mmoKD
Harahap (volgens AFP): Vreemde
vliegtuigen voeren wapens aan
Prof. Rooijsprak over aspecten
der journalistieke vrijheid
WESTEN WENST CONFERENTIE
VAN MINISTERS IN MOSKOU
,D
DINSDAG 1 APRIL 1958
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT.
TOEGERUST VOOR LANGE STRIJD
Wil Indonesië Amerikaanse
oliebelangen nationaliserën?
De minister van defensie in de revolutionaire regering van Padang,
Boerhanoedin Harahap, die in 1955 premier in Djakarta is geweest, heeft
vannacht tegenover een correspondent van A.F.P. verklaard, dat buiten
landse vliegtuigen regelmatig aan parachutes wapens voor de opstandelin
gen In Sumatra neerlaten. De wapens zijn door vertegenwoordigers van
de tegenregering gekocht en worden door die regering betaald. Harahap
wilde niet zeggen van welke nationaliteit de vliegtuigen zijn, doch hij gaf
wel te verstaan dat onderhandelingen over aankoop van wapens voor
namelijk geweren, bazooka's en handgranaten in Taipeh (Formosa) en
Singapore worden gevoerd.
Harahap zei, dat de centrale rege
ring als laatste redmiddel steeds
meer Javanase troepen naar Suma
tra zendt om „hun Sumatraanse
broeders te doden".
Hij zei, dat de opstandige regering
voldoende mannen en wapens bezit
voor een lange strijd. Wat de econo
mische kant betreft kunnen de ge
bieden die de rebellen bezet hebben
zichzelf bedruipen, mede dank zij re
gelmatige hulp uit bevriende gebie
den.
De „Daily News" heeft maandag
uit Washington gemeld, dat nieu
we berichten ingewonnen door in
lichtingendiensten die verontrus
tend zijn voor militaire en burger-
ipstanties, aanwijzingen gaven dat
de Indonesische regering voorne
mens was misschien binnen drie
maanden de Amerikaanse oliebe
langen ter waarde van 2 miljard
dollar te nationaliseren.
De „Daily News" meldde dat In
donesische technici, die na natio
nalisatie op de olieterreinen nodig
zouden zijn, volgens berichten twee
maanden geleden een spoedoplei
ding in de Sowjet-Unie waren be
gonnen.
Volgens Amerikaanse bladen (van
Scripps-Howard) heeft de Zuidko-
reaanse president, Syngman Rhee.
aangeboden troepen haar Indonesië
te zenden om de opstandelingen in
hun strijd tegen de centrale regering
te helpen.
Hoge Amerikaanse ambtenaren
hebben gisteren verklaard, dat d<
Russen tot nu toe geen militaire uit
rusting aan de Indonesische regering
hebben verschaft om de opstand in
Midden-Sumatra de kop in te druk
ken. Zij voegden hieraan nog toe,
dat ook andere communistische lan
den de laatste tijd geen wapens heb
ben gezonden aan de Indonesische re
publiek. De ambtenaren gaven ech
ter te kennen, dat zij enigszins be
zorgd zijn over wat er in de toe
komst gaat gebeuren.
Radio-Padang heeft gisteravond
meegedeeld, dat opstandige troepen
eenheden parachutisten van de cen
trale regering hebben teruggedron
gen tot Taloek. 130 km van de voor
uitgeschoven posities, die zij tien da
gen geleden hadden ingenomen
Ter Kuile en Zoon ontslaat
tachtig werknemers
Bij liet textielbedrijf N.V. Nico ter
Kuile en Zoon te Enschede is.aan cir
ca 80 werknemers ontslag aangezegd.
Hierdoor worden in dé eerste plaats
die personeelsleden getroffen, die het
kortst bij de N.V. in dienst zijn.
