VAN GOGH's laatste vriend Fotoboek „The Family of Man" in klein en goedkoop formaat Venhculk. BINNENKORT LOOPT DE POOL OP CHINESE SCHOENEN DINSDAG 27 MEI 1958 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT. 7 DE BAAS VAN DE WATERMOLEN Oom Piet bracht hem vogelnestjes (Van een speciale verslaggever) We staan tegenover de 85- jarige „oom Piet" (alias de heer P. G. J. van Hoorn), de baas van de Opwattese water molen, die met zjjn twee impo sante raderen van verschil lende grootte dé romantische blikvanger langs de weg Nue- nen-Eindhoven vormt. „Ik herinner me Vincent van Gogh met zijn rode baard en breedgerande hoed nog als de dag van gisteren... kjjk, dAAr... bij die stapel hout ginds, heeft hij gezeten om de molen te schil deren... Ik kan de plek nog op de halve meter aanwijzen^.* De levendige ogen onder de met zaagsel bestrooide pet '(de watermolen drijft naast de mo lenstenen van een gr aanmaal de- rij ook de machines van een houtzagerij aan, waar oom Piet nog dagelijks werkt) verraden zonder meer, dat het aangeduide „gisteren" hem nog scherp voor de geest staat. Het is, alsof deze bebaarde man, gekleed in manchester, de duim stok uit de achterbroekzak op en top zo'n karakteristiek schil dersmodel, dat een Vincent van Gogh had kunnen fascineren zelf een historische verschijning ls, die ergens thuis hoort in het won derlijke „toen" van 1883... Maar toen was Piet van Hoorn een schooljongetje van 10 jaar een jongetje, dat trots was op zijn vriendschap met „die rare schil der" die volgens de dorpelingen van Nuenen, „niet helemaal goed in 't hoofd was". Toegegeven: het was slechts een bescheiden vriendschap, die het kind voornamelijk uitte door het stipt uitvoeren van „bijzondere opdrachten" en Vincent van Gogh op zijn beurt met enkele waarde rende woorden. Maar hoe dan ook: de relatie verdiende toch in ieder opzicht de aanduiding „vriend schap". „Ik haalde voor hem vogelnest jes uit en ik was de enige, die 75 cent van hem kreeg, want zijn eigenlijke tarief was niet hoger dan twee kwartjes. Ik begreep hem volkomen.. en daarom mocht-ie mij zo bijzonder graag. Ms ik hem wat bracht, dan was 't mooi... heel mooi... snapt U compleet mogelijk. Met takjes, dingetjes, stukjes hout en veer- ties erbij en natuurlijk als het maar even kon met de eieren, ik snapte: die man moet dat schil deren en dan moet ik met wat «■oeds voor de dag komen. Als ik bij hem op z'n atelier kwam, lichtten zijn ogen... Je moest 'ns zien, hoe liefdevol hij zo'n nestje bekeek..." Oom Piet gaat op een bemoste boomstam zitten en af en toe moe ten we ons dicht naar hem toebui gen, omdat het geluid van de snerpende en puffende diesel-zaag machines rondom (men werkt hier niet uitsluitend met de water kracht van het uit België komen de riviertje de Dommel) zijn woorden overstemmen. Intussen plaatsen we de per soonlijke ervaringen van deze laat- sfce vriend van Vincent van Gogh want zo mogen we hem stellig noemen in ae lijst van de be kende feiten over de vermaarde schilder, waarbij het jaar 1883, toen hij in de pastorie van zijn va der te Nuenen toevlucht zocht, een dramatisch hoogtepunt vormt. Als ik bijv. met een wiele waalnestje bij hem kwam. kon het gebéuren, dat hij mij een kwartier lang niet op merkte... zo druk en ingespannen was hij bezig. Ik durfde dan geen geluid te maken en hield me maar wat achteraf. Als hij aan 't werk was, vergat hij de hele wereld... tja, ik had er natuurlijk evenmin als de anderen in de verste verte erg in, dat daar een onsterfelijk eente stond..." Het Nuenen van thans, waar veel schilders wonen, heeft een ander gezicht gekregen. De wereld van petroleumverlichting, piepende dorpspompen, laag neergehurkte boerenwoninkjes en krakende dorpskarren op modderige wegen, zoals Vincent deze gekend heeft, werd inmiddels een verre en vreemde herinnering... Slechts de watermolen bleef zichzelf en slechts oom Piet, die zo dikwijls naar de meester kwam kijken, wanneer deze ergens in het land aan het werk was de laatste man tevens, die zich nog de klank van Vincents stem herinnert, zijn gebaren, oogopslag en vele kleine persoonlijke details, die nu een maal karakteristiek voor een per soonlijkheid zijn slechts deze oom Piet voelt scherper dan welke historicus dan ook. wie