PROVIKCIAIE ZEEUWSE COURAHT
BILT
Nieuw Brits plan voor Cyprus: beperkte
autonomie Grieken en Turken
Herziening van produktiepatroon
landbouw is onafwendbaar
HAMMARSKJÖLD TEGEN BRITSE
OF V.S.-ACTIE IN LIBANON
PRINS VERLOOR DAMWEDSTRIJD
TEGEN ELEKTRONISCH BREIN
201e jaargang - no. 143
Dagblad, uitgave van de ilrma
Provinciale Zeeuwse Courant.
Directie: F. v. d. Velde en F. B.
den Boer, Adjunct: w. de Pagter.
Hoofdredacteur: W. Leertouwer.
Adjunct-hoofdred.: G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per
week; 7.00 p. kw.; fr. p. p. 7.25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESSE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Vrijdag 20 juni 1958
ADVERTENTIEPRIJS 25 cent per
mim. Mlnlm. p. advertentie
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
23 cent p. regel met een minimum
van 1.—. „Brieven of adres
bureau v. d. blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C., Middelburg.
Bureaus: Vlisslngen Walstr. 58-60, tel. 2355 4 lijnen (b.g.g. 3508 of 3546); Middelburg, Markt 51, tel. 3841; Goes, L. Vorststr. 63. tel. 2475 (b.g.g. adv. 2334); Oostburg, G. F. de Pauwstr. 9, tel. 20; Terneuzen, Brouwerijstraat 2; Zierikzee. red. tel. 2425, aam. tel. 2094
.Avontuur van het deelgenootschap"
iiiiiiiuiiiuiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiii
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
iiiiiiiiiiiiiiiiiii
Woordvoerder te Athene noemt
het fundamenteel onaanvaardbaar
De Britse premier, Macmillan, heeft donderdagmiddag bekend
gemaakt dat het Britse plan voor Cyprus dit eiland een systeem
van vertegenwoordigende regering zal geven met Turkse en
Griekse Cyprioten, die elk in hun eigen gemeenschapszaken
autonomie zullen hebben. Bij het afleggen van zijn verklaring,
op verzoek van de Navo twee dagen uitgesteld, zei Macmillan
dat de Griekse en Turkse regering gevraagd zal worden met de
Britse gouverneur samen te werken om deze politiek te verwer
kelijken. De premier beschreef de nieuwe politiek als een „avon
tuur van het deelgenootschap" tussen de gemeenschappen op
het eiland en de regeringen van Griekenland, Turkije en Enge
land. Hij deelde mee de premiers van Griekenland en Turkije
persoonlijk verzocht te hebben om deze politiek in een geest
van samenwerking en matiging te benaderen.
Macmillan zei in antwoord op vra
gen van mening te zijn dat de hulp
van de Navo bij het verzoeningspro
ces op Cyprus van de grootste waar
de is. Een Griekse regeringswoord
voerder heeft donderdagavond echter
naar Reuter meldt, het Britse plan
„fundamenteel onaanvaardbaar" voor
Griekenland genoemd, indien er geen
veranderingen in worden aange
bracht.
Een woordvoerder van het Turkse
ministerie van buitenlandse zaken
verklaarde donderdagavond, dat het
„nog te vroeg is" voor commentaar
op net Britse plan. Wel zei hij, dat
Turkije nog steeds voorstander is
van een driemogendhedenconferentie
(Engeland, Turkije, Griekenland)
over Cyprus. Uit goedingelichte krin
gen is evenwel vernomen, dat Tur
kije het Britse plan heeft verworpen."
In welingelichte Londense kringen
verwacht men dat aartsbisschop Ma-
karios over een maand verlof zal
krijgen naar Cyprus terug te keren.
Bijzonderheden
Om tijd te winnen voor de volle
dige uitwerking van „het nieuwe
beginsel van deelgenootschap" zo
zei Macmillan onder meer, zal de
internationale status van het ei-
Roemloos
Vandaag is de gehele Westelijke
wereld nog diep verontwaar
digd over de executies in Hon
garije. Morgen zal die verontwaar
diging wegzakken en overmorgen
zal men weer de vraag stellen óf het
niet beter is toch maar met de troij-
weloze lieden achter het IJzeren Gor
dijn te praten. Zo gaat het al tien
jaren. Telkens een morele schok na
'een communistische wandaad en tel
kens weer de geneigdheid tot over
leg.
Men vindt de schokken, wat Ne
derland betreft, afgetekend
in de geschiedenis van het
Nationaal Instituut Steun# Wettig
Gezag. In 1948 overweldigden de
communisten Tsjecho-Slowakije.
