Spanjaard leidt bouw van
reactorbassin te Petten
Moeder op het strakke koord
POLEN STAAT TERUGKEER
VAN..KULAKKEN" TOE
TEGENWICHT AUTOMATION:
LICHAMELIJKE OPVOEDING
DONDERDAG 10 APRIL 1958
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT.
ATOOMSPLITSING IN NOORD-HOLLAND
Er is de afgelopen maanden hard gewerkt aan de kernreactor bij
St.-Maartenszee. Verscholen in een duinvallei is een ploeg van
zestig arbeiders sinds eind augustus bezig met de bouw van het
complex, dat het Reactor Centrum Nederland nodig heeft voor
zijn experimenten op het gebied van de kernenergie. Het centrale
punt is de reactorhal, waarvan men de betonnen keldervloer nu
bijna klaar heeft.
Het zal veertien
meter boven duin
uitsteken
Deze maand wordt begonnen
met het storten van de bassins,
waarin straks de eigenlijke kern
splitsing zal plaatsvinden. Om de
bij de atoomsplitsing vrij komen
de radioactieve straling binnens
huis te houden, zou men meters
dikke betonnen wanden moeten
hebben, maar een nieuwe Ameri
kaanse methode maakt het mo
gelijk die dikte te beperken tot
1.80 meter, hoewel dat voor onze,
een halfsteensmuurtje gewende
begrippen, ook nog zeer behoor
lijk is. De bescherming tegen ra
dioactieve straling is evenredig
met het soortgelijk gewicht van
de wand. Bij normaal beton is dit
gewicht 2.5, bij het beton, dat
volgens het „prepact" systeem
wordt vervaardigd 3.5.
Senor Semelas uit Madrid, die
de Europese vertegenwoordiger
van de Amerikaanse firma is,
heeft al een ploeg specialisten
naar St. Maartenszee gestuurd
om dit werk te doen. Het zal on
geveer een half jaar duren. In
plaats van het mengsel van zand
en grint gebruikt men hiervoor
prepact-beton, zware stukken erts
met een gehalte van 60 procent
ijzer, die met de hand in de be
kisting worden gelegd. Vervol
gens wordt op en tussen deze uit
Nu nog ligt de reactor achter de duinrichel verborgen. Als straks de
25 meter hoge stalen mantel is geplaatststeekt zij veertien meter
boven het duin uit. Op de foto de werkzaamheden aan de keldervloer
van dè réactorwaarvan de 'reusachtige, ronde vorm duidelijk
zichtbaar is.
Noord-Zweden afkomstige erts-
blokken mortel geperst. In totaal
komen er drie reactorbassins van
zeven meter hoogte, die van elk
aar zijn gescheiden maar ook als
één geheel kunnen worden benut.
Om de bassins, het uraniumhart
dus van de reactor, komt de 25
meter hoge stalen hal te staan,
die een doorsnee heeft van even
eens 25 meter. Aangezien de vloer
van de hal op vijf meter boven
N.A.P. ligt en de hoogste duintop
ter plaatse zestien meter hoog
steekt, behoeft men niet bevreesd
te zijn in de toekomst geen glimp
je van de stalen kaasstolp te kun
nen zien. Een simpel rekensom
metje leert, dat de hal veertien
meter boven het duin zal uitste
ken en dat is dus hoog genoeg
om op te vallen.
Behalve aan de hal en de bas
sins wordt ook reeds gewerkt aan
de montagehal, waarvan de stalen
constructie in een gevorderd sta
dium verkeert, alsmede aan het
pompgebouw, dat een ondergrond
se verbinding met de reactor
krijgt. Binnen enkele maanden
hoopt men een nood-laboratorium
gereed te hebben en binnenkort is
de aanbesteding te verwachten
van een ehemie-laboratorium,
waarmee dan de eerste bouwfase
van het atoomcentrum St. Maar
tenszee zal zijn afgerond. Het is
de bedoeling begin volgend jaar
de hoge fluxreactor te beproeven.
