PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
KRACHT VAN H-B0M IS TE TEMMEN
Fusie-neutronen bij hitte van
5.000.000 graden te Harwell
Gezamenlijk ontwikkelingsplan voor de drie
Deltaprovincies
BILT
EXPERIMENTEEL STADIUM ZAL
VELE JAREN DUREN
N
DRIE KINDEREN OVERLEDEN
DOOR GASVERSTIKKING
i drieling gezocht.
VERWACHT.
201e jaargang - no. 21
Dagblad, uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant.
Directie: F. v. d. Velde en F. B.
den Boer, Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteur: w. Leertouwer.
Adjunct-hoofdred.: G. A. de Kok
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per
week; 7.00 p. kw.; fr. p. p. 7.25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLiSSINGSE, GOESSE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Zaterdag 25 januari '58
ADVERTENTIEPRIJS 25 cent per
mm. Minlm. p. advertentie 4.—.
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
23 cent p. regel met een minimum
van 1.—. „Brieven of adres
bureau v. d. blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C. Middelburg.
Bureaus: Vllsslngen Walstr. 58-60, tel. 2355 4 lijnen (bg g. 3508 of 3546); Middelburg, Markt 51, tel. 3841;. Goes. L. Vorststr. 63, tel. 2475 (b.g.g. adv. 2234); Oostburg, G. F. de Pauwstr. 9, tel. 20; Terneuzen, Brouwerijstraat 2; Zierikzee, red, tel. 2425, adm. tel. 2094.
Amerikaanse en Britse onderzoekers concluderen:
Uit Engelse en Amerikaanse wetenschappelijke stukken, die gisteren
werden gepubliceerd, bleek dat belangrijke vooruitgang is gemaakt bij
het onderzoek naar de mogelijkheid, de kracht van de H-bom te temmen.
De onderzoekingen in Harwell met de nieuwste apparatuur heeft
bijvoorbeeld de Britse geleerden tot de conclusie gevoerd dat het in de
toekomst mogelijk zal zijn om fusiereacties voor de opwekking van elek
triciteit te beheersen, hoewel de praktische toepassing ervan nog veraf is.
De werking van de huidige atoomreactors voor het opwekken van ener
gie berust op de splitsing van atomen. De mogelijkheid die thans wordt
onderzocht is het beteugelen van de energie die ontstaat bij de fusie (of
samensmelting) van atomen, welke de bron is van de hitte van de sterren.
De resultaten die zijn behaald met de Zefa-apparatuur in Harwell geeft
aanleiding om aan te nemen dat er „fusieneutronen" zijn verkregen,
maar er zullen verdere experimenten nodig zijn om dit afdoende te be
wijzen. In deze apparatuur zijn temperaturen opgewekt tot een hoogte
van vijf miljoen graden Celsius, hoger dan de gemeten oppervlakte-tem
peratuur van enige ster.
Vele grote problemen moeten nog worden opgelost voordat over een
praktische toepassing kan worden gedacht en men moet er rekening mee
houden dat het werk nog vele jaren lang in een experimenteel stadium
zal blijven verkeren. Indien het uiteindelijk mogelijk zal blijken om een
krachtstation te bouwen dat werkt op de fusie van deuterium (zware
waterstof) zullen de oceanen van de wereld een bijna onuitputtelijke
brandstofbron verschaffen.
Zware waterstof
op temperatuur
van sterren
Op 12 augustus 1957 werd een groot
experimenteel apparaat voor de be
studering van de bedwongen vrijma
king van energie uit fusie-reacties in
het Atomic Energy Research Esta
blishment. Harwell. In werking ge
steld, Op 30 augustus werkte deze ap
paratuur voor de eerste keer onder
omstandigheden die tot atoomreacties
leidden; neutronen die bij deze reac
ties werden geëmitteerd werden waar
genomen nadat deuteriumgas elek
trisch was verhit tot temperaturen in
de orde van 2 tot. 5 miljoen graden
Celslus. Het verhittingsproces werd
om de 10 seconden herhaald. Het hete
gas werd gedurende perioden van 2
tot 5 duizendste van een seconde van
de wanden geïsoleerd. De hoge tempe-
Vakantietoeslag
u er nogal wat werkloosheid is,
worden de regelingen voor de
wachtgeld- en werkloosheidsuit
keringen nauwlettender bestudeerd
dan vroeger en men stuit daarbij op
teleurstellingen. Een van die teleur-
stelingen is de volgende.
