Bij bijkans elke pas wordt men herinnerd aan de Habsburgers Turner's historie van het vrijen is een brok cultuurgeschiedenis Waar zijn onze schepen? VeeMess 11 WENEN: STAD VAN VELER DROMEN (III) (Van een onzer redacteuren) Het is dit jaar veertig jaar geleden dat keizer Ka- rel I afstand deed van de troon en Oostenrijk een re publiek werd. Maar nog steeds wordt de toerist bij bijkans elke stap die hij doet herinnert aan de glorieuze tijd der Habsburgers. Nou ja, glorieusVoor de gewone man was die tijd niet zo heel luisterrijk en hij heeft het thans stukken beter dan toen „der al te Kaiser noch in Schönbrunn war". Maar toch in de herinnering krijgt het verleden altijd een glans, die het nooit bezeten heeft en de meeste Weners poetsen dat verleden nog eens extra op. Toen, ja toen was het nog echt „gemütlich", toen telde Oostenrijk nog mee, was het een van de grote mogendhe den, toen waren er nog fees ten, zo oogverblindend, dat de hele stad er dagen lang over sprak. Vijf en een halve eeuw hebben de Habsburgers over Oostenrijk geregeerd en hebben zij Wenen als de residentie gehad. En de toerist, die deze stad wil leren kennen, kan niet voorbij gaan aan de tal loze herinneringen aan deze dy nastie, hoe republikeins van hart hij ook moge zijn. Overal komt hij standbeelden tegen van beroemde leden van het Habsburgse Huis, dat eeuwen lang de "-eschiedenis van Europa mede heeft bepaald. Het imposantste is dat van de grote achttiende eeuw- se keizerin Maria Theresia, de stammoeder van vele Europese vorstenhuizen zij bracht maar liefst elf dochters en vijf zoons ter wereld. Het monument werd in Een gezicht op de Hofbrug, de voormalige keizerlijke residentie in het centrum van de stad. De doorgang onder het paleis werd door keizer Franz Josef voor het verkeer vrijgegeven. Eigenlijk is het niet geheel juist te zeggen dat de Habsburgers in deze kille grafkelder hun laatste rustplaats hebben gevonden. Hun stoffelijke resten zijn namelijk maar liefst over drie kerken ver deeld. Onder de beroemde Stefans- dom, in de zogenaamde Herzogs- gruft, staan de urnen met hun in gewanden, onder de Augustijner- kerk in de Herzgruft worden hun harten bewaard en in de Kaizers- gruft onder de Capucijnerkerk hun lichamen. Wij hebben ons dan ook laten vertellen dat fervent- royalistische Oostenrijkers een maand per jaar een soort pel grimstocht naar al deze drie graf kelders maken. Maar de gewone toerist, die zuinig met zijn tijd moet omspringen, doet beter de eerste twee rustig over te slaan en alleen in de Kaisergruft af te da- len. n Het is een aparte belevenis. Men wordt plotseling geconfronteerd met namen, die men tot dusverre alleen uit de algemene geschiede- s nisboeken kende. De kleine pater, die de rondleidingen verzorgt, maakt er een voortreffelijk stuk toneel van, het Burgtheater waar- m dig. Nu eens geheimzinnig fluis- terend, dan weer zijn stem verhef- e| fend, de ene keer vol ontzag zijn handen ten hemel heffend, een an- dere maal gemoedelijk op een H doodkist kloppend, vertelt hij in f§ bloemrijke taal de historie van het Habsburgse Huis. Vol verontwaardiging vertelt hij M dat In de laatste oorlog een „ge- s wisser lïerr Hitier" de sarcofaag met het stoffelijk overschot van de hertog van Itelchstadt de zoon van Napoleon en de Oosten- rljkse aartshertogin Maria Louisse naar Parijs liet overbrengen om in een goed blaadje bij de Fransen te komen. Fel wijst hij naar de lege plaats. Het is alsof het de ergste schanddaad van Hit- Ier is geweest, waarbij alle con centratiekampen vervagen.... Tot slot toont hij de uiterst een voudige sarcofaag van keizer Franz Josef, de laatste Habsbur- ger die hier werd bijgezet. Vol eer bied klinkt