet
voor de ambtenaren in het rijksamb
tenarenreglement is vastgelegd.
Dat zou allerlei consequenties heb
ben, die hij niet aandurfde. De lijn
zou dan namelijk voor de ambtena
ren moeten worden doorgetrokken.
Hij verklaarde het amendement on
aanvaardbaar.
De heer Toxopeus (v.v.d.) schrok
daar niet voor terug. Ook niet voor
de aan zijn amendement ver-bonden
consequenties. Integendeel, ze zou-
dim hem welkom zijn.
VERWORPEN
De Kamer verwierp zijn amendement
met 36 tegen 82 stemmen. Vóór wa
ren de V.V.D., de communisten, de
heer Duynstee van de K.V.P. en 19
leden van de P.v.d.A. Verscheidene
P.v.d.A.'ers stemden tegen het
amendement.
Het amendement-Van Sleen nam de
Kamer daarna aan met 71 tegen 46
stemmen. Vóór waren de P.v.d-A., de
V.V.D., de communisten, 6 christe-
lijk-historischen en 5 K.V.P.'ers.
Tenslotte dokterde de Kamer enige
tijd aan een regeling, die voorkomt,
dat gemeentebesturen die het ont
slag van de huwende onderwijzeres
niet wensen, nog net voor de inwer
kingtreding van de nieuwe bepalin
gen verplicht zijn om op grond van
de oude bepalingen de huwende on
derwijzeres te ontslaan.
De heer Van Sleen had een
amendement van die strekking
ingediend, doch hij trok het in,
nadat de minister had voorge
steld de wijzigingen van de la
ger-onderwijswet 1920 te laten
ingaan op 1 januari 1959, doch
de bepaling betreffende de hu
wende ambtenares reeds op 1
september 1958.
TEGEN VERVUILING VAN ZEE DOOR OLIE
Televisie
(Slot van nag. 1)
remd verlangen naar amusement de
commerciële televisie direct willen
accepteren.
Als de programma's maar beter en
uitgebreid voTden, neemt men de re
el:-, me wel op de koop toe.
Blijkens de enquête van de Ned.
Stichting voor Statistiek was drie
kwart van de toestelbezitters gepor
teerd voor reclame.
Ook in dat opzicht zal men de te-
levisietoestelbezitters eniger
mate tegen zichzelf dienen te
beschermen. De ontwikkeling van de
commerciële televisie (en de commer
ciële radio) is in het. buitenland niet
zodanig dat men daarover onverdeeld
enthousiast kan zijn. De buitenlands
commerciële programma's zijn weids
waar uiterst deskundig in elkaar ge
zet, maar zij liggen geheel in de sfeer
ven de goedkope massa-propaganda.
Die weg zal men in Nederland zeker
niet moeten gaan.
En aangezien er in Nederland geen
ruimte zal zijn voor een aparte com
merciële televisie-explodtatie naast
een niet-commerciéle, zal men het
moeten zoeken in het opbouwen van
een systeem, waarin de niet-commer-
cicle televisie toonaangevend blijft.
WEG Een 60-jarige vrouw uit Stock
holm heeft aan een waarzegster een
bedrag van 1200 gulden betaald, sa
men met twee eieren. Van haar kwaal
waarvoor ze de waarzegster in de arm
had genomen, is ze echter nog niet at
De eerste keer dat de vrouw bij
waarzegster kwam. adviseerde d-
laatste naar cliënte een ei en 400 gul
den te leggen op een graf. Dit diend
te gebeuren in de nacht bij afnemend i
maan.
De vrouw luisterde naar de raad. Ze
bereikte er echter niets mee. De waar
zegster gaf haar daarna de raad het
nogeens te proberen, maar nu met het
dubbele bedrag.
Ook deze raad werd opgevolgd. Weer
-/onder resultaat...
Toen was het vertrouwen echter weg
gelijk met de waarzegster, die was
ook niet meer te vinden.
In zuidelijke Noordzee
geen lozing van olie
(Van onze parlementaire redacteur.)
