PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Amerika verwerpt plan-Rapacki
voor atoomvrije zone in Europa
Vorming van streekgemeentes
gevaar voor dorpsgemeenschap
DERTIEN MENSEN TE GOUDA
DAKLOOS DOOR FELLE BRAND
NEDERLAND HERDACHT HEN
DIE VIELEN IN DE OORLOG
201e jaargang - no. 105
Dagblad, uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant.
Directie: F. v. d. Velde en F. B.
den Boer, Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteur: W. Leertouwer.
Adjunct-hoofdred.: G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per
week; 7.00 p. kW.; fr. p. p. 7.25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESSE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Maandag 5 mei 1958
ADVERTENTIEPRIJS 25 cent per
mm. Minim, p. advertentie 4.—.
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
23 cent p. regel met een minimum
van Ij—. „Brieven of adres
bureau v. d. blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C., Middelburg.
Bureaus: Vlisslngen Walstr. 58-60, tel. 2355 4 lijnen (b.g.g. 3508 of 3546); Middelburg, Markt 51, tel. 3841; Goes, L. Vorststr. 63, tel. 2475 (b.g.g. adv. 2234); oostburg, G. F. de Pauwstr. 9, tel. 20; Terneuzen, Brouwerijstraat 2; Zierikzee, red. tel. 2425, adm. tel. 2094.
Na zorgvuldige overweging
Pools voorstel vermindert kans
voor oorlog met kernwapens niet
Amerika heeft het plan-Rapacki voor een kernwapenvrije zone
in Centraal Europa verworpen, zo is door het departement van
buitenlandse zaken meegedeeld. Het plan is te beperkt om het
gevaar voor een atoomoorlog te verminderen, zo wordt gezegd.
De Amerikaanse verwerping is vervat in een nota, die zaterdag
in Warschau is overhandigd. Amerika zegt te begrijpen dat het
Poolse voorstel is voortgekomen uit de wens bij te dragen tot
een duurzame vrede. Het heeft het dan ook zorgvuldig over
wogen.
In het Poolse plan, dat genoemd is naar de minister van buiten
landse zaken, Rapacki, wordt een kernwapenvrije zone voorge
steld, die Polen, Tsjecho-Slowakije, Oost- en West-Duitsland zou
omvatten.
In deze zone zouden kernwapens vervaardigd noch opgesteld
mogen worden en het gebruik van kernwapens tegen deze zone
zou verboden zijn.
Het plan is in oktober in de Verenig
de Natie ingediend. De Amerikaanse
nota van zaterdag is het antwoord
op een Poolse nota van 14 februari
waarin het voorstel werd herhaald.
Do Amerikaanse regering betoogt
dat het plan geen betrekking heeft
op „het essentiële probleem der voort
gezette produktie van atoomwapens"
en op „het feit dat men volgens de
huidige techniek de aan- of afwezig
heid van atoomwapens niet onom
stotelijk kan vaststellen".
Amerika bevestigt wederom zijn be
reidheid in te stemmen met een Euro
pese inspectiezone als waarborg te
gen een onverhoedse aanval en die
zich uitstrekt van Engeland tot aan
de Oeral.
Het plan-Rapacki, aldus het Ameri
kaanse antwoord aan Polen, houdt
feen rekening met de centrale pro
lemen van de Europese veiligheid,
omdat het geen methode verschaft
voor „evenwichtige en redelijke be
perkingen van de militaire mogelijk
heden. en de grondoorzaak van de
spanning in Europa zou bestendigen
door de deling van Duitsland te aan
vaarden".
Aan het eind van de nota, die was
ondertekend door de Amerikaanse
Twee Fransen omgekomen
bij ongeluk in Wassenaar.
Op de rijksstraatweg te Wassenaar
bij de Rust-en-Vreugdlaan is zondag
een kleine Franse personenauto ver
morzeld door een autobus.
