EXPO NIET OP TIJD KLAAR
Verrassende Nederlandse inzending
Indonesisch vlooteskader vertrok
uit zeegebied voor Padang
KLAHKBORD
DISCUSSIE OVER PROBLEEM
VAN LOONDIFFERENTIATIE
WOENSDAG 16 APRIL 1958
PROVINCIAL E ZBBUWaa OOÜRANT.
s
Amerika en Rusland „massaal" vertegenwoordigd
(Van een speciale verslaggever)
De grote verrassing van de Expo '58 is niet dal
deze Brusselse Wereldtentoonstelling nog op
geen stukken na klaar is als koning Boudewij»
haar donderdagmorgen met veel ceremonie zal
openen, maar dat is... de Nederlandse inzending.
Men betichte ons niet van chauvinisme, wed*
het is niet alleen ons oordeel, maar ook dat van
tal van buitenlandse journalisten. En deze con
clusie is niet gebaseerd op het feit dat de Neder
landse inzending van de grote paviljoens vrijwel
de enige is die kant en klaar is, maar op het de
gelijke stijlvolle „echte" karakter dat de Neder
landse hoek heeft. Het is, zoals de minister-pre
sident dr. W. Drees die dinsdagmorgen de
Nederlandse paviljoens bezichtigde in gezel
schap van ministers, staatssecretarissen en com
missarissen der koningin het tegen de jour
nalisten zei: „Dit is Nederland".
Die dijk met het levende water, dat vee en die
landbouwprodukten, dat schip waarin de vracht
goederen gestouwd worden zij geven de be
zoeker in een notedop een beeld van ons land dat
alomvattend en niet verdraaid is. Geen overdaad
geen pietepeuterigheden maar royaal, degelijk
en eerlijk en dat maakt de Nederlandse in
zending tot een van de beste die ecjrij is, zo niet
tot dé beste.
Overweldigend
De Expo '58 is overweldigend voor
wie er een dag hééft rondgedoold. De
architectuur van het geheel geeft
heel voorzichtig gezegd een zeer le
vendig beeld van wat de hedendaagse
architecten bezighoudt. Aangezien
hier semi-permanente bouw moest
worden toegepast heeft men zich
over het algemeen beperkt tot een
vrij eenvoudige vormgeving met veel
glazen wanden, die vaak slechts een
afsluitende functie hebben. Speciale
constructies nemen thans de dragen
de functie over. zoals grote houten
of metalen stukken die het dak dra
gen.
De eenvoudigste paviljoens zijn vaak
de mooiste zoals net Finse, het Noor
se en het Oostenrijkse. De Belgische
afdeling is zeer lelijk. De oude ge
bouwen van de vorige wereldtentoon
stelling bepaalden voor een groot deel
de architectuur en dat bleek bepaald
geen winst... Ook waar men daar vrij
van was is men er beslist niet in ge
slaagd een harmonieus complex op te
bouwen.
Van do paviljoens der twee grootste
naties: do Verenigde Staten en de
Sowjet-Unie kan men alleen maar
zeggen, dat zij massaal zijn en dat
„Ons" paviljoen:
ruimte, openheid
(Van een speciale verslaggever)
Ruimte en openheid kenmerken
het Nederlandse paviljoen, dat is
geboren uit do gelukkige samen
werking van do architecten G.
Rietveld sr., Boks en Bakema.
„Gelukkig" is bepaald geen sterk
woord. Want de heer Rietveld, die
wij spraken, vertelde dat hij aan
dit samengaan met twee hem zo
verschillende naturen zeer goede
herinneringen had. „Wij hebben
elkaar voortreffelijk aangevuld",
zei hij.
Er is nog een belangrijk ken
merk aan "dit paviljoen: de rustige
degelijkheid. De afkeer van alle
experimenten, Hier staat een stuk
werk, dat zo Nederlands is als het
maar zijn kan. De strakke, over
wegend horizontale lijnen van het
gebouwencomplex waarboven de
rode vuurtoren, het ranke bouwsel
voor het prachtige klokkenspel,
de masten van het scheepsmodel,
als evenzovele verticale accenten,
maken van het paviljoen al dade
lijk een oase van rust temidden
van zeer veel architectonische on
rust.