De Tweede Kamer heeft, zich in
haar vergadering van dinsdag ver
enigd tot goedkeuring van het op
12 mei 1954 in Londen gesloten in
ternationaal verdrag ter voorkoming
van de verontreiniging van de zee
door olie en met een wetsontwerp,
dat voorschriften inhoudt, om de toe
passing van de bepalingen van liet
verdrag voor Nederland en Neder
lands Nieuw-Guinea mogelijk te ma
ken.
Het sterk toegenomen verbruik van
stookolie voor de voortstuwing van
schepen heeft geleid tot een opval
lende vervuiling van zeeën, kusten en
havenwateren door de lozing van de
afgewerkte olie. Deze verontreini
ging heeft op haar beurt weer scha
delijke gevolgen voor het strandle
ven, het toerisme en de zeevisserij.
En bovendien veroorzaakt zij sterf
te onder de zeevogels. Vooral in
noordwest-Europa wordt ernstige
overlast van dit vervuilingseuvel on
dervonden.
Op de conferentie van 1954 is ko
men vast te staan, dat een in te
stellen „totaal uitpompverbod" op
korte termijn niet kan worden ver
wezenlijkt, Er is dus naar een an-
Mannen van het eerste Engelse ba
taljon van de „Welse fuselierson-
derzoeken hier het balkon van een
huis op een heuvel-helling juist bui
ten het dorp Kourdhali in het Troo-
dos-gebergte op liet eiland Cyprus
dat vrijwel geheel werd vernield
door een hevige explosie. In de puin
hopen, waarin een fellé brand woed
de, toen veiligheidstroepen ter plaat
se aankwamen, zijn enkele doden
aangetroffen. Men neemt aan, dat de
ontploffing zich heeft voorgedaan in
een slaapkamer op de zolderverdie
ping, toen men daar inet springstof
fen bezig was. In de puinhopen werd
namelijk munitie gevonden. De aan
grenzende huizen liepen vrijwel geen
schade op.
dere oplossing gezocht. Zij werd ge
vonden in de instelling van zones,
waarbinnen het behoudens in bij
zondere gevallen verboden is de
zogenaamde duurzame oliën en resi
duen daarvan te lozen.
Als algemene breedte der zones is
aangenomen 50 zeemijlen uit de.kust.
De mogelijkheid werd echter geop
perd in speciale gevallen hiervan af
te wijken. Ten aanzien van de Noord
zeekusten is van deze afwijkingsmo
gelijkheid gebruik gemaakt.
De conferentie besloot, dat de breed
te der zones langs deze kusten voor
België, Groot-Brittannië, Denemar-
Accountant tot 10
maanden veroordeeld
De rechtbank te Rotterdam heeft
gisteren de 62-jarige accountant J.
uit Wassenaar veroordeeld tot een
gevangenistraf van tien maanden
metaftrek. Hij werd ervan verdacht
valse belansen, verlies- en winstre
keningen van de S. A. Agenee Ma
ritime T. den Hartigh te Antwerpen
over de jaren 1951 tot en met 1953
te hebben opgemaakt, hetgeen hij
heeft toegegeven.
Verdachte ontkende de overige pun
ten van de dagvaarding, te weten
geldsbedragen, tot een totaal van
circa 11.000,—, van de Nederlandse
girorekening van de Belgische N.V.
op zijn eigen rekening te hebben
overgeschreven en het zich toeëige-
nen van 14.000,
Op enkele onderdelen van de dag
vaarding werd hij vrijgesproken. De
rechtbank heeft rekening gehouden
met het feit, dat hij de enige was
die de financiële situatie van de N.V.
kon overzien en er niemand was, die
hem kon controleren.
De eis was drie jaar met aftrek.
ken, de Bondsrepubliek Duitsland en
Nederland op 100 zeemijlen wordt
gesteld. Dit betekent, dat de gehele
zuidelijke Noordzee verboden gebied
voor het lozen van olie zal zijn.