nu zijn stem. Op de kist liggen steeds verse bloemen, neergelegd door „kaiserstreue" Oostenrijkers. A, de goede oude keizer Franz Josef en zijn echtgenotekei zerin Elisabeth wier leven heel wat minder vrolijk is ge weest dan de zoete Sissi-films ons wel willen doen geloven nemen nog steeds een grote plaats in in de harten van vooral de oudere Weners. Bij het kleine standbeeld van Franz Josef in de Burggarten de tuin van het voormalige keizerlijke paleis mid den in de stad worden nog bij na elke dag kransen en bloemen neergelegd, evenals bij het monu ment van de in 1898 in Genève vermoorde keizerin Elisabeth in de Volksgarten. En ook de kordate, soldateske rondleidster in Schönbrunn laat de namen Franz Josef en keizerin Elisabeth herhaaldelijk van haar dunne lippen rollen. Schönbrunn, eens het zomerverblijf der Habs burgse keizerlijke familie. Vijf tienhonderd vertrekken omvat dit prachtige slot. En welk een histo rie! Keizerin Maria Theresia gaf hier haar grootse hoffeesten, Mo zart concerteerde hier als kind. Napoleon had er zijn hoofdkwar tier. Het Wener congres danste er terwijl de diplomaten Europa ver deelden, Napoleons zoon stierf er zijn dodenmasker staat er nog in een vitrine de oude Franz Josef blies er in 1916 de laatste adem uit en Karei I deed er op 11 november 1918 afstand van de troon. Prachtvol is de inrichting der vertrekken. Heerlijk rococo en prachtig barok wisselen elkaar af. Oogverblindend is de Miljoenen kamer, prachtig porselein en lak werk is er te zien in de Chinese ronde en ovalen kabinetten. Over al kristallen luchters, unieke por seleinen barok-kachels, rijke go belins. NAMIJMEREND over de ver gane glorie der Habsbur gers loopt U tenslotte het schitterende slotpark in, dat in de achttiende eeuw door de Ne derlander Van Steekhoven op nieuw werd aangelegd in een Frans-Engelse stijl. Hoog boven het park uit torent de Gloriette, een honderd meter lange zuilen galerij, vanwaar TJ een prachtig panorama hebt op Wenen met ais blikvanger de 136 meter hoge Ste- fanstoren. U keert terug naar de werkelijkheid. Of wilt U nog niet terug naar de mensenwereld van een moderne miljoenenstad f Wel nu, naast het park van Schön brunn ligt de dierentuin. Dat is een goede overgang. In Nijmegen wordt plan „vijf-heuvelen" uitgevoerd De heer M. J. Duives, wethouder te Nijmegen, heeft bekendgemaakt, dat de regering de gemeente toestem ming heeft gegeven het „vijf heuve len-plan", de sanering van de oude binnenstad die op vijf heuvels is ge bouwd, in de wederopbouwplannen van de stad op te nemen. Er zullen ongeveer 400 panden in de oude stad worden afgebroken. De totale kosten van de sanering zijn geraamd op 10 liljoen gulden. Ook is weer een uitbreiding van de gemeentelijke industrieterreinen ont worpen, deelde de wethouder mede. De thans aanwezige 150 ha indus trieterreinen die reeds alle zijn uitge geven, zullen worden vergroot met 100 hectare, nabij de „Duckenburg", ten zuidoosten van de stad. Deze nieuwe terreinen krijgen water- en spoorwegaccomodatie, en er zal zo nodig een derde havenarm worden gegraven. Nijmegen zal in de toekomst een spectaculaire expansie doormaken op het gebied van nijverheid en handel, aldus de wethouder, die gewaagde van plannen tot aanleg van 500 ha industriegebied, in samenwerking met naburige gemeenten. Van 1947 tot 1958 is het aantal werknemers in de Nijmeegse industrie gestegen van 29.000 tot 42.000. Men staat ander zijds voor de noodzaak jaarlijks 800 tot 1000 personen in het arbeidspro ces op te nemen. Aardijk 29 180 m. n.w. Azoren. AagtedJjk 1 te Hamburg. Aagtekerk 1 v. Rotterdam n. Sydney. Aalsdljk l v. New York n. Halifax. Abbekerk 1 te Genua. Alcor 29 te Las Palmas. Alderamln