Indien een werknemer ontslagen
wordt keert zijn werkgever hem bij
zijn vertrek een evenredig deel van de
(jaarlijkse) 4 vakantietoeslag uit.
Wanneer die werknemer zich vervol
gens meldt bij het aangewezen admi
nistratiekantoor, dat zijn werkloos
heidsuitkering regelt, zal hij tot de
ontdekking komen, dat hij over het
uitgekeerde deel van zijn vakantie
toeslag niet de vrije beschikking
heeft. Het kantoor verlangt van hem
ingevolge de wettelijke bepalingen
dat hjj de vakantietoeslag afgeeft.
Of het houdt de reeds uitbetaalde toe
slag In op zijn werkloosheidsuitkering.
Later wanneer de man met vakantie
gaat kan hij het geld van de toeslag
opvragen. Gaat hij niet met vakantie,
dan is er een vaste datum voor de uit
kering, zoiets van 15 september.
Stellen wij nu het concrete geval
dat iemand in december ontslagen
wordt en de 4 vakantietoeslag
afgeeft aan het administratiekantoor.
Hij kan dan eerst omstreeks augustus
van het volgend jaar het geld uitbe
taald krijgen, dat zijn vroegere werk
gever in december aan hem en voor
hem betaalde.
De rente over dat geld valt dus voor
méér dan een half jaar toe aan het ad
ministratiekantoor. Aangezien het
aantal werklozen vrij groot is, gaat
het om belangrijke totaalbedragen
aan rente.
De vraag mag thans gesteld wor
den, waarom in de wettelijke voor
schriften niet de bepaling is opgeno
men dat deze Ingevorderde vakantie-
toeslaggelden ten name van de eige
naar worden geboekt bij een spaar
bank, opdat de eigenaar de rente van
dat geld trekt.
Het is niet juist, dat deze rente naar
het administratiekantoor gaat of
dat het kantoor deze gelden renteloos
laat liggen.
raturen die werden bereikt, alsmede
de betrekkelijk lange tijd waarop het
gas van de wanden van de buis werd
geïsoleerd, zijn de belangrijkste expe
rimentele resultaten die tot dusverre
zijn behaald.
Hoewel veel langere tijden (mis-,
schien enige seconden) nodig zijn voor
een nuttige energieproduktie. schijnt
er geen fundamentele reden te zijn
waarom deze langere tijden, alsook
veel hogere temperaturen, niet kun
nen worden bereikt.
De bron van de neutronen die zijn
waargenomen is nog niet definitief
vastgesteld. Er zijn echter goede re
denen om aan te nemen dat zij afkom
stig zijn van fusie-reacties, hoewel zij
ook afkomstig zouden kunnen zijn
van andere reacties.
In de Zcta-apparatuur was het aan
tal neutronen voortgebracht door
iedere energiestoot wanneer de
stroom werd verdubbeld, ongeveer ge
lijk aan die welke verwacht mocht
worden van een fusie-reactie bij de
gemeten temperaturen. Deze tempe
raturen zijn definitief vastgesteld.
Versmelting
De apparatuur draagt de naam
ZETA (Zero-energy thermonuclear
assembly). De reactie die ln ZETA
wordt bestudeerd Is die waarbij deu
teronen (kernen van de zware water
stofisotoop deuterium) met elkaar
botsen en versmelten om zwaardere
kernen te vormen, In welk proces
energie alsmede een aantal neutronen
vrijkomt. Om fusie mogelijk te maken
moeten de deuteronen genoeg energie
hebben om de bestaande onderlinge
elektrische afstotingskracht te over
winnen; daarom moet het deuterium
gas worden verhit tot miljoenen gra
den Celslus. Het hete gas moet van
de wanden van de ruimte waarin het
zich bevindt worden afgehouden, om
dat het anders in temperatuur daalt.
Het principe dat men in ZETA heeft
toegepast is om een sterke elektrische
stroom door het deuteriumgas te voe
ren.