Enkele maanden geleden is bij dit
bedrijf een verkorte werkweek inge
voerd. Thans is er een tekort aan
exportorders ontstaan, waardoor bo
vengenoemde maatregel noodzakelijk
Anderhalf iaar geëist tegen
verduisteraar
De 31-jarige A. V., vertegenwoordi
ger te Oud-Beijerland, moest voor de
Dordtse rechtbank terecht staan we
gens verduistering en oplichting. De
verduistering was niet zo belangrijk,
maar de oplichting des te meer. Deze
man had namelijk in een landelijk
dagblad advertenties geplaatst waar
in hij hypotheken had aangeboden
tegen lage rente en billijke voor
waarden. Hij had op die advertenties
veel brieven ontvangen en de schrij
vers van die brieven bezocht. Door
mooi gepraat en allerlei beloften was
hij er in geslaagd om bij verschillen
de van zijn „cliënten" voorschotten
voor „kosten" los te krijgen. De of
ficier van justitie noemde V., die al
verschillende malen veroordeeld is,
een onverbeterlijke recidivist. Hij eis
te anderhalf jaar gevangenisstraf
met aftrek tegen hem. Uitspraak 18
april.
GRATIS Kenneth Earle, een En
gelse variété-artiest was bij een im-
pressnrio bezig met het bespreken
van een variété-programma, dat hij
en een stel mede-artiesten de Lon-
dense politie gratis zouden aanbie
den.
Het kantoor van de impresario is
in Regent Streel, en Earle had zijn
auto een sportwagen in felle kleu
ren even voor de deur geparkeerd.
Toen hij terugkwam was een kraan
wagen van de politie net bezig zijn
sportwagen weg te slepen...
NIET MOOI In Glen Burnic in
Amerika bekeek Loren Staples (vier
jaar) de film op het televisie-scherm.
Plotseling stond zij op. rende naar
de slaapkamer, nam het pistool van
haar vader en schoot dit leeg op het
scherm. Zij vond de film niet mooi,
zei ze.
langs de weg tussen Padang en Pa-
lembang.
Tijdens deze operatie zouden 70
parachutisten zijn gedood en meer
dan 100 zijn gewond.
Tweede front
Volgens een bericht in de „Straits
Times" zouden gisteren, voor het
aanbreken van de dag, twee leiders
van de Sumatraanse opstandelingen,
Singapore hebben verlaten in een
vliegtuig van de nationalistisch-Chi-
nese burgerluehtvaartmaatschappij.
Het zouden zijn dr. D. Soemitro, de
voormalige Indonesische minister van
financiën, thans minister van handel
in de tegenregering en een der op
standige legerofficieren, majoor Pan-
touw.
Volgens de „Straits Times" heeft
majoor Pantomv instructies bij zich
betreffende de oprichting van een
tweede front van de opstandelingen
in Celebes.
Het huis van de voormalige vice-
president van Indonesië, dr. Moham
med Hatta, stond gisteren onder
strenge bewaking. Iedereen die Hat-
ta's huis wilde binnentreden, moest
zich onderwerpen aan een grondig
onderzoek.
A.R. wijzen subsidiëring
van kerkbouw af
Het college van advies van de Anti-
Revolutionaire Partij heeft een rap
port uitgebracht over de subsidiering
van kerkbouw, net komt daarin, na
toetsing van de daarvoor aangevoer
de gronden, tot de conclusie dat sub
sidiering vau kerkbouw door de over
heid verworpen moet blijven. Het col
lege is van mening, dat steeds dient
te worden overwogen, dat voor het
zelfde bedrag waarmee de overheid
subsidieert, zij anderzijds aan de bur
gers de vrije beschikking over hun
inkomen of vermogen ontneemt,
waardoor aan de burgers tevens een
deel van het gebied wordt ontnomen,
waarop zij hun eigen verantwoorde
lijkheid kunnen beleven.
Daarnaast spreekt de aard van de te
subsidiëren instelling een rol. In dit
verband wordt gesteld, dat de subsi
diëring van kerkbouw ongewenst is
wegens de geheel eigen aard van de
eredienst en wat daartoe behoort.
Tenslotte wordt niet in strijd geacht
met hetgeen in het rapport is gesteld,
dat de overheid zelf die voorzienin
gen van openbaar nut bekostigt, wel
ke zij met de bouw van een open
baar gebouw gecombineerd wenst te
zien, b.v. een schuilkelder, een toren,
enz. Ook wanneer esthetische eisen
de grens van het normale overschrij
den, zou een financiële tegemoetko
ming te verdedigen zijn. De bepa
ling van deze grens zou incidenteel
moeten plaatshebben.