Minder geslaagd is vlakbij het
vijzelgemaal het plastische muur
tje van Ben Guntenaar, dat de
ruimte breekt, maar nodig bleek
ter maskering van een loopbrug
in de ruimte hier vlak achter.
Een wat uit de toon vallend ele
ment is ook de bolvormige koepel
van beton en staal achter het ei
genlijke paviljoen, waarin een
muchtige foto van Carel Blazer en
een hevig imponerende wandschil
dering van Karei Appel een plaats
hebben gekregen.
Los van liet Nederlandse pavil
joen staat het geestige bouwsel,
dat Lo Corbusier voor Philips
maakte. Het speciale agrarische
gebouw is een voortreffelijk staal
van doelmatige, eenvoudige hout
bouw, ruimtelijk gezien is het een
waardevolle aan- en afsluiting van
onze inzending. Waarlijk liet Ne
derlandse paviljoen is zeer mooi
en zeer Nederlands.
beide landen elkaar op het stuk der
proporties hebben trachten te becon-
cureren. Doordat -Amerika daarbij
bewust heeft gestreefd naar een zo
groot mogelijke mate van openheid
maakt haar paviljoen een vriendelij
ker indruk dan de Sowjet-afdeling,
die ondanks juichende propaganda
voor de communistische staat en haar
resultaten (ruimtevaart) bepaald,
somber is en er 'minder tot een be
zoek noodt.
Overigens is onze voornaamste
indruk die van een chaotische ben
de. Met deze twee woorden is de
Expo '58 twee dagen voor de ope
ning kernachtig en pijnlijk juist
gekarakteriseerd. De wegen zijn
begaanbaar, het Atomium werd
met zijn gigantische bollen en bui
zen inderdaad het allesoverheer
sende middelpunt, de lift en de
roltrappen in dit 2000 ton wegen
de en 102 meter hoge gevaarte zijn
in bedrijf, ter-wijl er aan de inrich
ting nog hard wordt gewerkt,
de fonteinen klateren en de water
vallen bruisen, de kabelbaan heeft
proefgedraaid, de vlaggen wappe
ren, de Nederlandse koeien zijn
gemolken en enkele paviljoens zijn
al nagenoeg volledig ingericht,
maar daarmee is wei ongeveer al
les gezegd.
Bergen zand en balen specie, stapels
betonspanten en hopen balken zijn
nog hinderlijke staketsels op de w.eg
van ieder die zich op het onafzienba
re tentoonstellingsterrein waagt.
Draglines, lieren, bulldozers en vork
heftrucks zijn nog volop in touw. Het
afval wordt met grijpers opgeladen
en met karrevrachten het terrein af
gevoerd.
Het eerste feestelijke geluid dat ons
dinsdagmorgen in de oren klonk was
het gebeier van een Nederlands ca
rillon, dat plechtige klanken liet neer
regenen op de chaos rondom. Helaas
ging het effect grotendeels teloor in
Atomium, allesoverheersend
middelpunt.
GOED GEKLEED. Rex Evans kan
het recht voor zich opeisen de best
geklede man te zijn geweest die ooit
de gevangenisdeuren achter zich
hoorde dichtslaan. Evans, een jonge
man van 24, werd tot drie maanden
celstraf veroordeeld omdat hij een
troep van honderd jongeren tegen de
politie opgezet had. Van de eis was
hij niet geschrokken, tenslotte stond
hij acht maal eerder voor het groene
hekje. Maar dat de officier zich het
woord „nozem" had laten ontvallen,
kon Evans moeilijk verkroppen. Hij
verscheen op de dag dat arrest zou
worden gewezen in een gekleed kos
tuum, compleet met hoge zijden. Die
nam hij beleefd voor de cipiers af
toen hij door een zijdeurtje van de
rechtszaal in dc cefiengang geleid
werd.
