Gestadige teruggang inwonertal
Middelburg door woningtekort
Raad Middelburg wil nogmaals
over gemeentegrenzen praten...
VERDEELDE MENINGEN OVER
HERINDELING GEMEENTEN
8
PRO X IN OI 4LLB ZEEUWSE C OU RANI
DINSDAG 14 JANUARI 1958
NIEUWJAARSREDE LOCO-BURGEMEESTER KOGELER
Teleurstelling over uitblijven van
benoeming nieuwe burgemeester
DE VERMINDERING van het Inwonertal van Middelburg heeft zich ook
In 1957 voortgezet, hoewel het beperkt Is gebleven tot 34 in tegenstelling
tot 1956, toen de bevolking met 190 zielen terugliep. Ondank9 deze kleine
verbetering noemde de waarnemend burgemeester van de Zeeuwse hoofd
stad, de heer J. \V'. Kögeler, in zijn maandag gehouden nieuwjaarsrede dit
negatieve resultaat weer zeer onbevredigend. De oorzaak van deze gesta
dige achteruitgang ligt voor de'hand, aldus de burgemeester; namelyk de
achterstand in woningen. Als een van de voornaamste taken in het nieuwe
jaar noemde de heer Kögeler de woonruimte te vergroten door nieuwbouw,
daar het aantal woningzoekenden ongeveer 680 is. Teleurgesteld toonde
de heer Kögeler zich voorts over het uitbleven van de benoeming van een
nieuwe burgemeester. „Is het wel verantwoord bm een burgemeesters
vacature in een provinciale hoofdstad zo lang onvervuld te laten," vroeg
hy zich af. „We zeggen zeker niet te veel, wanneer wy deze toestand hoogst
onbevredigend noemen en de verwachting uitspreken, dat de regering
thans spoedig een beslissing zal nemen," zei de heer Kögeler.
Overigens noemde hij de vooruit
zichten voor vergroting van de woon
ruimte weinig rooskleurig. Van de
336 woningen in de „Stromenwijk"
kómen er binnen drie maanden 76 ge
reed, maar voor de tweede fase van
74 woningen is kapitaalsschaarste de
rem.-Het aantal van 40.000 op de
rijksbegroting uitgetrokken woning
wetwoningen geeft geen gTOte ver
wachtingen voor het aan Middelburg
toe te kennen contingent en de bur
gemeester vroeg zich af, of weer zal
worden teruggevallen tot de gevrees
de bouwvolumetoekenning. Wil het
,,Stromenwijk"-plan worden verwe
zenlijkt, dan dienen in 1958 152 en in
1959 de overige 108 huizen te worden
gebouwd.
Het teleurstellende in de finan
ciering van de woningbouw is vol
gens spreker gelegen in het feit,
dat de opbrengst van de nationale
woningbouwlening van 394 mil
joen niet rechtstreeks aan de
nieuwbouw ten goede komt. Dat er
25 miljoen wordt gereserveerd
voor scholenbouw misschien
komt hieruit nog een school voor
Middelburg noemde hijlogisch,
maar dat 254 miljoen voor con
solidatie wordt bestemd, achtte de
heer Kögeler onredelijk. Er bestaat
een geringe kans, dat uit de reste
rende ƒ115.000.000 iets ten goede
kan komen aan de bouw van de
tweede fase in het „Stromenwijk"-
plan.
Voorstel van Ged. Staten
Ook algemene kosten in
rekening voor „gebouwd"
Voorstel polder willen
G.S. niet behandelen
Ged. Staten van Zeeland stellen
aan de Provinciale Staten voor om
het bijzonder reglement op het be
stuur van de Polder Walcheren te
wijzigen in die zin, dat van 1958 af
aan de gebouwde eigendommen al
gemene kosten (kosten van voorbe
reiding, toezicht, administratie enz)
in rekening zullen mogen worden ge
bracht. Tevens stellen Ged. Staten
voor om een wijziging, voorgesteld
door het dagelijks bestuur van de
Polder Walcheren, niet in behande
ling te nemen.