W. Thomassen benoemd tot
burgemeester van Enschede
Bij K-R. is met ingang van 1 mei
a.s. tot burgemeester van Enschede
benoemd- de heer W. Thomassen,
thans burgemeester van Zaandam.
VOORBEREIDING TOP-OVERLEG
In tweede helft
van deze maand
De westelijke Grote Drie hebben
maandag aan de Sowjet-l'nie voorge
steld om in de tweede helft van april
in Moskou te beginnen met diploma
tieke voorbereidingen voor een con
ferentie van ministers van buiten
landse zaken. De ministers zouden op
hun beurt een topconferentie tussen
oost en west moeten voorbereiden.
Het voorstel was vervat in Ameri
kaanse, Britse en Franse nota's, die
maandag in Moskou zijn overhan
digd. De. nota's waren tevoren in de
permanente NAVO-raad met de an
dere NAVO-landen besproken.
Militair nam werk van
overwegwachtster over
(Van onze correspondent).
De overwegwachtster bij Broeker-
haven verzuimde zaterdagmiddag
omstreeks drie uur de bomen dicht te
draaien voor de uit de richting Enk-
huizen komende trein. Een militair,
die het gevaar zag, had echter zo
veel tegenwoordigheid van geest om
haar werk over te'nemen, zodat de
bomen toch nog gesloten waren, toen
de trein op de overweg tot staan
kwam. De machinist van de betrok
ken trein had zelf ook al gezien, dat
er iets niet helemaal klopte.
Toevalligerwijze was de overweg
bij Broekerhaven reeds eerder op de
dag in de publieke belangstelling ge
komen, doordat 's morgens om
streeks elf uur èen trein met bestem
ming Amsterdam uitgerekend op de
overweg met storing te kampen
kreeg. Daardoor werd de doorgang
volkomen geblokkeerd en ruim een
half uur stonden automobilisten, mo
torrijders en andere weggebruikers
aan belde zijden van de overweg hun
tijd in ledigheid door te brengen. Een
werktrein sleepte de „dienstweige
raar"' tenslotte naar het station
Bovenkarspel-Grotebroek, waar
reeds een trein uit de richting Hoorn
geduldig stond te wachten.
Kardinaal Verde overleden
Kardinaal Allessandro Verde, de oud
ste van het college van kardinalen, is
zaterdagavond op 93-jarige leeftijd
als gevolg van een hartaanval te Ro
me overleden.
De Britse nota was gehecht aan
een persoonlijke brief van premier
Macmillan aan de nieuwe Sowjet-
premier, Nikita Kroesjtsjew. het
was een antwoord op de brief van
outi-premiér Boélganin van 14
maart.
Volgens Macmillan moet bij het
voorbereidende werk voor een top
conferentie onderzocht worden wat
de standpunten van de verschillen
de regeringen zijn ten aanzien van
de belangrijke kwesties. Vastge
steld moet worden welke onder
werpen aan de topconferentie zul
len moeten worden voorgelegd. Als
de ministers van buitenlandse za
ken menen dat het voorbereidende
werk voltooid is, kunnen zij datum
en plaats van de topconferentie
vaststellen en besluiten welke lan
den eraan zullen deelnemen.
Het Wereldgebeuren
Twee bemanningsleden van
„Apollo" gedeserteerd
Enkele uren voordat, de kruiser-mij-
neiüegger „Apollo" zondag voor oefe
ningen uit Devonport vertrok, zijn
twee bemanningsleden gedeserteerd.
Zij renden over de marinewerf, ach
tervolgd door officieren en onderof
ficieren van de „Apollo".
Waarschijnlijk hebben zij hun muts
banden veranderd, waardoor ze niet
langer herkenbaar waren als opva
renden van het inmiddels berucht ge
worden schip. Waarschijnlijk hebben
zij ergens kans gezien mutsbanden
van „H.M.S. Drake" op te doen
zo heet het marine-etablissement
van Devonport.
De marinepatrouille en de militaire
politie hebben Devonport afgezocht
maar hen niet gevonden. Een onderof
ficier van de „Apollo" ontmoette het
tweetal kort voor het vertrek van
hun schip in e enbar, en vernam dat
zij naar Londen zouden gaan.
Produktie bij Van Heek
staat tijdelijk stil
Met ingang van maandag staan de
produktie-afdelingen van het texttel-
bedrijf Van Heck cu Co te Ensclnme
stil.