Het verdrag verplicht de beheer
dersvan havens binnen 'n tijdvak
van drie jaren na de inwerking
treding er van te zorgen voor in
richtingen, die geschikt zijn tot
het in ontvangst nemen van olie
resten.
Mej. J. A. E. G. van Waesberge, de
inspectrice van het kleuteronderwijs
in Brabant en Zeeland, opende gis
termiddag de nieuwe chr. kleuter
school aan het Veer se Bolwerk te
Middelburg. Zij knipte daarvoor een
lint door met een schaar, die zij aan
geboden kreeg van de 6-jarige Dine-
ke van Keulen en de even jonge
Reinder Hogendorf.
Foto P.Z.C.)
Nederland is bereid
raket te bouwen
Nederland is uitgenodigd toe te tre
den tot de combinatie van Frankrijk,
Duitsland en Italië, die gaan samen
werken bij het ontwikkelen en pro
duceren van geleide projectielen,
jectielen.
De Nederlandse regering heeft nog
geen beslissing genomen, maar er be
staat de principiële bereidheid om
deel te nemen met de produktie van
de Amerikaanse luchtafweerraket
„Sidewinder". Deze raket wordt door
vliegtuigen gelanceerd en zoekt zelf
zijn doel. De Nederlandse industrie
is in staat dit type in zijn geheel te
maken. Er zijn echter nog enkele be
langrijke hindernissen van politieke
en vooral financiële aard. Deze zijn
thans in Den Haag en bij de NA.V.O.
in studie.
Voor Nederland is de beslissende
factor op welke financiële basis de
industrie orders kan krijgen. Er
zijn reeds voorlopige berekeningen
gemaakt, waaruit blijkt, dat de kos
ten van een „Sidewinder" bij een
produktie van enkele tienduizenden
stuks tussen de tien- en twintigdui
zend gulden zullen liggen. Dat noopt
tot een zeer voorzichtig beleid bij
de voorbereidingen.
KERKEN IN DUITSLAND TEGEN GLIJDENDE WERKWEEK
Behandeling van vraagstukken
over verkorting arbeidsduur
Van 25 tot 28 juni houdt liet Internationaal Christelijk Vakver
bond (I.V.C.) in het Stedelijk Casino te Vevey (Zwitserland)
zijn dertiende congres. Dit congres, onder leiding van Gaston
Tessier, voorzitter van het I.C.V. wordt bijgewoond door verte
genwoordigers van talrijke regeringen, internationale instellin
gen en niet name de Uno, de Unesco, de F.A.O., de E.G.K.S., de
O.E.E.S., de raad van Europa, de Europese Gemeenschappelijke
markt, enz. alsmede door de kerkelijke overheden. Op het con
gres hoogste orgaan van liet I.C.V. zullen 250 afgevaar
digden van de bij het I.C.V. aangesloten organisaties uit Europa,
Afrika, Latijns-Amerika, Canada en Vietnam, zich uitspreken
over het waagstuk inzake de verkorting van de arbeidsduur.
In dit verband worden twee rappor
ten ingeleid over:
1. de verkorting van de arbeids
duur als onverminderde eis van de
vakbeweging, door G. Levard, alge
meen secretaris van het Frans chris
telijk vakverbond (C.F.T.C.);
2 de stand van de werkgelegenheid
als grondslag voor de verkorting van
de arbeidsduur, door dr. Busse van
het christelijk vakverbond uit het
Saargebied.
Over het vraagstuk van de glijdende
werkweek, dat vooral in Duitsland
bijzonder actueel is, zullen enkele
beschouwingen aan de congressisten
worden voorgelegd.
Het activiteitsverslag van de secre
taris-generaal behandelt de grote
lijnen van de politieke ontwikkeling
in de laatste jaren en wijdt bijzonde
re aandacht aan de evolutie van de
vakbeweging en de ontwikkeling van
het levenspeil in de verschillende
continenten.
