ithulling en van Schokkende onl generaal Urquhart in „Arnhem" Geen Duitse raketten-experts in Rusland toen Spoetnik ontstond „VELOCIPEDISTEN BOND" IS MODERN BEDRIJF GEWORDEN Geef vader een Gillette PRE-ADVIES VAN DIV0SA OVER ONVOLLEDIGE GEZIN .VRIJDAG 6 JUNI 1958 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT. 7 WAAROM SLAG OM ARNHEMMISLUKTE „Veldmaarschalk Montgomery heeft plan te lichtvaardig beoordeeld" (Van een speciale verslaggever). Vandaag zal generaal-majoor Robert E. Urquhart, bevelhebber van de tienduizenden Britse en Poolse parachutisten, die in sep tember 1944 slag om de Rijnbrug bij Arnhem leverden wéér in de Gelderse hoofdstad zijn. Hij zal er vele vertrouwden ontmoe ten uit die benarde septemberdagen. Vanmiddag om vier uur is er immers in het stadhuis een plechtige samenkomst, waar de Britse uitgever Kassei Ltd. generaal-majoor Urquhart het eerste exemplaar zal overhandigen van diens boek „Arnhem". Op zijn beurt zal de generaal vervolgens het luxe-exemplaar van deze uitgave overhandigen aan minister Staf en de burgemeesters van Arnhem en Renkum. Dit rijk met foto's en tabellen verluchte boek, waarvan begin september ook een Nederlandse vertaling zal verschijnen bij A. W. Sijthoff te Leiden, onthulde het ontstellende feit, dat de operatie „Market Garden" van het begin af tot mislukking ge doemd was omdat teveel Britse instanties faalden. Onverbloemd zegt de voormalige bevelhebber van de befaamde Airborne divi sie, dat veldmaarschalk Montgomery, de ontwerper van het plan, de operatie te lichtvaardig beoordeeld heeft. morgen hebben we destijds'het door de Duitsers ontruimde hotel „De Ta felberg" als hospitaal ingericht. Ook vijf Duitsers hebben we nog ver pleegd. Dat is naderhand ons behoud geweest, toen we na de strijd be schuldigd werden- van hulpverlening de vijand.-Dr. Van Maanen wei- Ook de officieren van de Britse inlich tingendienst faalden door in hun blind optimisme de waarschuwingen van de Nederlandse ondergronders te ver waarlozen, de R.A.P. had een over dreven respect voor het Duitse af weergeschut, de verbindingsdiensten van het luchtlandingskorps schoten schromelijk tekort en grondtroepen, die door de corridor vanuit het zuiden oprukten, zijn te traag en te laks geweest. Door dit alles is het de Duitsers mo gelijk geweest hun pantserdivisie „Fundberg" als een barrière van staal tussen de paratroepen en de ge allieerde landlegers te schuiven, waar door Urquhart na negen dagen vech ten ook gedwongen werd het veld te ruimen. Van de tienduizend man, die bij de operatie waren ingezet, kwa men er 2163 terug. Meer dan 1200 vonden de dood. De overigen raakten gewond, werden gevangen genomen of doken onder. Dezer dagen hebben we een bezoek gebracht aan het strijdtoneel uit die septemberdagen van 1944. „Ga eens praten met dr. G. H. O. van Maanen in Oosterbeek", had men ons geadviseerd. „Hij heeft ongelooflijke prestaties geleverd als leider van het inderhaast als noodhospitaal inge richte hotel „De Tafelberg". Tachtig fewonde burgers en zo'n anderhalf tweeduizend gewonde militairen hééft hij met kleine staf in die paar oorlogsdagen als patiënt te verwer ken gekregen. Dag en nacht bleef men in touw". Dr. G. H. O. van Maanen, thans een goede zestiger, die het lang zamerhand tijd vindt om het wat kalmer aan te gaan doen, wenste echter niet te praten. De na-oor- logse tijd is wat teleurstellend voor hem geweest. Mensen, die weinig of niets presteerden, toen de nood zo hoog gestegen was, gingen met eerbewijzen strijken, die ze niet verdiend hadden, ter- wij zij, die wel hun plicht deden, werden vergeten. „Zoek P.T.T.-man J. W. Donderwin- kel maar eens op", adviseerde hij ons. „Nog geen officieel bedankje heeft hij ooit gehad, laat staan enige onder scheiding. voor wat hij als e.h.b.o.-er heeft gedaan in die tijd. Ik heb er een assistent aan gehad, die met geen goud te betalen was geweest". TELEURSTELLING. P.T.T.