Deze maatregel is reeds enige tijd
geleden aangekondigd en houdt ver
band ,met de grote voorraad gerede
roederen. Volgende week dinsdag,
lus dinsdag na pasen, zal het werk
op normale wijze worden hervat.
Op een uitvindersbeurs in Parijs was
de hier gedemonstreerde Icruiicagen
te bewonderenwaarmee het moge
lijk is al rijdende te vegen en te
schoffelen. Scheppen is natuurlijk
iets moeilijker...
Nationale Unie verbaasd
over conflict in
ambtenarenoverleg
In een telegram aan de bij het geor
ganiseerd overleg betrokken ambte-
narenorganisaties geeft het hoofd
bestuur van dc Nationale Unie te
kennen niet verbazing kennis te heb
ben genomen van liet conflict dat tus
sen de ABVA, KABO enNCBO ener
zijds en het anibtenarencentrum an
derzijds is gerezen.
Het hoofdbestuur van de Nationale
vestigt de aandacht op het grote na
deel voor de ambtenarengroep dat
voortvloeit uit interne verdeeldhejd
en het doet een beroep op de drie
grote vakcentrales op korte termijn
De koninklijke familie
naar Sankt Anton
Koningin Juliana en de prinsessen
Beatrix en Irene zijn gisteravond uit
Utrecht per trein vertrokken naar
Sankt Anton voor een vakantie van
twaalf dagen. Prins Bernhard zal
zich 5 april daar bij hen voegen.
INAUGURELE REDE TE AMSTERDAM
Tal van beperkingen en
invloeden doen zich voor
'SVERIGE 20
De postzegels, die de Zweed
se posterijen ter gelegenheid van de
wereld kampioe nschappen voetballen
welke in juni in Zweden zullen wor
den gehouden hebben uitgegeven, zijn
verschenen. Zij zijn in drie waarden
15 ore (rood), 20 ore (groen) en
Icoon 20 ore (blauw).
Prof. nir. dr. M. Rooij, die niet in
gang van 1 januari is benoemd tot
gewoon hoogleraar in dc leer van do
communicatiemiddelen, in het bijzon
der van de pers aan de gemeente
lijke universiteit te Amsterdam heeft
zjju ambt in de aula van 't universi
teitsgebouw aan de Oudemanhuis-
puort aanvaard met het uitspreken
van een rede, getiteld: „De vryheid
van de journalist".
Prof. Rooij begon met de vaststel-
ig dat zich sinds de jaren zeventig In
België geen conflict over liet verscho
ningsrecht meer beeft voorgedaan,
hetgeen hij toeschreef aan het wijze
beleid van de Belgische rechterlijke
macht, die in gevallen als deze de
rechtshandhaving niet op de spits wil
drijven. Niet overal echter heerst de
zelfde sereniteit als in België, waar
ook overigens de pers liaar maat
schappelijke functie in behoorlijke
mate erkend ziet. Spr. herinnerde
o.a. aan recente conflicten over het
verschoningsrecht in Zwitserland.
West-Duitsland en in de Verenigde
jstaten, alsmede aan kwesties die
zich onlangs in Nederland in de be
trekkingen tussen pers en overheid
hebben voorgedaan, namelijk do uit
sluiting van de. journalist Faas van
informaties vanwege regeringsinstan-
ties en de „geleide publiciteit" van
wege het ministerie van sociale za
ken inzake de nationale en geweste
lijke werkloosheidscijfers.
Zijns inziens wordt ingeval van
conflicten tussen pers en overheid
bijv. over het recht van „free
access to news" (vrije toegang tot
de nieuwsbronnen) ten onrechte
een beroep gedaan op de persvrij
heid, waaruit zulke rechten niet
rechtstreeks voortvloeien. Veeleer
is in zulke gevallen „de vrijheid
van de journalist" in het geding,
welke weliswaar wortelt in de
persvrijheid maar toch haar eigen
kenmerken heeft, gegrond op de
maatschappelijke functie van de
journalistiek. Op deze grondslag
kan dit begrip in zijn normatieve
betekenis worden ontwikkeld, het
geen regulariserend kan werken
op de betrekkingen tussen pers en
overheid.
