Bedrijf te Slikkerveer bouwt
miniatuurschepen in soorten
Het voorjaar meldt zich reeds in de natuur
RADIO- EN T.V.-RUBRIEK
NIEUW REISDOCUMENT
DE TOERISTENKAART
ZATERDAG 15 FEBRUARI 1958
PROVINGIALE ZEEUWSE COURANT.
11
MEN WAANT ZICH IN SPEELGOEDFABRIEK....
Modelbouwen is specialistenwerk
(Van een bijzondere medewerker)
In Slikkerveer, een plaatsje onder de rook van Rotterdam, waar
scheepswerven en motorenfabrieken floreren, staat een voor Nederland
vrijwel uniek bedrijf. Men heeft daar geen vermoeden van als men de ho
ge rivierdijk afgaat en een stil weggetje, dat Emmastraat heet, inslaat.
Want in datzelfde straatje vindt men op nnmmer tien een gebouw, dat
eerder doet denken aan een timmerwerkplaats of iets van dien aard, dan
aan een bouwbedrijf voor miniatuurschepen. Maar gaat men er naar
binnen, dan krijgt men een keur van sehepeu-in-het-klein te zien en men
waant zich, zo zeker als tweemaal twee vier is, in een speelgoedfabriek.
Toch is het allesbehave een speel
goedfabriek daar in Slikkerveer, al
zou het niettemin voor veel kinde
ren een verrukking zijn om er eens
een paar uurtjes ongestoord te kun
nen grasduinen.
Neen, de modellen die wij vervaar
digen zo vertelde de huidige eige
naar, de heer A. Dubbèlman zijn
bestemd voor de scheepvaartroderij-
en, die aan de scheepswerven ae op
dracht geven om een schip te bou
wen. De rederijen vragen dan te
vens om van het te bouwen vaar
tuig ook een model te leveren. De
werven sturen dan op hun beurt af
schriften van de originele ontwerpen
en tekeningen naar de firma Dub
belman te Slikkerveer. Alles moet
«laar op schaal worden gebouwd en
dat wil heel wat zeggen. Het ver
eist een grote mate van bekwaam
heid van de arbeiders om bijvoor
beeld minuscule onderdeeltjes als de
wieltjes van de ankerwinch. de paal
tjes voor de railing en verder alle
mogelijke radertjes, schroefjes en
kopjes allemaat op maat en grootte
te kunnen maken.
Bovendien moeten zij, behalve ken
nis van de scheepsbouw en de be
werking van hout en metaal, veel
geduld en stalen zenuwen hebben
voor dit futiele werk. Modelbouwen
is dan ook echt wat de heer Dubbel-
nam noemt een specialistenwerk. De
achttien mensen die hij in dienst
heeft (onder wie) timmerlieden, me
taalbewerkers en schilders) zijn
hoofd voor hoofd vakmensen, die het
vervaardigen van een bepaald on
derdeel van zo'n modelscheepje wel
is toevertrouwd.
Voor de leek is het een wonder om
te zien hoe zij het klaarspelen om
van bijvoorbeeld een passagiers
schip, een tanker, een onderzeeboot,
een graanelevator etc., een volkomen
natuurgetrouwe reproduktic te ma
ken. Vanzelfsprekend heeft men voor
het een en ander ook een aantal ap
paraten in gebruik, maar de meeste
onderdelen moeten toch, daar de af
metingen nu eenmaal voor ieder
schip verschillend zijn, met de hand
worden gefabriceerd.
Dat is een uiterst precies en sekuur
werkje, dat bijzondere eisen stelt
aan het concentratievermogen van
deze, we mogen wel zeggen beroeps-
knutselaars
„Een sneeuwbal..."
In 1906 is de heer C. Dubbelman
de vader van de tegenwoordige
ondernemer met een bedrijfje be
gonnen waarin gietmodellcn werden
gemaukt voor de sleepbootbouwers.
Amper zes jaar later vroeg een van
zijn relaties hem of hij eens een
scheepsmodel wilde maken. De heer
Dubbelman deed dat natuurlijk met
alle genoegen en samen met zijn zus
ter bouwde hij het stoomschip „Mar-
selllais". Het beek een „sneeuwbal"
te zijn, want spoedig vloeiden van
her en der de opdrachten binnen.
