mmoRD Plechtigheid te Bronswijk bij herbegrafenis prins Willem V Schweitzer„Kernwapenproeven onmiddellijk staken" MILITAIR EN COMMERCIEEL HAVENBELANG NIET PARALLEL" DINSDAG 29 APRIL 1958 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT. 8 MEISJESKOOR IN PURPEREN GEWADEN Grote belangstelling van de zijde der bevolking (Van een speciale verslaggever) In de kathedraal van Brunswijk geschiedde gisteren tijdens een stijlvolle plechtigheid de overdracht van de stoffelijke resten van stadhouder Willem V, die in het jaar 1806 in ballingschap overleed en die zal worden bijgezet in de grafkelder der Oranje's te Delft. De zon zette het intieme Domplein in warme gloed, toen de limousines aanreden, waarmee tal van autoriteiten zich naar de kerk begaven. In alle vroegte had de Duitse grensbewa king een erewacht betrokken voor het hoofdaltaar. Ter weers zijden van de kist, die was gedekt met de oranje-blauwe vlag van het Huis Oranje-Nassau en die met een grafkrans van de hertogelijke familie Von Braunschweig, stonden vier Duitse sol daten stram en onbewegelijk in de houding. Van Nederlandse zijde zag men de ambassadèur te Bonn, de heer A. Th. Lamping, de tweede ambassade-se cretaris mr. A. C. J. S.truycken, die tevoren de kist met de stoffelijke lesten had verzegeld, de luitenant- generaal C. P. Pahud de Mortanges, chef van het militaire huis van H. M. de Koningin, alsmede de voor zitter van het comité dat zich met de overbrenging en de bijzetting van het stoffelijk overschot heeft belast, de heer J. A. van Zelm van Eldik. Verder merkte men op Ober-bürge- mèister Otto Bennemann, prins Ernst August, hertog van Brunswijk alsmede vertegenwoordigers van de regering der bondsrepubliek. Terwijl de bezoekers hun plaat sen innamen en van hoog uit de Domtoren de zware klokken, on afgebroken beierden ten teken van de uitvaart, snorden in de kerk camera's van film en televisie van achter de massieve pilaren. De dienst op zichzelf was kort doch treffend. De leiding berustte bij de bisschop van de Brunswijkse evangelisch-lutherse kerk, Martin Erdmann, die de omstandigheden in herinnering bracht, waaronder prins Willem V tijdens zijn ver blijf aan het Brunswijkse hof. ziek werd en overleed. De voorzit- Nieuwe pachtwet treedt 1 mei in werking De nieuwe pachtwet zal op 1 mei volledig in werking treden. Voorts kan worden medegedeeld, dat de pachtnormen die thans ook bij alge mene maatregel van bestuur zijn vastgesteld, aansluiten op de thans nog geldende en geen wijziging in de toestand brengen voor landbouwge bieden, waar de pachtnormen tot te hoge pachtprijzen kunnen leiden, zo als b.v. in streken, waar minimum- garantieprijzen in hoofdzaak het agrarische inkomen bepalen, heeft de regering een nieuwe categorie lagere pachtnormen ingesteld. Deze lagere pachtnormen, die een verschil met de bestaande normen uitmaken van 10 tot 20 per hectare, openen de mo gelijkheid tot verlaging van de pacht in de door de grondkamers aan te wijzen streken. Nieuwe „Kerkedijk" neemt „Arendsdijk" op sleeptouw De „Arendsdijk" van de Holland Amerika Lijn, die op weg was van Rotterdam naar New Orleans, heeft zaterdag jl. moeilijkheden met de hoofdmachine gekregen op 41.13 gr. n.b. en 40.32 gr. w. I. De gezagvoer der, kapitein B. M. Maa/.en, seinde dat de schade niet door het personeel kon worden hersteld. Gelukkig was de „Kerkedijk", het nieuwe schip van de Holland Ameri ka Lijn, clat zijn maidentrip via Antwerpen maar New York maakt, niet ver af. Aan de gezagvoerder daarvan, kapitein E. G. A. Heiimans werd telegrafisch verzocht van zijn koers af te wijken en te trachten de „Arendsdijk" op sleeptouw te nemen tot New York. Zondagmiddag om twee uur werd dit schip bereikt, waarna onmiddellijk onder niet on gunstige weersomstandigheden met het