Dit begrip komt namelijk dat er
bepaalde aanspraken van de journa
list in zijn beroepsuitoefening bestaan
jegens de overheid, maar evenzeer
maatschappelijke verantwoordelijk
heid en «'en gebondenheid aan nor
men van behoorlijke beroepsuitoefe
ning voor de journalist bestaan. I'rof.
Kooy vervolgde: „De maatschappe
lijke functie van de journalist wordt
aldus een beleidsbepalend element of
zelfs, indien men do zaak trekt in
het Mak van de normen van behoor
lijk bestuur jegens de pers, een
reohtsehepeiul element". In deze
gedachtengang zal de overheid dan,
voor de oplossing van conflicten, een
behoorlijke rechtsgang moeten aan
vaarden en er in elk geval van moe
ten afzien om als rechter in eigen
zaak op te treden.
Spr. juichte het toe dat de georga
niseerde journalistiek zich hier te
lande opnieuw op een omschrijving
van de erecode voor de journalist
gaat beraden. Hij wees erop, dat de
reeds bestaande vereriigingstucht-
rechtspraak op verschillende punten
al een bijdrage voor de opstelling
van zulk een code heèft geleverd.
Voorts betoonde hij zich een
voorstander van een wettelijke re
geling van de tuchtrechtspraak,
waarvoor het ontwerp in de par
lementaire ijskast is geplaatst,
mede wegens het verzet daarte
gen uit de perswereld.
Spr. betoogde ook dat de nog steeds
hangende kwestie van het verscho
ningsrecht van de journalist en de
opgeworpen vraag inzake het z.g.
„droit de réponse" in het kader van
zulk een wettelijke regeling een lo
gische oplossing, resp. beantwoor
ding zouden vinden.
Prof. Rooij wijdde ook aandacht
aan de gebondenheid van de journa
list aah zijn levensbeschouwing, wel
ke nu eenmaal de gehéle persoonlijk
heidsstructuur doortrekt en in de vol
heid waarvan de vakgenoot zijn be
roep uitoefent. Hij zal dan echter
de grenzen van zijn vrijheid binnen
deze levensbeschouwing moeten on
derzoeken en in de z.g. „vrije kwes
ties" die vele in aantal zijn. moeten
handelen naar een gemeenschappe
lijk verkeersbegrip „waarheid". Voor
een en ander is een hoge graad van
vakmanschap vereist.
Spr. behandelde vervolgens de ge
bondenheid van de journalist aan de
richting en het karakter van zijn
krant, alsmede de betrekking waarin
hij staat tot zijn hoofdredactie.
Daar de journalist reeds aan zo
veel invloedeV bloot staat, is het zaak
voor hem zich, met zijn noodzaak om
veel relaties te onderhouden, met een
zekere distantie te gedragen ten op
zichte van allerlei kringen en zich
niet vrijwillig in situaties te bege
ven. welke zijn vrijheid van oordeel
en zijn onafhankelijkheid bedreigen.
Uit een en ander blijkt dat de journa
list normatief cn existentieel aan tal
van beperkingen en invloeden is on
derworpen. Prof. Rooij besloot zijn
rede naar aanleiding hiervan als
volgt: „Dit zou de indruk kunnen
wekken, dat er van zijn vrijheid niet
zoveel zou zijn overgebleven.
Dit is ten dele echter slechts schijn,
want. de aangegeven aard van bener-
Zoet gefluit
onderaar". Zo noemen velen
Andrei Andrejewitsj Gromyko
Niet omdat Gromyko altijd zo
scheldend en tierend door de gangen
en zalen van de Verenigde Naties
zou hebben gewandeld, toen hij daar
de Sowjet-Unie diende als njet-zeg-
ger. Hij heeft deze bijnaam daarente
gen te wijten aan het feit, dat het
eling en
optreden van deze Gromyko. Hij mag
zichinderdaad verheugen in het be
zit van een zware bastoon. En verder
is hij niet zo iemand die altijd een
vriendelijke glimlach vertoont^ Een
vriendelijke, gemoedelijke mafr zou
men nimmer een dergelijke bijnaam
geven.