Niet alleen aan de stalen hal
boven het duin zal men de aanwe
zigheid van de reactor kunnen
bespeurenmaar ook aan een in
stallatie op een van de strand-
hoofden, die daar geplaatst wordt
om het niet-radioactieve secundai
re koelwater dat afkomstig is van
het Noordhollands kanaal in zee
te lozen. Wat er met het wél ac
tieve, primaire koelwater moet
gebeuren, is nog niet bekend. Het
R.C.N. heeft een aantal suggesties
aan de hand gedaan en de gezond
heidsraad heeft thans in studie
wélke methode de meeste veilig
heid zal bieden voor de omwonen
den en de visserij. Evenmin is nog
een besluit gevallen hoe men het
vaste radioactieve afval zal af
voeren, maar we mogen erop ver
trouwen, dat ook hieraan de
meest denkbare zorg zal worden
besteed. Nu reeds is de afdeling
geneeskundige bescherming te St.
Maartenszee bezig met het meten
van de radioactiviteit van water,
bodem en lucht. Een wagen van
deze dienst rijdt de gehele omge
ving af, opdat men, wanneer de
reSctor werkt, over vergelijkende
cijfers kan beschikken.
Schaking van minderjarig
meisje berecht
Tegen de gedetineerde 31-jarige ta-
bakshandelaar J. J. H. A. B. uit Hui
zen die op nieuwjaarsdag met de
17-jarige dochter van een hotelhouder
uit Naarden naar Schotland vloog om
daar met dit meisje, een mannequin,
in het huwelijk te treden, is gisteren
voor de rechtbank wegens schaking
12 maanden gevangenisstraf met af
trek van de circa drie in voorarrest
doorgebrachte maanden geëist en met
de bepaling, dat 4 van de resterende
9 maanden voorwaardelijk zullen zijn
met een proeftijd van 3 jaar.
De vader van het meisje reisde het
tweetal destijds na en slaagde erin
het tot terugkeer naar Nederland te
overreden nog voor het huwelijk ge
sloten,was.
Op Schiphol werd de tabakshande
laar toen meteen gearresteerd, aan
gezien hij het meisje tegen de wil van
haar ouders had meegenomen. Als
getuige verklaarde het meisje volko
men vrijwillig met hem te zijn ver
trokken. Aangezien de ouders geen
toestemming geven zal daarmee ge
wacht moeten worden tot het meisje
21 jaar is.
De uitspraak volgt op 22 april a.s.
Dividendvoorstel A'damse
Droogdokmaatschappij 20 pet
Commissarissen en directie der Am-
sterd amsche Droogdok-Maatschappij
hebben besloten aan de algemene ver
gadering van aandeelhouders voor te
stellen over het boekjaar 1957 op de
preferente aandelen 5 dividend uit
te keren en op de gewone aandelen
20 dividend, waarvan de helft in
gewone aandelen.
Ook over 1956 werd 5 dividend
op de preferente aandelen uitgekeerd
en 20 dividend op de gewone aan
delen. waarvan de helft in gewone
aandelen.
H. J. van Munnik
onderscheiden
De burgemeester van Hoogeveen, de
heer J. Tjalma, heeft dinsdag ter ge
legenheid van de 72e bondsdag van de
Koninklijke Bond van Zang- en Ora
toriumverenigingen, die in zijn ge
meente werd gehouden, de 75-jarige
bondssecretaris, de heer H. J. van der
Munnik uit Rotterdam de hem bij K.
B. verleende ere-medaille in goud,
verbonden aan de orde van Oranje
Nassau, uitgereikt. De burgemeester
deed dit op een ontvangst door het
gemeentebestuur van Hoogeveen in
het raadhuis.
Later werd de heer Van der Mimnik,
die reeds sinds 1924 bondssecretaris
is, op de bondsvergadering gehuldigd.
Tijdens deze vergadering bleek uit de
woorden van de bondsvoorzitter, de
heer H. F. de Brune te Den Haag,
dat in België een initiatief is geno
men tot oprichting van een zuster-
bond. De bond telt thans 860 aange
sloten koren.
De Volgende bondsdagen zullen res
pectievelijk in 1959 en in 1960 in Alk
maar en Rol
botterdam worden gehouden
Bijzetting van Prins Willem V
vastgesteld op 29 april.
De stoffelijke resten van de in 1806
overleden prins-stadhouder prins Wil
lem V zullen op dinsdag 29 april
worden bijgezet in de koninklijke
grafkelder te Delft.
Aan de bijzetting zal een korte kerk
dienst voorafgaan, die zal worden
bijgewoond door de koningin en prins
Bernhard. In deze dienst zal voor
gaan de oud-hofpredikant, ds. J. F.