De grote Bernard Buys, een der
toenmalige directeuren van de Rot
terdamse Lloyd, toonde een blijven
de interesse voor «le kunstige arbeid
van de heer Dubbelman. Hij heeft
niet nagelaten de firma bij alle mo-
geijke scheepvaartmaatschappijen te
Introduceren. Dit was ua «Ie eerste
wereldoorlog. Wij hadden toen, aldus
de tegenwoordige directeur, tijdelijk
een horlogemaker, een zekere mijn
heer Lorenzius, in dienst. Het was
zijn taak onze mensen wegwijs
maken met «le verschillende onder
delen en apparaten. Wij moesten zo
veel mogelijk improviseren, want
ondtïr«lelen uit Duitsland, die alle-
gecatalogiseerd waren, konden wij
niet gebruiken.
Voor de historie
Tot nu toe zijn bij de firma Dub
belman zo'n goede 600 modellen „van
stapel gelopen". Voor de Koninklijke
Rotterdamse Lloyd werden hele se
ries gebouwd, onder andere van de
„Indrapoera", de „Sibajak", de „Sla-
Bouwen van miniatuurschepen
is een precies werkje
mat" en de „Baloeran". Van de nieu
we „Statendam" werden niet minder
dan honderd miniaturen vervaardigd.
Overal ter wereld kan men de mo
delscheepjes uit Slikkerveer aantref
fen: in alle kantoren van de Holland
Amerika Lijn, in de etalages van de
reisbureaus, in de conversatiezalen
van grote passagiersschepen, in de
eenvoudige kapiteinshut van een
vrachtboot, in Londen, New York,
Parijs, Djakarta en Buenos Aires.
Na de Tweede Wereldoorlog,
toen de scheepsbouw sterk opleef
de. is er een grote behoefte geko
men aan scheepsmodellen. Behal
ve precisiemodellen de model
len dus die een zuivere kopie vor
men van het werkelijke schip
worden er bij de firma Dubbel
man ook etalagemodellen ge
maakt. Deze etalagewerkstukken
dienen voor reclame. Een pas ge
bouwd schip kan niet door ieder
een worden gezien en bewonderd.
Daarom is bij de directies van de
scheepvaartondernemingen de
idee geboren om de reislustigen
het etalagemodel te tonen en ze
zo als het ware naar het schip
te halen.
De etalageminiaturen worden uit
sluitend van metaal gemaakt en
kunnen tevens worden verlicht. De
precisiemodellen daarentegen wor
den behalve van metaal ook van
hout gemaakt (lindenhout).
Ook voor «le de scheepvaarthistorie
zijn de dingen die men in Slikker
veer fabriceert van veel belang,
want straks, als bijvoorbeeld een
schip na dertig of veertig jaar dienst
afgedankt wordt en naar de sloperij
gaat, blijft, naast enkele foto's, het
model over. En dit model komt «lan
terecht in het scheepvaartmuseum,
waar iedere bezoeker zich aan de
hand van deze „kopieën" een beehl
kan vormen van de ontwikkeling in
«le scheepsbouw.
Geen speelgoed
Hoe lang werkt men ongeveer aan
zo'n model? vroegen wij de heer
Dubbelman. Dat hangt van de groot
te en de constructie van het te bou
wen schip af. was zijn antwoord.
Maar in 't algemeen moet op een
werkduur van enkele maanden wor
den gerekend. Voor een doodgewoon
vrachtschip heeft men al gauw een
500 uren nodig.
De prijs van zo'n schip-in-klein-
formaat varieert van 2V> tot 7 dui
zend gulden.
In de afdeling houtbewerking, die
is ondergebracht in de timmerfa
briek van de heer Dubbelman, wor
den de casco's (de scheepsrompen)
en een gedeelte van de bovenbouw
vervaardigd. Momenteel is men be
zig met dc „Jason" (een motorschip)
een tweetal graanelevators en de
„Eurymedon".
