Bestuurd ruimteschip voor tocht
rond de maan in 1965
Karei Doorman weer in de vaart
EXPOSITIE BEELDHOUWWERKEN
IN PARK S0NSBEEK GEOPEND
BIJZONDER WAARBORGFONDS
VOOR DETAILHANDEL
ZATERDAG 14 JUNI 1958
PROV INC 1 A LI
ZEEUW 8 B COURANT.
Op de ontwikkeling van de plannen
voor dit schip wordt nog gewacht
Reis van 9 dagen.
Wellicht over zeven jaar zal een
man of een kleine groep mannen de
eerste reis rond de maan maken, al
dus zeggen de ruimtevaartoptimis
ten.
Dit is vroeger dan zelfs de meest
vooruitziende ruimtevaartexperts
nog een paar jaar geleden voor
speld hebben. Bovendien is deze
vervroeging niet het gevolg van de
een of andere ontdekking, die in de
tussentijd is gedaan. Zij is alleen 't
gevolg van het feit, dat men zorg
vuldiger is gaan nadenken over een
al vrij oud probleem. Zou men de
rakettenexperts vijf jaar geleden
gevraagd hebben naar de eerste
reis naar of rond de maan, dan zou
den zij hebben geantwoord, dat
aantal voorberei-
ondernomen dien-
eerst nog een
dende stappen
de te worden.
Eerst, zouden zij hebben geant
woord, hebben wij een bemand
ruimteschip nodig, dat in een baan
rond de aarde gebracht kan wor
den. Dan zullen we een ruimtesta
tion moeten bouwen. En daarna pas
kunnen we een reis rond de maan
maken.
Het eerste punt van deze opsom
ming is nog steeds een noodzaak.
Wij moeten een bestuurd schip heb
ben, dat een baan kan beschrijven.
Maar de reis rond *le maan let
wel: dit is iets heel anders dan een
landing op de maan behoeft niet
te wachten op de bouw van een
ruimtestation. Deze reis zou al
spoedig gemaakt kunnen worden
nadat het ruimteschin betrouwbaar
is geworden. Natuurlijk zou dit
ruimteschip in staat moeten zijn,
weer binnen te dringen in de atmos
feer rond onze aarde en veilig snel
heid te verliezen voor een landing
zonder daarbij door de wrijving met
de lucht te verbranden.
11,1 km per sec.
Hebben wij eenmaal zo'n schip, naar
schatting over een jaar of vijf, zes,
dan kunnen de plannen voor een reis
rond de maan worden gemaakt. La
ten we deze zaak eens zorgvuldig
en systematisch bekijken. Een ruim
teschip, dat in een baan rond de
aarde is gebracht, zal zich voortbe
wegen met een snelheid van 7,4
kilometer per seconde. De snelheid
zal wat lager zijn dan dit gemid
delde in het apogaeum het punt
van de baan, dat het verst is ver
wijderd van de aarde en wat ho
ger in het perigaeum daar waar
de baan het dichtst de aarde na
dert. Laten we eens aannemen, dat
het schip zich voortbeweegt met een
snelheid van 7.8 kilometer per secon
de in het perigaeum. Om snel ge
noeg te zijn voor het bereiken van
de maan, zou het schip zich moeten
voortbewegen met een snelheid van
11,1 kilometer per seconde. Dit be
tekent, dat het nog 3,3 kilometer
per seconde nodig heeft, wat juist
de snelheid is, die met een extra
rakettrap bereikt zou kunnen wor
den.
In de baan
Het probleem is dus geworden: hoe
brengen wij deze extra trap, volle
dig van brandstof voorzien, in de
baan. Dit zou op twee manieren ge
daan kunnen worden. Men zou een
complete, van brandstof voorziene
raket van de benodigde afmetingen
en kracht in een baan rond de aar
de kunnen brengen. Het bemande
ruimteschip zou dan dezelfde baan
kunnen gaan beschrijven en voor
zichtig zijn weg zoeken, tot het dicht
genoeg gekomen was bij de vooruit
gezonden raket. Deze procedure zou
men ook kunnen omkeren, waarbij
dus het bemande schip vooruit zou
gaan en daarna pas de maan-raket
zou worden' afgeschoten, waarbij
het aan het bemande schip zou moe
ten worden overgelaten, die extra
trap naar zich „toe te halen."