Het dagelijks bestuur van de pol
der had Ged. Staten verzocht om te
bevorderen dat voor Walcheren de
regeling van toepassing wordt ver
klaard, die reeds thans is bepaald in
de nieuwe reglementen voor Schou-
wen-Duiveland, Noord-Beveland er
Tholen, alsmede voor de waterschap
pen, die geregeerd worden door de
bepalingen van het algemeen regle
ment voor de polders en waterschap
pen in Zeeland.
Deze regelingen komen in het
kort hierop neer, dat zowel de ge
bouwde als de ongebouwde eigen
dommen aan alle uitgaven bijdra
gen. De heffing van het gebouwd
wordt aan een bepaald maximum
gebonden, hetgeen in de praktijk
hierop neerkomt, dat bij een dijk-
geschot van f 60.per ha voor
de ongebouwde eigendommen ten
hoogste f- 12.per f 100.be
lastbare opbrengst van de ge
bouwde eigendommen mag wor
den geheven.
Voor 1958 is blijkens de begroting
van de polder bij een heffing van
f 60.per ha voor het ongebouwd
en f 8.50 per f 100.belastbare op
brengst voor het gebouwd een ge-
schot van f 1.011.212,69 ongebouwd
en van f 306.000 gebouwd geraamd.
De opbrengst van het geschot ge
bouwd wordt dus geraamd op meer
dan 30 pet van de opbrengst van hét
geschot ongebouwd.
40 PCT TE HOOG.
Bij toepassing van de door de pol
der voorgestelde regel, zou de op
brengst van het gebouwd f 432.000
bedragen, hetgeen neerkomt óp 43
Eet van het ongebouwd. Daar dc
!roon reeds een verhouding van 40
pet te hoog vond, kan volgens G. S.
niet worden verwacht, dat de Kroon
voor het geschot in de Polder Wal
cheren een ander standpunt zal in
nemen. Hoewel het wellicht niet in de
bedoeling is reeds aanstonds van het
gebouwd het maximum te heffen,
moet met de mogelijkheid, dat dit te
zijnertijd zal geschieden, wel reke
ning houden.
Het ligt in de bedoeling van G. 8.
bij de concentratie van polders op
Walcheren het vraagstuk van de las-
tenheffing van het gebouwd in ver
band met de Instenlieffing van het
ongebouwd te bestuderen. Het thans
nemen van een beslissing zou een
vooruitlopen zijn op het te verwach
ten voorstel.
Vervolgens memoreerde de burge
meester de bouw van twee kleuter
scholen, de ingebruikneming van de
Olmenlaanschool, de rijkswerkplaats
en de overplaatsing van Alberts, zo
dat door de sanering van de thans
vrijgekomen taluds waaraan spoe
dig zal worden begonnen, een be
langrijke verfraaiing van dit stads
gedeelte zal worden verkregen.
Wat tengevolge van de bestedings
beperking niet tot uitvoering kon
worden gebracht, zijn met name de
metselloods voor de rykswerkplaats,
de kleedlokalen voor de sportterrei
nen, het materiaal voor de brand
weer, de woningen voor alleenstaan
de werkende vrouwen in de Zuster
straat en de vernieuwing van de
Zuldsingelschool en de brandweer- en
relnigingsgarage. Ook het Konlngs-
brugplan moest In portefeuille biyven.
Met name voor het brandweermate-
rieel en zo mogelijk voor de kleed
kamers zal getracht worden een
lening op lange termyn te verkrijgen.
EVENMIN GUNSTIG
Voor de verplaatsing van het gym
nasium ziet het er evenmin gunstig
uit. Vóór 1961 is op geen rijksbijdrage
in de restauratie van de Kloveniers
doelen te rekenen en daar alleen hier
mee ongeveer vijf ton zal zijn ge
moeid, is het zonder meer duidelijk,
dat in de eerste jaren dit werk niet
ter hand kan worden genomen. Ook
de daarbij nodige nieuwbouw van het
gymnasium zal eveneens tot betere
tijden dienen te worden verschoven.
Verder merkte de burgemeester op,
dat alle huizen aan Zuldsingel en
Noordstraat zijn ontruimd maar dat
het wachten slechts is op het pas
seren van de akte.