-man Donderwinkel, een wat gezette vijftiger, die gedurende die tien dagen strijd geen bed heeft ge zien, werd de herinnering aan die tijd bijna weer te machtig. „In een halve Vier maal achter elkaar werd deze nieuwe Engelse reddingboot met be hulp van een kraan omgekeerd; iede re keer richtte het scheepje zich bin- ties zes of zeven seconden weer op; een fraai voorbeeld van de perfectie van het moderne reddingmateriaal, waarover de redders van schipbreu kelingen tegenwoordig beschikken. De negen ton grote reddingboot, die 30.000 gulden kost, is bestemd voor een van de reddingstations aan de Engelse kust. gerde zich tegen deze aantijging te verdedigen, toen we met de handen omhoog tegen de muur waren gezet. Ik heb ze het verteld. Het heeft ons het leven gered, want ze gingen die mededeling onderzoeken en moesten de juistheid ervan erkennen". „Hebt U officieel wel eens een be dankje gehad voor wat U in die barre tijd hebt gedaan?" „Geen kwestie van. Noch van Neder landse, noch van Engelse zijde heb ik MONTGOMERY te lichtvaardig ooit iets gehoord. Wel zijn er Arn hemse Rode Kruis-niensen gedeco reerd, die het brandpunt van de strijd. Oosterbeek, nooit hebben gezien. Al leen dr. Van Maanen heeft een deco ratie. Hij heeft hem aanvankelijk ge weigerd, omdat hij meende, dat alles of niemand onderscheiden moest worden. Later heeft hij hem op ons aandringen geaccepteerd. Hij zwichtte voor het argument, dat er een groepsonderscheiding in gezien kon worden". Op dit ogenblik schijnen er hier in Oosterbeek mensen aan het werk te zijn om te bereiken, dat dr. Van Maanen tenminste ver goeding krijgt voor wat hij aan eigen materiaal voor duizenden guldens beschikbaar stelde. Veer tien jaar dus na dato. A.N.W.B. 75 JAAR Jubileum wordt eenvoudig gevierd op 13 en 14 juni De Koninklijke Nederlandse Toeris tenbond A.N.W.B. wordt op 1 juli 75 jaar oud. Opgericht als een „strijd organisatie ter bescherming van de belangen der toen veelal nog levens gevaarlijk geachte „velocipedisten", is hij thans een in de wereld unieke toeristenbond van automobilisten, mo torrijders, wielrijders, wandelaars, kampeerders, watersportliefhebbers, en zelfs zweef- en sportvliegers met 400.000 leden. De viering van de 75-ste verjaardag van de Kon. Ned. Toeristenbond A.N. W.B. zal op 13 juni a.s. met een re ceptie in de Witte Sociëteit in Den Haag voor autoriteiten en bevriende relaties plaatsvinden. De dag daarop zal de algemene vergadering worden gehouden. De viering is daarom zo eenvoudig omdat de bond op het ogen blik de financiële krachttoer uithaalt een groot nieuw eigen pand neer te zetten inplaats van de thans ruim 20 Haagse panden, waarin de cen trale diensten zo goed en zo kwaad als het gaat met ongeveer 1000 man personeel worden verricht. Het nieu we gebouw is ingericht op grotere doelmatigheid tegen geringere kosten van het bondswerk. De A.N.W.B., oorspronkelijk „Het Nederlandsch Velocipedisten Bond" is uil een sDorliéve ont moeting van leden ener Haagse fietsclub „De Ooievaar" en de „Haarlemse Velocipedeclub" te Bennebroek geboren. Men besprak bij deze ontmoeting de belemme ringen en moeilijkheden, die aan het fietsen in de weg werd gelegd en besloot een vergadering te Utrecht bijeen te roepen. Daar werd „De Bond" opgericht om hét fietsen populair te maken en het toeren in Nederland te bevorde ren en uit te breiden. In 1885 ver anderde de naam in „A.N.W.B." met in 1898 de toevoeging „Toe ristenbond voor Nederland". De fiets, die weldra als vervoermid del, meer dan als sportief voertuig werd beschouwd, werd opgevolgd door auto en motorfiets. Na de oor log was de groei van de bond even onstuiming als de groei van het weg verkeer zelve. De wegenwacht func tioneert in oktober met een korps van ruim 200 man op 2600 km reeds weer twaalf-en-een-half jaar voor ruim een kwart miljoen leden en alle buitenlanders. In 1957 werd ruim een