verw. 7 te Port Said. Alioth 1 te Rio de Janeiro. Alwaki 29 190 m. n.o. Napels. Amstelbrug 1 v. Basrah n. Bandar Shapour. Amsteldijk 27 te New York. Amstelstad 26 te Basrah. Ameland 29 te Schiedam. Annenkerk 29 van Shanghai n. Thlngta Blltar 29 te Rotterdam. Boskoop 1 van Cartagena n. Prto Liman. Bussem 30 11 m. n.w. Pantellaria. Camerounkust 1 te Accra. Callisto 30 te Belfast. Caltex Leiden 30 23 m. o.z.o. Perim. Calamares 2 te Prto. Cartez. Caltex The Hague 29 dw. van Aden. Caltex Rotterdam 30 45 m. z.w. Kuria Murla. Carillo 2 te Puerto Barrios. Cartago 1 v. New Orleans n. Prto. Cortez Corllla 29 315 m. z. Socrata. Cottica 30 te Amsterdam. Amstelkroo n2 te Belra Aeneas p. 30 Oporto. Alhena 29 168 m. w.t.z. Kp. Vincent. Almkerk 29 te Belra. Camitia 30 80 m. z.z.o. Horta. Dordrecht 28 v. Baton Rougeac Good. Congokust 2 te Takoradl Dalerdijk 29 te New Orleans. Delfland 26 te Rosario. Dlemerdijk 29 v. Bilbao n. Los Angeles. Dongedijk 28 te San Francisco. Eenhoorn 30 30 m. o.z.o. Wight. Advertentie Stap er eens vaker voor af 'n Oponthoud, dat nimmer teleurstelt, want "Jel" laat U genieten door z'n parelende frisheid, z verrukkelijke smaak. JEI-B0X! Vruchten limonade "JEL"-guldens zijn KANS-guldens: het ontvangen waard 1 Stekjes kastanjebomen 1872 opgericht en kostte in die tijd i het lieve sommetje van ruim acht- ndnPfWifO' llA/tY* KFJlpl honderd duizend gulden. Op het M UIIUCI w'c5 ,iaai 101 aci reusachtige plein tussen twee Twee stekjes van kastanjebomen prachtige, in hoog renaissance =uit de tuin van 't onderdtiikhuis van stijl opgetrokken gebouwen het §§Anne Frank zijn thans per vliegtuig Natuurhistorisch en Cultuurhisto- =onderweg naar Israël. risch museum, het laatste o.a. met een ongekend rijke verzameling schilderijen zetelt Maria There- sia hier in volle statie met om haar heen haar veldheren, staats- lieden en haar lijfarts, de Neder- lander Van Swieten, die in de n Augustijner kerk, waar vele vor- stelijke huwelijken voltrokken werden, begraven ligt. Het is een herinnering aan een tijd toen Oos- tenrijk en de Habsburgers op het hoogtepunt van hun macht ston- den. m Maria theresia was pronkzuchtig en zij wilde m het weten ook. U hoeft maar de Kaisergruft onder de Ca- pucijnerkerk binnen te gaan om ee te zien hoe praalziek ze was. Twaalf keizers, zestien keizerin- tien en vele aartshertogen en -hertoginnen zijn hier bijgezet, maar het grootst, het pompeust ia de sarcofaag van Maria The- resia, die zij zelf voor haar dood al had besteld llllllllllll»111"1,,,M,ll,llll|,llll|||||||||j||||| BINNENVERINGBED I het beste bed i ooit gemaakt ^||[P Esso Amsterdam 30 270 m. w. Ouessant. Garoet 30 v. Casablanca n. Rotterdam. Grotekerk verw. 3 te Penang. Haarlem 30 v. La Union n. Puntarenas. Heemskerk 26 te Hamburg. Helena l v. Punta Cardon n. Moracaibo. Ivoorkust 29 te Bremen. Kalydon 30 v. Stockholm n. Rotterdam. Kara 28 van Aden n. Colombo. Kelletia 30 v. Stockholm n, Fawley Khaslella l v. Rotterdam n. Thameshaven Kryptos 30 120 m. n.o. Massawa. Kylic 28 te Teesport Leuvekerk 1 te Kuweit. Leopoldskerk 29 te Damman. Lieve Vrouwekerk 28 250 m. oz.o. Malta. Llssekerk verm. 5 v. Khorramshar n. Basrah. Limburg 28 van Singapore nr Djakarta Marlekerk 30 te Sydney Mellskerk 30 van Shanghai nr Yokohama Merwede 30 20 ml. o. Las Palmas Langkoeas 1 te Suez Lemsterkerk 30 te Rotterdam Llndekerk 27 te Basrah Loosdrecht 29 75 ml n.n.o. Kp. Flnisterre Lutterkerk 1 te Kopenhagen Maashaven 30 te Recife Marne Lloyd 29 te Ras Tanura Merwe Lloyd p 29 Ras al Hadd Maetsuycker 29 80 ml n. Madura Montferland 29 te Montevideo Munttoren 30 dw van Sombrero Mijdrecht 1 te Yokohama Midsland 1 te Rotterdam Neass Commander 30 rede van