In dit verband wilde de heer Kö|
Ier het aanvankeiyke plan tot 1
bouwen van een turnzaal opnieuw in
overweging nemen. Daar de vereni
ging van Vrijzinnig Hervormden nog
steeds haar herbouwplicht voor een
verenigingsgebouw niet. heeft kunnen
realiseren, is een schets ontworpen,
die een combinatie bevat van belde
belangen, te bouwen op het open ge
deelte aan de Bachtensteene.
Ook de hoekoplossing Lange Delft-
Nieuwst raat-Korte Delft-St. Pieter
straat verkeert nog steeds In een
stadium van studie en overleg. Ten
aanzien van het uitbreidingsplan
deelde de burgemeester nog mee, dat
in de omgeving van de Koninginne-
laan. het resterende gedeelte van
Park de Griffioen en een gedeelte
van het klein-industrieterrein be
bouwingsplannen in behandeling zijn.
Ten aanzien van het financiële
aspect memoreerde de heer Kögeler
het sluitend krijgen van de begroting
1957, waarbij door het brengen van
vele offers (reserveringen) het tekort
van 394.000 kon worden wegge
werkt, hetgeen de burgemeester toch
voldoening schonk. Temeer nog daar
voor 3 miljoen werd geïnvesteerd,
waarvan ƒ1.4 miljoen voor de wo
ningbouw en de rest voor de reeds
-gememoreerde kapitaalswerken. als
mede het ziekenhuis, het nieuwe in
koop- en schakelstation van het elek
trisch bedrijf aan de Poelendaele-
singel en de voortgaande restauratie
van stadhuistoren en -oostgevel.
Hoewel over de grootte van een
eventueel toe te kennen verhoging
van de algemene uitkering voor
1958 niets te zeggen valt, blijft het
volgens de burgemeester raadzaam
de meest mogelijke zuinigheid in
acht te nemen. In dit verband be
treurde hij het, dat de door de re
gering voorgestelde belastingver
hoging, waardoor ƒ20.000.000 in
het gemeente- en provinciefonds
kwam, door de meerderheid der
Tweede Kamer is afgewezen.
ZORGENKIND
De vlottende schuld der gemeente
bedroeg op 31 december jl. 4.700.000,
waarin begrepen is ongev. 3.500.000
voor woningbouw. Ten aanzien van
de bedrijven merkte de burgemeester
op, dat in het waterwingebied een
duidelijke helaas nog langzame
vooruitgang In het regeneratieproces
viel te constateren. Voor het elektri
citeitsbedrijf kwamen twee belang
rijke werken tot stand: de bouw van
een nieuw 10 kV inkoop- en schakel
station en de ombouw van twee
hoogspanningsdistricten van 3 op
10 kV. Dc dienst der Maatschappe
lijke Zorg blykt in toenemende mate
een zorgenkind te zUn. Voor krank
zinnigenverpleging werd 20 000
meer uitgegeven, voor bejaardenzorg
32.000 meer en voor verpleging in
andere inrichtingen 16,000 meer.
Hiertegenover stond een direct voor
deel van de AOW van 15.000.
Dat het bezoek aan het zwembad
niet groter is geweest dan 70.000
(vorig jaar 65.000) is het gevolg
van de lage temperaturen maar
ook van het troebele water. Op den
duur zal toch moeten worden ge
streefd naar een zuiveringsinstal
latie, aldus de heer Kögeler, die
voorts betoogde, dat de grote kos
ten dit voorlopig nog wel niet mo
gelijk zullen maken.
NIEUWE KAPITAAL WERKEN
Ten aanzien van de toekomst
achtte de burgemeester het ten slotte
nodig, dat de raad zijn medewerking
verleend aan de totstandkoming van
een nieuwe chr. landbouw huishoud
school, een nieuwe chr. kweekschool,
een nieuwe chr. landliouwwinter-
school, een of meerdere lagere scho
len in de Stromenu-yk, een geref. kerk
op 't Zand vermoedeiyk hoek Ko-
ninginnelaan-Breeweg verplaat
sing van de geref. ulo-school Nieuwe
Haven naar de Nadorstweg tegen het
Ambonezenkamp, de nieuwe chr. hbs
ter vervanging van het noodgebouw,
vernieuwing van de bestaande open
bare lagere scholen, waaronder ln de
eerste plaats school J aan de Neder-
straat en ook aan de totstandkoming
van een bejaardensociëteit, zo mo
gelijk tijdelyk in het gebouw, dat
thans in de Schuitvlotstraat als kleu
terschool dient.