Zodra een model in de timmerfa
briek waar ook nog stuurraderen
worden gemaakt gereed is geko
men, gaat het voor verdere uitvoe
ring naar de afdeling metaalbewer
king en vandaar komt het terecht bij
de schilders, die zorgen voor de af
werking, die veelal beslist over de
kwaliteit van het produkt. Want alle
kleuren moeten heel precies over-
Het schilderwerk bepaalt de
kivaliteit van het produkt.
eenstemmen met die van het grote
schip. Dit vraagt een zeer grote toe
wijding en nauwkeurigheid van de
schilders.
Het bedrijfje waarmede de vader
van de heer Dubbelman in 1906 be
gon, is uitgegroeid tot een florerende
industrie, die terecht uniek mag he
ten voor ons laud, want nergens an
ders worden zoveel modelvaartuigen
in massa geproduceerd. Men zit in
^\oYcwt 31CH en.... sclvr ij ven
Herman F elder hof
Een van de beste en bekendste
reporters van de Nederlandse
radio, Herman Felderhof,
gaat jubileren. Op 1 maart lier-
«leiikt hij de dag, dat liy voor vijf
entwintig jaar voor het «-erste bij
de radio werkzaam was. Hij is
thans zeven jaar in vaste dienst
van de N.C.R.V., voordien werkte
hy bij de A.V.R.O., de Wereldom
roep en Herrijzend Nederland.
Herman Felderhof werd in 1911
in Bussum geboren. Hij is een
broer van de bekende componist
Jan Felderhof, met wie hij een
grote muzikale aanleg gemeen
heeft. In zijn jonge jaren is Her
man intensief met de muziek be
zig geweest. Hij was een leerling
van de bekende zangeres Aaltje
NoordewierReddingius. Hij gaf
verschillende concerten, o.m. met
de organist Piet van Egmond,
Voor de Zwitserse radio zong hij
eens een programma van Neder
landse liederen. In 1937 heeft hy
grote reizen gemaakt om zich in
ternationaal te oriënteren en om
zijn talenkennis by te vijlen.
Het is duidelgk dat èn de zangles
sen èn het reizen van veel belang
voor zijn radiowerk zijn geweest.
In dienst van de N.C.R.V. heeft
hy enkele bijzondere prestaties op
zijn naam staan. Zo versloeg hij
het koninklijke bezoek aan Ame
rika in 1952 en maakte hy een
serie grote klankbeelden „De Ryn,
levensader van Europa". „Recht
streekse uitzendingen hebben ech
ter mijn voorliefde", zegt hij, „er
zit meer spanning in, want het
geeft je de gelegenheid bij onver
wachte gebeurtenissen snel in te
grijpen. Je moet op zo'n moment
doen wat je hand vindt om te
doen en daar zit soort in".
Vreemd beroep
Een zeer vreemd beroep heeft
Ted Wood, die werkt bij de tele
visie in Hollywood. Dat wil zeg
gen, hij voert zeer goed en conse
quent een heel vreemde opdracht
uit. Hjj is n.I. de begelehler van de
„Koningin voor één dag". Iedere
dag roept de televisie-zender in
Hollywood een koningin uit,
meestal een gewone huisvrouw of
een winkelmeisje.
Ted Wood haalt de dame in kwes
tie 's morgens met een prachtige
wagen af en brengt haar eerst
naar de kapper en de schoonheids
salon. Vervolgens helpt hy haar
bij het uitzoeken van een serie
geschenken in dure modezaken e
Daal-na gaan zij lunchen in Browi j
Derby, een beroemd eethuis voo:
filmsterren. Na de lunch wordt d,
„koningin" naar een hotel ge
bracht, waar een suite tot .haai
beschikking staat. Zij kan daal j
wat rusten en daarna familie er
kennissen ontvangen. De dag gaal j
verder met uitgebreid dinei j
in een chic restaurant, een schouw
burgvoorstelling en na afloop
daarvan een bezoek aan een be
kende nachtclub met souper. Het
is diep in de nacht wanneer Ted
Wood eindelijk de chauffeur op
dracht kan geven de „koningin'
naar huis te brengen. Zijn laatste
werk is het uitladen van de ge
schenken.