en wat deze Vincent van Gogh was...' Natuurlijk: een enkele oudere Inwoner van Nuenen herinnert zich ook nog wel, hoe de schilder met ezel, doek en palet liep te slepen, maar daar blijft het dan ook bij. „Er was" (aldus oom Piet ver der) „altijd een onbeschrijfelijke wanorde op zn atelier. Hij had al les kris en kras op elkaar gesta peld... Als iets hem niet beviel, smeet hij het zo neer en je hoefde niet te denken, dat hij er dan later' nog eens aankwam. Dat was af val... mislukt. Hij was zo gauw met zichzelf ontevreden dat kon ik als kind reeds aan de trekken van zijn gezicht bij het werken zien. Na zijn dood heeft de koster al die rommel uit het atelier maar opgeruimd... in de hof opgestapeld en verbrand. Dit is een van de duurste vuurtjes geweest, m'heer, die ooit gestookt werden... dat kunt U mij gerust geloven..." Vele keren zag oom Piet Vin cent ook naar een geschikte plaats zoeken om een nieuw doek op te zetten; hij sprong dan bedrijvig heen en weer en markeerde soms een plek op de bodem, opdat hij deze de komende dag kon terug vinden. Menige boer dacht toen, dat hij een soort zinloze, groteske dans aan 't uitvoeren was, welk feit de „algemene indruk" over de schilder allerminst ten goede kwam „Maar hij was om de kluiten niet gek. Hij had evenveel gezond ver stand als jij en iken het was een fijn mens, dat kan Ik U be loven.'* p een keer was-ie hier in de buurt begonnen een oude wever te schilderen. Ik zag, op een gegeven moment werd boel ingepakt en zei hij, dat hij morgen wel terug zou komen. Hij liet het doek liggen... het was half klaar, maar hij is nooit meer ge weest. Het ding werd door de betrokken mensen ergens op zolder gegooid. Nou... en toen Van Gogh na zijn dood zo'n beetje op het toneel kwam, toen was er hier zo'n meis je, die dat ook allemaal meege maakt had en zei, dat 't schilderij wel eens geld waard zou kunnen zijn. Enfin, er werd een expert bijgehaald en die oordeelde: geen sprake van, dat is niet van Vin cent van Gogh... dat kan hoog stens van een leerling van hem zijn. Toen zei 't meisje: ga dan naar Piet van Hoorn die heeft 't ook gezien. Nou, die man kwam bij mij en ik zei: ik kan onder ede verklaren, zowaar als ik hier voor U zit, dat ik hem die wever eigenhandig heb zien schilderen. Het doek beviel hem niet... en hij zou de volgende dag teruggekomen zijn om het af te maken, maar hij is nooit meer geweest. Nou toen was 't voor elkaar: 't was dus wél een echte Vincent van Gogh. Die mensen kregen er 100 gulden voor en die waren daar erg blij mee, want die dachten, dat 't daarmee dik en dik betaald was. De Opwattese watermolen Nuenen. Ja, waar het doek nu uithangt, zou ik natuurlijk niet kunnen zeg- gen Oom Plet wil weer aan het M werk, want al dit gepraat is niet langer „verantwoord" Oom Piet tijdens een van zijn schaa se (en korte) rustpauzes... (Advertentie VoikaJt Mokka Sticks NIEUW: Croquante wafel- staaQes met een pittige crèmevulling, in een char mante verpakking. Prys 85 cent VERPAKTE BISCUITSdie zijn heerlijk! Zuidafrikaner wordt in ons land geopereerd De negenjarige Ben Stapersma, een Zuidafrikaanse jongen van Neder landse afkomst, is vrijdag per vlieg tuig uit Johannesburg naar Neder land vertrokken, in de hoop dat een ingreep van een bekende Nederlandse, chirurg hem van twee klompvoeten zal afhelpen. Ben's vader is 32 jaar geleden uit Nederland naar Durban getrokken. Men heeft in Zuid-Afrika vergeefs gepoogd de jongen van zijn euvel af te helpen. Ben Stapersma zal in Utrecht door de orthopedische chirurg dr. E. H. la Chapelle worden behandeld. Hij wordt in het Academisch ziekenhuis te Utrecht opgenomen. Daar Ben's vader geen vermogend man is, zullen er geen kosten aan de behandeling zijn verbonden. P.C.W.G. in P.v.d.A. hield conferentie over bewapening. De Prot. chr. Werkgemeenschap in de Partij van. de Arbeid heeft in de afgelopen weken twee druk bezochte conferenties gehouden,gewijd aan het vraagstuk van de bewapening in het algemeen en dat van de atomaire in het bijzonder. Er bestond verschil van mening, dat door de in uiterst vriendschappelijke en partijgenootschappelijke geest ge voerde besprekingen niet kon worden weggenomen. De deelnemers aan de conferentie spraken de noodzakelijk heid uit het open