Voor de verwezenlijking van enkele
van deze plannen zal de raad slechts
moeten meewerken door aanWijzing
van het benodigde terrein, maar voor
een ander niet gering deel .zal de fi
nanciering van gemeentewege dienen
te geschieden, waardoor grote Tasten
op de gemeente komen te liggen. Ge
zien de slechte financiële positie zal
dit volgens de heer Kögeler slechts
in een zeer langzaam tempo kunnen
gebeuren.
Het oudste raadslid, de heer I. van
Loo, beantwoordde de rede van loco-
burgeméester Kögeler, Hij wees er op,
dat deze in zijn nieuwjaarsrede (te
recht) een somber beeld had ge
schetst. Hij dankte de heer Kögeler
in het bijzonder voor diens vele werk
als waarnemend burgemeester voor
de gemeente verricht.
I At> er/entte/
Raad Domburg behandelt
gemeentelijke herindeling
De raad der gemeente Domburg
zal a.s. donderdagavond des avonds
om half acht in het gemeentehuis
een openbare raadsvergadering hou
den, waarin onder meer de voorstel
len over de gemeentelijke herindeling
van Walcheren aan de orde komen.
De agenda vermeldt voorts de benoe
ming van een onderwijzer aan de
openbare lagere school.
Minister inr. Struycken
later naar Walcheren
Volgens burgemeester Nieuwland
na 1 februari a.s.
De burgemeester van Nieuw- en
St. Joosland, mr. F. S. K. J. Graaf
van Randwijck, heeft tijdens de
maandagavond gehouden openbare
raadsvergadering, waarin de voor
stellen inzake de gemeentelijke her-
Indeling van Walcheren het belang
rijkste agendapunt vormden, meege
deeld, dat de minister van Binnen
landse .Zaken, mr. A. A. M. Strijcken
waarschijnlijk niet vóór 1 februari
a.s. naar Walcheren komt om zich op
de hoogte te stellen van het stand
punt van de gemeente inzake deze
herindeling. Zoals bekend zou de be
windsman eerst half januari zijn be
zoek aan Walcheren brengen.
Geslaagde uitvoering
St. Willibrord-college
Het is in deze kolommen reeds meer
opgemerkt, dat de Goese middelbare
scholen met een kleine groep mede
werkers steeds opnieuw een geslaag
de vertolking weten te geven van to
neelstukken met een komische of een
dramatische inslag. De r.k.h.b.s., het
St.-Willibrordcollege te Goes maakt
op deze regel geen uitzondering. Dat
bleek wel bij het zondagavond in
„Het Schuttershof" voor een talrijk
publiek opgevoerde toneelspel „Wie is
Wie", een vlot blijspel in drie bedrij
ven door Cas Baas. Slechts vijf spe
lers en speelsters behoefden in dit
stuk op de planken te komen, zodat
regisseur Pater Gerlach Heliwig een
zorgvuldige keus had kunnen doen
uit het spelersmateriaal van de to
neelclub der school „Nardusbloem".
Het was een goede greep geweest
van de regisseur, want de jongelui
bleken stuk voor stuk volkomen bere
kend voor hun taak. In „Wie is wie"
brengt de onverwachte komst van een
vlotte Amerikaanse jongeman zijn
Nederlands spreekt hij met een char
mant accent in een Hollands gezin
heel wat complicaties met zich mede.
Met name de lieftallige tweeling Ol-
fa en Marja van der Hoek beleven
e gebeurtenis van hun leven en het
zou geen blijspel zijn als alles niet
in rechte banen wordt geleid.