Berkel te Apeldoorn.
Het stoffelijk overschot van de prins
stadhouder zal op 29 april per auto
uit Brunswjjk, waar het thans rust,
naar Delft worden overgebracht. De
te Wolfenbüttel residerende bisschop
van de Brunswijkse evangelisch-lu-
therse kerk, de heer D. M. Erdmann,
zal daags te voren in de domkerk te
Brunswijk een korte uitvaartdienst
leiden.
IHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
H Dit is de SD-2 Drone, een pi-
lootloos verkenningsvliegtuig je
van het Amerikaanse leger,
§j dat op het ogenblik beproefd
H wordt. Het machientje is wei
nig meer dan een vliegende
motor met camera's en appa
ratuur voor de radiografische
besturing. Het is geschikt om
in iedere weersomstandigheid
te vliegen en wordt gelanceerd
vanaf een mobiele startinstal
latie, waarbij men van raket
ten gebruikt maakt. Verdere
bijzonderheden zijn nog
geheim.
'S NACHTS ANGSTIGE DROMEN
Circus-artieste van 44 jaar
Dagelijkse toeren
(Van een medewerkster).
Soms als we uit zijn met de man
die het alleenrecht verwierf met ons
uit te gaan, zegt hij: wat geur je
lekker. Maar als we met hem naar
circus Strassburger gaan. dan ruikt
hij ons niet; dan ruikt hij paard. Hij
wil aan de rand van de piste zitten
en snuift verrukt de stallucht, en in
de pauze wil hij de dieren bekijken
in hun hokken, maar wij durven niet,
omdat olifanten ons aan de pre-his-
torie herinneren ze zijn te groot,
voor onze genegenheid.
Wij gaan liever naar de kleedka
mers van de artiesten, want circus
mensen zijn alleraardigste hartelijke
mensen, die in hun kale kamertjes
meteen alle clownspakken, schmink-
potten en gymnastiekschoentjes op
zij schuiven en je de enige stoel in
het vertrek aanbieden. Ze moeten
allemaal na hun nummer bibberend
van kou in hun paillotten glinsteren
de broekjes en lijfjes wachten op de
finale, en ze vinden het gezellig als
je komt babbelen. Ze vinden het
zelfs niet erg als een leek vraagt
bent U nooit bang ze zeggen
>en meteen stie-
out, want bijge-
nee, hoor, en kloppi
kem op ongeverfd h<
lovig zijn ze wel.
Nee hoor, zeiden dus vlug even
op hout kloppend Ruth en Dascha
en Erika en Irmgard Gerry, moeder
en dochter en nichtjes, die al sinds
1950 dagelijks minstens eenmaal hun
toeren verrichten op een strak ge
spannen koord dat zo'n tien meter
hoog is gespannen. Zelfs bouwen ze
met vader Gerry en neef Klaus nog
een pyramide bovenop dat koord, als
of het nog niet hoog genoeg was.
„En zonder net", zegt moeder Ruth,
die vier en veertig jaar is en al meer
dan dertig jaar op het koord balan
ceert, want circus-kinderen moeten
hun vak heel jong leren. „We wer
ken altijd zonder net, maar bang?
nee hoor. Wel droom ik 's nachts
wel eens dat ik in het water val en
dat is angstig! We weten natuurlijk
wel dat vooral vrouwen ons werk
erg griezelig vinden en niet willen
kijken, maar daarom komen ze juist.
Dat was zelfs zo in de oorlog, toen
we voor soldaten op moesten treden
die. in Rusland vochten; ze liepen
elke dag tienmaal de kans, op een
verschrikkelijke manier aan hun eind
te komen, maar óns werk vonden
ze pas echt gevaarlijk. Het publiek
denkt dat we op het koord balance
ren doordat we die lange stokken in
evenwicht houden, maar eigenlijk
zit onze balans in onze kuitspieren,
dat merkt vooral de onderloper
in de pyramide. Eenmaal zijn we op
getreden bij Mills in Londen, toen de
koningin het programma kwam zien.
Een Britse collega, die met hondjes
optrad, raakte er helemaal van onder
de indruk ik ben zo beverig, zei
hij, en toen waren we toch wel blij
dat we geen Engelsen waren en dat
het niet onze koningin was, daar tien
meter onder ons".