Ted Wood werkt vijf dagen min
stens 15 uur. De weekeinden is hy
vrij en bij zijn vrouw. Hij is een
voormalig Brits officier, met een
typisch Engels uiterlijk, compleet
met snor. Hij verdient 160 dollar
met dit vreemde beroep, dat hij
grotendeels aan zijn correcte uiter
lijk en optreden te danken heeft.
Toen hij in 1953 in Amerika aan
kwam moest hij lang zoeken voor
hij een behoorlijk bestaan vond.
Een jaar geleden kwam daar ra
dicaal verandering in.
Cesare
Ondel- regie van Willy van He-
mert werd door de V.A.R.A.-T.V.
een voortreffelijke opvoering gege
ven van het blijspel „Cesare" van
Jan Fabiïcius. Deze opvoering was
de hoog-bejaarde auteur toegezegd,
toen hij onlangs door Bert Gart-
hof over zijn leven ondervraagd
werd. Het is een stuk dat naar de
mededelingen van de scryver in
„één grote adem geschreven werd"
Dat is ook wel te merken. Het is
een levenslustig, dartel, ondeugend
spel, hoofdzakelijk gebaseerd op
een grote en zeer goed gereali
seerde rol. maar het is verder
bepaald geen meesterwerk. Er
rammelt nogal het een en ander
aan. Maar de geschiedenis van de
boef Cesare, die vrijwillig de ge
vangenis ingaat om een geheime
schat te vinden, is wel aardig.
De opvoering was vol vaart en
charme. Het goede resultaat was
vooral te danken aan het hoge
tempo dat de regie nastreefde en
aan de enorme prestatie, die Wim
A an den Heuvel als Cesare leverde.
Het was kostelyk om naar te ky-
ken.
Theo M. Eerdmans en
T.Y.-omroepster Maud tjjdeiis
„M eet wel wat je waagt"
Wie waagt wint
In de quiz van Theo Eerdmans
voor de V.A.R.A.-T.V., „Weet wel
wat je waagt", gaf onlangs een
zestienjarig meisje uit Blaricum
op, dat Dickens haar hobby is. Zij
wist er dan ook heel wat van en
heel Nederland heeft vertederd
toegekeken. Maar zij wist net niet
genoeg om de prijs te winnen en
dat heeft nog meêr indruk ge
maakt. Velen zijn in de weer ge
komen om maar materiaal over
Dickens te doen toekomen. Haar
eigen verzameling was niet zo bar
groot en dat heeft bezitters van
meer de hand over het hart doen
stryken. Een familie uit Loos-
drecht stuurde 21 oude Dickens-
uitgaven; een meneer uit Drieber
gen ook een heel pakket. Een pas
toor in Leiden had 25 antieke
Dickensboeken en hij gaf ze graag.
Ook kwamen er nog hoeveelheden
boeken uit Den Haag en van een
verpleegster uit Den Oever. N'an-
neke Hooymaayer, zo heet onze
Dickens-enthousiaste, is er be
duusd en ontroerd van. En wat
zal de grote Dickens-kenner God
fried Bomans jaloers zyn als hy
dit allemaal hoort....
Slikkerveer niet op orders te wach-
t««n. want doorlopend komen er be
stellingen binnen, tot zelfs uit het
buitenland. En deze bestellingen
worden goed en met precisie uitge
voerd door een keur van „scheeps
bouwers".
Of het nu modellen betreft van pas
sagiersschepen, van vrachtboten,
kustvaarders, tankers, baggermo
lens, bokken of kranen, alle dragen
het cachet, de typische stijl van dit
merkwaardige bedrijf. In de loop der
jaren is een geheel eigen genre ont
staan. De heer Dubbelman is daar
trots op en met recht, want deze ge
heel eigen bouwtrant wijst op een
verworven bekwaamheid die moeilijk
of niet te evenaren valt.