Cowes Nieuw-Amsterdam 2 te Southampton Nieuw-Holland 30 te Brisbane Ondina p 2 Str. Ormaesz Oosterkerk 1 v. Ozamis nr. Cuba Oranje-Nassau 29 te Puerto Limon Ouwerkerk 29 40 ml z.w. Slnai Overijsel 1 v. Kobe nr. Hongkong Parkhaven 30 150 ml o. Bahia Peperkust 1 v Freetown nr Dakar John Willem Frisa l van Houston nr New Orleans Rijndam 1 v New York nr Cobh Schelpwijk 30 300 ml w. Bermuda Scherpendrecht 2 te Mena al Ahmadl Schie 2 v Eiuis nr Dakar Neass Tiger 28 130 ml nm.o. Kp Finlsterre Oldekerk 29 te Kaapstad Omala 30 te Rio de Janeiro Rempang 30 dw van Stromboll Rijnkerk 30 van Zanzibar nr Beira Sliedrecht 28 v Suez nr Mena al Ahmadi Sloterdijk 30 500 ml w. Scillles Sommelsdijk 29 te Baltimore Stad Rotterdam 29 van Freetown nr. IJmuiden Stella Prima 29 van Famagusta nr Iskanderoen Strata Lombok 26 v Kaapstad nr Durban Steenwijk 30 600 ml w. Flores Sumatra 30 190 ml o. Gibraltar Tara 30 van Montevideo nr B. Aires Tawali l v Rangoon nr Calcutta Telamon l te Guanta Talisse 27 te Bahrein Tomori 30 te Tandjong-Mani Vasum p 1 Algiers Willem Ruys 2 te Suez Witmarsum 29 te Houston Wonogiri 27 te Legasoi Wonorato 27 te Manila Zaankerk 30 95 ml. z. Kreta Zuiderkruis l v Las Palmas nr. Kaapstad Moord, afpersing en „beautiful dames" in nieuwe detective Eervolle vermelding van de maand: E. S. Turner, A. History of Courting (Pan Giant). Een alleraardigst boek over een der aar digste menselijke bezigheden: het vrijen. Beklaagt Turner zich over de armoe van de Engelse taal, die voor de „vrijer" slechts enkele lauwe termen heeft al noemt liij er tien! wij zijn be paald niet rijker en weten niet veel fraaiers dan „verloofde, vriendje, m'n aanstaande" en, in mijn moeders tijd, „mijn ge- lant", een term, die waarschijnlijk met de keukenmeid verdwe nen is. Turner's History of Courting is behoorlijk gedocumen teerd en daarbij niet zwaarwichtig geworden. Robert Ruark, Something of Value is een lijvige roman in een nieuwe serie pocketbooks „Four Square Books" (Landshorough Publications, Ltd. London). Bij verschijnen van de gebonden uit gave in 1955 trok het de Mau Mau in de Engelse Kenya althans in het tweede gedeelte van dit boek beschreven worden. Het eerste gedeelte is meer een roman over het leven van de Engelse kolo nisten in vrediger tijden, in een para dijselijk oord, met veel jacht- en lief desavonturen. Goede roman, soms erg rauw. In The F. B. I. Story (Pocket Books Inc.) dat een voorwoord meekreeg van de directeur van dat bureau, J. Edgar Hoover, vertelt Don Whitehead dat zijn boek ontstaan is uit nieuw- gierigheid. Hij vroeg zich af hoe het mogelijk was, dat in Amerika, waar het politieke touwtrekken dagelijkse bezigheid is, Edgar Hoover dertig ja ren lang en onder verschillende pre sidenten in zijn belangrijke functie gebleven is. Uit het resultaat van zijn onderzoek ontstond deze geschiedenis van het „Federal Bureau of Investi gation", eigenlijk een soort rijkspoli tie en -recherche, maar ook „veilig heidsdienst" en contra-spionnage. Het is een boeiend en soms sensationeel boek met feiten over de verbeten strijd van de F.B.I. tegen de gang sters, tegen de onmenselijke „kid- nap"-misdrijven, valse munters; over de rol van de F.BJ. in de wereldoor log en bij het ingaan van communis tische activiteiten. De F. B. I. be schikt ook over een wetenschappelijk laboratorium, waar men bijvoorbeeld ontraadseld heeft wat de laatste, on verstaanbaar hoog uitgegierde woor den waren van een „high speed pilot", die hij in zijn radiozender schreeuw de, toen hij bij het testen van een ,,jet"-vliegtuig' neerstortte. Toen zijn op de band vastgelegd berichten ten slotte verstaanbaar werden, bleken ze van groot technisch belang te zijn. In