vastmaken kon worden begon nen. Reeds een uur later werd de reis naar New York aangevangen, terwijl de weersverwachtingen voor de ko mende dagen goed zijn. Wanneer zich geen grote tegenslagen' voordoen, verwacht men dat de beide schepen op 5 mei a.s. te New York zullen aankomen. VERANDERING. In mei treedt in het Britse leger een grote verande ring op. In de keukens voor de strijd krachten zullen dan niet langer mili taire chefs zijn, maar burgerchefs. Er verandert nog meer. Ook In de bediening komt er een wijziging. In de eetzalen van hét leger zullen charmante serveersters zijn. „Aardige meisjes zullen een grote psychologische invloed hebben. Het zal goed zijn voor de moreel van de jongens", meent luitenant-kolonel El- se van het Britse leger. GEEN POTTENKIJKERS. Slechts één man kwam tegen dinertijd de eetzaal van het Sheraton-hotel in Washington binnen, hoewel vijftien tafels waren gereserveerd. Het klop te toch: de cliënt zei een hekel te hebben aan pottenkijkers terwijl hij dineerde. ter van het comité, de heer Van Zelm van Eldik, sprak een dank woord, waarin hij de gehele ge meenschap van de oude bisschop- stad betrok. Tijdens de dienst bracht een meisjes koor, gehuld in purperen gewaden, gezangen ten gehore. De ijle kinder stemmen, gevoegd bij de monumen tale entourage van de samenkomst, gaven aan het geheel een wonderlijk ontroerend karakter, ondanks het feit dat er bij deze uitvaartdienst uiteraard geen naaste verwanten waren en men de klok anderhalve eeuw terug moest draaien om de ge beurtenis in een actueel licht te plaatsen. Groot was ook de belangstelling, toen de kist na afloop van de dienst naar de gereedstaande lijk- auto werd gedragen. Velen had den zich op het Domplein verza meld om de langgeleden overleden prins een laatste groet te bren gen, voor de reis naar zijn defi nitieve rustplaats begon. De'auto droeg de oorspronkelijke stand aard van de prins, in thalon en oranje, een fraai geborduurde vlag. Gisteravond om 13 minuten over acht arriveerde het transport aan de grenspost De Potte, in de weg van Bentheim naar Oldenzaal. Een lui tenant van de Duitse grensbewaking droeg het escorte over aan de com mandant van de Koninklijke Mare chaussee, brigade-generaal De Zeeuw, die even tevoren met jhr. W. Röel een erehaag van tweëntwintig manschappen van de Koninklijke Marechaussee die aan weerszijden van de grenspost stonden, had geïn specteerd. De lijkauto met het stof-, felijk overschot de kist was ge dekt met het rood wit blauw en een krans aronskelken reed verder naar hotel Carelshaven, waar het stoffelijk overschot vannacht zou blijven. Twee mauschappen van de Koninklijke Marechaussee hielden vannacht bij de garage de wacht. SIR GUY GRANTHAM OVER KANAALCOMMANDO yy Hoofdkwartier van gebied Benechan op Walcheren gevestigd (Van onze speciale verslaggever) In de zaal van het Koninklijk In stituut voor de Tropen heeft zater dagmiddag admiraal sir Guy Grant ham, G.CJB., C.B.E., D.S.O., opper bevelhebber van de geallieerde strijd- krachien in het kanaal, een lezing gehouden voor de leden van de Ne derlandse vereniging van reserve of ficieren over het geallieerde kanaal commando. Dit kanaalcommando, waarin Frank rijk, Engeland, België en Nederland deelnemen en dat binnen de Noord- Atlantische verdediging 'n aparte en gespecialiseerde plaats inneemt heeft tot doel de bescherming en het be houd van de koopvaardij op zee, op ankerplaatsen en in havens. Het commando zal zich voornamelijk moeten bezig houden met vijandelij ke onderzeeboten, mijnen en vliegtui gen. Het gebied van het kanaalcomman do omvat een aantal voor een vijand bijzonder aantrekkelijke doelen. Im mers, alle overzeese verbindingslij nen tussen West-Europa en de rest van de wereld komen in dit gebied samen. Tien van de grootste