Dat was voor West-Europa een te
ken aan de wand. In Nederland be
greep men, dat de geestelijke weer
baarheid van ons volk opgebouwd
diende te worden en men stichtte
het Nationaal Instituut Steun Wet
tig Gezag.
Dat instituut zou Nederlanders bij
eenbrengen, die in vrijwilligersorga
nisaties altijd ter beschikking zou
den staan van de wettige overheid.
Toen de eerste schrik voorbij was,
bleek over de opbouw van die
organisaties en over haar taak
niet altijd overeenstemming te be
staan. De arbeid van „Steun Wettig
Gezag" werd daardoor niet gemak
kelijk. Soms kreeg men zelfs de in
druk, dat de regering te weinig lei
ding gaf en dat zij zelfs slechts aar
zelend meewerkte. Toch ging de ar
beid gestadig voort. Er werden in
steden en dorpen plaatselijke com
missies gevormd, die contacten leg
den met vele goede vaderlanders.
In Zeeland werkte een honderdtal
van deze commissies en zij wisten
iéts te bereiken. Het succes had
groter moeten zijn, maar er werd
toch een basis geiegd. Zo ontstond in
Zeeland contact met honderden man
nen, van wie er tot voor kort nog
ongeveer 600 bij de Nationale Reser
ve dienden, terwijl men bij de rijks
politie tot 275 vrijwilligers, bij de
gemeentepolitie tot 70 en bij het
korps luchtwachtdienst tot ongeveer
200 vrijwilligers kwam.
De opbouw zou vlotter en beter
geschied zijn, wanneer men van
den beginnen of over duidelijke
taakomschrijvingen had beschikt en
wanneer er een breed uitgewerkt
plan voor de gehele burgerlijke ver
dediging had bestaan.
De teleurstellingen deden zich in het
bijzonder voor bij de Nationale Re
serve. Het kwam zover, dat de mi
nister van defensie deze reserve in
1956 wilde opheffen.
Toen kwam de schok van de Hon
gaarse opstanden de minister liet
er zich van overtuigen, dat een vrij
willigersorganisatie in tijden van ge
vaar altijd waardevol is.
^Vervolg op pag. 3)
land zeven jaar onveranderd blij
ven (hetgeen betekent dat het
eiland onder Britse soevereiniteit
blijft). Om aan het verlangen van
de Griekse en Turkse Cypriote*1
naar een erkenning als Grieken
en Turken tegemoet te komen zal
de Britse regering een overeen
komst toejuicnen, waarbij zij met
behoud van hun Britse nationa
liteit ook de Griekse of Turkse
nationaliteit zullen verkrijgen.
Er zal een afzonderlijk Huis van
vertegenwoordigers komen voor
elk van beide gemeenschappen en
deze zullen wetgevend gezag heb
ben in gemeenschapszaken.
Het gezag voor binnenlands bestuur
op ander gebied dan de veiligheid
binnen de gemeenschap of in het
land zal berusten bij een raad onder
voorzitterschap van de gouverneur.
Deze raad bevat voorts vertegen
woordigers van de Griekse en Turk
se regering en zes leden, gekozen uit
de leden van beide huizen, te weten
vier Griekse en twee Turkse Cyprio
ten.
Buitenlandse zaken, defensie en bin
nenlandse veiligheid ressorteren on
der de gouverneur, die daarover over
leg pleegt met de vertegenwoordi
gers van de Griekse en Turkse rege
ring. De Britse regering is van me
ning dat als het nieuwe plan volle
dig in werking kan treden de ge
welddadigheden op het eiland een
einde zullen nemen. Daarna zal En
geland de noodtoestand misschien
kunnen opheffen, waarmee de terug
keer voor verbannen Cyprioten open
zal staan.
Macmillan zei dat.als Griekenland en
iTurijkije bereid zijn om gezamenlijk
mee te doen aan dit experiment, En
geland te gelegener tijd bereid zal
zijn de soevereiniteit over het eiland
als een bijdrage aan een blijvende
oplossing met hen te delen.
In een radiorede tot de Britse strijd
krachten op Cyprus verklaarde sir
Hugh Foot, dat de „onzekerheid nu
ten einde is" en het Britse doel ge
steld. „Mogelijk zullen wij aan gro
tere gevaren het hoofd moeten bie
den dan in het verleden", zo zei hij,
„doch de zaak waarvoor wij werken
is niet minder dan ,het redden van
Cyprus".
