PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Eenentwintig doden bij vliegramp te München
Ploeg van „Manchester United" omgekomen
Opstandige kolonels: Nederlandse
deskundigen naar Indonesië terug
In Oostende kweekt men oesters aan stokken
REDDINGSWERK IN DE SNEEUW
201e jaargang - no 32
Dagblad, uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant.
Directie: F. v. d. Velde en F. B.
den Boer, Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteur: W. Leertouwer.
Adjunct-hoofdred.: G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per
week; 7.00 p. kw.; fr. p. p. 7.25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESSE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Vrijdag 7 febr. 1958
ADVERTENTIEPRIJS 25 cent per
mm. Minim, p advertentie f
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
23 cent p. regel met een minimum
van 1.— ..Brieven of adres
bureau v d blad" 25 cent meer.
Giro no •.59300 P7C Middelburg.
Bureaus: Vlissingen Walstr. 58-60, tel. 2355 4 lijnen (b.g-g. 3508 of 3546); Middelburg, Markt 51, tel. 3841; Goes, L. Vorststr. 63, tel. 2475 (b.g-g. adv. 2234); Oostburg, G. F. de Pauwstr. 9, tel. 20; Terneuzen, Brouwerljstiaat 2: Zierikzee. red tel >'25. adm. tel. 2094.
Toestel stortte vlak na de start neer
Het noodlot heeft het elftal van „Manchester Uni
ted", kampioen van Engeland en bekerfinalist In
1957, achterhaald, toen het uit Belgrado terugkeerde
naar Groot-Brittannië, na door een 33 gelijk spel
tegen de Zuidslavïsche kampioen „Rode Ster", tot
de demi-finale van de Europese voetbalbeker te zijn
doorgedrongen.
De „Busby Babes", die deze bijnaam droegen als de
jeugdige pupillen van directeur Busby, reisden met
een „Elizabethan", de „Lord Burghley", van de
„British European Airways". Er werd een tussen
landing gemaakt te München, in West-Duitsland.
De eerste start van het vliegveld mislukte. De
passagiers verlieten het toestel en boordwerktuig
kundigen onderzochten het vliegtuig. Daarop volgde
de tweede en noodlottige verlopende opstygpoging.
De „Elizabethan" verloor vrijwel direct na de start
hoogte, vloog rakeling over een groep bomen aan
Voorts zün zeven Engelse sportjournalisten om het leven "gekomen. De
bekendste van hen is Frank Swift, oud-speler van het Engelse elftal, en
één der kundlgste doelverdedlgers, waarover Engeland heeft beschikt.
Het ongeluk geschiedde donderdag te 4.04 uur plaatselijke tijd. Twee uur
daarna begon het te sneeuwen, waardoor het wrak van het toestel spoedig
met een dikke sneeuwlaag was overdekt. De redders moesten, al wadend
door smeltende sneeuw en modder, hun werk verrichten.
Slechts een lid van de uit vijf koppen
bestaande bemanning, een steward, is
om het leven gekomen. De gezagvoer
der, de eerste officier en twee stewar
dessen bevinden zich onder de overle
venden. Redders hebben na het on
geluk de bestuurdershut opengebro
ken en de zwaar gewonde piloot er
uit getrokken. Het toneel van de
ramp is afgezet, om deskundigen in
de gelegenheid te stellen ongestoord
een onderzoek naar de oorzaak van
de ramp in te stellen.
Tu33en de wrakstukken van de ver
ongelukte „Elizathan" lagen koperen
koffiekoppen en bekers, geschenken
van de Zuidslavische voetballers voor
hun Britse colega's.
Een commissie van onderzoek van de
„British European Aiways" is, onder
leiding van de algemeen-directeur
Anthony Milward, donderdagavond
per vliegtuig uit Londen naar Mün
chen vertrokken. Voor zijn vertrek
verklaarde Milward: „Er moet iets
aan beide motoren van het toestel
Reëel gevaar
Het is geen kwestie waarbij een
wereld staat of valt, wanneer
in Nederland de werkloosheids
cijfers een dag of vijf later worden
gepubliceerd dan normaal. Op die
vijf dagen komt het waarlijk niet
aan, maar dat uitstel vertoont toch
wel een ongewoon aspect, als het af
gekondigd wordt door een staatsse
cretaris van sociale zaken, die aan
zijn eigen volkomen deskundige
directeuren van de gewestelijke ar
beidsbureaus plotseling verbiedt de
regionale werkloosheidscijfers be
kend te maken en daarover toelich
tingen te verschaffen.