De auto raakte tijdens het inhalen
een Belgische autobus, kwam op de
andere weghelft terecht en werd daar
gegrepen door een bus van de N.Z.H.
V.M-, die uit tegenovergestelde rich
ting naderde. De inzittenden van de
Franse auto werden op slag gedood,
het voertuig zelf werd totaal vernield.
De autobus liep aan de voorzijde
schade op.
ambassadeur in Warschau, wordt ge
zegd: „Ik vertrouw dat de verbeter
de betrekkingen tussen Polen en de
Verenigde Staten tot basis zullen
dienen voor een beter wederzijds be
grip wat betreft de houding in dit
en andere problemen".
Fransman maakte amok:
politie bestormde huis.
Daniel de Lobel, een 28-jarige café
houder die zijn vrouw, twee mannen
en een kind gedood heeft, heeft za
terdagavond een bestorming van zijn
huis door de politie zelf met de dood
moeten bekopen. De politie vond De
Lobel dood nadat een politietanb het
huis tweemaal geramd bad en twee
machinegeweren lange tijd onafgebro
ken hadden gerateld.
Twee politiemannen waren 's mid
dags gewond geraakt bij het beleg
van De Lobels huis in Besny-et-Loisy,
ongeveer 100 kilometer ten noorden
van Parijs. De Lobel heeft zijn slacht
offers doodgeschoten.
De Lobel barricadeerde zich daarna
in zijn huis, toen zijn poging per auto
•naar Parijs te ontkomen gestrand was
op de baricades die haastig door de
politie waren opgericht. Hij weigerde
gevolg te geven aan het bevel zich
over te geven en vuurde telkenmale
wanneer een politieman zich te dicht
in zijn buurt waagde.
Later werden de belegeraars van
machinegeweren voorzien en tenslot
te kregen zij een tank tot hun be
schikking.
KINDEREN NAUWELIJKS GERED
Baby (7 weken) werd door
kind (13 jaar) opgevangen
Twee gezinnen van in totaal dertien
personen zijn in de nacht van zater
dag op zondag dakloos geworden toen
het door hen samen bewoonde woon
huis a3n de Cappenersteeg te Gouda
geheel door een felle brand werd ver
woest. Acht kinderen in leeftijd va
riërend van twee weken tot dertien
jaar. die boven lagen te slapen kon
den ternauwernood uit het brandende
huis worden gered.
De twintigjarige mevrouw L. van
Leeuwen-Versluis moest haar baby
van zeven weken uit het raam la
ten vallen, waar ze werd opgevan
gen door een kind van dertien jaar.
Zelf moest zij zich ook via dit
raam in veiligheid stellen. Bij haar
val liep zij een gekneusde enkel
op.
Toen de familie dacht, dat alle kin
deren in veiligheid waren, hoorde de
29-jairige postbode G. A. M. Noteboom
nog gegil komen uit de bovenwoning.
Hij rende naar boven en wist zodoen
de nog een tweejarig meisje uit het
brandende huis te redden. De hoofd
bewoner, de 44-jarige P. Versluis, die
beneden woonde, wist met behulp van
buren zijn huisraad grotendeels in
veiligheid te brengen. Hij was voor
brand verzekerd. Zijn schoonzoon, de
22-jarige E. W. van Leeuwen, die dé
bovenverdieping bewoonde, en die
niet verzekerd was, zag alles verloren
gaan. De brand is vermoedelijk ver-,
oorzaakt door een brandende petro
leumkachel.
In Rotterdam
Zondag is de Rotterdamse brand
weer tweemaal in actie moeten ko
men voor alarm op een fabriek. In
het eerste geval viel het nogal mee.
in het tweede bleef er van het pand
weinig meer over.
Bij de erven de wed. J. van Nelle
was. vermoedelijk door kortsluiting,
brand ontstaan in reclame- en embal
lagemateriaal. De bedrijfsbrandweer
ging het vuur met twee stralen te lijf,
maar de officiële brandweer, die ook
gewaarschuwd was, vond het raad
zaam er nog een nevelstraal aan toe
te voegen. De schade bleef tot on<
veer 7000.beperkt.