gesprek voort te zetten. Ze legden nadrukkelijk vast, dat dit uiterst gecompliceerde vraag stuk de gehele socialistische bewe ging raakt en dat het gesprek, binnen de ruimte van en in verbondenheid met de Partij van de Arbeid moet en zal worden gevoerd. Peking is de laatste tijd bezocht door verscheidene handelsdelega ties uit de Sow jet-Unie, Polen en Roemenië. Zij waren verrast, toen goederenlijsten op tafel kwamen, meer vertoonden met de lijstn uite die geen enkele overeenstemming meer vertoonden met de lijsten uit vroeger jaren, die echter wel ken merkend waren voor de huidige economische positie van China. De Oosteuropese volksdemocratieën waren er tot dusverre aan gewend, in China een niet te verzadigen markt te vinden, waarop alle goederen afgezet konden worden. Het ls nog niet zo lang geleden, dat Chinese regerings delegaties de volksdemocratieën be reisden en zich traktoren voor hun collectieve boerderijen of complete fabrieksinstallaties lieten cadeau ge ven. Dat alles behoort nu tot het ver leden. China is mondig geworden en wenst dat te bewijzen. Polen bijvoorbeeld moest, teneinde de Chinese markt te kunnen behouden, besluiten zelf Chinese industriepro- dukten af te nemen. Reeds spoedig zal men in Polen Chinese radiotoestellen, verschillende elektronische produkten maar ook in toenemende mate ver- bruiksgoederen kunnen kopen. De clou zullen Chinese schoenen zijn, waar van er nog dit jaar tienduizend paar geleverd worden. De oorspronkelijke Chinese ex- portprodukten zoals tabak, zijde en bont komen steeds meer op de achtergrond. Zij zijn bestemd voor de export naar de kapitalis tische landen en moeten harde de viezen opbrengen. Engelse en Amerikaanse uitgaven Ook in de oorspronkelijke uit gave is het fotoboek The Family of Man een wereldsucces ge weest. Het is nu als pocketbook herdrukt: ruim 500 foto's uit 68 landen, met een hooggestemd voorwoord van de Amerikaanse volksdichter Carl Sandburg. The Family of Man laat ons de mens zien van alle leeftijden en alle huidskleuren in zijn bedrijvig heid van werken, spelen, eten, vrijen, opvoeden en sterven; in zijn opstandigheid, zijn misdrijf zijn dans, zijn honger, zijn ge loof, zijn oorlogen. De bijschrif ten zijn citaten uit het filoso fische en literaire cultuurgoed van de wereld. Ook wie enigs zins sceptisch tegenover die fa miliegedachte staat, zal geboeid worden door de veelzijdigheid van het fotomateriaal: schok kend, geestig, dwaas, uitgelaten, tragisch. Een uniek boekje, waarin sommige foto's door het verkleinen helaas wat hebben geleden. Onthullingen Wie wat bekomen wil van zo'n gro te familie en van de hoge idealen kan afzichtelijke werkelijkheid be studeren in Crime in America (Four Square Books, Londen). Het ia het verslag van senator Estes Kefauver over het onderzoek naar het Ameri kaanse bendewezen door een senaats commissie. Dat onderzoek is voor een groot deel voor de televisie ge houden en is dan ook door de gang sters zelve niet geheel ten onrechte „the show" genoemd. Nooit en ner gens ter wereld is zoveel vuil goed zo publiekelijk gewassen, is nationale schuld wat corruptie en wetsver krachting betreft, met zoveel ijver onderzocht en beleden, een Ameri kaanse dwanghandeling, die lijn recht voortkomt uit de aloude puri- Door Jacques de Haan teinse traditie. Het onderzoek onthul de de werking van het grote mis daadsyndicaat de N.V. Moord en Co. dat ten nauwste verbonden is met de terreur van de Mafia. Gigan tische bedragen worden verdiend aan illegale gokkerij in de meest uiteen lopende vormen. De handel in narco tica en de prostitutie maakten mul timiljonairs van de handvol schurken aan de top, die zich. tegenwoordig op allerlei manieren in legale bedrij ven proberen te nestelen. Dat het nog rammelt in de Amerikaanse recht spraak blijkt wel uit het feit, dat deze heren dikwijls door geen andere instantie in de kraag te grijpen zijn dan door de fiscale recherche, die er indertijd ook in slaagde de machtige Al Capone in de kerker te krijgen. Een boek met ongelooflijke zaken! Roman uit Wales J. D. Sallinger's „The Catcher in the Rye", een roman, die in 1951 verscheen, behoort tot het aller beste wat er in de Amerikaanse letterkunde te vinden is. Het werd reeds eerder in een