GEARRESTEERD. De politie te
Dublin heeft een man gearresteerd
die met zijn sportvliegtuïg op een
drukke weg landde en daarop een
kilometer of drie verder taxiede. De
man wordt ervan beschuldigd onder
de invloed van sterke drank gevlogen
te hebben.
De Engelse eerste minister Ha-
rold Macmillan heeft de tuin
van zijn buitenverblijf Birch
Grove te Chehoood Gate in het
Engelse graafschap Sussex te-
gen betaling opengesteld voor
bezoekers. De baten zijn be-
stemd voor een fonds van oud-
verpleegsters en het nationale
tuinenplan. Nadat de premier
de tuin officieel geopend had,
konden de bezoekers hem te-
midden van zijn kleinkinderen
zien op de treden van het bor-
des van het buitenverblijf. Rond
de heer Macmillan en lady
Dorothy Macmillan zaten de
kleinkinderen.
het oorverdovende lawaai. In een duet
voor klokkenspel en pneumatische
boor komen de klokken waarlijk niet
tot hun recht.
Het wonder van de laatste weken
waarin de Belgische organisatoren
tot voor kort hardnekkig hebben ge
loofd is uitgebleven. De Expo komt
in twee nachten en een dag niet meer
klaar. Wie orde en netheid mint en
een tentoonstelling graag kant en
klaar wil zien doet er verstandig aan
zijn bezoek voorlopig nog even uit te
stellen.
SOCIALE ZAKEN IN EERSTE KAMER
Bijval voor weduwen- en
wezenpensioen.
Tijdens de behandeling van de be
groting van het departement van so
ciale zaken en volksgezondheid heb
ben diverse leden van de Eerste Ka
mer gisteren hun instemming betuigd
met het weduwen- en het wezenpen
sioen die worden geregeld in wetsont
werpen welke thans huil. voltooiing
naderen. Er ontstond een discussie
over de kwestie van de loondifferen-
tiatie.
De heer M. Ruppért (a.r.) merkte
op, dat hjj bi de ministeriële stukken
mededelingen over de werkloosheids
bestrijding in Zeeland en het Friese
Kolumerland-Achterkarspelen had ge
mist.
Prof. dr. A. N. Molenaar (v.v.d.)
hield als eerste spreker een pleidooi
over de loondifferentiatie waarbij hij
speciaal de bekwaamheids- en presta
tiebeloning in beschouwing nam. De
nivellering is een goede mogelijkheid
om ontplooiing van de mens te bevor-
derén. Aangedrongen werd op een ge
leidelijk openstellen van deze moge
lijkheid. Naar mening van prof. Mole
naar en, naar hij zeide, van vele ande
ren. is de loonvorming allereerst een
taak van het bedrijfsleven en slechts
in het uiterste geval bij grote moeilijk
heden een instrument in de nationale
economische en monetaire politiek.
Looncoördinatie staat vijandig tegen
over loondifferentiatie, zo meent prof.
Molenaar. De heer C. W. van Winger
den (arb.) bestreed de opvatting van
prof. Molenaar, dat er onvoldoende
vrijheid zou zijn bij het maken van
collectieve arbeidsovereenkomsten en
loonregelingen. Zijns inziens is er wel
voldoende ruimte voor loondifferen
tiatie.
De heer M. Ruppert (a.r.) bleek,
wat deze zaak betreft, een voorstan
der van een grotere vrijheid, echter
niet van ongelimiteerde vrijheid. Mr.
J. van Bruggen (c.h.) wees er op, dat
het centralistische systeem van loon-
beheersing tot ongewenste toestanden
(zwarte lonen) leidde. Het daarmee
verzwakte gevoel voor wet en recht
had kunnen worden voorkomen, vol
gens mr. Van Bruggen, indien veel
eerder tot een stelsel van vrijere loon
vorming zou zijn overgegaan.
De heer J. H. J. Maenen (k.v.p.)
bepleitte het doen vervallen van de
loongrens in de werkloosheidswet,
die daartoe technische herziening
behoeft. Dr. F. Wibaut (arb.) he
kelde „de geldklopperjj door middel
van puzzels", waarbij incidenteel
een zeker percentage voor liefda
digheid, veelal voor chronisch zie
ken bestemd wordt.