wereld havens Sir Guy noemde, zonder zich aan een volgorde te willen bin den, Rotterdam, Antwerpen, Ham burg, Cherbourg, Le Havre, Brest, uiteraard ook Londen liggen in dit gebied. En verder nog ongeveer 18 kleinere havens. Alle landen aan Kanaal en Noord zee zijn in oorlog en vrede afhan kelijk van deze havens. In vredes tijd bevinden zich per dag in het Verenigd Koninkrijk en in het ge bied van het kanaalcommando meer dan 3.000 koopvaardijschepen boven 500 ton en van deze drieduizend sche pen ligt meer dan de helft in een haven. Van de in een haven liggende schepen is Weer meer dan 60 pro cent geconcentreerd in de tien groot ste havens. En in dit verband verzuchtte Sir Guy in een op zijn inleiding volgen de discussie dan ook: „De militaire en commerciële belangen lopen niet parallel. Wij, als militairen zouden gTaag een veel grotere spreiding zien". Het kanaalcommando is verdeeld in vijf gebieden: 1. Benechan met 't hoofdkwartier óp Walcheren, 2 Nore Chan, hoofdkwartier Chath am, 3. Charchan, H. Q. Cherbourg 4. Brestchan, H. Q. Brest en 5. Plymchan, H. Q. Plymouth. Het hoofdkwartier van admiraal Sir Guy Grantham is gevestigd in Fort Southwich bij Porthmouth. Iedere commandant van de onder- gebieden heeft zijn eigen verant woordelijkheden in het gehele ver band, terwijl het kanaalcomman do in zijn geheel weer staat on der het Atlantisch commando. Er wordt tussen de ondergebieden nauwe samenwerking nagestreefd en Sir Guy bracht in dit verband een warme hulde aan onze Koninklijke De A.N.W.B. en de. gemeente Nieu- werkerlc op Schouioen-Duiveland hebben klaarblijkelijk verschillende opvattingen over de schrijfwijze van de naam ,(Nieuwerkerk"zoals uit de beide gefotografeerde borden blijkt. Eerst komt het ,(Niewerlcerk" van de A.N.W.B. en rond 25 meter volgt, als een soort rectificatie het „Niemoerkerk" van de gemeente Niettemin is men de A.N.W.B. op Schouioen-Duiveland dankbaar voor de diverse richting-aanwijzers, die de laatste tijd op het eiland geplaatst zijn en die het samen met de ge meentelijke aanduidingen nabij de bebouwde kommen mogelijk ma ken steeds de kortste weg te vinden. Foto's P.Z.C.) Levende muis in neuskegel van Thor-Vanguard-raket In de neuskegel van de Amerikaan se Thor-Vanguard raket, di evorige week woensdag in de Atlantische Oceaan viel, zat een levende muis, zo is in welingelichte kringen van de Amerikaanse luchtmacht vernomen. De raket, die van Cape Canaveral in Florida werd afgeschoten, bereikte niet de bestemde afstand van bijna 9000 km, doordat de tweede trap van de raket niet werkte. De neuskegel had met een valscherm afgeworpen moeten worden als de raket aan het eind van haar volledige baan zou zijn gekomen. Naar men aanneemt, werd de muis gebruikt als middel om na te gaan of de neuskegel in staat was de la ding van een raket te beschermen tegen oververhitting in de damp kring. StraussRussische bases voor raketten in Oost-Europa Strauss, de Westduitse minister van defensie, heeft maandag voor de pers de verklaring van de Noorse mi nister van buitenlandse zaken, Lan ge, volgens welke de Russische mili taire autoriteiten lanceerbases voor raketten bouwen in Tsjecho-SIowa- kije en Hongarije, bevestigd. Bandieten hebben maandagochtend in Marseille een bankloper overvallen en gedood. Zij maakten zich met een som van 33 miljoen frank uit de voeten. Marine: „Daar de NAVO-landen nooit een algemene oorlog zullen be ginnen, zal er onvermijdelijk een te kort zijn (in oorlogstijd) aan mari neschepen en marinevliegtuigen. De bijdragen hierin van ieder lid van onze alliantie zullen echter van groot belang zijn. Door veelvuldige ge combineerde training en een „ge meenschappelijke doctrine" kunnen wij met onze strijdkrachten veel be-! reiken, maar zolang er een onderbe zetting is, zullen