kwart-miljoen kampeerdocumenten uitgegeven, een kleine 100.000 reis- scheerapparaat, met 2 Blauwe Gillette mesjes, verpakt in een fleurige plastic sigarettenkoker. Hij heeft er jaren plezier van en hij voelt zich elke dag schoon en fris als hij zich scheert met water, zeep en Blauwe Gillette. Verkiezingscampagne in Portugal beëindigd e verkiezingscampagne in Portugal, heftigste beweging in het politieke leven sinds Salazar dertig jaar gele den aan de macht kwam, is besloten. De presidentsverkiezingen worden zondag 8 juni gehouden. De twee kandidaten zijn de ministers van ma rine vice-admiraal Americo Thomas, die wordt gesteund door de Nationale unie van Salazar en de onafhankelijke directeur van de burgerluchtvaart, Humberto Delgado. Talrijke malen is het tot botsingen gekomen tussen politie en aanhan gers van Delgado. Honderden men sen liepen verwondingen op, onder wie enkelen kogelwonden. Men geeft de onafhankelijke kandi daat weinig kans tegen Thomas, die het machtige reeds dertig jaar goed functionerende apparaat van de Na tionale unie achter zich heeft. Verhuizer eigende zich erfenis van leraar toe De Amsterdamse recherche heeft de verhuizer H. gearresteerd in wiens huis een bedrag van 87.000 werd gevonden, afkomstig van de erfenis van de 69-jarige feraar Frans A. R. De leraar, die aan het Oosterpark woonde, overleed vorig jaar op twee de kerstdag. Bij een onderzoek van een notaris kwam aan het licht dat van de 90.000, die A. R. bezat, niets meer te vinden was. Wel werd in het huis een lijstje gevonden met de num mers van de bankbiljetten. Een dezer dagen kwam de zoon van de verhuizer in opdracht van zijn va"9er op het postkantoor in de Bor- gerstraat een briefje van duizend gulden wisselen, dat afkomstig bleek uit de bewuste nalatenschap. De verhuizer zou vorige maand bij het ontruimen van het huis van A. R. in diens bureau het bedrag hebben ge vonden. De man is opgesloten in het bureau Linnaeusstraat. Tornado in Amerika eist twintig mensenlevens Tengevolge van Tornado's die de Amerikaanse staat Wisconsin teister den zijn twintig mensen om het leven gekomen en meer dan tweehonderd gewond. Men vreest dat het dodental tot dertig zal stijgen. Het zwaarst werd Dunn County ge troffen. In de plaatsjes Knapp, Wil son, Downing, Spring Valley en Woodville vielen talrijke gewonden en werd zware materiële schade aan gericht. In Eau Claire zijn veertig gewonden in de twee ziekenhuizen van het stadje opgenomen, in Menomonie dertig. In het bijzonder alleenstaande boe renbedrijven hebben zware schade opgelopen. Slannen gemaakt en werden ruim 65.000 reisdocumenten afgegeven. De A.N.W.B. is thans een modern „bedrijf", dat zich van de beste tech nische hulpmiddelen bedient. De cen tralisering van het hoofdkantoor moet het sluitstuk van de onstuimige groei worden. De vereniging heeft tal van bijkantoren in het hele land. De afdeling wegen-ver keer en ook de juridische dienst zijn de groei van het verkeer en de verkeerswetgeving meegeëvolueerd en worden, ook door de overheden, veelvuldig geraad pleegd. Anderzijds beijveren deze diensten zich om, waar nodig, verbe teringen te propageren, daarbij de kritiek niet schuwend. SCHRIJNENDE EENZAAMHEID.... Nederland telt 40.000 gescheiden vrouwen Reeds de bijzondere eenzaamheid van de moderne mens doet de onvolle digheid van het gezin te schrijnender ervaren, zo wordt opgemerkt in de inleiding tot een pre-advies van de vereniging van directeuren van over heidsorganen voor sociale arbeid (Dl VOSA), dat handelt over het onvol ledige gezin. In het pre-advies zelf wordt er dan even later op gewezen, dat de voort schrijdende cultuur-ontwikkeling heeft gemaakt, dat het gezin ge- isoleerder van de maatschappij is ko men te staan, uit de beslotenheid van het ruimere familieverband is getre den en daardoor tegelijkertijd be paalde functies aan de maatschappij heeft moeten afstaan en zwaardere functies