Traditioneel tekenonderwijs
vijand van vrije uitdrukking
ZÓ DENKT MEN IN NET BUITENLAND ER OVER
WONINGBOUW IN EUROPA IS
OVER HOOGTEPUNT HEEN
GRAAF WIL SCHENKING VAN
PARIJS TERUG ONTVANGEN
LIBERIAANSE JURY GING DE
GEVANGENIS IN
VRIJDAG 14 MAART 1958
PROVINCIALE XBBUW8B COURANT.
16
OP ZOEK NAAR GULDEN MIDDENWEG
Van schoolkinderen moet men
geen kunstenaartjes maken
(Van een medewerker).
Het tekenonderwijs heeft In ons land nog nooit 7.0 in het teken van de
belangstelling gestaan als de laatste jaren. Allerwegen hoort men
schermen met het modewoord van deze tijd „vrije expressie." Maar te
gelijk klagen de ware kunstliefhebbers steen en been en niet ten
onrechte over de geringe belangstelling van het publiek voor de
Kunst. Men hoort voor dat laatste verschillende oorzaken aanvoeren, die
variëren van „te grote afstand tussen kunstenaar en publiek" tot „te
zuinige en te conservatieve instelling van de Nederlander." Voor ons
ligt de oorzaak van dit betreurenswaardige verschijnsel echter dieper
en wel daar, waar onze kinderen naar school gaan. En daarmee Is dan
direct het verband gelegd tussen het tekenonderwijs en de hierboven
omschreven klacht.
Een van de belangrijkste mogelijk
heden, waarmee de mens zich kon
uiten is door de eeuwen heen het
potlood, krijt, penseel, etsstift of
welk attribuut van de schilder ook
geweest. Dat was een van de eer
ste uitingsmogelijkheden van de
primitieve mens; het is nog een van
de allereerste middelen tot creatief
uiten van het kind. Maar helaas,
maar al te vaak is ons tekenonder
wijs zich hier niet ten volle van
bewust. Tenminste, het uitgangs
punt is (of beter gezegd was tot
voor kort) niet het aanmoedigen
van vorm geven aan de uitings-
drang van de kinderen en het sti
muleren van deze uitingsdrang.
Niét zelden gebeurde zelfs het te
genovergestelde. Wat te denken van
een kind, dat huilend van school
thuis kwam, omdat het van de
meester een olifant had moeten te
kenen met behulp van een liniaal....
en dat niet konHet kind kreeg
straf maar de onderwijzer had een
fiks pak voor zijn broek verdiend,
omdat hij op bepaald onsmakelijke
manier bezig was het creatief ver
mogen van dit kind geweld aan te
doen.
Reactie
Zoals altijd, is op deze gang van
zaken reactie gekomen: de vrije ex
pressie. Maar en weer moeten we
zeggen helaas men ging, zoals
met reacties bijna altijd gebeurt, te
ver. Men telde het resultaat niet
meer, doch alleen het „bezig zijn".
Men liet de kinderen (om een Ap-
peliaans woord te gebruiken) maar
wat „aanrotzooien". Een ongebrei
deld smeren en kleuren kan echter
goed zijn in de spreekkamer van
'n psychiater als hulpmiddel om een
geesteszieke te analyseren, het kind
komt er maar heel weinig verder
mee.
Daarom is een gulden middenweg
nodig voor het moderne teken-on
derwijs. Een weg, liggend tussen
het volledig laten smeren aan de
ene kant en het gebonden tekenen
aan de andere. Het criterium moet
liggen in het bijbrengen van een
zekere dosis techniek, zonder dat
het gevaar ontstaat, dat die tech
niek gaat overheersen.
Een stapje verder op weg naar de
vrije expressie. Dit kind weet al iets
meer van zichzélf in de tekening te
leggen. Men vergélijlce maar eens de
beweeglijkheid van de kinderen bij
de rattenvanger met die stijfheid
van de meisjes voor de stijve
huisjes.
Ingrijpen
Pure vrije expressie is in wezen
een volkomen onbestaanbaar iets.
Degene die zich wil uitdrukken, is
altijd gebonden aan de beperkingen,
die het materiaal, dat hij zich heeft
fekozen oplegt. De techniek nu, is
et middel om die gebondenheid zo
klein en de expressiemogelijkheid zo
groot mogelijk te doen zijn. Meer
beslist niet. Techniek is altijd slechts
middel, nooit doel (zoals bij het
oude tekenonderwijs veelal wel het
geval was). De goede tekenleraar
mag pas ingrijpen, als het kind
dreigt vast te lopen in de materie.