De Finse nobelprijswinnaar Arttu-
ri Vitanen heeft op een wetenschap
pelijk congres nabij Mainz bekend
gemaakt, aat hij anti-biotische stof
fen heeft aangetroffen in alle ver
bouwde gewassen. Deze stoffen zijn
van groot belang voor de bestrijding
van infectieziekten. Dit is aan de
pers meegedeeld door de Westduitse
professor Joachim Keuhnau.
Tijdenseen door de E.O.K.A. uitge
roepen staking op het eiland Cyprus
tegen het in arrest houden van poli
tieke gevangenen t's een aantal van
deze gevangenen op het dak van de
cetitrale gevangenis geklommen (bo
ven). Deze demonstratie duurde enige
uren en de gevangenen richtten zich
tot de rond de gevangenis verzamelde
familieleden. Later brachten de fami
lieleden een enorme kaars in de St.
John's kerk (onder), waar zij 2!f uur
biddend en vastend doorbrachten.
Isgen verkoop van vlees
in levensmiddelenbedrijf
In de vergadering van de afdeling
Friesland van de Bond van Christe
lijke Slagerspatroons te Leeuwarden,
heeft mr. F. E. Oskam, bondsdirec-
teur, grote bezwaren geuit tegen een
algemeen levensmiddelenbedrijf, dat
de regering voorstelt in het thans in
discussie zijnde ontwerp vestigingsbe-
sluit levensmiddelenbedrijven.
Dit ontwerp omvat veertien thans
bestaande branches, waaraan de re
gering een algemeen levensmiddelen
bedrijf als vijftiende ta'k wil toevoe
gen. Onder de artikelen die dit be
drijf zou mogen verkopen, valt pok
het vlees. Dit is, aldus mr. Oskam,
voor de slagers onaanvaardbaar.
Het vlees dient in handen van de
vakman te blijven, omdat ihet een teer
produkt is, dat in het belang van de
volksgezondheid op deskundige wijze
moet worden bewerkt en verkocht.
Een ander bezwaar is, dat het alge
meen levensmiddelenbedrijf het vlees
als lokmiddel zou kunnen gebruiken.
Dit zou een desastreuze concurren
tie tot gevolg hebben, een concurren
tie die de regering zelf niet wenst.
Bovendien zou het algemeen levens
middelenbedrijf de basis en opzet van
de gehele slagersvakopleidimg onder
mijnen en verzwakken.
Vliegtuigen van
rebellen vallen
bases aan
Het vlooteskader, bestaande uit
een torpedobootjager en vier
korvetten, dat de laatste twee
dagen bij de kust voor Padang
voor anker heeft gelegen, is vol
gens radio-Padang dinsdag weer
weggevaren. De radio voegde
hieraan toe, dat daaruit kan
worden afgeleid, dat er bij de
voorbereiding van de algehele
aanval, die gisteren door de re
geringstroepen zou worden in
gezet, iets mis is gegaan.
Radio-Padang meldde dinsdagavond,
dat vliegtuigen van de opstandelingen
de bases van de Indonesische lucht
macht te Tandjong Pinang, in de
Riouw-archipel, te Anjour en te Ban
doeng in West-Java hebben gebom
bardeerd. Er werd echter niet bij
gezegd, wanneer deze aanvallen zou
den hebben plaatsgehad.
Tandjong Pinang ligt ruim honderd
kra ten zuiden van Singapore, is de
hoofdstad van de Riouw-archipe en
een belangrijke Indonesische marine
basis, vanwaar de regeringstroepen
hun aanval op de rebellen in Midden-
Sumatra begonnen.
Een grote landingsmanoenvre van de
regeringstroepen zou met deze lucht
aanvallen zijn verijdeld.