Tot voor een week genoten de di
recteuren het volle vertrouwen
van hun staatssecretaris
konden ze over hun eigen rayon en
de daarin heersende arbeidstoestan
den vrijelijk met ieder praten. Nu
moeten hun gegevens eerst naar
Den Haag. Daar worden ze saamge-
groepeerd en uit de regionale cijfers
wordt een „landelijke achtergrond"
geschapen.
Op die landelijke „achtergrond",
zoals zij geschetst zal worden door
departementsambtenaren en zoals zij
de opinie van het departement zal
weergeven, komt het blijkbaar aan.
Men wil blijkbaar beletten, dat ie
der vrijelijk de cijfers beoordeelt en
dat iedere directeur naar eigen, vrij
inzicht praat over de werkloosheid in
zijn district.
Eerst moet de richtlijn van het
departement er zijn en vervol
gens moet het publiek gedwon
gen worden de werkloosheidscijfers
in samenhang met die richtlijn te
zien.
Op deze tamelijk grove wijze wordt
dus het vrije oordeel beknot en het
publiek wordt welhaast zeker over
geleverd aan een propagandaspel,
dat ongetwijfeld subtiel gespeeld zal
worden, zodat het de schijn van doel
treffende voorlichting krijgt, maar
dat in werkelijkheid gericht zal zijn
op het afweren van kritiek.
Het zou verbazingwekkend ge-
weest zijn, wanneer in Neder
land tegen deze geestelijke be
voogding niet was geprotesteerd. Dat
is dan ook gebeurd en het Tweede
Kamerlid, de heer Van de Ploeg, stel
de er bereids vragen over aan de
staatssecretaris van sociale zaken.
Deze weigerde het verbod tot tijdig
bekendmaken van de regionale werk
loosheidscijfers in te trekken.
Hij verklaarde in zijn antwoord
onder meer:
„Regionale cijfers kunnen slechts
tegen de landelijke achtergrond een
juist beeld van de situatie op de ar
beidsmarkt opleveren en overdre-
(Vervolg op pag. 3)
hebben gehaperd, daar de „Eliza
bethan" gemakkelijk op één motor
kan blijven vliegen".
Diepe verslagenheid
In Engeland, in het bijzonder in
de Britse voetbalwereld, heeft het
bericht van de vliegramp in Mün
chen een diepe verslagenheid te
weeggebracht. Op het vliegveld
van Manchester, waar in de na
middag vele familieleden en vrien
den van de Manchesterspelers bij
een waren gekomen om de ploeg
af te halen, speelden zich hartver
scheurende tonelen af toen het
nieuws bekend werd gemaakt.
Vaders, moeders, vrouwen en kin
deren huilden toen een beambte
van de B.E.A. zich van zijn moei
lijke opdracht kweet om de wach
tenden onder alle reserves op de
hoogte van het gebeurde te bren
gen. Velen weigerden naar huis te
gaan in de door de luchtvaart
maatschappij beschikbaar gestel
de auto's.
In de stad Manchester heerste een
stemming van diepe teneergeslagen-
heid. Overal groepten de mensen te
zamen in afwachting van meer bij-
het eind van de opstijgbaan en raakte daarna met
een vleugel een huis van twee verdiepingen.
Bij het neerkomen brak de staart van het toestel
af, terwijl het overige gedeelte van de romp in brand
vloog.
Terwjjl gewonde passagiers zich moeizaam uit de
wrakstukken bevrijdden, schoten Duitse politieauto's
en brandweerbrigades toe
Volgens de „British European Airways" zijn 21
van de 44 inzittenden om het leven gekomen. De 23
andere inzittenden zijn min of meer ernstig gewond.
Drie hunner verkeren in levensgevaar.
Onder de doden bevinden zich acht van de zeven
tien spelers van „Manchester United", hun oefen-
meester en de secretaris van deze befaamde Engelse
voetbalclub. De directeur, Matt Busby, bevindt zich
onder de overlevenden.
zonderheden uit Duitsland. De kran
tenbureaus werden als het ware be
stormd en vele duizenden trokken
naar het terrein van de zo zwaar ge
troffen club in de hoop, dat men
daar het eerst van het laatste nieuws
op de hoogte zou worden gesteld.
Burgemeester Alderman Lever zei in
een officiële boodschap: „Het is een
afschuwelijke tragedie, een ramp
voor onze stad".