KOSTEN: 0,25 TOT f 2.—
Inplaats van „Bewijzen
van Nederlanderschap"
Naast het paspoort zal na 1 maart
nog slechts een toeristenkaart met
vier maanden geldigheidsduur wor
den afgegeven. Deze kaart, waarop
ONDER ZEELANDS HOGE HEMEL
Voor 1 maart
bakkruidjes
in bloei
De laatste dagen kenmerken
zich door verrassend milde tem
peraturen; in aanmerking ne
mend, dat we de eerste helft van
de februarimaand nog niet ge
heel achter de rug hebben, be
looft dit toch wel een vroeg ont
waken van de voorjaarsplanten.
Natuurlijk wil een en ander niet
zeggen, dat de kwakkelwinter
zijn luimen dit jaar verder zal
terzijde stellen. Tot en zelf na
de officiële intrede van de lente
kunnen we nog allerlei verras
singen verwachten. Aan de an
dere kant echter zijn er enkele
tekenen, die er op wijzen, dat de
natuur zelf weinig rekening
schijnt te houden met een nog
mogelijke vorstperiode.
Zo omstreeks 19-10 heeft men in
Engeland een onderzoek gepubliceerd
naar het gedrag van de gele narcis
in zachte en strenge winters, waar
uit bleek, dat er een vrij nauwkeu
rige samenhang bestond tussen de
maten van narcisscheuten op een be
paalde wlnterdatum gemeten en het
al of nirt daarop volgen van een kou-
deperiode.
Als dit inderdaad geldt voor een
langere periode, dan die waarover
de proef werd genomen, hebben
we geen grote kans meer op een
tijdperk van vorst. De gele narcis
staat op diverse plaatsen reeds
volop in knop; vermoedelijk zullen
niet veel dagen na 15 februari er
reeds enkele planten zijn, die in
deze knoppen Kleur gaan vertonen.
Hetzelfde geldt voor andere
vroege bolgewassen.
Sneeuwklokjes werden al in ja
nuari met knoppen gesignaleerd; en
kele kwamen zelfs tot een volkomen
opengaan van de witte met zacht
groen beschilderde klokjes. Vandaag
staan de pollen in de tuinen in volle
bloei. Nog eerder spreidden de aar
dige winteraconieten hun gele kelken
dooi BAREND ZWERFMANS
uit boven de groen gekartelde blad
schotels en naast de vroegste soort
van crocussen, de gele, zien we al
reeds de paarse in bloei staan.
Dui ven de elzen bun katjes nog
niet geheel te ontplooien, de haze
laar heeft ze al ver uiteen laten zak
ken en strooit zijn stuifmeel reeds
kwistig rond. De vaak nog stormach
tige wind springt er in zijn hulp bij
dit stuiven wel een beetje ruw mee
om.
Een rondritje door onze polders
openbaart ons, dat de planten onder
onze heggen en op de warme sloot-
hellingen besloten hebben zich wat
hoger boven de bodnji te verheffen.
Frisse toefen van jong groen tonen
ons, dat het fluitekruid haar voor
jaarsactie is begonnen; het speen
kruid blijft niet achter en er zijn al
weer madeliefjes te over.
Let er echter eens op, dat deze een
dubbele knoptoestand kennen; de
eerste, waarin de witte straalbloemen
zich tot een kransje uitspruiten en
een tweede, als de gele schijf daar
binnen (nu vaak nog abnormaal
groen) begint zijn kleine stuifmeel-
leverende bloempjes te openen. Fei
telijk is dat het moment waarop wt
van „in volle bloei komen" mogen
spreken.
INSECTEN.
Onder de insecten, die zich vroeg
uit hun schuilplaatsen in de open
lucht begeven, kunnen we vooral de
lieveheersbeestjes rekenen. Vliegen
en muggen, die we nu aantreffen be
horen meest tot de echte winterdieren.
De lieveheersbeestjes zijn gewoon in
een starre toestand ergens, vaak in
groot aantal, in goed beschermde hol
ten bijeen te zitten. Alle mogelijke
holten, in bomen of elders, ook in de
grond, kunnen daarvoor dienen. Een
zonnige dag met een plaatselijke
aangename temperatuur doet ze, vaak
gezamenlijk, uitlopen om zich te zon
nen en nog wat later gaan ze weer,
nu geheel alleen, op avontuur uit,
kan er een plotseling neerstrijken op
onze jas of kan men ze midden op
straat zien rondlopen, vermoedelijk
bezig een schuilhoekje te zoeken voor
de komende nacht. Zo zagen we in de
eerste week van februari reeds zulk
een gestippeld torretje marcheren op
een plaveisel van betontegels.