naar binnen heeft gekregen. Het eerste deel van het pre-advies, een sociologische verkenning van het onvolledige gezin door mevrouw dr. F. T. DiemerLindeboom stelt, na de opmerking over de plaats van het ge zin in de samenleving van nu, vast, dat het volledige gezin in een moei lijke en verzwaarde opvoedingsposi tie verkeert. Sprekend over het gezin, dat onvolledig is geworden door een EXCUUSGAAT NIET OP: Vele geleerden keerden terug en houden lezingen in Westen Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog zo wil de legende het ten minste nam het Rode Leger alle Duitse raketten-experts gevangen en zette hen aan het werk, waaruit nu Spoetnik no. 1 en no. 2 en nog een heleboel andere dingen verklaard kunnen worden. Voor vele Amerikanen is dit een graag gehoorde legende waarbij ze zich minder diep in de put voelen omdat het tenslotte niet de Russen waren, die al die spectaculaire dingen maakten, maar Duitse geleerden in hun dienst. En Duitsland is immers het land, dat geleerden voortbrengtIn werkelijkheid hebben de meeste Duitse raket-geleerden nooit het Rode Leger gezien behalve in een film of op de televisie. De meesten werden naar de Verenigde Staten overgebracht of gingen daar uit vrije wil heen. En van degenen, die naar Rusland werden overgebracht, was er geen een meer daar, toen de eerste Spoetnik werd gelanceerd. Ze waren allen een paar jaar eerder naar huis teruggezonden. Maar laten we bij het begin beginnen. Tegen het einde van de oorlog waren er in Duitsland verschillende centra voor raketten-onderzoek. Een klein centrum van de Duitse marine was gelegen bij Danzig. Het had als op dracht marine-torpedo's te ontwikke- door Willy Ley len met raketvoortstuwing. Ik weet niet, of dit werk met succes werd bekroond ik twijfel er aan maar ik weet zeker, dat de man, die met dit onderzoek was belast, Rolf En gel, niet door de Russen gevangen werd genomen. Jarenlang werkte hij inEgypte. En op dit ogenblik is hij terug in de Bondsrepubliek. Een tweede groep deed onderzoekin gen voor de industrie en had achter zich de BMW (Bayerische Motoren Werk)-fabrieken in West Duitsland. Het Rode Leger kwam nooit zo wes telijk. Een van de leidende figuren, Heinz Gartmann, werd naar de V.S. overgebracht, bleef daar enkele maanden en is sindsdien terug in Duitsland. Er waren ongetwijfeld kleinere groe pen werkzaam in vliegtuig- en spring stoffenfabrieken, maar de belang rijkste groep was die van het onder zoekscentrum van het Duitse leger in Peenemünde. Het hoofd daarvan was generaal Dornberger. die nu bij Bell Aircraft werkt. En de wetenschappe lijke leider was dr. Wernher von Braun, die in de Verenigde Staten vertoeft. Dit hele centrum, met staf en al, gaf zich over aan het Derde Amerikaan se Leger. Wel echter namen de Russen een aantal bedrijfsingenieurs gevangen. Zij werden naar Rusland overge bracht en daarna kwam uit Duits land het verhaal, dat de Russen „zeer vele belangrijke Duitse raket-ex perts" hadden gevangen genomen. De waarheid gebiedt te zeggen, dat dit verhaal hoogsty/aarschijnlijk voor een groot deel het gevolg is van een fout bij het vertalen. De Russen namen namelijk een aantal experts op het gebied van straal-aandrijving gevangen. Zowel het Russisch als het Duits heeft een woord, dat zowel straal- als raketaandrijving betekent. Het Duitse woord in kwestie is Strahlantrieb, de Russische woorden zijn Reaktinaya Dvishenniya. De man, die het eerste bericht hierover schreef, heeft waarschijnlijk niet ge weten, hoe hij het moest vertalen. Van de Duitsers, die door de Russen gevangen werden genomen, was de belangrijkste vermoedelijk Helmut Groettrup. Hij en anderen werden met hun gezinnen overgebracht naar een eiland in de rivier. Daar werden zij in aparte huizen ondergebracht. De kinderen werden naar een speciaal voor hen opgericht schooltje ge stuurd en de mannen werden aan het werk gezet. Teruggekeerd.. Zond