Maar gisteren, in de verenigde
vergadering van de heide ka
mers der Opperste Sowjet, had
men Gromyko eerder voor een zoete
fluiter aangezien. Hij legde Jmmers
een verklaring af, die niet van be
lang was ontbloot en die ten doel had,
de vredeswil van deRussen te de
monstreren. „Rusland", zo zei Gro
myko. die tegenwoordig minister van
buitenlandse zaken is, „heeft eenzij
dig besloten verdere kernproeven af
te gelasten". Hij voegde eraan toe,
dat zijn land „het nog steeds als
zij# Voornaamste streven beschouwt
om met de andere mogendheden tot
een onvoorwaardelijk verbod van alle
typen atoom- en waterstofwapens te
komen en voorts ook tot stopzetting
van de vervaardiging ervan en alge
hele vernietiging van bestaande voor
raden met een doelmatige controle
erop".
Ongetwijfeld betekend deze ver-
klai-ing weer een doelpunt voor
de Sowjet-Unie in de propagan
distische wedstrijd tussen beide gro
te „blokken". Maar de Amerikanen,
die dit hadden zien aankomen, heb
ben van te voren al iets van de dooi
de Russen gehoopte uitwerking er
van wegenomen, door erop te wij
zen dat de omstandigheden voor de
Russen wel bijzonder voordelig zijn
om met een dergelijk voorstel te ko
men. Dat de laatste weken weer
verhoogde radio-activiteit werd ge
constateerd boven enkele landen, was
te wijten aan het feit dat de Russen
in Siberië het ene kernwapen na het
het andere lieten exploderen. Het
besluit om nu met zulke proeven op
te houden, heeft volgens dit westerse
geluid niet veel te betekenen. De
Russen zullen immers naar schat
ting anderhalf jaar nodig hebben om
nieuwe wapens te ontwikkelen die
te zijner tijd ook beproefd moeten
worden. Tot zolang kan Moskou het
zich gemakkelijk veroorloven om de
proeven stop te zetten. De Ameri
kaanse regering daarentegen is juist
gereedgekomen met voorbereidend
werk voor een serie proeven, die zij
in deze maand april wil ondernemen
op eilandjes in de Stille Oceaan. Te
gen de plannen van die proeven bo
ven de Oceaan hebben de Russen de
laatste dagen herhaaldelijk gepro
testeerd, zonder daarbij te erkennen
dat zijzelf 't de laatste weken in Sibe
rië en in het Noordpoolgebied niet
minder bont hebben gemaakt.
De wereid wordt niet voldoende
gediend met een „afgelasting"
van kernproeven door een land,
dat zojuist een reeks experimenten
achter de rug heeft. En dat zich ver
der alle rechten voorbehoudt: „Als
de Verenigde Staten, Engeland en an
dere mogendheden met kernwapens
zouden nalaten het Russische voor
beeld te volgen, zou Rusland zich",
aldus Gromyko, „in het belang van
zijn veiligheid natuurlijk op de situa
tie moeten bezinnen". Het doel. waar
naar gestreefd dient te worden, is
een internationale ontwapenings
overeenkomst waarbij niet slechts de
proeven worden opgeschort, maar
waarin ook bepalingen zijn opgeno
men over een doelmatige contröle
op de naleviiïg ervan. Daarover was
met de Russen nog steeds geen over
eenstemming bereikt.
Op westelijke voorstellen, die uit
drukking wilden geven aan de inter
nationale afkeer van atoomwapens
hebben Gromyko en de zijnen niet
met zoet gefluit gereageerd, maat
niet het gebruikelijke njet. Een wer
kelijke ontspanning zou worden be
reikt, als zij in die richting wat toe
schietelijker werden. In voorberei
dende besprekingen voor een topcon
ferentie zouden zij daarvan blijk kun
nen geven.
ANDREI GROMYKO
....onalledaags geluid....
kingen en invloeden laat tevens zien
dat, zowel voor dc normale vervul
ling van de journalistieke taak als
voor de bijzondere functie van
„crusading" tegen politieke en maat
schappelijke misstanden, meer dan
voldoende ruimte aanwezig kan zijn.
Om echter in verantwoordelijkheid
gebruik van zijn vrhijeid te maken,
dient de journalist de grenzen daar
van en de invloeden daarop te ken
nen. Zoals een ervaren vakgenoot
al jaren geleden tegen een jongmaat
je zeiile: „Leer eerst wat je niet moet
schrijven, en ga dan gerust je gang".