Volgens te Djakarta ontvangen
berichten hebben de regeringstroe
pen hun greep op het gebied rond
om Padang verstevigd. De rege
ringstroepen rondom dit gebied
krijgen gestadig versterkingen
vanuit <le basis der regeringstroe
pen in de Riouw-archipel. De op
standelingen zouden zich thans te
rugtrekken op hun versterkingen
in de Boekkit Barisan. Uit Padang
zouden thans 20.000 inwoners de
wijk hebben genomen.
Dc Indonesische premier Djoeanda
Kartawidjaja heeft dinsdag bevestigd,
dat het onbekende vliegtuig, dat zon
dag een aanval deed op de vliegbasis
Mandai bij Makassar 'n tweemotorige
„B-25" was. „Vliegtuigen van dit type
worden gewoonlijk in de Verenigde
Staten gebouwd", voegde premier
Djoanda er aan toe. Hij zeide voorts,
dat het toestel uit noordelijke rich
ting was gekomen.
De aanval door een vliegtuig yan de
opstandelingen noemde de premier
een „voorbereide militaire actie
die tot doel had de situatie te verwar
ren".
Het dagblad „Pedoman
Rakjat" in Makassar heeft dins
dag gemeld, dat kolonel Alex Ka-
wilarang, die kortgeleden zijn
functie van militair attaché in
Washington heeft neergelegd, is
benoemd tot opperbevelhebbel- van
de opstandige strijdkrachten. Het
blad ha'd dit bericht ontleend aan
radio-Menado in Noord-Celebes.
De woordvoerder van het plaatselijk
militair commando van Djakarta
heeft medegedeeld, dat tijdens maan
dagavond door de veiligheidsdiensten
in dc Kramat-wijk van Djakarta uit
gevoerde razzia's, een aantal ver
dachte personen voor nader onder
zoek werd aangehouden. Op Kramat,
de hoofdverkeersweg van Djakarta,
werden alle auto's aangehouden, voor
een onderzoek naar vuurwapens, ter
wijl ook de papieren der passagiers
werden gecontroleerd.
Het Wereldgebeuren
Afrikaans contact
Tk doe een beroep op de jeugd, om
I alle krachten tegen de duistere
machten der tirannie, van het
i kapitalisme en van het imperialisme
I te bundelen en waakzaam te zijn, op-
1 dat ons land een paradijs op aarde
wordt. Onze kinderen en kindskinde
ren zullen dan eens' in eigen auto's
rondrijden, in eigen vliegtuigen vlie
gen en het bevel voeren over eigen,
machtige legers!" In deze zin sprak
ICwame Nkroemah in de dagen dat
Ghana, de soevereine negerstaat
waarvan hij premier is, nog een
I Britse kolonie was en Goudkust heet-
J te. Inmiddels heeft Engeland vorig
|jaar de Goudkust haar onafhanke
lijkheid gegund, waarbij met Nkroe-
I mah werd overeengekomen dat het
I land binnen het Britse Gemenebest
zal blijven in de status van domi-
pion, zoals Canada en Australië. Op
Nkroemah rust thans de taak, te la-
'ten zien dat onafhankelijkheid ook
voor een land dat in menig opzicht
nog onderontwikkeld moet worden
genoemd, een weldaad kan beteke
nen. De suggesties die hij in zijn
„revolutionaire" tijd op zo welspre
kende wijze opwekte, zullen lang
zaam maar zeker verwezenlijkt moe
ten worden. Vooruitgang in econo
misch en sociaal opzicht kan steun
geven aan de verdere aspiraties van
Nkroemah: leider van alle Westafri-
kaanse negers te worden. Het is
daarbij vermeldenswaard dat Ghana,
de rulnestad waarnaar de nipuwe
staat is genoemd, bijna 1400 kilome
ter buiten de grenzen van de nieu
we staat en wel in Frans-West-
Afrika ligt, midden in de steppe. On
geveer duizend jaar geleden was zij
de hoofdstad van een machtig ne
gerrijk, dat heel West-Afrika om
vatte en welks herstel nu door
Nkroemah en de zijnen als een doel-
wit-op-lange-termijn wordt gezien.