Alle openbare voorstellingen en bij
eenkomsten werden afgelast. Namens
koningin Elizabeth zond de minister
voor vervoerszaken en burgerlijke
luchtvaart telegrammen aan de nabe
staanden van de omgekomenen „met
sympathie en medeleven".
Relaas van journalist
Peter Howard van de „Daily
Mail", een van de ongedeerde jour
nalisten, heeft een relaas gegeven
van zijn ervaringen:
„Ik herinner me niet meer
of er veel of weinig lawaai was. Al
les gebeurde in een klap. Ik was
even verdoofd. Toen ik weer wist
waar ik was zag ik een gat in de
romp van het vliegtuig en op han
den en voeten ben ik er door ge
kropen.
Ook Harry Gregg, de doelman,
mijn collega Ted Ellyard. de twee ste
wardessen en de marconist hadden
Befaamde spelers
Hieronder volgen enkele gege
vens over de twee meest bekende
van de omgekomen spelers:
Tommy Taylor (middenvoor):
befaamd schutter, speelde 18
maal in het Engels elftal. In
1953 werd hij door „Manchester
United" voor dertigduizend pond
sterling van Barnsley overgeno
men. Hij was 23 jaar.
Roger Byrne (linksback en aan
voerder) 27 jaar oud. De meest
veelzijdige speler van de ploeg.
Byrne behoorde tot de „eigen
kweek" van „Manchester United"
begon als junior en speelde sedert
het seizoen 1953/'54 33 maal in het
Engels elftal. Hij was klein van
postuur en een van zijn grootste
troeven was zijn snelheid.
Bedrijven: Indonesisch
toezicht zelf betalen
.De plaatselijk militair commandant
van Djakarta, luitenant-kolonel E.
Dachjar, heeft de Nederlandse be
drijven, die onder regeringstoezicht
zijn gesteld, geïnstrueerd om zelf de
kosten van de bij hen geplaatste
commissie van toezicht te financie
ren.
In deze verordening, die op Nieuw
jaarsdag werd uitgegeven, doch eerst
gisteren werd bekendgemaakt, wordt
gezegd, dat de taak van de door de
regering benoemde commissies, in
het'belang is van de betrokken on
dernemingen en dat de reis- en ver
blijfkosten, alsmede de representatie
door de bedrijven moeten worden ge
financierd, in overeenstemming met
hun winsten. Voorlopig is het bedrag
hiervoor vastgesteld op 5000 roepiah.
Namen van slachtoffers
Na het vliegtuigongeluk te
München zijn de volgende do
den geïdentificeerd:
Leden van „Manchester Uni
ted":
H. Whalley, trainer, W. R.
Crickner, secretaris, en de spe
lers Eddie Colman, Roger Byr
ne, Mark Jones, Billy Whelan,
Tommy Taylor, Geoff Bent,
David Pegg
Journalisten: E. Thompson
(News Chronicle)Henry Ro
se (Daily Express); George
Follows (Daily Herald)Frank
Swift (News of the World);
Archie Ledbrooke (Daily Mir
ror).
Andere passagiers: B. Mik
lós, T. Jackson, H. D. Davies,
W. Sanitoff en S. Clarke.
zich naar buiten kunnen werken. Het
wrak brandde nog niet hevig op dat
moment en plotseling zagen we dat
captain Thain. de gezagvoerder, met
een blusapparaat bezig was het begin
van een brand te blussen. Achteraf
geloof ik, dat de meeste geredden hun
plaatsen vóór in het vliegtuig hadden,
voornamelijk in stoelen met de rug
naar de cockpit gekeerd". Dit ver
haal is door Howard naar zijn krant
in Londen gebeld, daarna heeft hij
zich naar het ziekenhuis begeven om
zich te laten onderzoeken.
De bemanning
De vier overlevenden van de be
manning zijn gezagvoerder Thain,
eerste officier Clarement en de twee
stewardessen Margaret Bellis en Ro
semary Cheverton. Zij zgn allen licht
gewond.
Twee beelden van het verblijf van
H.K.H. Prinses Beatrix in Willem
stad. Boven: de prinses inspecteert de
bij het Autonomie-monument opge
stelde padidnders. Achter haar pre
mier Jonckheer en gezaghebber Gor-
sira fin uniformOnder:
teerd door haar adjudant, kapitein-
luitenant ter zee Be Jong, plaatst
Prinses Beatrix een krans bij het
Autonomie-monument.