Londense stakers zullen
het werk hervatten.
omvattende Londense busper-
soneel, dat ruim anderhalve maand
geleden in staking ging. hebben be
sloten op vandaag te houden massa
vergaderingen de stakers aan te ra
den een compromisplan te aanvaar
den en op zaterdag weer aan het
werk te gaan.
Voorts zullen alle Londense haven
arbeiders maandag a.s. weer aan
het werk zijn. 12.000 stakers hadden
het werk hervat, de overige 8.000
hebben donderdag besloten hun sta
king maandag a.s. te beëindigen.
Ook de staking van de vleessjouwers
en bestuurders der vrachtauto's voor
vleesvervoer van Smithfield, die de
aanleiding werd tot de Londense
havenstaking,.'zal maandag a.s. ein
digen, daar ook deze stakers beslo
ten hebben dan weer aan het werk
te gaan.
V.N.-KORPS KAN TAAK AAN
Prawda dreigt met
„vrijwilligers".
De secretaris-generaal der Verenigde
Naties Dag Hammarskjöld die don
derdag te Beiroet is aangekomen,
heeft duidelijk gemaakt, dat hij tegen
Amerikaanse of Britse militaire in
terventie in Libanon ls gekant, zo is
in officiële Libanese kringen ver
klaard. Hij zou van oordeel .zijn dat
waarnemers van de Ver. Naties vol
doende in staat zullen zijn om dc
grenzen te controleren.
Naar in diplomatieke kringen te Bei
roet verluidt, doen de westelijke mo
gendheden hun best om president Sja
moen er van te overtuigen, dat hij on
middellijk alles in het werk moet,
stellen om te opstand neer te slaan
daar het anders wellicht te laat zal
zijn. De westelijke ambassadeurs zou
den er de nadruk op leggen dat de tijd
voor de opstandelingen werkt. Nu ls
de krachtsverhouding zo, dat het le
ger de strijW kan winnen, maar de
sterkte van de opstandelingen neemt
toe.
Waarnemers die een bezoek heb
ben gebracht aan het door de op
standelingen bezette deel van dc
hoofdstad, waren verbaasd over
de betrekkelijk lichte bewapening
van de rebellen, voornamelijk be
staande uit geweren en enkele lich
te machinegeweren, terwijl de
eenheden van het leger rondom
beschikken over pantserwagens en
zwaar anti-tankgeschut. De wes
telijke diplomaten zouden trachten
president Sjamoen er toe te bewe
gen de stafchef van het leger, ge
neraal Foead Sjehab, te ontslaan
als deze het leger niet opdracht
geeft o;> een offenisef te beginnen.
Volgens diplomatieke kringen is het
westen van oordeel dat een afsluiting
van de Syrisch-Libanese grens geen
noemenswaardige verandering in de
toestand zal brengen als de veilig
heidstroepen niet een beslissende ac
tie beginnen. Daarom zouden de wes
telijke mogendheden ook niet veel
voor interventie voelen, ook al zou dat
alleen in de vorm yfcn patrouillering
langs de genoemde grens zijn. Secre
taris-generaal Hammarskjöld heelt
inmiddels een onderhoud met presi
dent Sjamoen in diens versterkte pa
leis gehad.
Verdachte van moord op
Maria van Steensel bekend.
De te Essen in België wonende, uit
Nederland afkomstige L. M. heeft na
langdurige ondervragingen bekend,
op ae Kalmthoutse heide de Antwerp
se verpleegster Maria van Steensel te
hebben vermoord.
Het orgaan van de Russische commu
nistische partij, de „Prawda" heelt
gisteren te verstaan gegeven, dat de
Sowjet-Unie misschien „vrijwilligers"
naar Libanon zal zenden als Grool-
Brittannië en de Verenigde Staten be
sluiten de strijdkrachten van presi
dent Sjamoen te versterken.
Het blad vergeleek de toestand die
thans in Libanon bestaat met die aan
de vooravond van de Brits-Franse in
vasie in de Suez-zone.
§j Deze zeer recente foto van het koninklijk gezin werd door het ko- M
m ninklijk paar exclusief ter beschikking gesteld van het Prins Bern- g
j| hardfonds en de Anjerfondsen, waarvan de prins regent is, voor de g
H jaarlijkse inzameling aan het einde van deze maand voor het Ne- g
derlandse culturele leven.
Disconto in Engeland
opnieuw verlaagd.
De Bank of England heeft met in-
fjang van gisteren het disconto ver-
aagd van oVztot 5%.