wij het niet' ge makkelijk hebben. Een tekort in ge tal kan tot op zekere hoogte wor den goedgemaakt door een moderne uitrusting. Het kanaalcommando is, na de oprichting van de NAVO ontstaan uit de gedachte, dat het gebied van het kanaal te ver weg ligt van liet algemeen Atlantisch commando in Virginia (V.S.) en bovendien zeer speciale eisen stelt aan de verdedi ging. Bovendien voelde het Verenigd Koninkrijk ook niet zoveel voor een geallieerde commando, dat van de Verenigde Staten uit invloed uit oefende op de wateren rond Groot- Britannie. De verkoop van de zomerpostzegels is maandag weer begonnen. De da mes van de afdeling Middelburg van de Unie van Vrouwelijke Vrijwilli gers hébben in het postkantoor in de hoofdstad weer het békende stalle tje ingericht, waarin zij tot en met 2lf mei a.s. de zomerzegels zullen verkopen. De eerste zegels werden maandagmorgen om 10 uur gekocht door de waarnemend burgemeester van Middelburg, de heer J. W. Köge- ler, die daarmee het „startschot" gaf voor de verkoop. De gehele dag hadden de dames van de U.V.V. ver heugend „drukke zaken". De op brengst van de zomerzegels, waarvan de verdeling reeds tevoren is vast gesteld, komt ten goéde aan een, groot aantal particuliere fondsen op allerlei gebied, die hulp verlenen. Voor 1958 wordt het geld verdeeld onder achttien hulpfondsen, die werk doen, dat noodzakelijk gedaan móet worden. (Foto P.Z.C.) Prof. Groenmanuitgelegde randstad moet bet gehele land omvatten „Uit het rapport „het westen des lands" meen ik le kunnen afleiden dat spreiding van de bevolking mo gelijk en noodzakelijk wordt geacht. En dit, afgezien van de vraag of het om nieuwe of bestaande bestaans- bronnen gaat. Dan echter zie ik ook geen reden om de uitgelegde rand stad niét ons gehele land te laten be dekken. Ik kan dit staande houden, zolang niet iemand heeft aangetoond, dat de zgn. „delta-functies" die Ne derland in Europa in het Europees verband heeft uit te oefenen, alleen maar binnen de beperkt uitgelegde randstad Holland kunnen worden uitte gisteren deze kritiek op het Randstad-rapport op de jaarvergade ring van het Industriescliap „Ooste- lijk-Friesland" te Heerenveen. In het rapport worden de deltafuncties van Nederland, als poort van een-wereld deel, namelijk beperkt gedacht tot het gebied begrensd door de lijn Alk- maar-Lelystad-Amersfoort-Veenen- daal. Prof. Groenman vreesde dat de samenstellers van het rapport zich door een typisch westelijke visie en door een randstad-centrische visie hebben laten leiden. Spreker noemde het kortzichtig om nu de randstad Holland uit te leggen en binnen de beperkte begrenzing daarvan allerlei steden tot ontwikkeling te brengen en dan maar af te wachten tot men weer vastloopt. Slechts een nationale visie kan de problemen van liet westen en van het noorden met elkaar verbinden. De nationale ruimtelijke en economische politiek op lange termijn moet een beleid uit één stuk zijn en mag niet verbrokkeld zijn over de verschillen de departementen met elk hun eigen beleid, aldus prof. Groenman. KWADE GEVOLGEN BLIJKEN PAS NA JAREN Vrouwen moeten zonde tegen toekomst keren Dr. Albert Schweitzer, de beroemde zeudelingarts en nobelprijswinnaar voor de vrede, heeft in zijn strijd te= gen het voortduren van proefnemin gen met kernwapens een radiobood schap gezonden aan een kleine hon derd omproepstations, verspreid over de hele wereld. „Er is geen tijd te verliezen", nidus de boodschap „er mogen geen nieuwe kernwapenproe ven die de gehele mensheid genetisch in gevaar brengen meer genomen worden. We moeten ons er terdege van bewust zijn dat zelfs zonder nieuwe proefnemingen het gevaar in de komende jaren nog zal toene men". Dr. Schweitzer herinnert er aan dat de Europeaan en Amerikaan bij voortduring tegenover de term „toegestane stralingsdosïs" worden geplaatst. „Wie staat toe? Wie heeft het recht dit toe te staan t" zo vraagt dr. Schweitzer zicli af. Hij acht de vraag of men moet stop pen of doorgaan met kernproeven niet eenr die slechts de mogendheden aangaat, welke over kernwapens be schikken. „Wie geeft deze landen het recht om in vredestijd met wapens te experimenteren, die de gehele wereld op de ernstigste wijze bedreigen? Als er in de beschaving van onze tijd nog maar iets van internationaal recht levend is gebleven of als men van mening is dat dit recht in ere hersteld moet worden, dan moeten de landen die voor de kernproeven verantwoordelijk zijn onmiddellijk met de proefnemingen ophouden en wel zonder dit van een ontwape ningsakkoord afhankelijk te maken. Deze zaak heeft niets met ontwape ning uitstaande. De betrokken lan den zullen de wapens die ze thans hebben behouden. Schweitzer meent het beslissende woord over de gevaren van kern proeven niet aan de natuurkundi- fe toe te kunnen kennen omdat ie slechts de straling uit de lucht in aanmerking neemt maar aan de bioloog en de arts die de gevolgen van interne en externe straling hebben bestudeerd of aan de na tuurkundige, die aan de onderzoe kingen van biologen en artsen aandacht schenkt. Schweitzer wijst erop dat de kwade gevolgen van straling van binnen uit of van buiten af pas na jaren blijken. „Men merkt deze niet in het eer ste of tweede geslacht maar pas in de daaropvolgende generaties. Geslacht na geslacht zal in de ko mende eeuwen steeds meer kinde ren met geestelijke en lichamelij ke afwijkingen geboren 'zien wor den". Zijns inziens is de zoge naamd schone bom slechts eta lagemateriaal dat niet voor ge bruik bestemd is. „Natuurlijk denkt Amerika noch Rusland eraan zo'n minder doeltref fende bom in een eventuele oorlog te gebruiken. Het Amerikaanse ministe rie van oorlog heeft onlangs ver klaard dat het radio-actiefmaken van hele gebieden een nieuw aan valswapen is. In Schweitzers ogen heeft de pro paganda voor voortzetting van kern proeven een dodelijke klap gekregen met de verklaring van de negendui zend geleerden aan de Verenigde Naties op 13 januari jl. „Voortaan kan men niet langer beweren dat de geleerden het over de stralingsgeA'a- ren niet eens zijn. Alleen zij die nooit de geboorte van een misvormd kind en liet schreien of de ontsteltenis van de moeder hebben meegemaakt dur ven volhouden dat het risico van liet voortgaan met de proeven onder de gegeven omstandigheden moet wor den genomen Het is in liet bijzonder de plicht van de vrouwen om te voorkomen dat men deze zonde tegen de toekomst begaat. Vooral zij moeten liun stern verheffen en dan op zo'n manier dat men er gehoor aan zal schenken, al dus dr. Schweitzer. Het Wereldgebeuren Belegerd fort Robert Somerset maakt hachelijke uren mee in het fort Assarir, niet ver van Jemen in het Britse pro tectoraat Aden. Het fort, waarin hij de enige Engelsman is, wordt name lijk al een paar dagen belegerd door opstandige stammen, die zijn gewa pend met geweren en lichte mitrail leurs. Aan het ingrijpen van de Britse luchtmacht had hij het te danken, dat de belegeraars gisteren terugtrokken. Meer veilig voelt hij zich niet, voor dat de ontzettingsmacht is aangeko men. Somerset's avontuur is één ge- van Jemen en het Adense protecto raat. De Engelsen hebben onlangs per luchtbrug versterkingen laten aanrukken uit Kenya om de inciden ten met meer' macht tegen te gaan. Terecht schrijven de Engelsen deze moeilijkheden voor een groot deel toe aan imaam Ah mad van Jemen. Die kan het nog steeds niet verkroppen, dat meer dan honderd jaar geleden een 23-tal plaatselijke heersers zich losmaakte van het Jemense rijk en zich onder Britse bescherming stelde. Hij is overigens niet de eerste in de fami lie