SPANNING IN INDONESIË STIJGT
Te Tokio hebben leiders van de Indonesische „rebellen" gisteren
meegedeeld, dat zij voornemens zijn, de Nederlandse deskundi
gen naar Indonesië terug te balen en dat zij de Nederlandse za
kelijke belangen zullen herstellen, in hun verzet tegen het door
president Soekarno gesteunde kabinet. J. M. J. Pantouw, een der
leden van de afvaardiging der „rebellen" te Tokio, deelde dit
mee in aanwezigheid van het hoofd der afvaardiging, Ventje
Soemoeal, die instemmend knikte. Pantouw zei, dat de evacuatie
van Nederlanders uit Indonesië „een ernstige en wrede fout"
was. „Wij hebben hun bekwaamheid en het Nederlandse kapi
taal nodig om ons land op te bouwen".
door Djakarta waren ontkomen, weer
in te huren. Voorts hebben zij, aldus
Pantouw, „minstens 20 schepen ge
huurd van Singapore, Honkong, de
Verenigde Staten en Europese lan
den".
Een andere woordvoerder die de
groep „jonge kolonels" op Suma
tra vertegenwoordigt heeft te To
kio gezegd: „Wij zijn vastbesloten
de communisten te verwijderen".
Als zij ons met communistische
troepen willen aanvallen, moeten
Verdeeldheid
op Sumatra
Pantouw, die scheepvaartagent en
im- en exporteur te Menado is, deel
de voorts mee, dat hij en andere za
kenlieden al ertoe zijn overgegaan,
schepen van de K.P.M. die het in-
terinsulaire verkeer in Indonesië be
dienden en die aan beslaglegging
Interressante experimenten, die
ook Zeeuwse aandacht verdienen
DE ZEEUWSE OESTERWERELD is pessimistisch gestemd
over haar toekomstmogelijkheden met de dreiging van de af
sluiting der Oosterschelde in het vooruitzicht. Zo pessimistisch
zijn sommigen, dat zij reeds alle hoop hebben laten varen, dat
de wetenschappelijke onderzoekingen tot mogelijk behoud van
de cultuur ooit enig praktisch resultaat zullen hebbeiL
Of ze gelijk zullen hebben? De tijd zal het leren. Maar dat er
mogelijkheden zijn, laat het oesterbedrijf van de Belgische fir
ma Halewyck in de voormalige spuikom van Oostende zien.
Niet dat er daar geen problemen meer zijn directeur Raoul
Halewyck is, gelouterd door de praktijk, realist genoeg om niet
direct in een hoera-stemming te geraken ook is het niet zo,
dat de daar in een afgesloten bassin toegepaste kvveekmethode
zonder meer voor een afgesloten Zandkreek of Grevelingen ge
schikt zou zijn. Wat in Oostende door een particulier op eigen
risico wordt geëxperimenteerd met wisselend succes ver
dient echter wèl de belangstelling èn vooral ook de bewondering
om de volharding welke eruit spreekt.
Raoul Halewyck had zo'n vijf en
twintig jaar geleden, toen hij in de
zaak van zijn vader kwam, geen Del
taplan dat hem bedreigde. Maar wel
iets even erg; de Belgische oester
cultuur welke voor de Eerste We
reldoorlog langs de kust in Oostende,
Nieuwpoort, Zeebrugge en Blanken-
berghe niet zonder betekenis was,
was door oorlogsvernielingen en an
dere oorzaken praktisch van de
kaart geveegd. De Oostendse oesters,
die voor '14'18 grote bekendheid
genoten, waren bijna niet meer te
krijgen.
De Halewycks waren de men
sen er niet naar om het meer dan
.een eeuw geleden door hun
overgrootvader opgerichte
drijf zo maar te laten onder
gaan. Raoul zocht daarom
naar andere mogelijkheden
vond die rond '34'35
de grote spuikom, welke daar
de rand van de stad al dertig jaar
ongebruikt lag. Maar twee of drie
keer was dat 84 hectare grote
bassin voor zijn eigenlijke doel
gebezigd. Dat zat namelijk zo.
Omdat de haven van Oostende
aanslibde, kwam men in het begin
van deze eeuw op het idee. de ha
ven van tijd tot tijd door de spoe
len. Landinwaarts werd daarvoor
het grote bassin gegraven, dat
door sluizen met de haven in ver
binding stond. Met een val van 4
5 meter denderde dan de enor
me watermassa uit het bassin
naar de haven. Er ontstond hier
door een sterke stroming, wel een
beetje tè sterk, want behalve de
ongewenste slib werden ook de
kaaimuren meegesleurdHet
was toen gedaan met het door
spoelen van de haven en de spui
kom bleef ongebruikt.