Lachen
Katherine Bartens, die in Amster
dam werd geboren, is de helft van
het duo Joy Kay, de grootste helft
dan, want zij meet op blote voeten
een meter vijf en tachtig en haar
manlijke partner op gymschoentjes
een vijf en vijftig, „wè lopen nooit
samen op straat, want zelfs in Enge
land kijkr-
ken de mensen naar ons en
wil ook nooit met hem op straat lo
pen, want zij is even breed als hij
hoog is en dat is óók geen ge
zicht. In Kiruna in Noord-Noorwe-
■;en heeft hij zich pas gelukkig ge-
oeld; daar kamperen zomers de
Lappen en die zijn ook klein maar
ik was daar op de matinees voor alle
stuk door gegaan naar New York
voor éénmaal optreden voor de tele
visie; we vonden het zelf zonde van
liet reisgeld, maar die mensen van de
televisie kan het niets schelen het
is voor hen gewoon een onkosten-
briefje. In ons nummer ben ik de
lange lijs, een in het zwart geklede
pop, die Johnnie uit een kistje haalt
van 52 centimeter lang, 46 breed en
40 hoog. Ik vouw mezelf er in drieën
in op, met m'n hoofd tussen mijn
voeten. Ik moet altijd eten na de
voorstelling, want van een volle
maag heb ik last in m'n kistje. Aan
het eind van het nummer moet ik
ineens uit m'n kistje springen en als
meisje te voorschijn komen, dat doe
ik dan achter de rug van Johnnie.
Maar een maal was het deksel in het
slot gevallen, en ik kon er niet uit
toen net orkest de zware boem gaf
die voor mij het sein is. En in zo'n
kistje heb je niet eens ruimte óm
flink adem te halen en la-me-deruit
te roepen. Mijn grote angst is dat
eens een staljongetje een grapje wil
uithalen en een muis in nvn kist
stopt, bent U ook zo bang voor
muizen?" „Nee", zeiden wij, „voor
olifanten".
STAATSBEZIT TERUG AAN PARTICULIEREN
Vastbesloten om
economie te hervormen.
(Van een speciale medewerker)
Twee maatregelen kenmerken tegen
woordig de vastbeslotenheid van de
regering te Warschau om de Poolse
economie te hervormen: een doelbe
wuste herscholing van overtollige
werkkrachten en de verkoop van
staatsbezit aan zelfstandige Poolse
boeren. Tienduizenden arbeidskrach
ten moeten overbezette industriële be
drijven en overheidsbureaus verlaten
en plaatsen gaan innemeq in de mijn
bouw, de landbouw en de onderbezet
te industrieën in de provincie.
De noodzaak van deze maatregelen
verduidelijkt de Poolse partijkrant
„Tribuna Ludu' met een voorbeeld.
Tegenwoordig worden in een kolen
mijn bij Kattowicz bijna even zoveel
kolen gedolven als in het jaar 1938,
ofschoon toen de bezetting van de
mijn slechts de helft was van nu.
Volgens dit blad melden zich in de
Silezische mijnen dagelijks ongeveer
zeventigduizend arbeiders ziek. De
arbeidsdiscipline wordt als slecht aan
geduid.
Een rondweg revolutionair karakter
draagt het besluit van de Poolse re
gering om honderdduizend hectare
landbouwgronden, die staatsbezit zijn
te verkopen aan particulieren. Dit
besluit kan gekenschetst worden als
een keerpunt in de agrarische poli
tiek sedert Gomoelka aan de macht
kwam. Men motiveert deze maatregel
door er op te wijzen, dat de staat niet
de middelen heeft, deze grond ratio
neel te exploiteren. Het „verraad" aan
de marxistische doctrine had niet dui
delijker kunnen zijn. Ook de grootte
der aan de boeren te verkopen perce
len grond was een verrassing. Deze
zullen namelijk in midden Polen 125
en in de Oder-Neisse-gebieden tot
Binnenkort zal in Washington een
wassenbeelden museum worden ge
opend in het genre van het Londense
museum van Madame Tussaud. Als
het eerste museum van dit soort in
de Verenigde Saten zal het de Ame
rikaanse geschiedenis in beeld bren
gen en levensgrote beelden tentoon
stellen van b.v. Columbus, Washing
ton, Benjamin Franklin, Jefferson,
Lincoln, Eisenhower, Theodore Roose
velt, Woodrow Wilson en Henry
Ford.