De financiële redacteur van Reuter
schrijft dat door de verlaging van
het disconto, spoedig na de verlaging
van 22 mei j.l., de dramatische ver
hoging van het discontotarief, waar
toe in september j.l. werd overge
gaan in verband met de Sterling-
crisis. geannuleerd is.
Dcv'^.ük op het Pond Sterling is nog
wel niet geheel verdwenen, maar er
is een ommekeer ontstaan. Sedert
de donkere dagen van september
heeft Engeland zijn goud- en dollar-
bezit met ongeveer 60% vergroot.
Het bereikte daarmee de grootste
omvang sedert de conservatieven in
1951 aan het bewind kwamen.
Tevens heeft Engeland zijn Sterling-
verplichtingen kunnen verminderen,
doordat India, Nieuw-Zeeland en
andere landen trekkingen op hun
Sterlingsaldi verrichten.
Hitte in India vergt
honderden slachtoffers.
De hittegolf, die India sinds drie
weken teistert, heeft reeds aan meer
dan vierhonderd mensen het leven
gekost. De temperatuur daalt thans
iets, doch zij is boven Midden- en
Noord-India nog steeds hoger dan
normaal. In Nasik, nabij Bombay,
zijn twaalf mensen om het leven
gekomen bij onweersstormen, die
het begin van de natte moesson in
luidden.
REKENCENTRUM GEOPEND
„Deze zet is niet volgens
de spelregels".
Prins Bernhard heeft gisteren 'n ver
geefse strijd gevoerd op het dambord
tegen het elektronisch brein in het
niéuwe rekencentrum van Buil Ne
derland te Amsterdam. Nadat de
prins in tegenwoordigheid van talrij
ke autoriteiten met een druk op de
knop het nieuwe elektronische re
kencentrum had geopend, nodigde de
middelgrote elektronische rekenma
chine de prins uit „als voorbeeld van
de mogelijkheden, die de machine
biedt", haar tegenstander te willen
zijn op het dambord.
De prins trachtte met een witte
schijf vijf zwarte schijven te passe
ren, waarbij de rekenmachine tel
kens de beste tegenzet a&ngaf uit de
X mogelijkheden. De prins zuchtte
diep toen hij na circa tien zetten zijn
onmacht moest erkennen en een laat
ste poging deed, de partij te winnen
door een niet geoorloofde zet te
doen. Het elektronische brein brom
de direct zeer hoffelijk: „Deze zet is
niet volgens de spelregels".
Even voor deze sportieve strijd had
den de president van de raad van
commissarissen van de n.v. admini
stratie- en statistiekmachinemaat-
schappij Buil Nederland, baron Col-
E.E.G. KWAM EIGENLIJK TE LAAT
Openingsrede Z.L.M.-voorzitter in
algemene vergadering
te St.-Maartensdijk
Voor een oplossing van de moeilijkheden waarin de landbouw
zowel nationaal als internationaal verkeert, is de Europese Eco
nomische Gemeenschap eigenlijk alleen maar te laat gekomen,
zo concludeerde de algemeen voorzitter van de Zeeuwse Land
bouw Maatschappij, ir. M. A. Geuze, in zijn donderdagmiddag
voor de algemene vergadering te St.-Maartensdijk gehouden
openingsrede. Een herziening van het huidige produktiepatroon
is, zo de huidige afzetmoeilijkheden aanhouden en men kan op
dat terrein weinig optimisme vinden, onafwendbaar. Ir. Geuze
zag heil in oen landbouwpolitiek die onder gezamenlijke ver
antwoordelijkheid der zes landen streeft naar een produktie
patroon, dat het voordeligst is samengesteld. Met andere woor
den dat de produktie geschiedt, waar dat in verhouding het
meest rationeel is. Het verdrag van de E.E.G. biedt daartoe de
gelegenheid.
Een onbelemmerd verkeer is de
uiteindelijke doelstelling en een mo
gelijkheid, als in de landbouwpara-
fraaf genoemd, namelijk coördinatie
er nationale marktregelingen, be
looft inderdaad het bereiken van een
behoorlijke werkverdeling en een
optimaler gebruik van boaem en ka
pitaal. Op dit moment is echter al
les geblokkeerd door Frankrijk,
waardoor de aanloopperiode voor een
werkelijk functioneren van de E.E.G.
lang, wie weet te lang, gaat duren.
Hoeveel beter ware het thans ge
weest dat deze aanloopperiode ach
ter ons lag, zo motiveerde ir. Geuze
zijn opmerkingen.