Ook op de vogels hebben de milde
temperaturen onmiddellijk grote in
vloed. Zoals krolse katten dit jaar
geen maartse muziek ten beste ge
ven, maar zich deze maand reeds lie
ten verwensen, beginnen ook de vo
gels reeds nu baltsbuitellngen te be
oefenen in de lucht. Vooral de merels
en de kauwen zijn er elk op hun eigen
wijze druk mee bezig. Nu er 's nachts
temperaturen tot 8 gr. k 10 gr. zijn
gemeten, kan men 's avonds de
schrille stemmetjes van de spitsmui
zen vernemen, een geluid, alsof men
met een droge kurk lans een fles
strijkt.
Vanzelfsprekend mag men niet ver
wachten op een thans ondernomen
buitemvandeling al de genoemde
symptonen van een mild voorjaar te
gelijk te kunnen waarnemen. Maar
enkele treft men zonder twijfel aan,
zeker vermeerderd met: nog onge
noemde, kleine verrassingen, die een
vroege voorjaarslucht zo prettig ma
ken. We verwachten in elk geval de
wilde „bakkruidjes" dit jaar vóór 1
maart in bloei te zien.
alleen gemeentelijke leges zullen
worden geheven, is bestemd voor hen,
die hoogst zelden de grens overschrij
den en voor wie het aanschaffen van
een paspoort van 5 te bezwaarlijk
of kostbaar is.
De kaart zal geldig zijn voor Bel
gië, Duitsland, Frankrijk, Luxem
burg, Oostenrijk en Zwitserland. Be
wijzen van Nederlanderschap blijven
voorlopig geldig, doch worden na 1
maart niet meer verstrekt, collectie
ve paspoorten ook niet, met uitzon
dering van de collectieve paspoorten
voor schoolreisjes naar België en
Luxemburg.
De toeristenkaart, waarop mee-rel-
zende kinderen beneden de 16 jaar
kunnen worden genoteerd, zal door
«le burgemeester van de woonplaats
der aanvragers kunnen worden ver
strekt.
Het systeem van reizen op een nog
niet vijf jaar verlopen paspoort in
België. Luxemburg en Frankrijk
komt te vervallen. In de naaste toe
komst zal men alleen op geldig pas
poort of met een geldige toeristen
kaart deze landen kunnen bereizen.
Met het verschijnen van de „toe
ristenkaart" en het verdwijnen van
collectieve paspoorten en bewijzen
van Nederlanderschap alsook met het
ophouden van reismogelijkheden op
nog geen vijf jaar verlopen paspoor
ten in België. Luxemburg en Frank
rijk, is een hartewens van honderd
duizenden toeristen in vervulling ge
gaan.
De nieuwe, eenvoudige regeling zal
het voor gelegenheidstoeristen moge
lijk maken een tijdelijk reisdocument,
de toeristenkaart. te verwerven tegen
een nog lager prijs dan het paspoort,
Verwacht wordt, dat de gemeenten
de leges doorgaans zeer laag zullen
houden 0.25 tot 2 hoogstens).
Iemand, die misschien eens in de vijf
jaar over de grens gaat naar een
der zes genoemde landen, zal aan de
toeristenkaart voldoende hebben.
Voor anderen is het beter een pas
poort aan te vragen.
Gemakkelijk is. dat men in nood
gevallen voorlopig op vertoon van
een verlopen paspoort of bewijs
van Nederlanderschap ter secre
tarie van een grensgemeente een
toeeristenkaart kan krijgen, zodat
men dan niet eerst weer naar huis
hoeft te gaan. Beter is natuurlijk
tijdig de pas te laten verlengen
of een toeristenkaart in de woon
plaats aan te vragen. Ter sprei
ding van de aanvragen is daarom
de geldigheidsduur van de toeris
tenkaart op vier maanden gesteld.