Als het niet verder kan en het
werkstuk zijn expressiedrang toch
niet bevredigt. Maar dan moet hij
ook ingrijpen en mag hij het kind
nooit aan zijn 'eigen lot overlaten.
De goede leraar stimuleert alleen,
helpt het kind over zijn dode punt
heen, maar waakt er altijd voor,
hem een bepaalde visie op te drin
gen, omdat deze visie altijd die is
van een volwassene. Dan krijgt men
resultaten, die iedere objectieve toe
schouwer verbazen. Geen namaak
kunststukjes, maar onbevangen ui
tingen van kinderlijke expressie
drang, gebruik makend van kleur
en vorm, zoals die in het kinderoog
bestaan. Kunstenaars zijn deze kin
deren beslist niet. Dat zouden ze
pas kunnen worden, als ze voldoen
de aanleg bezitten en dan nog al
leen maar, als ze met volledige be
heersing van de techniek door het
leven gerijpt zijn en zich andere ge
dachten opdringen, die om expressie
vragen.
Maar het is beslist niet nodig,
kunstenaartjes te maken. Lang
niet alle kinderen immers hebben
aanleg. En toch is ook voor die gro
te groep met middelmatige, of zelfs
helemaal zonder, aanleg dit moder
ne tekenonderwijs van onschatbare
waarde. Om de eenvoudige reden,
dat het kind geleerd wordt, wat het
zeggen wil, een uitingsmogelijkheid
te vinden voor zijn gevoelens. He
laas is het in onze overbeschaafde
maatschappij een deugd, als men
zijn gevoelens weet te onderdruk
ken. Het is niet fatsoenlijk, met zijn
gevoelens te koop te lopen. Niemand
mag zien, dat een medemens vreug
de of verdriet heeft. Ons schaamte
gevoel is een van de belangrijkste
factoren die ons gedrag bepalen.
Zou dat niet de grootste rem zijn
voor het geluk van de mensheid?
Is het niet zo, dat de mate, waar
in wij vreugde en verdriet kunnen
beleven voor een groot deel de zin
'van het leven uitmaakt? De onbe
wogenheid van de moderne filmheld,
die door niets en niemand uit het
lood te slaan is, is toch waarachtig
niet het toonbeeld van levenswijs
heid en geluk.
Geluk
Een kind kan zich men kan
er zich dagelijks tientallen malen
van overtuigen gelukkig voelen
in zijn vreugde en leed en het
schaamt zich niet, zijn innerlijke
gevoelens bloot te leggen. Misschien
kan het door zich in een tekening
te leren uiten iets vasthouden van
die onbevangenheid. Of is het alleen
maar om te genieten van wat ande
ren aan kunst voortbrengen. Want
is de ware kunst niet een blootleg
gen van diepere gevoelens door een
medemens en is de grote waarde
van de Kunst juist niet, het gecon
fronteerd worden met de intiemste
belevenissen, de bewogenheid van de
kunstenaar? De vrije expressie kan
de mens een stuk teruggeven van
wat de beschaving hem ontnomen
heeft; het bevrijdend en oprecht
lachen en huilen, al is het dan maar
op papier.
Een eerste poging van een kind dat
tekenen leert. Eet is allemaal nog
erg stijfjes en duidelijk blijkt, dat
het kind nog vast zit in aangeleerde
vormen.
Een aardig voorbeeld van vrije ex
pressie. Hier heeft het kind een
jongen van een jaar of twaalf
zijn fantasie de vrije loop gelaten
Gewichtsgrenzen voor
baconvarkens verruimd
Om de produktie en daarmee de
uitvoer van bacon voldoende op
gang te houden, heeft het produkt-
schap voor vee en vlees besloten de
maximumgewichtsgrens voor bacon
varkens van 68 tot 72 kg. te ver
hogen.
Dientengevolge kunnen met in
gang van maandag 17 maart a.s.
tot nader order varkens van 63 tot
en met 72 kg tot bacon worden ver
werkt.
IN NEDERLAND STABILISATIE BEREIKT
Italië Is het enige iand in West-
Europa, waar de toeneming van de
woningbouw nog steeds opvallend
groot is. In andere Westeuropese lan
den schijnt de toeneming hét hoogte
punt te hebben bereikt. Dit zijn ge
volgtrekkingen, die gemaakt kunnen
worden uit het jongste kwartaalbulle-
tin omtrent woningbouw- en bouw-
statistïek voor Europa, dat gepubli
ceerd wordt door de Economische
Commissie voor Europa der Verenig
de Naties.