Maar nauwelijks had men hier het
vuur onder de knie of elders, ook aan
de westkant van de stad, werd de he
mel rood gekleurd door een felle uit
slaande brand. Het betrof hier de
Bij het Nationaal Monument op de
Dam te Amsterdam is zaterdagoch
tend een nationale dodenherdenking
gehouden in aanwezigheid van konin
gin Juliana en prinses Beatrix.
De foto toont, op weg van het pa
leis op de Dam naar het Nationaal
Monument, waarbij de koningin een
krans legde van rechts naar links:
de koningin, minister ir. C. Staf,
prinses Beatrix, dr. TV. Drees, bur
gemeester mr. G. van Hall van Am
sterdam, de commissaris der konin
gin in Noord-Holland, dr. M. J. Prin
sen en vice-admiraal tit. b.d. N. A.
Rost van Tonningen, adjudant-gene
raal in buitengewone dienst van H.M.
de Koningin.
Prins Bernhard in
Ottawa aangekomen.
Prins Bernhard is zaterdagmiddag
op het vliegveld van Ottawa (Cana
da) aangekomen, waar hij door gou
verneur-generaal Vincent Massey en
talrijke Canadese autoriteiten wel
kom werd geheten.
Op het vliegveld bevond zich een
erewacht van de Canadese lucht
macht.
De prins zal, als gemeld, in Canada
vliegtuigfabrieken en de internatio
nale handelsbeurs te Vancouver, ge
organiseerd ter gelegenheid van het
honderdjarige bestaan van de Cana-
deze staat Brits Columbia, bezoeken.
maal- en drooginrichting voor spece
rijen, drogerijen en chemicaliën van
de gebr. G. J. en A. Hegge N.V. op de
Zestienhovensekade in voormalig
Oversohie.
Met veel en groot materieel reed de
brandweer er heen, maar de hoeda
nigheid van de hier opgeslagen voor
raden was er niet naar om veel hoop
op behoud te koesteren.
Elf stralen water werden in de
vuurmassa gegoten. Het pand zelf,
viel tot de grond toe aan de vlam
men ten offer. Omtrent de oorzaak
tast men nog in het duister. De mo
gelijkheid wordt niet uitgesloten
geacht, dat een partij rahmnussbast
aan het broeien is gegaan.
KONINGIN LEGDE KRANS OP DE DAM
In Rotterdam twee
monumenten onthuld.
Zaterdag heeft ons land de velen,
die vielen voor het vaderland her
dacht. Aan de voet van het Natio
naal Monument te Amsterdam leg
de koningin Juliana een grote
krans van witte tulpen met twee
linten in de nationale kleuren met
daarop de gekroonde initialen J en
B. De koningin was vergezeld van
prinses Beatrix. Namens de raad
van ministers legden de minister
president, dr. W. Drees, en de mi
nister van oorlog, ir. C. Staf, een
krans van lila tulpen en aronskel
ken aan de voet van de pyloon
neer. De korte plechtigheid werd
afgesloten met het spelen van het
Wilhelmus.
Onder auspiciën van de Oorlogs
gravenstichting werd de jaarlijkse
herdenking gehouden op de Cen
trale Begraafplaats te Loenen (Ve-
luwe). De oud-commandant van
het eerste legerkorps luitenant-ge
neraal (b.d.) A. T. C. Opsomer
voerde het woord. Vervolgens spra
ken ds. J. P. Haspels legerpredi-
kant te Apeldoorn en legeraalmoe
zenier H. Scheerman uit Maarssen.
Velen namen deel aan de Mille om
gang over de begraafplaats en
brachten een groet aan de vlag.