Het ruimteschip, dat nu van een
extra trap is voorzien, zou in het
perigaeum uit zijn baan kunnen bre
ken en zich in de richting van de
maan kunnen gaaii bewegen. De
richting zou zó gekozen moeten wor
den, dat de baan van de maan wordt
gekruist vóór dit hemellichaam. Een
soort voorrang dus. De aantrek
kingskracht van de maan zou heL
ruimteschip dan dus in een soort
lus om zich heen trekken en het
schip zou de baan van de maan op
nieuw aan de achterzijde kruisen,
als het alweer op weg is in de rich
ting van de aarde. En daarbij gaat
men dan van de gedachte uit, dat
tenslotte weer dezelfde baan als te
voren wordt verkregen rond de aar
de doch niet precies dezelfde.
Voor wij verder gaan het volgende:
De achtvormige reis rond maan en
aarde zou ongeveer negen dagen ver
gen. Tien dagen, als we enige re
serve nemen. Als het ruimteschip 'n
bemanning heeft van vijf, dan zou
het, inclusief de nodige voorraden
voedsel, dranken en zuurstof een
halve ton wegen. Hieruit blijkt, dat
de bevoorrading van zulk een ..trip"
niet een van de erootste problemen
is-
De terugreis
En nu de terugreis. De bedoeling
dat het ruimteschip niet weer pree
in zijn oorspronkelijke baan rond de
aarde terugkeert. De nieuwe baan
dient wat dichter bij de aarde te
liggen. Indien het perigaeum van
de oude baan juist buiten de atmos
feer lag, dan moet het perigaeum
van de nieuwe baan er even binnen
liggen. Dit betekent, dat het schip
weer de atmosfeer van onze aarde
zal binnendringen. Natuurlijk
het dan veel te snel zijn, om veilig
in de atmosfeer te blijven. De juis
te procedure voor de terugkeer op
do aarde werd reeds in 1925 beschre
ven door dr. Walter Hohmann. Het
schip zou zich door de buitenste
lagen van de atmosfeer dringen,
snelheid verliezen en warm worden.
Maar het zou nog snelheid genoeg
moeten bezitten om de atmosfeer
weer te verlaten en daarbuiten, in
de „ruimte" af te koelen. Negentig
minuten later zou het opnieuw een
„duik" in de atmosfeer nemen,
snleheid verliezen en opnieuw weer
de ruimte kiezen. Nadat zich dit
vier of vijf keer herhaald heeft, zou
de snelheid zodanig gereduceerd zijn,
dat het schip veilig in de atmosfeer
kan blijven en zou kunnen landen.
Gedurende elk van deze aanrakingen
met de atmosfeer zou de bemanning
bloot staan aan een vertraging, die
weliswaar niet zeer krachtig is, maar
die tot twintig minuten kan dui-en.
Mensen zijn reeds aan dergelijke
vertragingen blootgesteld geweest.
Wat we dus nodig hebben is dé ont
wikkeling van een bestuurbaar ruim
teschip, dat in een baan rond de
aarde gebracht kan worden. Dit
staat echter reeds op het program
ma en daarom is een eerste reis
rond de maan een gebeurtenis, die
wij durven te voorspellen.
(Copyright 1958, R.D.P. Chicago
Sun Times).
„Centrum" over
burgerlijk pensioenfonds.
Bij het centrum voor staatkundige
vorming van de katholieke volks
partij is een rapport over het tekort
in het algeraeeen burgerlijk pensioen
fonds verschenen, dat is opgesteld
door een commissie onder voorzitter
schap van prof. dr. C. Scheffer te Til
burg. Een van de belangrijkste oor
zaken van het tekort noemt het rap
port het in de rijkspensioenregeling
opgenomen eindloonsysteem, dat in
perioden van loonronden, verband
houdend met de koopkrachtdaling
van hel^ ruilmiddel, tot pensioenbe
talingen van onvoorziene hoogte
noopt, waarmede bij de actuariële
berekeningen in het verleden geen
rekening kon worden gehouden.
AAN ENGELSE KUST
Aanlegplaatsen voor
supertankschepen.