Uit het bulletin blijkt, dat de wo-
OPZIENBAREND PROCES
Gemeentebestuur hield zich
niet aan voorwaarden
(Van een speciale correspondent)
In een opzienbarend proces, dal zich
op het ogenblik in Parijs afspeelt
wordt van het stadsbestuur van de
Seinestad een der mooiste terreinen
teruggeëist, dat het ooit-ten geschen
ke kreeg. Het gaat hier om de royale
schenking van een uitgebreid park in
een der westelijke voorsteden, waar
op onder andere het kasteeltje La
Celle-St. Cloud staat, dat sedert enke.
Ie jaren dienst doet als buitenverblijf
voor het Franse regeringshoofd en als
conferentieplaats voor kleine, besloten
politieke onderhandelingen. In La Cel
le-St. Cloüd werd bijvoorbeeld in ok
tober 1954 het Saar-verdrag gesloten.
De tegenpartij van de stad Parijs is
in dit proces de zeer rijke Graaf von
Bendern, een wat fantastische figuur,
een jeugdvriend van Churchill, die
eens Engelsman was en dé titel Lord
de Forest droeg. De Forest had zich
in 19^8 geheel aan het pacifisme ge
wijd en tot 1932 energiek gestreden
tegen de oorlog. Ontmoedigd door de
aanstormende golf van fascisme in
Europa heeft hij toen zijn adellijke ti
tel afgezworen, Engeland verlaten en
zich gevestigd in Liechtenstein. Hij
werd burger van dit miniatuurstaatje.
Het kleine vorstendom verleende hem
later, uit dankbaarheid voor zijn poli
tieke adviseurschap de nieuwe adels
titel Graaf von Bendern.
In 1950, reeds in zijn levensavond,
schonk hij de stad Parijs zijn enorm
grondbezit aan de rand van de stad
onder de voorwaarde, dat het op bijna
100 miljoen gulden geschatte domein
van Beauregard veranderd zou wor
den In een tuinstad voor arbeiders.
Het park-karakter moest zoveel mo
gelijk behouden blijven en tussen wei
den, bossen en heuvels zouden ultra
moderne woonblokken tegen zo laag
mogelijke huurprijzen huisvesting
moeten bieden. Von Bendern verbond
echter nog twee voorwaarden aan de
schenking: op het terrein mocht geen
kazerne, geen gevangenis, en geen ge
vangenenkamp na 1945 had men
hier een kamp voor Duitse krijgsge
vangenen gehad ingericht worden
en voorts zou men op zijn laatst op 1
juli 1955 begonnen moeten zijn met
het bouwen van de woningen.
Tot op heden heeft de stad Parijs
nauwelijks een vinger naar het ter
rein uitgestoken en tot voor kort
was er 'n gevangenenkamp geves
tigd, namelijk in Beauregard waar
in Noordafrikanen geïnterneerd
waren. Thans heeft Graaf von
Bendern zijn schenking herroepen.
De stedelijke autoriteiten verdedi
gen hun nalatigheid met een be
roep op de oorlog in Algerije
ningbouw in Noorwegen toeneemt,
maar in een langzamer tempo sedert
in 1956 een vermindering begon. Ook
in Zweden vindt toeneming plaats,
maar de cijfers over in aanbouw zijn
de woningen schijnen erop te duiden,
dat de toeneming niet zeer groot is.
In Zwitserland is er alleen toeneming
voor gereedgekomen woningen, maar
het aantal woningen, waarvoor bouw
vergunning werd verleend, neemt af.
In Frankrijk, Nederland en Enge
land heeft zich de woningbouw min
of meer gestabiliseerd. In Nederland
werd na een aanzienlijke uitbreiding
een periode van stabilisatie bereikt.
In Frankrijk gaat de ontwikkeling
in de richting van vermindering van
het aantal woningen, waarvoor bouw
vergunning wordt verleend en ook in
Engeland neemt het aantal iri aan
bouw zijnde woningen af. In Fin
land en in West-Duitsland is de wo
ningbouw belangrijk verminderd.
Daar geeft het aantal vergunningen
een aanzienlijke vermindering te zien.