Om een zuivere energiewinst uit
de reactie te verkrijgen, zou het
deuteriumgas verhit moeten worden
tot temperaturen liggende in de
buurt van 100 miljoen graden Cel
sius. en zolang op deze temperatuur
worden gehouden dat de atoomener
gie die vrijkomt groter is dan de
energie welke nodig is om de brand
stof te doen verhitten en door stra
ling verloren gaat. Lagere tempe
raturen zouden voldoende zijn voor
een mengsel van deuterium en tri
tium. De hoge temperaturen die met
ZETA zijn opgewekt en de betrek
kelijk lange tijd tijdens hetwelke het
hete gas van de wanden van de
buis Is geïsoleerd zijn de belang
rijkste experimentele resultaten die
tot dusverre zijn behaald. Hoewel er
een veel langere tijd (wellicht enige
seconden) nodig is voor een nuttige
energieproduktie. schijnt er geen
fundamentele reden te zijn waarom
deze langere tijden, alsmede de veel
hogere temperaturen, niet zouden
kunnen worden behaald. Er moeten
echter nog vele problemen
worden opgelost voordat men over
een praktische toepassing kan den
ken en men moet er rekening mee
houden dat het werk nog vele jaren
lang in een experimenteel stadium
zal Dlijven.
DRAMA IN AMSTERDAM
Vader verdacht van
openen gaskraan.
Gistermorgen heeft de 26-jarige me
vrouw T. A. in haar woning in de
Kattenburgertussenstraat 8 in de Ei-
landenbuurt te Amsterdam haar 3
jonge kinderen levenloos in hun slaap
kamertje gevonden. Zij waren door
gasverstikking om 't leven gekomen.
De politie koestert ernstige verden
kingen tegen de vader, een 30-jarige
glazenwasser, dat deze in niet meer
geheel nuchtere toestand de gas
kraan zou hebben opengezet. De man
is door de recherche in zijn woning
gearresteerd en voor verhoor naar
het politiebureau overgebracht.
De slachtoffertjes zijn de tweeling
Robbie en Marian van 2% jaar en de
6-jarige Hansje. De stoffelijke over
schotten zijn naar het Wilhelmina
Gasthuis overgebracht.
Het parket heeft in de woning een
onderzoek ingesteld.
Hoewel de politie vrijdagmiddag
nog geen officiële verklarinj
de po
i ofric:
verstrekken over het
staan volgens haar de
kon
gebeurde
volgende
feiten wel vast. Donderdagavond
waren de glazenwasser en zijn
echtgenote op verjaarsvisite bij
overburen, de familie T. Mevrouw
T. was jarig. De glazenwasser zou
daar toen zoveel sterke drank
hebben gebruikt, dat zijn vrouw
daarover een paar woorden heeft
laten vallen. Kwaad geworden
verliet hij het gezelschap en ging
naar huis. Later keerde nij eenter
weer terug en zou toen gezegd
hebben, dat hij de gaskraan had
opengezet. De buurman is na deze
mededeling tezamen met A. naar
diens huis gegaan, maar daar was
alles rustig. De kinderen lagen
ln hun bedjes te slapen, en de bei
de mannen keerden naar het ver-
jaarsfeestje terug.
Na afloop hiervan is de moeder bij
de familie T. blijven slapen omdat zij
niet van zins was, met haar niet
meer nuchtere echtgenoot naar huis
terug te keren. De glazenwasser ging
wel naar huis. De vrouw keerde gis
terochtend tegen half acht naar haar
woning terug waar zij de verschrik
kelijke ontdekking deed. Zij geraakte
geheel overstuur. Toen' de recherche
kwam om de man aan te houden lag
deze nog zijn roes uit te slapen.
Het verhoor van de man heeft al
dus de politic nog geen juist beeld
van diens daad en beweegredenen op
geleverd.
Op de Nederlandse afdeling van de
wereldtentoonstelling 1958 te Brus
sel verrijst een indrukwekkende dijk,
welke door een vijftigtal Nederland
se bedrijven, die samen de Neder
landse vereniging Kust- en Oever-
werken vormen, wordt gebouwd. De
dijk heeft alles, wat een echt Hol
landse dijk hebben moet: een zijde
met graszoden en de andere met
basalt, een kraagstuk, de rijshouten
mat en het stortsteen om de mat op
zijn plaats te houden en een kribje
met een baken erop. De foto geeft
een beeld van een deel van deze „ex-
port"rdijk, wélke 80 meter lang en 8
meter hoog wordt. Op de voorgrond
het kribje en de kraagstukken. Het
steigerwerk op de dijk is de vuurto-
ren-in-aanbouw.
Illllllilllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Pleegouders voor
H Een in de steek gelaten Brit- p
M se drieling (jongetjes van 18
maanden) moest het vrijdag
nog steeds zonder pleegouders
stellen, ondanks hardnekkige
s pogingen van de Londense dis-
trictsraad de kleintjes onder
dak te brengen.
De raad wil dat de drieling
bij elkaar blijft, maar tot nu
H toe hebben zich alleen maar
kandidaat-pleegouders gemeld,
die één of hoogstens twee van
het drietal tot zich willen ne-
ee men. Het idee om vader en
|l moeder te zijn van een drie-
ling schrikt blijkbaar de mees-
li te mensen af.
ee In een laatste wanhopige po
ll ging heeft de Londense dis-
trictraad donderdag adver-
tenties laten plaatsen in vijf
ee plaatselijke bladen. Tot nu toe
ii helaas zonder succes
Illlllllllllllfllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllüllllll
IN MIDDELBURG BESLOTEN DRIE COLLEGES VAN G. S. TOT:
Brabants-Zeeuws plan
binnenkort gereed.
GEDEPUTEERDE STATEN
van Zuid-Holland, Noord-Bra
bant en Zeeland zullen in de toe
komst nauw samenwerken bij
het totstandkomen van projec
ten, die verband houden met de
nieuwe mogelijkheden van het
Deltagebied. Op de duur wil
men komen tot één samenge
steld plan, dat als leidraad kan
dienen bij de discussie over de
ontwikkeling van Zuid-West-
Nederland. Dit besluit werd gis
teren genomen na een bijeen
komst in Middelburg, waaraan
werd deelgenomen door de com
missarissen der koningin in de
drie provincies, alsmede door de
drie colleges van Gedeputeerde
Staten. Na afloop van deze ver
gadering, die werd gehouden in
de Statenzaal, werd een korte
persconferentie gehouden,
waar de commissaris der konin
gin in Zeeland, jhr. mr. A. F. C.
de Casembroot, bovenstaande
verklaring aflegde in tegen
woordigheid van zijn beide
ambtgenoten, mr. J. Klaasess
(Zuid-Holland) en prof. dr. J.
E. de Quay (Noord-Brabant).
Zoals bekend werd enige tijd ge
leden door de provincie Zuid-Holland
gepubliceerd het plan „Randstad en
Delta", waarin mogelijkheden wer
den ontvouwd voor de verdere ont
wikkeling van het havengebied Rot
terdam in de richting van de Zuid
hollandse eilanden. Over dit plan
evenwel was er tevoren met de beide
andere belanghebbende provincies
Zeeland en Brabant slechts summier
contact onderhouden, zodat er geen
sprake kon zijn van een doelbewuste
coördinatie van de Zuidhollandse
wensen met eventuele voornemens,
die in Brabant en Zeeland leefden.
Vandaar, dat met name in Brabant
ernstige kritiek werd uitgeoefend op
dit nieuwe rapport (een nadere uit
werking van het z.g. plan-Langen)
Inmiddels kwam contact tot stand
tussen Zeeland en Noord-Brabant,
teneinde na te gaan in hoeverre ge
zamenlijk een project kon worden
ontworpen voor de ontwikkeling
van het Westerscheldebekken. Tot
dusver bestonden hiervoor slechts in
cidentele plannen (Sloeplan).
Noord-Brabant en Zeeland
hebben thans voor dit Wes-
tersclielde-bekken 'n project
in vergevorderd stadium
gereed. Er is reeds diverse
malen een bespreking ger
houden tussen de besturen
van beide provincies, terwijl
bovendien een uitmimtende
samenwerking is ontstaan
tussen de wederzijdse tech
nische diensten. Evenwel:
flit nieuwe Brabants-Zeeuw
se plan en het vorig jaar ge
publiceerde plan „Randstad
en Delta" hebben vele raak
vlakken, om van tegenstrij
digheden dan nog maar niet
te sprekenOp verzoek nu
van het provinciaal bestuur
van Zuid-Holland werd de
bijeenkomst van gisteren
belegd, teneinde na te gaan
in hoeverre samenwerking
mogelijk was.
Welnu, er werd dus een formule
voor samenwerking gevonden, waar
aan men in de praktijk strikt de
hand wil houden. „Deze samenwer
king is ernstig bedoeld", zo verze
kerde de Zeeuwse commissaris.