Op de Grebbeberg bij Rh en en is
zaterdag de centrale herdenking
gehouden van de koninklijke Land
macht en het voormalige Neder
lands-Indisch leger. De Koninklij
ke Militaire Kapel speelde treur
muziek en besloot de plechtigheid
na twee minuten stilte met het
Wilhelmus.
Bij het monument „Voor hen die
vielen" in Den Helder werd een
herdenking gehouden voor hen die
in de Tweede Wereldoorlog zowel
bij de Koninklijke Marine als bij
de Nederlandse koopvaardij in
dienst van het vaderland zijn ge
sneuveld.
In de ochtend had de chef van de
luchtmachtstaf luitenant-generaal
H. Schaper tijdens een plechtig
heid op de vliegbasis Soesterberg
een krans gelegd bij het monument
voor de gevallenen ter herdenking
van de luchtmachtmannen.
Ook op de Canadese begraaf
plaats te Bergen op Zoom werd
een korte herdenkingsplechtigheid
gehouden. De kapel Johan Willem
Friso uit Assen speelde The Last
Post en na een minuut stilte de
reveille. Ook werden de doden her
dacht op het Engelse oorlogskerk
hof „Jonkerbosch" bij Nijmegen.
In Overvecn trokken in de stille
tocht zaterdagavond ongeveer 2500
mensen onder wie vele nabestaan
den van in de oorlog gevallen ver
zetstrijders voor een nationale her
denking naar de erebegraafplaats.
In een lange stoet begaf men zich
via de Zeeweg n3ar het erekerk-
hof, waar om acht uur twee mi
nuten stilte in acht werd geno
men. Talloze bloemen werden op
en bij de graven van de omgeko
men verzetstrijders gelegd. Tevo
ren was in een der gebouwen van
publieke werken een herdenkings
bijeenkomst gehouden.
In Rotterdam werden zaterdag
twee nieuwe oorlogsmonumen
ten onthuld. Een beeld stelde
een treurende vrouw voor en
het andere beeld een vallend
paard met ruiter.
BEZWAARSCHRIFT AAN GED. STATEN
Ds. F. A. van Liere tegen de
herindelingsplannen Schouwen
Ds. F. A. van Liere, predikant van de Nederlands hervormde kerk te
Renesse heeft bij het college van Gedeputeerde Staten van Zeeland een
bezwaarschrift ingediend tegen de gemeentelijke herindeling op het eiland
Scliouwen-Duiveland. In het acht foliovellen tellende geschrift maakt deze
predikant verschillende kritische opmerkingen ten aanzien van de ont-
werp-wet, terwijl hij tevens antwoord tracht te geven op de principiële
vraag: „Is de overgang van zelfstandige autonome dorpsgemeenschap
naar een streekgemeenschap verantwoord?" „Bijna overal in de provincie
Zeeland," zegt ds. Van Liere in zijn bezwaarschrift, „vallen de gemeente
grenzen in grote lijnen nog samen met de grenzen van de dorpsgemeen
schappen. Dat zal thans radicaal worden veranderd."
„Ik waag het te betwijfelen," zegt hij verder, „dat een rapport bestaat,
waarin de vraag „streekgemeente of dorpsgemeente" deskundig wordt
beantwoord."
De predikant vat zijn betoog sa
men in een aantal stellingen, die alle
van een korte toelichting zijn voor
zien. Hij ziet de streekgemeente als
een gevaar voor de dorpsgemeen
schap, „want", zegt hij, „een Zeeuws
dorp is in de meeste gevallen een
levende gemeenschap." Men voelt
Zaterdagmiddag is op de werven
van de N.V. Koninklijke Maatschap
pij „De Schelde" te Vlissingen de
Argo Delos" te water gelaten. Het
schip, het vierde in de „Argo-serie",
dat een bijzonder vlotte stapelloop
had, werd gedoopt door mrs. Maria
Lemos uit Athene.