Hans Hermsen als de Amerikaanse
correspondentievriend John Potter
gaf een rake typering van zijn rol:
Hij speelde met veel overtuigings
kracht. Annelies van Hove had be
slist de zwaèrste taak, maar zij sloeg
zich dapper door alle moeilijkheden
heen. Dat waren er vele, want ln
haar dubbele rol van de tweeling
nfióest zij zowel de problemen van Ol-
ga als van Marja torsen. Verdienste
lijk was haar optreden als de soms
wat schuchtere, hard werkende Olga,
terwijl zij een goede creatie gaf van
de kunstminnende Marja. Henk
Schrijver gaf gestalte aan de op
schepperige verloofde van Marja, Ka-
rel van Klaveren. Geslaagd was ook
het optreden van Corrle Kwanten in
haar rol van de stadse nicht Liesbeth.
Bijzonder aardig was het spel van
Wim de Vries, aie schitterde in zijn
rol van de jongere broer van het
tweetal. Voordat het doek voor de
eerste maal opging, gaf het school-
koor Viva'la Musica" onder leiding
van de heer E. Heijblok nog enkele
nummers ten beste.
Collecten
De in de gemeente Kapelle ge
houden collecte voor de stichting
christelijke blindenhulp heeft opge
bracht 162,71.
RAAD ARNEMUIDEN
Meerderheid voor het behoud
der zelfstandigheid
Burgemeester W. H. van der Heide van Arnemuiden heeft tijdens de
maandagmiddag gehouden raadsvergadering het standpunt van B. en W.
ten aanzien van de herindeling der gemeenten op Walcheren, voor zover
daarbij Arnemuiden is betrokken, uiteengezet. De burgemeester verklaar
de dat B. en W. van mening Is, dat samensmelting van Arnemuiden met
Nieuw- en Sint Joostland ongewenst is en een aantasting van hetgeen
historisch is gegroeid. Wanneer samenvoeging van deze twee gemeenten
toch noodzakelijk zal worden gevonden, dan is het college van oordeel,
dat Nieuw- en Sint Joosland bij Arnemuiden dient te worden getrokken,
daar deze laatste gemeente de grootste en de oudste is en bovendien cen
traal gelegen.
Nadrukkelijk wees de burgemees
ter er op. dat bij het opstellen van
deze verklaring alleen de gemeente
belangen en geen persoonlijke in het
oog waren gehouden.
De meningen in de raad bleken
nogal verdeeld te zijn. Volgens de
heer J. L. Joosse. (s.g.) kunnen twee
gemeenten, die zo'n verschil in be
volking tonen, nooit samengaan. „Ik
heb er geen speciale studie van ge
maakt", zo zei de heer Joosse, „maar
dit zie ik als een onmogelijkheid".
„Naar mijn mening moeten wij ops
met hand en tand tegen deze plan
nen verzetten". „Ik ben het met de
heer Joosse eens", verklaarde de
heer Dekker (a.r.), die zich overi
gens toch gematigder toonde. „We
kennen allemaal de tegenstelling die
na honderd Jaar nog steeds bestaat
tussen de dorpskernen van Arne
muiden en Kleverskerke. Hetzelfde
zie ik hier gebeuren. Ten tweede be
grijp ik niet waarover we nu reeds
praten vóór de minister heeft ge
sproken". „Dan is het ook te laat",
was het antwoord van de voorzitter.
„We moeten een standpunt innemen
als raad, vóór de minister met ons
komt praten".
De heer G. Slereveld (g.b.) wilde
evenals de heer Dekker eerst wel
eens de voordelen van samenvoeging
weten.
„Bezuiniging en een eenvoudi
ger wijze van besturen", was het
antwoord dat de heer J. Allaart
(p.v.d.a.) hem hierop gaf. „Ik
weet niet of het komt omdat ik
jonger ben, of van een andere po
litieke partij", verklaarde de heer
Allaart, „maar ik ben er hele
maal voor"!