„Wanneer een van onze besturen be
paalde plannen heeft, dan zullon nu
onmiddellijk de beide andere part
ners worden ingelicht. Indien blijkt,
dat over een bepaald punt contact
nodig is, dan zal dat contact onver
wijld tot stand worden gebracht. Er
zal zoveel mogelijk één lijn worden
getrokken!"
Mr. H. van Biel, Gedeputeerde van
Zuid-Holland, wees ons er nog op,
dat ondanks deze wil tot samenwer
king, er evenwel geen sprake
zijn kan, dat hier de Provinciale Sta
ten der drie gewesten worden voor
bijgelopen. Vandaar ook, dat elke
KORTE PREDIKATIE
„Toen Hij nu de scharen
zag, ging Hij de berg op".
(Mattheus 5 1)
Deze woorden luiden de bergrede
in, waarmede Jezus zijn v;erkzaam-
heid volgens Mattheus praktisch be
gonnen heeft. Grote stukken van de
bergrede zijn overbekend. De berg
rede begint met de zaligsprekingen
en eindigt met de gelijkenis van
de beide mensen, waarvan de een
een huis op een rots gebouwd had
en een ander een huis op het zand.
Daartussen in spreekt Jezus over b.v.
het bidden, het aalmoes geven, of
ook de bezorgdheid. Kent ge niet
de tekst „We,est niet bezorgd over
uw leven, wat gij zult eten of over
het lichaam, waarmede gij het zult
kleden".
De woorden van de bergrede zijn
zwaar. Niet in de eerste plaats
zwaar omdat het zwaar zou zijn om
te begrijpen, wat Jezus bedoelt, ze
zijn in de eerste plaats zwaar om
dat wanneer Jezus de berg beklimt,
Jezus met gezag gaat spreken. En
als er staat dat Jezus de scharen
ziet betekent dit, dat Jezus niet over
de hoofden van de mensen heen gaat
spréken, maar het leven in.
Tegelijk staat de bergrede vol van
het Evangelie. Begint de eigenlijke
rede niet met de zaligsprekingen f
Zou Mattheus met zijn woorden, toen
Hij nu de scharen zag, niet willen
wijzen op het mededogen van Jezus
met de scharen? Zouden we bij het
klimmen van Jezus op de berg met
moeten denken aan het beklimmen
van de andere berg aan het eind
van het Evangelie, de heuvel Gol
gotha?
Zo breekt in het gebod de genade
door.
Cats D. Morreau.
provincie zich 'n eigen visie op één of
meer plannen steeds voorbehoudt.
Het is hier immers geen kwestie van
samenwerking, waarin de meerder
heid der drie stemmen de uitslag be
paalt, doch van het zoeken naar een
vorm, die gezamenlijk nadenken over
de mogelijkheden van het Deltage
bied toestaat. Maar uiteindelijk blij
ven de Provinciale Staten van de
drie provincies de colleges, die het
voor het zeggen hebben!
Zeelands commissaris verklaarde
nog ten aanzien van de Brabants-
Zeeuwse plannen, dat enige voor
zichtigheid moet worden betracht,
omdat hier bij Belgische belangen
zijn betrokken (Westerschelde!).
Zuid-Holland heeft het in dit opzicht
gemakkelijker en kan zich grotere
vrijheden permitteren. Het heeft niet
met buitenlands gebied te maken!
Het ligt ln de bedoeling, dat het
thans tot stand gekomen contact zo
spoedig mogelijk nader zal worden
uitgewerkt. De technische diensten
van de drie provincies zullen samen
vergaderen, terwijl mogelijk ook be
paalde commissies worden gevormd
voor onderdelen van de plannen.
MID DA GTEM PER ATIJREN
EVEN BOVEN NUL.
In de ochtend plaatselijk mist. In
de loop van de dag toenemende be
wolking. maar waarschijnlijk tot de
avond droog weer. Zwakke tot ma
tige wind uit zuidelijke richtingen.
Temperaturen in de middag oplo
pend tot enkele graden boven het
vriespunt.
ZON EN MAAN
26 januari
Zon op 8 30 onder 17.16
Maan op 10.39 onder
27 januari
Zon op 8.29 onder 17.18
Maan op 11.03 onder 0.40