In zijn rapport over het vraagstuk
van de „glijdende werkweek" komt
S. Weidner van de Duitse Christelijke
vakbeweging tot dc conclusie dat
men zich op dit stuk moet „houden
voor het begin". Hij herinnert er aan
dat tussen de industriebond Metall
D.G.B. in Noordrijn-Westfalen en de
werkgeversorganisaties van de zware
metaalindustrie een collectief con
tract werd gesloten, drt 1 .rekking
had op deze glijdende weri. eek.
Zowel de I.G.-Metall als het werkge-
versbond waren van mening en
nog dat een verkorting van de
werktijd alleen mogelijk is als de
zondag in het algemeen arbeidsritme
wordt opgenomen.
De rapporteur stelt vast. dat de bei
de grote kerkgemeenschappen iri
Duitsland, de protestantse en de
ms-katholieke, het scherpste pro
test tegen deze poging tot omkering
van alle waarden hebben laten ko
ren. De confessionele arbeidsorgani
saties van beide belijdenissen heb
ben deze protestacties ondersteund,
Er is altijd werk geweest, dat op
zondag moest worden verricht, bij
voorbeeld in geval van overmacht, de
verzorging van zieken in de zieken
huizen en tehuizen, politie, het ver
keerswezen, het hotel en restaurant
bedrijf, openbare nutsbedrijven, enz.,
aldus het rapport. Nog nooit heeft
een kerkelijke, instantie in Duitsland
of elders in de beschaafde wereld, het
idee gehad zich tegen deze voor de
maatschappelijke samenleving der
mensen noodzakelijke werkzaamhe
den te verzetten.
Wat evenwel thans de beide ker
ken in Duitsland en haar organi
saties in het geweer gebracht
heeft, is het feit, dat nu een „uit
zonderingstoestand" wettelijk tot
„normale toestand" zal worden ge
proclameerd, hoewel er in Duits
land en zijn landelijke gewesten
veel wetten zijn, die de zondags-
arbeid principieel verbieden.
Concreet wil dat zeggen, dat voor
taan een arbeider, die onder de toe
passing van het contract valt, zon-
dagsarbeid niet meer kan weigeren
hoewel hij zich in geweten ver
plicht voelt, de zondag te heiligen -
omdat hij dan contactbreuk pleegt
en daardoor zijn aanspraak op be
houd van zijn arbeidsplaats verlie
zen zou.
Zijn godsdienstige, zedelijke en ethi
sche gevoelens worden opgeofferd
aan de rendabiliteit van zogenaamde
„moderne" economische praktijken.
En uitsluitend daartegen keren zich
de protesten en waarschuwingen uit
beide kerkelijke kringen. „Een der
gelijke maatregel, aldus het memo
randum, van het sociaal- ethische
comité van de Evangelische Kerk
verstoort de cliristelijk vrije zondag
en maakt een heiliging van deze
rustdag, zoals d)4- door god geboden
is, pr"'-J*sch onmogelijk."
Het Wereldgebeuren j
Achter het gordijn
Afkeer van het stalinistische"
beleid en van het breidelen der
nationale aspiraties vormden in
het najaar van 1956 de achtergrond
van de revoluties in Polen en in Hon
garije. Het verschil was, dat in Po
len andere mensen aan de macht
konden komen via een onbloedige
omwenteling, en dat de Hongaren
de oude marionetten niet konden
wegkrijgen zonder met geweld in
opstand te komen. In Polen waren
het na de omwenteling nog altijd
communisten, die het heft in handen
hadden. In Hongarije kwam een ver
bond van alle kritische krachten tot
stand. Al deze omstandigheden
maakten, dat de Russen die een wer
kelijk democratisch Hongarije nooit
zouden aanvaarden, in Polen niet
maar in Hongarije wél gewapender
hand ingrepen met het gevolg van
hernieuwde kneveling van het volk
en met gevolg van Nagys verrader
lijke gevangenneming en zijn te
rechtstelling die vorige week de we
reld versteld deed staan.
Polens minister van buitenlandse
zaken Adam Rapacki is niet
een communist „van huis uit".