Na een historische schets van de
Thoolse landbouw te hebben gege
ven, gaf ir. Geuze in zijn rede eerst
een terugblik op het afgelopen jaar,
waarbij hij constateerde dat 1957
voor het zuidwestelijk zeekleigebied
een jaar is geworden om nooit meer
te vergeten. In de aardappelteelt
kwamen slagen voor zoals men
eigenlijk nauwelijks meer kende en
waarbij de glazigheid, zoals die is
opgetreden, bijzonder grote schade
heeft veroorzaakt. Daarnaast hebben
ook in een groot gedeelte van Zee
land de suikerbieten het lelijk laten
zitten tengevolge van een absolute
vcrgelingsziekte-aantasting.
Zeer bedenkelijk
„We komen daarmee bij een
punt, dat zich steeds meer gaat
opdringen, omdat hieruit blijkt, dat
de resultaten van de Nederlandse
landbouw in de laatste jaren niet
alleen maar meer ongunstig zijn
bij de veehouderij, maar evenzeer
bij de akkerbouw," zo concludeer
de de algemeen voorzitter. Het al
gemene beeld noemde hij zeer be-
(Vervolg op pag. 15)
Voor het vervolg Van de rede
van ir. Geuze, alsmede voor de
overige verslagen van de eer- M
ste Z.L.M.-dag op Tholen, zie
pagina 5.
Illllllllllllllllllllllll
lot d'Escury; de president-directeur
van de „Compagnie des machines
Buil", de heer Joseph Callies en de
directeur van Buil Nederland de heer
W. P. van Duyll in redevoeringen ge
wezen op het belang van dit reken
centrum voor de handel, de industrie
en de wetenschap.
Dé heer van Duyl bood ter gelegen
heid van de opening de voorzitter
van het Koningin Wilhelminafonds,
mr. A. J. d'Ailly. een certificaat aan,
waarmee Buil Nederland het mede
gebruik van dit rekencentrum ter be
schikking stelt van het Koningin
Wilhelminafonds ten behoeve van de
statistieken voor de kankerbestrij
ding.
Tegelijk met deze opening vierde de
n.v. Buil Nederland haar tienjarig
bestaan. In 1948 is uit een combina
tie van Nederlands kapitaal met de
Franse Buil Maatschappij (zes fa
brieken in Frankrijk met 6000 perso
neelsleden) de basis gelegd voor de
Nederlandse n.v. Dit deelde de presi
dent-directeur de heer J. Callies mee.
„Een dergelijk centrum is niet slechts
bedoeld om bij te dragen tot de op
lossing van comptabele en weten
schappelijke problemen maar het zal
ook moeten worden ingeschakeld bij
onderzoekingen, die zo vele geleer
den verrichten om het menselijk lij
den te verzachten. In Parijs heeft het
Bull-centrum de hypotheses van prof.
Denoix inzake de kanker kunnen be
vestigen en in de strijd tegen deze
ziekte een waardevol aandeel kun
nen leveren", aldus de heer Callies.
Mej. mr. M. Meurs treedt
in het huwelijk.
Mej. .mr. M. Meurs, particulier se
cretaresse van H.K.H. Prinses Bea
trix, zal zaterdag 5 juli a.s. te Hil
versum in het huwelijk treden met
mr. N. Scholtens.
Mr. N. Scholtens vervult sinds twee
jaar zijn dienstplicht als officier der
huzaren te Oirschot. Hij is een zoon
van prof. J. E. Scholtens, hoogleraar
in het Romeins recht aan de univer
siteit te Witwatersrand in Zuid-Afri
ka. Prof. Scholtens zal morgen met
zijn echtgenote naar Europa vertrek
ken. Hij zal het huwelijk van zijn
zoon bijwonen en deelnemen aan bij
eenkomsten van juristen te Keulen
en Brussel.
VERWACHT.
W EINIG ZON
Veel bewolking met plaatselijk enige
regen of motregen. Overwegend ma
tige wind tussen zuid en west. De
zelfde middagtemperaturen als gis
teren of iets lagere.
VERWACHTING VOOR DE
ZEEUWSE STRANDEN.
(Van ónze weerkundige medewerker).
Vandaag weinig of geen zon en nog
enige regen. Te koel. Middagtempe
raturen 14 h 15 graden Celsius. Ma
tige wind tussen zuid en west.
Vooruitzichten: een depressie pas
seert vanuit de Noordzee en wordt
gevolgd door opklaringen en koel
weer.