Amerikaanse pocketbookserie herdrukt, maar verschijnt nu voor het eerst in een Engelse goedkope uitgave als Penguin. Een aangrijpende onthulling van een puber in een rauw taaltje, dat hem de leef tijd brengt het mee stoerheid moet verlenen en dat toch zijn nood niet vermag te verbergen: zijn stuurloosheid in een kille we reld met te weinig begrijpende ouders en zijn desperate ver knochtheid aan zijn zusje, „old Phoebe" tien jaar „old" dat tegen die wereld beschermd moet worden. Het beeld van Holden Claufield, de rode jachtpet op het dwaze hoofd, dwalend in de bars en de danszalen van New York. blij als hij soms voor vol wordt aangezien, is onvergetelijk. Salin ger wist door bijmenging van geest en ironie op meesterlijke wijze het pathetische tot het tra gische te maken en hij zai een ieder grijpen, die in Holden zo enkele kleinigheden uit zijn eigen jeugd herkent. Philip Macdonald had in de jaren tussen de beide wereldoorlogen in Engeland als schrijver van detective romans een grote naam. Hij was een meester in het opschroeven van de spanning. Fontanabooks herdrukte wat, naar ik meen, zijn laatste boek gebleven is: „The Nursemaid Who Disappeared" (uit 1938). Hoewel het zijn beste niet is, weet hij ook hier te boeien en bewondering te wekken voor de originele opzet van deze „kid- nap-story", die ondanks enkele on waarschijnlijkheden. toch bepaald boven de middelmaat uitsteekt. In Four Square Books (Londen) ver scheen een herdruk van Richard Lle wellyn's bestseller uit 1939: „How De Polen moesten de verplichting aangaan, zeventien complete fabrieks installaties aan China te leveren, waaronder een suikerraffinaderij en twee kolenwasinstallaties. China wenst verder schepen en locomotieven. De door de commissie voor weder zijdse economische hulp uitgewerkte richtlijnen voor de handelsbetrekkin gen der staten van het oostelijk blok worden door China niet meer erkend. China is bezig industrieel volwassen te worden en stelt-nu zelf zijn voor waarden: Peking geeft te kennen, dat het wil komen tot een soort gemeen schappelijke markt. Aandeelhouders Excelsior wensen onderzoek Na urenlang vergaderen was het enige resultaat op de buiten gewone algemene vergadering van aandeelhouders van de N.V. metaal- buizenfabriek mij „Excelsior" het aannemen van een motie van orde, ingediend door de heer Westerhof. Deze motie behelsde het voorstel om de voorzitter van de Kamer van Koophandel te Rotterdam te verzoe ken een commissie van twee of meer leden te benoemen, die de geschil punten tussen commissarissen en di rectie zal onderzoeken en over het beleid van beide aan een volgende al gemene vergadering verslag moet uitbrengen, benevens over de toe komstmogelijkheden. Deze commis sie zou dan tevens aanbevelingen kunnen doen. Deze motie werd met 16.396 stemmen voor, 13.883 tegen en 310 blanco stemmen aangenomen. Tevoren had de voorzitter van de ver gadering, ir. W. E. Hoek, aanneming van dit voorstel ten sterkste ontra den. Zou het worden aangenomen, dan zouden commissarissen hun functie neerleggen en slechts aanblij ven totdat er op korte termijn in het bestuur van de vennootschap zou zijn voorzien. Dit standpunt hebben zij ook na het aannemen van de motie gehandhaafd. Mej. M. M. van Drlel uit Amsterdam heeft een tweede prijs gewonnen ln een door de B.B.C. uitgeschreven wedstrijd voor limericks. Onder de vijftig inzen dingen die met een boek beloond wer den. was er voorts een van de heer P. Augustijn te Den Haag en van de heer Otto Netze te Bussum. GHSwt IH SENATOR ESTES KEFAÜVER „Crime in America" is een pocket vol ajzichtelijke werkelijkheid; het grotendeels voor de televisie gevoerde onderzoek van een Amerikaanse se naatscommissie naar de misdadigheid in de Verenigde Staten. Green was my Valley", de roman uit Wales, die de schrijver nooit over troffen heeft. Het is een boek van terugblik op een jeugd uit het milieu van de mijnwerkers: jeugdavonturen en de eerste liefdes van de hoofdfi guur. die bijzonder worden door de gloedvolle beschrijving van het land schap. de folklore en het begin van de sociale onrust Een eenvoudige roman, eerlijk geschreven, die in deze goedkope uitvoering nog vele lezers zal vinden.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1958 | | pagina 7