En of Nieuwland bij Arnemui
den komt of Arnemuiden bij
Nieuwland, weet Ik ook nog niet,
want als het Slocplan doorgaat
kon Nieuwland wel eens een gro
tere gemeente worden". Volgens
de heer Allaart was camenvoe-
ging hoogst noodzakelijk. Evenals
de burgemeester was hij ten stel
ligste van mening, dat er toch
iets gaat gebeuren, of de raden
het nu goed vinden of niet. Hij
zag liever Nieuw- en St. Joos
land bij Arnemuiden dan bij Vlis-
singen ln de toekomst. Want dat
zou naar zijn mening betekenen,
dat Middelburg Arnemuiden zou
opslokken. Alle raadsleden moes
ten bekennen, dat zij hiervoor
toch ook weinig voelden.
De heer Joosse hield echter voet bij
stuk en op gevaar af conservatief ge
noemd te zullen worden, zoals hij net
zelf uitdrukte, bleef hij verklaren,
dat hij in verlies van zelfstandigheid
een grote ramp zag.
Hij maakte bovendien bezwaar te
gen de verklaring van B. en W. Hij
vond de term „ongewenst" ten aan
zien van de samenvoeging te zwak
en zag hier liever „onmogelijk". De
overige raadsleden vónden dit ech-
ter te ver gaan en zij verklaarden
achter B. en W. te staan, behalve de
heer Allaart, die geheel andere be
zwaren had. Deze voelde namelijk
niets voor handhaving van de oude
toestand, maar zag integendeel,
slechts heil in samenvoeging der bei
de gemeenten, waardoor een zuini
ger beleid mogelijk zal worden ge-
Met betrekking tot wat B. en W.
van Nieuwland ten aanzien van de
ze kwestie hebben verklaard, zei
burgemeester Van der Heide het te
betreuren, dat men zich in Nieuw
land in het openbaar zo laatdunkend
over de financiële positie van Arne
muiden heeft uitgelaten. „Wanneer
men daar zoveel had verricht als In
Arnemuiden zou er ook niet zo veel
meer in kas zijn", zo meende burge
meester Van der Heide, die een op
somming gaf van de kapitaalswer
ken, welke in 1957 werden uitge
voerd.
NA EEN MATTE DISCUSSIE
„Patat-debat" met nederlaag van
college van B. en W.
DE RAAD van Middelburg heeft zich gistermiddag evenals diverse
andere raden op Walcheren bezig gehouden met de gemeentelijke her
indeling op het eiland. Maar het was géén enthousiaste discussie, integen
deel, het debat was bepaald mat en soms zelfs een beetje vreemd. Er lug
namelijk een voorstel van B. en W., dat feitelijk alleen behelsde om, in
dien Souburg zou worden opgeheven, de Grote Abele bij Middelburg te
voegen. Maar enkele raadsleden verklaarden nu, dat naar hun mening ook
de dorpskom van Sint-Laurens bij Middelburg behoorde te komen tenein
de deze gemeente voor splitsing in twee stukken te behoeden. Hoewel over
deze samenvoeging in het voorstel van B. en W. niet werd gerept, bleek
de voorzitter, loco-burgemeester Kögeler, een groot voorstander van een
dergelijke MiddelburgSint-Laurens-gedachtc.... Twee andere wethouders
daarentegen, de heren A. J. Berenpas en jhr. mr. T. A. J. W. Schorer, op
perden bedenkingen tegen deze plotselinge uitbreiding van B. en W.'s
voorstel. De officiële mening van St.-Laurcns was immers niet bekend en
bovendien waren de consequenties voor Middelburg met name op gemeen
telijk-financieel terrein, zo maar niet één-twee-drie te overzien, meenden
zij.
voorstander van aansluiting bij Mid
delburg van de dorpskom Sint-Lau
rens, al wilde hij nog wel graag een
nota van B. en W. hebben over de fi
nanciële consequenties daarvan.
Daarentegen was de woordvoerder
van de P.v.d.A., drs. Th. J. Wester
hout geheel niet te vinden voor dit
St.-Laurensplan. Tenslotte is deze
gemeente -sterk agrarisch ingesteld,
zo meende hij. De heer A. J. Kaland
(c.h.u.) was echter wél voorstander
van deze samenvoeging. Daardoor
zou naai' zijn mening voorkomen
wo"dcn, dat Sint-Laurens in twee
stukken zou worden gesplitst. Met
name kerk en school zouden van
splitsing ernstige nadelen ondervin
den. Voorts betoogden sommige spre
kers, dat naai- hun mening de bevol
king liever bij Middelburg zou ko
men dan bij Serooskerke.