men hen naar Russische proef- terreinen voor raketten om daar te instrueren, te adviseren of te helpen? Nee, zij hadden hun eigen plaats, waar zij werkten. Liet men hen nu en dan naar een andere plaats vliegen, waar zij werden ondervraagd door Russische geleerden, militairen of vertegenwoordigers van de rege ring? Nee. Als een belangrijke Rus hen wenste te zien, kwam hij naar hen toe. Waren zij op de hoogte van wat de Russen voorbereidden of presteer den? Nee, natuurlijk niet, al zullen er wel als overal ter wereld lekken zijn geweest, zodat zij niet helemaal in het duister tastten. Werden zij bedreigd of op enigerlei wijze slecht behandeld Nee, Hoog stens waren nu en dan hun arbeidstij- falend huwelijk, wijst deze inleidster op de ongunstige predispoditie voor later van de kinderen, die hierdoor groeit. Nederland telt ongeveer 40.000 gescheiden vrouwen die, zo merkt de schrijfster o.m. op, er niet veel beter aan toe zijn dan de wedu wen. Het ergst is de situatie voor de verlaten vrouwen. Wat de wer king op de kinderen betreft, is de situatie in de onvolledige gezin nen door een falend huwelijk on gunstiger dan na het overlijden van één van de ouders. Het leven van de kinderen wordt hierdoor in tweeën gespleten met als gevolg vaak verkeerde opvattingen over het andere geslacht, huwelijk en gezin. Drs. C. van Raalte, sociaal psycho loog bij de gemeentelijke dienst voor sociale belangen in Den Haag, die hierna de psychologie van het onvol ledig gezin bespreekt, gaat ervan uit, dat de particuliere en sociale moei lijkheden in het onvolledige gezin gezien moeten worden tegen de ach tergrond van algemeen menselijke problemen, waarmee ook de leden van een normaal gezin te kampen hebben. Iedereen moet nu eenmaal streven naar het compromis tussen zijn im pulsen en de gedragsnormen die de samenleving stelt. MaaT de leden van onvolledige gezinnen kunnen proble men wel moeilijker verwerken, als gevolg van de bijzondere levenssitua tie. dan de leden van volledige gezin nen. De heer C. X. Jansma beschrijft daarna de taak van de gemeentelijke dienst voor sociale zaken voor het onvolledige gezin. De heer Jansma meent, dat er een beperking is in de overheidstaak voor het onvolledige gezin ten aanzien van probleemaspec ten, die niet behoren tot het stelsel van begrippen van waaruit een over heidsdienst nu eenmaal werken moet. Mej. L. Hijmans, gecommitteerde voor de ontwikkelingsgebieden van de gezinsdienst voor sociale zaken te Haarlem, beziet het probleem van het onvolledige gezin tenslotte vanuit de sfeer van het kerkelijke en particulie re initiatief. Om drie redenen ziet mej. Hijmans de grote betekenis van de bena vring van onvolledige gezin nen do" verschillende levens-be- schouweliike en maatschappelijke verbanden. In de eorstq plaats is er de preventie, zowel van het ontstaan van gezinsonvolledigheid door breuk in het gezin als van het bestaan van maatschappelijke nood bij verlies van één der ouders. Voorts wijst schrijfster op het be lang van veelzijdige relaties naar buiten van de leden van het onvol ledige gezin (het onvolledige gezin wordt over het algemeen nauwlet tend gadegeslagen door de omge ving, vooral wat de betrekkingen naar buiten, van een weduwe met mannelijke kennissen betreft). Tenslotte wijst mej. Hijmans op de behoeften van het georgani seerd maatschappelijk werk, dat een beroep mort kunnen doen op „solidariteitshulp vanuit de ge meenschap". den niet bepaald zoals een goede vak vereniging die zou wensen. Wat gebeurde er met hen? Tenslotte zo omstreeks 1953 of 1954 werden zij naar Oost-Duits- land teruggezonden. Zij hebben waar schijnlijk kans gezien, naar het wes ten uit te wijken. Zeker is, dat ver schillenden van hen thans in West- Duitsland zijn, waar zij lezingen hou den over hun ervaringen. Copyright 1958, Chicago Sun- Times-P.Z.C.)

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1958 | | pagina 7