(Foto P.Z.C
zich met elkaar verbonden en men
weet zich gedragen door een gemeen
schappelijke levenshouding en ge
meenschappelijke normen. Het ge
brek aan gemeenschap is een der
fundamenteelste noden van ons volk
in deze tijd.
Waar nog iets van een leven
de gemeenschap wordt aangetrof
fen, zal dus alles gedaan moeten
worden om deze in stand te hou
den. De afbraak der dorpsgemeen
schappen mag niet verhaast wor
den, tenzij men zeker is dat een
andere, en betere, vorm van ge
meenschap ervoor in de plaats
komt," zo merkt ds. Van Liere op.
Het ontnemen van het autonoom
bestuur aan een dorpsgemeen
schap zal z.i. die afbraak verhaas
ten en door het wegvallen van
„eigen" bestuur wordt zodoende
de dorpssamenleving verminkt
door het ontbreken van de „uit
voerende organen."
In het bezwaarschrift zegt de pre
dikant verder, te vrezen voor de
karakterverandering van het ge
meentebestuur, dat volgens hem niet
meer zal functioneren als een levend
geheel. In de plaats van een zelfbe-
sturende gemeenschap wordt een
onoverzichtelijk en zuiver admini
stratief conglomeraat vferkregen,
waarvoor de naam „gemeente" mis
leidend is. De gemeenschappen
worden uitsluitend bestuursdistricten,
waardoor het wezen der gemeente
grondig wordt veranderd.
Politieke vrijheid
Naast het gevaar van een streek
gemeente voor de dorpsgemeenschap
is de streekgemeente tevens een ge
vaar voor de politieke vrijheid, zo
concludeert ds. Van Liere, wat hij
motiveert aan de hand van het werk
van de filosoof Karl Jaspers; „Vom
Ursprung upd Ziel der Geschichte."
In dit werk worden veertien pun
ten genoemd, waaraan de ware staat
kundige vrijheid valt te herkennen.
Het voornaamste is de geestelijke in
stelling, de democratische gezindheid
der bevolking.
Wanneer een groot deel van de be
volking niet meer actief bij het po
litieke gebeuren betrokken wordt,
doch zich alleen maar passief laat re
geren en wanneer de staatsmacht
ervaren wordt als een macht die
alleen maar van boven decreteert,
dan betekent dit een ernstig verval
van de enige geesteshouding die een
politieke vrijheid kan waarborgen.
Dit gevaar is niet denkbeeldig
schrijft ds. Van Liere.
Wanneer van de zijde van de
voorstanders der samenvoeging 't
argument van grotere bestuurs
kracht gehoord wordt, dan spreekt
daaruit de tendens, dat men steeds
meer gaat verwachten van het
aantrekken van deskundig be-
roepspersoneel. Juist hun deskun
digheid bergt echter het
gevaar
in zich, dat de eigenlijk verant
woordelijke, door het volk geko
zen, personen zich door deze des
kundigen laten regeren.
„Het is van het grootste be
lang", aldus ds. Van Liere, „dat
gezien vanuit het oogpunt der „pe
dagogiek der democratie", het be
stuur van de gemeente niet
vreemd en oneigen wordt, maar
dat men de draagkracht van zijn
beslissingen kan overzien.
Als bezwaren voor de vorming van
streekgemeenten brengt ds. Van Lie
re naar voren, de vergroting van de
afstand tussen gemeentebestuur en
bevolking; ruimtelijk, maar ook gees
telijk: de vermindering van de inte
resse van de bevolking voor bestuur
lijke problemen; het niet vertegen
woordigd zijn van de kleine dorpen
(Vervolg op pag. 7)
WEER W ARMER.
Veranderlijke bewolking maar over
wegend droog weer. Zwakke tot ma
tige wind tussen zuid en zuidoost.
Iets hogere temperaturen.
ZON EN MAAN
6 mei
Zon op 5,02
Maan op 23.36
onder 20.12
onder 7.28