der imaams, die met deze toe stand geen vrede kon hebben. Vele geschillen en incidenten gingen voor af aan de in 1934 gesloten overeen komst van San'aa, waarbij Engeland en Jemen afspraken dat zij de toe stand die toen aan deze grens be stond, zouden handhaven. Maar het verdrag was niet exact gesteld, de grens tussen Jemen en het protecto raat niet duidelijk afgebakend en het gevolg was, dat het document niet aan het doel beantwoordde en zelfs het uitgangspunt voor nieuwe on enigheden werd, zoals die van vorig jaar, toen het tot grensgevechten kwam. Nu Jemen zich heeft aange sloten bij de Verenigde Arabische Republiek (waarvan het dus deel uitmaakt met Egypte en Syrië) doen zich nieuwe moeilijkheden voor, waar bij naar het schijnt meer dan tevo ren het wapen der „ondermijnende ac tiviteit" wordt gebruikt. Men meent, dat het agenten van de imaam van Egypte's pre sident Nasser waren, die on langs autoriteiten in een der Adense sjeikdommen, te weten Lahej, ertoe overhaalden om ook aansluiting te vragen bij de Verenigde Arabische Republiek. Tot een officieel verzoek is dat ook niet mogelijk. De sjeiks verdragen die de Engelsen met de plaatselijke heersers hebben gesloten is dot ook niet mogelijk. De sjeiks mogen namelijk wat de binnenlandse kwesties betreft in alle zelfstandig heid de scepter zwaaien, maar juist op het punt van buitenlandse zaken hebben de Engelsen een vinger in deze Arabische brei. De Britse in lichtingendienst was al gauw op de hoogte van de plannen in Lahej, om zich niet langer onder Brits, maar onder Egyptisch „protectoraat" te stellen. Een van degenen die zich voor het Cairose karretje hadden la ten spannen, sjeik Mohammed al Djifri, minister van onderwijs, werd gearresteerd, maar diens twee broers namen de benen naar Jemen, van waaruit zij zulke incidenten orga niseren als die, waarvan Robert So merset nu zo'n last heeft in het fort Assarir. Imaam Ahmad, wiens positie in de Verenigde Arabische Republiek nog niet geheel duidelijk is, zet ongetwijfeld nu met meer ijver dan tevoren het streven voort om de ge bieden die meer dan honderd jaar ge leden aan zijn voorgangers ontvielen, terug te winnen. Hij weet zich, nu hij Egypte en Syrië officieel achter zich heeft, sterker dan tevoren. En de positie der Engelsen wordt met de dag zwakker, omdat het Arabische nationalisme in het Adense protec toraat zo goed als overal elders waar Arabieren wonen veld wint. Niemand weet nog, of er olie kan worden gevonden onder de rotsige woestijnen die het grootste deel van Jemen en het Adense protectoraat beslaan. Maar de mogelijkheid dat er ooit grondstoffen voor de energie voorziening gevonden zullen worden, speelt op de achtergrond ook bij deze verwikkelingen een belangrijke rol. Die factor werkt de Engelsen ook tegen bij hun pogingen om een ster ke Adense federatie te smeden: de stamhoofden willen de opbrengst van eventuele oliebronnen in hun gebied geheel en uitsluitend voor zichzelf behouden.... Het feit, dat de imaam van Jemen een beroep op Russische deskundigen heeft gedaan om een deel van het leger te trainen en de haven van Hodeida Le moderniseren, bewijst hoezeer deze kwestie boven dien in het vlak van de „grote" inter nationale politiek wordt getrokken. Deze uiterste zuidpunt van het Mid den-Oosten is niet „uit te vlakken" in de psychologische en economische concurrentiestrijd van oost en west. IMAAM AHMAD positie versterkt De 72-jarige Italiaan Giuseppe Guat- tai'ini heeft het ministerie van defensie verzocht, aan zijn 43-jarlge muilezel Gin a pensioen toe te kennen uit erkentelijk heid voor het feit, dat zij in de Eerste Wereldoorlog ondanks hevig geschuts- vuur Italiaanse militairen in de frontll- heeft bevoorraad.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1958 | | pagina 5