Wanneer men de cementproduktle
als een benadering van de totale
bouwbedrijvigheid beschouwt, schijnt
het, dat volgens de cijfers van het
bulletin de bouwbedrijvigheid in Eu
ropa nog steeds toeneemt? in het bij
zonder in enkele Oosteuropese lan
den als Tsjecho-Slowakije, Polen en
de Sowjet-Unie. Anderzijds is er een
afnemende ontwikkeling in landen als
Denemarken, Hongarije, Engeland en
West-Duitsland.
Het totale beeld van prijzen en
kosten, dat uit de tabellen blijkt,
is in Oostenrijk, Denemarken,
Finland, Italië, Zweden, Zwitser
land en Engeland betrekkelijk
stabiel. Anderzijds zijn in de laat
ste kwartaalperioden bouwkosten
en groothandelspryzen voor bouw
materialen belangrijk gestegen in
België, Frankrijk, Noorwegen en
West-Duitsland.
Voor een rechtbank In doch liet bovendien elf jurylid, een vrouw, die
de Liberiaanse hoofd- der twaalf juryleden niet lezen of schrijven
stad Monrovia ver- gevangen zetten. kon, had gezegd dat zij
scheen een belastingin- De rechter motiveerde toestemming had gege-
ner, die beschuldigd deze handeling door te ven haar naam te plaat
werd van verduistering, verklaren dat de uit- sen onder het stuk,
Een twaalf leden tellen- spraak van de jury niet waarin de jury tot de
de jury achtte de be- in overeenstemming conclusie „niet schul-
klaagde niet schuldig was met het voorgeleg- dig" was gekomen, om
en verklaarde dit te- de bewijsmateriaal. Hij dat zij had begrepen
genover de rechter. meende daarom, dat de dat hierin „schuldig"
Deze magistraat rea- jury haar oordeel niet had gestaan. Zij be
geerde echter anders, volgens alle recht en greep de juiste toe-
dan de gezwornen had- billijkheid, als vereist, dracht eerst, toen de
den verwacht. In plaats had gegeven. voorzitter van de jury
van de beklaagde op De rechter verklaarde het oordeel der gezwo-
vrije voeten te stellen, tot zijn daad te zijn renen bekend maakte,
verlengde hij niet gekomen nadat het eni- waarover zij haar ver-
slechts diens hechtenis, ge niet gearresteerde bazing uitsprak.
De centrale regering van Indonesië heeft
zoals men weet, een actie ingezet tegen de
tegenregering op Sumatra. Do acties wor
den uitgevoerd door gecombineerde zee-,
land- en luchtstrijdkrachten. Het Engelse
onafhankelijke blad „Times" pleitte voor
bemiddeling in de Indonesische burgeroor
log. Het blad ineent, dat de buitenwereld
vooral belang heeft bij ee* zich niet verder
uitbreiden van het conflict „maar ongeluk
kigerwijs zijn internationale belangen bij
de opstand betrokken". In dit verband wijst
het blad op de moeilijke positie op handcls-
en politiek gebied van Singapore.
De liberale „Manchester Guardian" waar
schuwt tegen elk rechtstreeks ingrijpen
van buitenaf, terwijl de communistische
„Daily Worker" meent, dat het westen de
opstandelingen rééds op verschillende wijze
steunt. De „Hongkong Standard", een blad
in de Engelse taal te Hongkong zegt, dat
nu er landingen op Sumatra zijn uitgevoerd
er geen kans meer bestaat op onderhan
delingen tussen Djakarta en de revolutio
naire regering. Deze krant voorspelt da'
als Djauarta wint, de regering meer dan
ooit de blik naar links zal richten en dat de
invloed van mannen als Hatta praktisch
uitgeschakeld wordt. En als de pogingen
van Djakarta om de rebellen Tc verplette
ren zullen mislukken zullen de regerings
leiders en bloc op zij worden gezet.
RAMPSPOEDIG
De „Morning Herald" een krant in Sydney
schreef in een hoofdartikel: Nu Djakarta
de sprong gemaakt heeft zullen de conse
quenties voor de republiek in haar geheel
rampspoedig zijn. Volgens deze Australi
sche krant zal de burgeroorlog de wankele
eenheid, waarop de staat van Indonesië ge
baseerd is, nog vorder doen verminderen.
De „Morning Herald" meent aan te kunnen
nemen dat de kwantitatief superieure re
geringstroepen er wél in zullen slagen de
meeste van de belangrijke plaatsen in Mid-
den-Sumatra te bezetten.