Nkroemah is thans de gastheer
van een conferentie in Ghana's
hoofdstad, Accra. Afgevaardig
den van acht Afrikaanse landen, te
weten Ghana, Ethiopië, Liberia, Li
bië, Marokko, Soedan, Tunesië en
Egypte (of beter: de Verenigde Ara
bische Republiek) zijn daar bijeen
om nauwere contacten te leggen.
Vooral op het terrein van de bui
tenlandse politiek, economie en cul
tuur wil men een gemeenschappelijk
beleid bespreken. Daarbij komen on
der meer aan de orde de toekomst
van nog afhankelijke Afrikaanse ge
bieden, het Algerijnse probleem en
de rassendiscriminatie. In zijn ope
ningsrede veroordeelde Nkroemah in
overeenstemming met dit alles „alle
vormen van kolonialisme en het ma
ken van rassenonderscheid" en hij
waarschuwde tegen het „nieuwe im
perialisme, dat probeert zijn doelein
den niet slechts met militaire midde
len te bereiken, maar dat ook wapens
als economische doordringing, het
aanknopen van culturele banden,
ideologische overheersing, psycholo
gische infiltratie en ondergrondse
acties gebruikt, waarbij wordt aan
gezet tot de klassenstrijd en waarbij
zelfs niet wordt teruggedeinsd voor
het aanprijzen van moord".
Met deze woorden heeft Nkroe
mah afstand genomen van
alles wat uit „Oost" en
„West" de ongedwongen ontwikke
ling van de nieuwe staten in de weg
kan worden gelegd. De vraag is
wel, of de eigen aspiraties van eni
ge der hier vergaderende landen niet
zover gaan, dat zij de andere nau
welijks in hun waardigheid laten en
hun best doen, deze te overstemmen.
Met name zou dit kunnen gelden
voor de vertegenwoordigers van
Egypte, die zich immers beschou
wen als de voorvechters-bij-uitstek
van het nationalisme en die daaren
boven streven naar de opbouw van
een groot Arabisch imperium, waar
voor de huidige heersers in andere
(ter conferentie presente) landen zo
als Marokko en Tunesië echter nieta
voelen, omdat zij dan voor Nasser
het veld zouden moeten ruimen. De
mannen uit Cairo doen ongetwijfeld
hun best om in Accra de eerste viool
te spelen. Bij een bespreking van het
Algerijnse probleem kunnen zij (die
met Frankrijk geen enkele band van
betekenis onderhouden) ongecompli
ceerder en dus gemakkelijker en „dui
delijker" spreken dan enkele anderen,
wellicht doen. Overigens zou het ook
zonder Egyptenaren wel zeker zijn,
dat de conferentie zich op een of an
dere manier uitspreekt ten gunste
van de Algerijnse nationalisten, die
wellicht hopen dat hier een perma
nente en invloedrijke „spreekbuis"
voor hen tot stand komt.
In de verhouding tussen Oost en
West mag het belang van deze
conferentie niet worden onder
schat. De loop der gebeurtenissen in
Afrika zal immers in hoge mate af
hangen van de maatregelen, die de
westerse landen nemen om een te
genwicht te vormen tegen het „good-
will"'-offensief dat dc (imperialis
tische) Sowjet-Unie in de richting
van deze tegelijk zeer oude én jonge
staten onderneemt.
Directrice bejaardentehuis
weer op vrije voeten.
De 45-jarige directrice van het be
jaardenpension uit Haarlem Zuid,
mevr. B. H., die donderdag S april j
aangehouden was naar aanleiding van
klachten, Is dinsdagochtend voor de j
officier van justitie bij de Haarlemse
rechtbank geleid en later door de
rechter-commissaris op vrjje voeten
gesteld.
Er waren de laatste tijd bij de poli- I
tie en het gemeentebestuur klachten
binnengekomen over het pension, het- j
geen voor de gemeente Haarlem aan
leiding was elf bejaarden, die op haar
kosten verpleegd werden, naar elders
oyej: te brengen.
KWAME NKROEMAH
..„..het oude rijk vernieuwen..