De Shell Refining Co. zal in samen
werking met de havenautoriteiten van
het gebied van de Mersey een belang
rijk project uitvoeren voor de behan
deling van supertankschepen
Transmere aan de Mersey, ongeveer
15 kilometer ten noordwesten van de
olieraffinaderij van Stanlow
Het
grot
dan omva^ de bouw van twee
drijvende steigers, die elk lig
plaats zullen bieden aan een volledif
upertankschip van maximaal
65.000 dwt. Men is reeds met de uit
voering van het plan begonnen.
(Advertentie)
Aan U de keus op welke wijze' U
Molenaar's Kindermeel
wilt klaar maken
Nieuwe Duitse lening
aan de Wereldbank.
De Wereldbank heeft bekendgemaakt
dat een regeling is getroffen die
voorziet in een aanvullende lening
van dé Deutsche Bundesbank tot een
bedrag van 115 miljoen dollar.
Van deze som zal 40 miljoen dollar
een looptijd hebben van drie jaar te
gen procent rente en zal dienen
ter vervanging van een vroegere le
ning van gelijk bedrag die op 11 juli
zal vervallen. De overige 75 miljoen
dojlar vormen een nieuwe lening,
eveneens met een rentevoet van 2%
procent, waarvan in de eerstvolgen
de drie jaren elk jaar 25 miljoen
dollar zal worden afgelost.
Door deze nieuwe overeenkomst is
sedert medio 1957 in totaal 250 mil-
ioen dollar door de Bundesbank aan
leningen aan de Wereldbank ver
strekt.
Conservatieven behielden
parlementszetel.
De conservatieve partij heeft bij een
tussentijdse verkiezing te Weston-
Super-Mare haar parlementszetel be
houden, maar haar stemmenmeerder-
heid is kleiner geworden.
De conservatieve kandidaat kreeg
21.271 stemmen, die van Labour
11.295 en de liberaal 10.588.
De conservatieve meerderheid, thans
9.976 stemmen, was dr'o jaar geleden
11.082.
Kindje (IVï) bij
brand omgekomen
Donderdagnacht omstreeks kwart
voor één werd door voorbijgangers in
de ijs- en frituurzaak van de heer V.
G. aan de St.-Josephstraat 34 te Til
burg een felle brand ontdekt.
Bij een haastig ingesteld onderzoek
bleek dat het daar wonende echtpaar
afwezig was, maar dat hun twee kin
deren, jongens van 9 en 2% jaar, zich
boven in het brandende perceel be
vonden.
Dank zij het kordate optreden van de
heer Meulenbroek kon het knaapje
van negen gered worden. Het andere
kind kwam echter jammerlijk in de
vlammen om.
Door de haast waarmee het reddings
werk werd uitgevoerd, bleven de deu
ren en ramen openstaan, zodat het
vuur, dat in de aanwezige vetten
voedsel vond, zich met grote snelheid
over de overige verdiepingen ver
spreidde. Het kleintje van 2% jaar
kon men daardoor niet meer bereiken.
Door het krachtig ingrijpen van de
brandweer kon het vuur beperkt blij
ven tot de frituurzaak, die echter ge
heel uitbrandde. Omtrent de oorzaak
tast men vooralsnog in het duister.
Tien miljoenste bezoeker
van de EXPO.
Donderdagochtend heeft zich de tien
miljoenste bezoeker van de wereld
tentoonstelling gemeld. Het was de
Amerikaanse mevrouw Dorothy
Thrash uit Hotsprings (Arkansas),
die in gezelschap was van haar echt
genoot.
Neger, die 7,50 roofde,
ter dood veroordeeld.
Het opperste gerechtshof van de
staat Alabama heeft geen redenen
gevonden om de veroordeling van
Jimmy Wilson te herzien, en derhalve
zal deze neger wegens beroving van
een blanke vrouw op 5 september '57
op de electrische stoel in de gevan
genis van Kilby sterven tenzij
gouverneur Folsom van Alabama
tussenbeide komt.
Een mevrouw, Estelle Barker, had
Wilson aangeklaagd wegens beroving
en poging tot verkrachting op 27 juli
van het vorig jaar. De poging tot
verkrachting is nog: niet bewezen ge
oordeeld, voor de beroving is Wilson
ter dood veroordeeld.
Het geroofde bedrag was slechts 1
dollar ep 95 cents, ongeveer 7,50
Nederlands geld.