teressant boek, knap en bondig ge schreven. Alec Waugh, Island in the Sun. (Ban tam Books). De roman over het ei land in Brits West-Indië, die ook ver filmd is met de calypso-zanger Har ry Belafonte in een van de bijrollen. Ook hier is de onrust onder de in heemse bevolking achtergrond, maar liefde, jaloezie, machtsbegeerte zijn de voornaamste bestanddelen. Deze in een roman niet zulke ongewone za ken worden in dit boek evenwel ge compliceerd door het feit, dat de so ciale verhoudingen er zo ingewikkeld zijn en afhankelijk van de huidskleur van de eilandbewoners: het blankste blank, koffie met veel melk en idem zonder. Dit schept problemen in het keurige Engelse gemoed want met de bijna helemaal blanken kan je dan wel aan het strand liggen of aan de bar staan, maar hij mag niet in de club, of omgekeerd, ik weet het niet meer, want ik heb weinig gevoel voor subtiliteiten. Deze zaken daargelaten is Island in the Sun een roman vol af wisseling, boeiend verteld. In het stoere hoekje: een nieuwe detective-roman American Sty le niet veel gooi- en smijtwerk en beautiful dames van Richard S. Prather: Take a Murder, Darling (Gold Medal Books) met de niet te verwoesten Shell Scott in de glansrol. Het is natuurlijk alle maal onzin, maar Prather neemt die moordpartijen niet al te ern stig. Shell is doorgaans goedgehu meurd en zijn gestoei met zoveel schone vrouwen geeft ook dit ver haal van moord en afpersing dat luchtige accent, dat een detective verhaal minstens zo nodig heeft als een overledene en een detec- Paus over r.-k. invloed op sociale vooruitgang De paus heeft op de 1 mei-dag in de Sint Pieter duizenden katholieke arbeiders toegesproken en ver maand „niet te luisteren naar hen, die zonder eerbied voor de waarheid, voor de geschiedenis en het heden de beslissende waarde van de bemoeiing van het christendom met het sociale vraagstuk kleineren". De paus wees zijn gehoor erop dat de sociale vooruitgang in wette lijke regelingen, in de verhouding tussen werknemer en werkgever en de verbeteringen, die nog in de toe komst te verwachten zijn, „ook aan het werk van katholieke voorvech ters uit de vorige eeuw te danken zijn, die onder de lichtende leiding van de kerk voor uw vaders en U zelf vochten". Uitstel van bezoek Douglas-Home (vriend van prinses Margaretha) is ziek Volgens Britse persberichten is Ro bin Douglas-Home ziek en heeft zijn dokter hem geadviseerd zijn bezoek aan Zweden uit te stellen. Dit bezoek zou aanvankelijk volgende week heb ben plaats gehad. Vrienden van Douglas-Home heb ben verklaard, dat de 25-jarige jazz pianist die directeur van een druk kerij werd om een grotere kans te maken te worden geaccepteerd als echtgenoot van de Zweedse prinses Maragaretha, dat hij lijdende is aan de gevolgen van geelzucht. Hij zou tevens overwerkt zijn. Advertentiej MULO A en B Verkort Mulo voor P. T. T. en N. S.' De kortste en voordeligste opleiding: RESA-HILVERSUM (Bekende Schriftelijke Cursus) Betuwe staat zondag volop in bloei Een paar dagen zomerweer heeft de Betuwe omgetoverd in een fleuri ge bloesemgaard. De pruimen omzo men hagelwit de slootkanten, bij som mige soorten met een toets van het luchtige lichtgroen van juist uitbot tend gebladerte. De vroege soorten kersen dragen een rijke last van zware bloemkro nen, de meikersen staan op het punt hun bloemen te openen. Hier en daar trekken reeds perenbomen met hun dik bezette witte bloemtakken de aandacht en van de duizenden teer rose bloesempjes van de appels is ook al iets te zien. Het lijkt erop dat zondag de Betuwe volop in bloei zal staan en dat daarvan duizenden zul len kunnen genieten.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1958 | | pagina 9