Tenslotte werd dus besloten deze
aangelegenheid vóór het bezoek van
de minister nogmaals te bespreken.
PATAT-DEBAT.
Tevoren was nog een diepgaand
patat-debat gehouden, waarbij het
ging over een misverstand rond een
standplaatsvergunning voor een fri-
teswagen. Het werd niet duidelijk,
Na enig heen en weer gepraat ging
de discussie als de befaamde nacht
kaars uit, waarbij de voorzitter nog
vaststelde, dat er in elk geval een
stemmigheid bestond over aanslui
ting bij Middelburg van de Grote
Abele en voorts dat de meeste leden
toch wel voor aansluiting bij Middel
burg van uc dorpskern St.-Laurcnj*
zouden zijn.... Maar of dat inderdaad
zo is, zal nog blijken tijdens een ver
gadering van de raad, die alsnog zal
worden uitgeschreven tegen één uur
voor het annexatie-bezoek van minis
ter Struijcken aan Middelburg. Dan
gaat de raad nóg eens praten
Over het debat zelf kan hier wei
nig worden gezegd, want er kwamen
verder géén nieuwe gezichtspunten
naar voren. De heer J. S. Hoek had
staatsrechtelijke bezwaren tegen het
initiatief in deze zaak van do minis
ter, welke bezwaren voorzitter Kö
geler evenwel wegwuifde. De voorzit
ter veronderstelde, dat Ged. Staten
geen oplossing voor hot vraagstuk
der gemeentelijke indeling haddei.
kunnen vinden, zodat nu de minister
maar wat suggesties had gedaan.
Overigens bleek de heer Hoek
evenals zijn partijgenoot Wattel
hóe precies dat misverstand in de
wereld was gekomen de lezing
van sommige raadsleden week duide
lijk af van die van B. en W. maar
ln elk geval had een eigenaar van
een friteswagen gemeend standplaats
te kunnen innemen in de nabijheid
van de school op het Veerse Bolwerk.
Maar daartegen was het onderwijs
onderwijzers, ouder-commissle, ja
zelfs de inspecteur in het geweer
gekomen. „Frites ontnemen de jeugd
alle spaarlust!" hadden de onderwijs
mensen geschrokken uitgeroepen.
Waarop B. en W. besloten de aardap-
pelman-met-wagen naar het Marijke-
plein te doen verhuizen.
Op een vraag van een der raads
leden verklaarde loeo-burgcmees-
ter Kögeler. dat deze beslissing
eensgezind door het college was
genomen, althans dat hem géén
minderheidsstandpunt bekend was.
Maar toen enige minuten later dit
patat-debat zijn climax kreeg in
een stemming, bleek toch dat de
frites een wig hadden gedreven in
hot anders zo eenstemmige colle
ge: wethouder Van 't Westende
schaarde zich namelijk onder de
vanen van de Veerse Bolwerk-fri
tes-voorstanders.
Deze stemming was gevraagd door
dc heren Wattel (a.r.) en Geers
(arb.)die ernstig protesteerden te
gen verplaatsing. Zij wonnen de
anrdappclslag met 125 stemmen.
Het kraam wordt nu weliswaar enige
meters verplaatst en mag op grond
van pedagogische overwegingen pas
na twee uur open, maar verhuizing
naar hel Marijke-plein is nu niei
meer nodig.
Tenslotte was er nog enige.discus
sie over de vraag of de gemeente hy
potheken dient te garanderen aan
anderen dan aan deelnemers aan het
Bouwfonds Nederlandse Gemeenten.
Deze vraag moest beantwoord wor
den ln verband met een garantlever-
zoek voor een hypotheek, te ver
strekken door een levensverzekering-
bank. „Alleen garantie aan deelne
mers van het Bouwfonds" zeiden
wethouder Berenpas en de heer Wes
terhout. Maar de raad besliste uitein
delijk met 125 stemmen dat ook
anderen deza garantie krijgen.