Maar hij heeft na de Tweede We
reldoorlog ijverig zijn best gedaan
om een fusie totstand te brengen tus
sen de socialistische partij waarvan
hij lid was en de communistische.
In 1948 slaagde die fusie en het
spreekt vanzelf dat het geluid van
de socialisten in de nieuwe groepe
ring al spoedig door dat van de com
munisten werd overstemd. De „sta
linisten" wonnen in de jaren die volg
den steeds meer aan invloed. En Ra
packi, die het tot minister van hoger
onderwijs bracht, werd later gede
gradeerd tot plaatsvervangend lid
van het politieke bureau. Pas in mei
1956, na de „destalinisatie" die
Kroesjtsjew had afgekondigd, werd
hij weer volledig lid. In de regering
kreeg hij de portefeuille van buiten
landse zaken. Onder meer met het
Slan voor een atoomvrije zone in
lidden-Europa, waaraan zijn naam
verbonden is, heeft hij grote bekend
heid gekregen.
Omdat zij strategisch voordeel
zagen in dat plan, hebben de
Russen het gesteund. In weste
lijke kringen werd echter vermoed,
dat Rapacki zijn plan niet had ge
lanceerd om de Russen die strategi
sche voordelen te verschaffen, maar
onder meer om te zorgen dat de gro
te Oosterbuur zijn greep op Polen
niet opnieuw ooor middel van ra
ketbases enzovoort zou verstevi-
ren. Hoe dit zij: Rapacki heeft met
lit plan in Polen een zekere popu
lariteit verworven.
Misschien was het daarom, dat hij
het was die naar gisteren bleek
vorige week het woord voerde op
een bijeenkomst van de „Verenigde
Poolse Arbeiderspartij" in de spoor-
rijtuigenfabriek Cegielski te Poznan.
Het was in deze fabriek, dat twee
jaar geleden, eveneens in de tweede
lelft van juni, tijdens een internatio
nale jaarbeurs, de opstand van Poz
nan uitbrak. Toen Rapacki vorige
week sprak, was weer zo'n interna
tionale jaarbeurs aan de gang. Was
de Poolse regering bang, dat nu in
deze „internationale" stad op even
overtuigende wijze uiting zou wor
den gegeven aan verontwaardiging,
nu over de terechtstellingen in Hon-
arije en dat zo'n demonstratie de
'oolse regering noodlottig kon wor
den? Rapacki heeft de arbeiders
volgens nog onbevestigde berichten
genoegdoening gegeven met de
mededeling dat de Poolse partij-se
cretaris Gomoelka zeker niet in mei
naar Boedapest zou zijn gegaan in
dien hij iets van dit vonnis afgewe
ten had. Dit was „zijn persoonlijke
mening". Maar desgevraagd verze
kerde hij, dat zijn collega's in de par
tijleiding er niet veel anders over
dachten.
Nu bovendien de Poolse partij in
een circulaire afkeuring te ken
nen heeft gegeven over de te
rechtstellingen in Hongarije, wordt
het duidelijk dat de Russen met hun
„afschrikwekkend voorbeeld" niet er
in zijn geslaagd, allen die kritiek heb
ben op hun manier van doen het
zwijgen op te leggen. Niet zonder
een gevoel van beklemming ver
neemt men, dat er niet alleen in
Joego-Slavië maar ook in Polen
mannen zijn, die zich met woorden
durven te keren tegen daden van
een macht, die in haar brute geweld
niets ontziet.
ADAM RAPACKI
...kritiek in Poznan
Eyskens belast met
kabinetsformatie
Koning Boudewijn heeft dinsda;
r.-k. oud-premier Gaston
de
Eyskens
belast met de vorming van een ge
heel uit leden van zijn Christelijke
Volkspartij (C.V.P.) bstaande rege
ring.
Het nieuwe kabinet zal niet over een
meerderheid in het parlement kun
nen beschikken. Pogingen om tot een
coalitie met de socialisten en de li
beralen te komen, zijn op niets uit
gelopen.