De grote prijs voor letterkunde van
de „Academie Fransaise" is donderdag
toegekend aan Jules Roy. De prijs, die
500.000 frank bedraagt, bekroont het ge
hele oeuvre van deze schrijver. De ro
manprijs van de academie is toegekend
aan Henxi Queffelec voor zijn boek „Un
rpyaume sous la mer".
DOOR MR. R. G. A. HOPPENER
Beroemde scheppingen in
Arnhem bijeengebracht
„De behoefte om overal in den lande
blijvende tekens te plaatsen, welke
de herinnering levend houden aan het
leed, dat de bezetter over onze natie
bracht, aan het verzet en aan de eens
gezindheid die hij opriep en aan de
herrijzing uit de ruines die hij ach
terliet, is zonder twijfel oorzaak ge
weest, dat voor de beeldhouwkunst
allerwegen, ook in ons land, een zeer
grote belangstelling ging ontstaan".
Dit zei mr. R. G. A. Hoppener, staats
secretaris van onderwijs, kunsten en
wetenschappen vrijdag, toen hij
de internationale tentoonstelling van
beeldhouwwerken in het park Sons-
beek te Arnhem officieel opende.
De staatssecretaris roemde het initia
tief en de doortastendheid van zowel
het gemeentebestuur van Arnhem als
van de burgerij, die Arnhem, hoe
zwaar ook getrofen in 1944, glorievol
DOOR SAMENWERKING
Staatssecretaris heeft
bestuur geïnstalleerd.
Gistermiddag heeft de staatssecreta
ris van economische zaken, dr. G. M.
J. Veldkamp het bestuur van het bij
zonder waarborgfonds voor de de
tailhandel geïnstalleerd. Dit fonds is
tot stand gekomen door samenwer
king tussen vier middenstandsbon
den, het hoofdbedrijfschap detailhan
del en de betrokken werknemersor
ganisaties, welke laatste door drie
leden in het bestuur van de stichting
zijn vertegenwoordigd.
Er is thans, ondanks pessimistische
geluiden zo zei dr. Veldkamp o.m.,
een niet onbevredigend aantal bran
chefondsen tot stand gekomen. Hij
noemde fondsen voor het kruideniers-
bedrijf, de detailhandel in aardappe
len, groenten en fruit, de textielde-
tailhandel, de detailhandel in gedes-
t«eerde dranken, het rijwiel- en ge
motoriseerd rijwielbedrijf, het mclk-
detailhandelsbedrijf en het bakkers
bedrijf.
Ook voor het slagersbedrijf is de op
richting van een waarborgfonds op
handen, terwijl er plannen bestaan
voor het meubileringsbedrijf, het
banketbakkersbedrijf en het horeca
bedrijf.
De staatssecretaris merkte hierbij op,
dat de moeilijkheden ten aanzien
van de kapitaalsvoorziening voor de
fondsen zeer groot zijn.
Ter gelegenheid van de installatie
van het bestuur van de stichting bij
zonder waarborgfonds voor de detail
handel, heeft de voorzitter van het
hoofdbedrijfschap voor de detailhan
del, de heer W. H. Neefjes een be
schouwing gehouden over de econo
mische expansie van de detailhandel
en de daarmee samenhangende finan
cieringsproblemen.
Na een korte toegelichte opsom
ming van de financieringsmoge
lijkheden die de detailhandel ter
beschikking heeft, concludeerde de
voorzitter van het hoofdbedrijfs
schap voor de detailhandel dat,
wanneer men de toestand in zijn
geheel overschouwt, enerzijds een
kwasi-revolutionaire ontwikkeling
in de detailhandel, die onverbidde
lijke financiële eisen stelt, te zien
is, en anderzijds het falen van de
normale financieringsmiddelen.
11.000ste schip kwam
Nieuwe Waterweg binnen.
Het 11.000ste schip van dit jaar is
gister de Nieuwe Waterweg binnen
gevaren. Het was het 2415 D.r.t. me
tende Portugese schip „Lagoa", dat
met stukgoederen van Antwerpen
kwam en ligplaats heeft genom^ 'n
de Merwehaven. Vorig jaar kwam
het 11.00ste schip op 6 juni binnen.