Rond 1935 begon de firma Hale
wyck er een oestercultuur. Op de
manier, zoals we dat ook in Zeeland
kennen. De sluizen zorgden van tijd
tot tijd voor toevoer van vers water,
er kwam een goede broedval op de
pannen, kortom alles ontwikkelde
zich gunstig, totdat de Tweede We
reldoorlog kwam. Opnieuw werden
de Halewycks door de bezetters ge
troffen. Het bassin werd ingericjit
als basis voor watervliegtuigen en
tot overmaat van ramp sloten de
Duitsers ook dc sluizen definitief af.
Wel werd van tijd tot tijd vers water
in het bassin gepompt, maar tegelijk
kwam er veel slijk mee, zoveel, dat
de kom praktisch verknoeid was om
op de bodem nog oesters te kunnen
kweken.
Na de bevrijding werd wel direct
opnieuw met de oesterteelt begon
nen, maar de resultaten waren on
bevredigend. Het kon niet beter wor
den, voordat de oude toestand mèt
een sluizenstelsel zou zijn terugge
keerd. De Halewycks hebben niet
stilgezeten en al heeft het nog tien
jaar geduurd: in 1955 zorgde de
overheid er toch voor dat er sluizen
kwamen.
Experiment
Toen waren deze oesterkwekers er
klaar voor. In Zuid-Frankrijk had
den zij een systeem ontdekt om
oesters, in plaats van op de grond,
aan stokken op te kweken. Dat kon
een oplossing zijn voor de heren Ha
lewyck, die de bodem van hun bas
sin niet een laag slijk bedekt wisten.
Twee jaar zijn zij hiermee nu aan
(Vervolg op pag. 11)
zij dat maar doen". De jonge ko
lonels zijn volgens hem niet van
plan tot actie over te gaan voor
dat hun radiostation op Sumatra
de vorming van een revolutionaire
regering heeft bekendgemaakt.
Waarschijnlijk zou dit vóór maan
dag geschieden, maar hij weigerde
te zeggen, waaruit -die actie zou
bestaan.
Volgens United Press hebben zegslie
den van de opstandige beweging de
verwachting geuit, dat in juli of
augustus, een strijd tussen de tegen
regering en die in Djakarta zal los
branden. Dat wil zeggen: Wanneer
Soekarno de eisen van de opstandige
beweging niet inwilligt.
In Zuid-Sumatra zullen zondag, een
dag voor de verwachte uitroeping in
Midden-Sumatra van een nieuwe cen
trale regering, uitgebreide militaire
oefeningen worden gehouden, waar
aan 6000 manschappen zullen deelne
men. In regeringskringen werd ver
klaard dat men verwacht dat overste
Barlain, de militaire commandant van
het leger in Zuid-Sumatra. de zijde
van de regering te Djakarta zou kie
zen indien de anti-communistische
junta in Padang op 19 februari tot
het uitroepen van een nieuw bewind
mocht overgaan.
Volgens een zegsman van de missie-
Soemoeal in Tokio huilde president
Soekarno, toen hem deze week in Ja
pan werd gezegd, dat er in Indonesië
een „bloedige oorlog" zou ontstaan,
indien hij dc communisten niet uit de
regering zou zetten.
De militaire commandant van Mid-
den-Sumatra, luitenant-kolonel Ah
mad Hoessein, heeft donderdagavond
voor radio Padang en radio Boekit-
tinggi verklaard, dat het feit „dat wij
het huidige kabinet niet mogen, niet
betekent dat wij de Indonesische een
heidsstaat verraden". Herinnerend
aan de bijeenkomst van militaire en
politieke leiders, die onlangs op de
grens tussen Djambi en West-Suma
tra is gehouden, en die naar zijn zeg
gen bedoeld was om „de staat voor
een volledige ineenstorting te behoe
den", leverde hij felle kritiek op de
regering. Nadrukkelijk ontkende
Hoessein, dat de bevolking van Mïd-
dcn-Sumatra van plan zou zijn, een
afzonderlijke „staat Sumatra in te
stellen.
OPKLARINGEN EN BUIEN
Opklaringen, maar ook sneeuw- of
hagelbuien. Middagtemperaturen on-
eveer gelijk aan die van gisteren,
wakke tot matige wind tussen zuid
west en noordwest.