J. M. J. KORPERSHOEK:
Pleidooi voor meer
gymnastieklokalen
...De afremming van de bouw van
gymnastieklokalen, als gevolg van dë
bouwstop.'heeft een tekort doen ont
staan, dat zowel de lichamelijke op
voeding in en door de school bedreigt,
als de mogelijkheden op lichamelijke
oefeningen buiten schoolverband", al
dus de voorzitter van de Vereniging
van Leraren en Onderwijzers in de
Lichamelijke Opvoeding in Neder
land, de heer J. M. J. Korpershoek,
nsdagmiddag in zijn openingsrede
van de 96ste algemene jaarvergade
ring van zijn organisatie, die te Hil
versum wordt gehouden.
Een opvoering van het bouwpro
gramma is ook noodzakelijk met het
op de te verwachten inkrimping
van de arbeidstijd en de daaruit
groeiende behoefte aan positieve re
creatie. Er zullen meer speel- en
sportterreinen nodig zijn, meer
Lappenkindertjes de reuzin uit het l zwembaden en meer gymnastiekloka-
sprookje. Van Kiruna zijn we in één len".
De heer Korpershoek betoogde
voorts, dat de normale biologische
ontwikkeling van de mens wordt be
dreigd door een toenemende indus
trialisatie en automatisering, alsook
door intellectualisering en spannings
opvoering in het arbeids- en produk-
tieproces. Dit leidt niet alleen tot vele
neurosen, maar reduceert ook de mo
torische activiteit van de mens, de ac
tiviteit wordt goeddeels verlegd naar
de bijna puur zintuiglijke en geeste
lijke functies en naar machines, die
door een kleine motorische actie in
werking kunnen worden gesteld. Het
fysieke resultaat is een onderontwik
keling in vele schakeringen.
Het is nu de taak van de licha
melijke opvoeding en de sport, al
dus de heer Korpershoek,
om deze onderontwikkeling te cor
rigeren. Indien de lichamelijke op
voeding de mens tot volledige ont
plooiing helpt brengen, levert zij
een bijdrage tot de vorming der
levenshouding en tot de vorming
der persoonlijkheid.
250 morgen groot zijn. Daarmee be
voordeelt men niet de kleine boeren,
aan wie de middelen ontbreken om de
grond te kopen, doch de middelgrote
boeren, die door de communisten Ku-
lakken genoemd worden. En dit alles
kan gebeuren ondanks het feit, dat
Kroesjtsjew in zijn jongste interview
met het Poolse blad „Tribuna Ludu"
uitdrukkelijk de Poolse partijleiding
gewaarschuwd heeft voor de terug
keer der Kulakken.
Tegelijkertijd echter krijgt de land
bouwpolitiek in de andere „volksde
mocratieën' een geheel ander karak
ter. In Tsjeeho-Slowakije moet het
agrarisch 'privé-bezit in 1960 geheel
geliquideerd zijn. In Hongarije is het
aantal collectieve bedrijven in het af
gelopen jaar met meer dan duizend
toegenomen en in Roemenië is het
aandeel van de gesocialiseerde sector
in de landbouw in één jaar gestegen
van 37 tot 51 procent. In Polen kan
men zich er op beroepen, dat ook de
Sowjet-Unie tegenwoordig zeer veel
ideologische ballast overboord werpt.
Men heeft hier te doen met slechts
het begin van een proces, waarvan
het verdere verloop afgewacht
moet worden. Vandaag kan men
echter reeds vaststellen, dat er
verwarring ontstaat in de gelede
ren van de orthodoxe Marxisten.
En tegelijkertijd schrijdt de ideo
logische ontbinding van het vroe
ger zo eensgezinde communisti
sche blok voort. De ideologische
ijskap vertoont scheuren, omdat
het leven nu eenmaal sterker is
dan de leer.
V&*
I De totstandkoming van de Ver- H
enigde Arabische Republiek is
aanleiding geweest tot de uit-
gifte van een nieuwe Egypti-
sche postzegel. De zegel ran H
15 mils toont de reliëfkaarten ff
ran Egypte en Syrië, verbon-
de» door een boog, waarop
„Verenigde Arabische Repu-
blielcte lezen staat. Er is ook s
nog een uitvoering van 10 mils,
waarop echter de afbeelding
ran het vliegtuig ontbreekt.
llllllllllllllllll
IllllülllllllllllllllilU