Je „Karei Doorman" zal ver-
lieuwd in de vaart komen; er zijn
alrijke verbeteringen aange
bracht... o.a. is het vliegdek ver
breed, wat zeer urgent was (de
vliegtuigen, welke een verkeerde
landing maken, kunnen nu even
tueel doorstarten zonder de ge
parkeerde machines te beschadi
gen) en de radartoren heeft een
uitbreiding ondergaan.
hebben doen herrijzen in nieuwe
kracht. De stichting Sonsbeek heeft
met haar eerste expositie in 1949
stimulerend gewerkt en geleid tot
verschillende gemeentelijke initiatie
ven in den lande om in de zomer
maanden in parken, op pleinen en
in stadskernen exposities van beelden
te houden, zo b.v. op de Keukenhof,
waar beeldhouwwerken tussen de
bloemen een plaats vinden.
Mr. Hoppener deelde mede, dat de
beeldhouwers in ons land zich wel
eens hebben afgevraagd of en hoe
deze veelvuldigheid van exposities
zou kunnen worden gecontinueerd,
zonder het peil te schaden, en hij
zeide het een wijs besluit van de
stichting Sonsbeek '49 te achten om
haar internationale exposities te be
perken tot eenmaal in de drie jaar.
Hij vroeg zich zelfs af of het moge
lijk zal zijn elke drie jaar een ten
toonstelling van zulk een omvang en
van zulk een niveau te houden.
Men moet wel bijzonder grote
waardering hebben voor het be
stuur van de stichting, dat als
steeds weer talrijke moeilijkheden
heeft moeten overwinnen om tot
een zo goed resultaat te komen,
aldus de heer Hoppener. Hij zeide,
dat Sonsbeek in Nederland en in
de omringende landen een begrip
is geworden. Behalve uit ons land
zijn er scheppingen aanwezig van
wereldberoemde kunstenaars uit
negen landen. Spreker juichte het
toe, dat men zich niet tot deze
„groten" heeft beperkt, doch ook
daarbuiten heeft gezocht naar
werk van kwaliteit.
Hongaarse vluchtelingen-
Nederlandse vaklieden.
Een twintigtal Hongaarse vluchte
lingen zal op 1, 2 en 3 juli te Utrecht
examen doen voor het Nederlandse
vakdiploma voor automonteur, uit
gaande van de stichting V.A.M.
Deze Hongaarse automonteurs zullen
anderhalve dag in demetaaltechni-
sche vakken (bank- en plaatwerken
en autogeen lassen) aan de tand wor
den gevoeld. Daarna zullen zij nog
anderhalve dag resp. in montage van
motoren, onderstellen en de elektri
sche installatie van automobielen
worden geëxamineerd.
Naar mening van de instructeurs van
de stichting vakypleiding V.AAI. zijn
de meeste Hongaarse kandidaten goe
de leerlingen, die zich het (techni
sche) taalgebruik uitstekend eigen
hebben gemaakt.
Na het behalen van het Nederlandse
diploma zullen deze Hongaarse mon
teurs dezelfde positie innemen als de
Nederlandse gediplomeerde monteurs.
Luchtvaartpionier Marinus
van Meel overleden.
De luchtvaartpionier Marinus van
Meel Is donderdagmiddag besloten
overleden. Hij werd dood in zijn bad
aangetroffen. De heer Van Meel is
77 jaar geworden.
Marinus van Meel, op 28 november
1880 geboren, kreeg in juni 1911 het
brevet van vlieger.
Het jaar 1911 was voor onze militai
re luchtvaart van belang, omdat toen
voor het eerst vliegtuigen deelnamen
aan de grote manoeuvres, die in sep
tember in de Betuwe werden gehou
den. Van Meel was één der militaire
vliegers, die zich bij verscheidene
vluchten toen zeer onderscheidde. Hij
werd deswege benoemd tot Officier
in de Orde van Oranje-Nassau.
Marinus van Meel was ook vooral
bekend door het door hem in 1912
gebouwde vliegtuig „De Brik",
een watervliegtuig waarmede hij
demonstraties gaf, o.m. op de
Waal te Tiel. Bij het voorvliegen
van dit toestel te Rotterdam, ei age
tijd later, werd het toestel ver
nield.
In 1956 kreeg Marinus van Meel de
Gouden Vink van de militaire lucht
vaart uit handen van de chef lucht
machtstaf, luitenant-generaal waar
nemer A. Baretta,