Teraardebestelling
C. J. van Liere
Onder grote belangstelling is maan
dagmiddag op de algemene begraaf
plaats te Goes ter aarde besteld het
stoffelijk overschot van de heer C. J.
van Liere, in leven industrieel en
bioscoopexploitant. Aan de groeve
werd het woord gevoerd door de voor
zitter van de afdeling West der Ne
derlandse Bioscoopbond, die er op
wees, dat met het overlijden van de
heer Van Liere een zeer geziene fi
guur was heengegaan. Spreker roem
de de overledene om zijn voortva
rendheid en zijn gedegen werkwijze.
Als een der pioniers, die verschillende
bioscopen in Zeeland heeft gesticht,
had hij grote waardering voor de
heer Van Liere. De oudste zoon van
de overledene, de heer M. A. van Lie
re te Vlissingen, dankte voor de be
langstelling.
Dr. Gosses sprak voor het
Zeeuws Genootschap
Voor het Zeeuws Genootschap der
Wetenschappen sprak maandag
avond dr. mr. F. Gosses, lector aan
de rijksuniversiteit van Leiden, over
de neutraliteit in de internationale
politiek. Dr. Gosses onderscheidde
twee vormen van neutraliteit, name
lijk de feitelijke en de volkenrechte
lijke neutraliteit. Met name deze
laatste vorm onderwierp hij aan een
belangwekkende beschouwing, daar
bij uitgaande van het eerste „geval"
in de historie, van dit verschijnsel,
namelijk Zwitserland. Tijdens het
congres 'van Wenen in 1815 immers
werd de Zwitserse neutraliteit op
verzoek van het land zelve erkend
cn permanent gegarandeerd. Vervol
gens was het België, dat door de
grote mogendheden werd geneutrali
seerd, namelijk in 1839, evenwel niet
op verzoek van het land, doch zelfs
tegen de zin van-de Belgische Staat.
In 1867 werd opnieuw een land neu
traal verklaard, namelijk het groot
hertogdom Luxemburg," waarbij er
evenwel dit verschil met België en
Zwitserland was, namelijk dat h'ier
een gedemilitariseerde neutraliteit
ontstond. In alle gevallen echter
hadden de grote mogendheden belang
bij deze onzijdigheid. Er werd aldus
een soort „neutrale zone" tussen de
groten gecreëerd.
In 1907 kwam men op de vredes
conferentie van Den Haag tot rege
ling van de „feitelijke neutraliteit".
Vastgesteld werd toen een verdrag,
waarbij 't aan oorlogvoerenden ver
boden werd eén onzijdig gebied te
betreden of te bezetten. Hier was dus
geen sprake van het aanwijzen van
een bepaald land, waarvan de neu
traliteit door de grote mogendheden
werd erkend of werd gegarandeerd.
Hier werd in het algemeen vastge
steld, hoe de belligerenten zich had
den te gedragen tegenover een land,
dat zich onzijdig hield in hun con
flict.
Dr. Gosses ging ln zijn causerie
vervolgens na, hoe dc situatie was
in 1914-1918, waarbij noch van de
garantie aan België noch van die
aan Luxemburg ook maar iets is
waar gemaakt. Vervolgens schetste
hij in het kort de rol van dc Volken
bond en de ook na 1918 weer opge
treden blokvorming, om tenslotte de
huidige situatie te hespreken. Met
name behandelde hij hier het ont
staan van de neutraliteit van Oos
tenrijk en de houding van Rusland
ten aanzien van dit land. Hij conclu
deerde, dat in de huidige wereld voor
neutraliteit geen plaats meer is. Zij
is een gevaarlijk anarchronlsme ge
worden, meende spreker, een aiiar-
chronisme waarmee Rusland in de
kaart wordt gespeeld.
Na deze boeiende causerie werden
nog enige vragen gesteld, waarna de
voorzitter van het genootschap, mr.
J, A. E. Rink, een dankwoord sprak.