Het blad knoopt hieraan de opmerking vast
dat het Javaanse leger misschien weieens
zou kunnen gaan denken, dat als de Suma-
traanse rebellenregering verslagen kan
worden, men dit in de toekomst ook de Ne
derlanders op West-Nieuw-Guinea zal kun
nen leveren.
In een ander hoofdartikel heeft dit blad ge
schreven: „Wanneer de Sumatraanse tegen
regering uiteenvalt zou Soekarno in een
sterke positie komen te. verkeren en zal hij
zijn geleide democratie met volledige deel
name van de communisten kunnen doordrij
ven".
GUERILLA
De ontwikkeling, die dé communisten
het meest vrezen is, aldus de. „Morning
Herald" een compromis tussen Padang
en Djakarta, waarbij deelname van de
communisten aan de regering uitgeslo
ten wordt. Wanneer de opstandelingen
moreel sterk zijn, kunnen zij voor onbe
paalde tijd een guerilla voeren. En de
centrale regering is niet bij machte een
langdurig gevecht ie voeren, aldus het
blad.
.Gevaar in het noorden de nutte
loosheid van do V.N.", was de kop
van de Sydney „Daily Mirror" boven een
hoofdartikel over de situatie in Indonesië.
„Wanneer Soekarno en zijn onder commu
nistische invloed staande regering erin
slagen de Sumatrminse rebellen te overwel
digen, dan kom' •••«lig in de sfeer van
agressie-gevaar"
Want, aldus cum 1 :-rde het blad, Soekar-
no's volgende stap zul dan een aanval op
Nederlands Nieuw-Guinea zijn mogelijk ge
volgd door aanvallen tot bezetting van Aus
tralische Niemv-Guinea, Portugees Timor
en zelfs Xoord-Australië.
Laat niemand de hoop koesteren dat de
Verenigde Naties In zo'n geval zullen hel
pen. Die praatvergadering heeft staande
voor 't moment dat optreden geboden was,
al meermalen bewezen niets waard te zijn
PRUTTELEN
De Ver. Naties faalden treurig toen Hon
garije door Rusland mishandeld werd. De
Ver. Naties hebben hun naam ontleend aan
de Koreaanse interventie-strijdkracht,
.naar Amerika zorgde voor het merendeel
van de zogenaamde V.N.-troepen. Wanneer
Nederlands Nieuw-Guinea door Indonesië
wordt aangevallen, zullen de Verenigde
Naties waarschijnlijk niets anders doen dan
tegenpruttelen, aldus de „Daily Mirror".
De Londense „Daily Mail" schreef te ge
loven, dat als het westen niet zo'n haast
gehad hal om aan Indonesië de onaf
hankelijkheid op te dringen de tegen
woordige moeilijkheden zich niet zou
den hebben voorgedaan. Als Indonesië
communistisch wordt zal dit een nieuwe
grote ramp voor het westen betekenen.
De „New York Times" schreef in een com
mentaar op de landing van troepen van
president Soekarno op Sumatra: „De lan
dingen wijzen er op, dat het Indonesische
genie voor compromissen er niet in is ge
slaagd een oplossing te vinden voor de be
trokken problemen en dat belde partijen,
zoals zij bekendmaakten, thans vastbeslo
ten zijn het uit te vechten".
„Op het ogenblik hebben de regeringstroe
pen het Initiatief, omdat zij, hoe arm zij
ook uitgrust zijn, toch nog superieur zijn
aan de rebellen en deze superioriteit nog
zullen kunnen vergroten, indien zij er In
slagen meer wapens van het Sovjet-blok te
krijgen.
WORGING
„Doch ook de rebellen trachten wapens
te kopen en tenzij zij snel worden ver
slagen, hebben zij een troefkaart in han
den. Die kaart is de economische wor
ging van Djakarta. De burgeroorlog
heeft reeds geleid tot de gedwongen
sluiting van een Amerikaans olieterrein
en zou tot de sluiting van nog meer ter
reinen kunnen dwingen, waardoor Dja
karta van het grootste deel van zijn bui
tenlandse valuta zou worden beroofd.
Als gevolg van deze landingen worden de
twistpunten in dit conflict thans voortdu
rend duidelijker. Aan de ene kant staat
president Soekarno, die de westerse demo
cratie verwerpt en in collaboratie met de
commnnisten een „geleide democratie" af
kondigt, die zij vooral op Java tracht toe
te passen.
Aan de andere kant staan de rebellen, die
elke communistische deelneming in de rege
ring verwerpen en een grotere autonomie
voor de buitengewesten eisen".
