shme
»»°OK„tr
Koopvaardij wordt ingeschakeld
bij spionagesysteem
Hoe een circuscarrière begon
VRIJDAG 27 DECEMBER 1957
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
De carriere van Phineas Taylor Barnum was niet
gegrondvest op geld; zelfs maar voor een heel
klein gedeelte op zakelijk inzicht. Het was iets
anders, dat de naam Barnum tot een begrip maak-
te in de gehele wereld en de eigenaar een welge
steld ep gezien man. Zijn geheim was de reclame.
Hoe over hem gesproken werd en wat van hem
gezegd werd, interesseerde Barnum niet. Als maar
over hem gepraat werd. Liefst door iedereen. En
om dit doel te bereiken huldigde hij de stelling,
dat iemand alleen succes kan hebben als hij doet,
wat niemand verwacht. De dolste en meest onge
wone zaken waren een kolfje naar Barnums hand
en hij vergat niet ervoor te zorgen, dat iedereen
te horen kreeg, wat Phineas Taylor nu weer uitge
haald had. Hij was ,,de koning van de humbug".
Geen tam tam was hem te veel.
In de loop van 1841 was in New York, op Broad
way een onoogelijk museumpje te koop. Barnum
zag er iets in en wist op een slimme manier eigen
aar te worden. Geld had hij niet, maar dat was
geen bezwaar. Zijn goede naam, z'n radheid van
tong en een waardeloos stuk land, dat hij van z'u
grootvader had geërfd boezemden de eigenaars zo
veel vertrouwen in, dat ze het hele museum op af
betaling van.de hand deden. Vijf jaar mocht Bar
num betalen, mocht hij een termijn in gebreke
blijven, dan was hij alles kwijt.
Arme acteur moest op straat
pantomime spelen....
1 111
H Maar Barnum vertrouwde op zich-
zelf. Hij zag lets in het museum
en maakte er iets van. Toen hij
overleed, was het een nationale in-
stelling geworden. Het eerste dat
de nieuwe directeur deed, was z'n
H êigendom herdopen. Niet zonder
overdriving kreeg het de wydse
H naam „Nationaal Amerikaans Mu-
seum". Alle curiositeiten werden
bij elkaar gezet en de reclamecam-
pagne kon beginnen. Het belang-
M rijkste van alles was echter, dat
Barnum een volkomen andere tak-
tiek ging volgen dan zyn voor-
gangers. Zij hadden het museum
s beschouwd als een soort theater;
Barnum gaf het een kwasi-weten-
schappelijk tintje. De theaterzaal
werd „leslokaal", de voorstellin-
M gen werden lezingen met licht-
beelden, de goochelattracties heet-
ten voortaan „magische experl-
H menten". Het was allemaal bijzon-
der leep bedacht, want in die ja-
ren was Amerika nog een keurig
land en de Amerikaan was meest-
M al vroom en bang voor het al te
wereldse, dat door de kerk werd
verafschuwd.
Nu was Barnum en hg is dat
tot zijn dood gebleven een
zeer godsdienstig man, die het
met- zijn principes zeer nauw
nam hij was ook principieel
geheelonthouder). Hij zag er
echter geen been in om de men
sen wat onschuldig vermaak
te schenken en een klein leu
gentje om bestwil mocht daar
volgens hem best voor gebruikt
worden. Het resultaat van de
ze politiek liet niets te wensen
over: het onbekende Scudders
museum werd een zeer druk
bezocht centrum en in twee
jaar kon Barnum niet alleen
de koopprijs betalen; hij zag
ook nog kans, allerlei curiosi
teiten-verzamelingen op de kop Het
te tikken, die hy met de nodige
Een klassiek geworden voorbeeld
van Barnums humbug-reclame
voor het museum was dat van de
toneelspeler, die op zekere dag by
de directie aanklopte. De arme
man zat volslagen aan dé grond
en bedelde voor een eerlyke kans,
z'n brood te verdienen. „Goed," zei
Barnum, wiens rijke fantasie al
weer mogelykheden zag. „Neem
deze vyf stenen, leg vier ervan om
de vijftig meter op het trottoir
voor het museum. Dan neem je de
vjjfde steen en loopt langs de an
dere vier. Telkens als je langs een
van de vier komt, neem je die op
en legt de andere ervoor in de
plaats. Dat doe je zonder een
woord te zeggen en zonder je iets
van het coininenlaar van de men
sen op straat aan te trekken. Ben
je een uur bezig, dan ga je met de
stenen het museum binnen, loopt
rustig door alle zalen en gaat
weer naar buiten. Dan begin je
opnieuw". De geschiedenis vertelt
niet, hoe de gast Barnum heeft
aangekeken.
Maar de directeur was volkomen
ernstig „Waarom je dat moet
doen? Omdat ik het leuk vind".
En omdat hy goed betaald werd,
begon de vreemde sollicitant zijn
werkzaamheden. Het duurde niét
lang, of de volksoploop groeide
uit tot een menigte. Iedereen keek,
liep de man achterna, kocht een
kaartje voor het museum om het
mysterie op te lossen, kortom,
Barnum verdiende goud. Drie da
gen duurde de stunt, toen greep de
politie in, omdat het verkeer te
veel hinder ging ondervinden van
de nieuwsgierige menigte. Maar
Phineas Taylor had zijn doel be
reikt. Heel New York sprak over
hem en z'n museum...
Toch werd het museum Barnum
na enkele jaren een te tam bedrijf.
Hg wilde meer: levende dieren,
grote spektakels. En na verloop
van tyd werd zyn museum de
plaats, waar men de merkwaar
digste evenementen kon bezoeken.
Er waren pluimveetentoonstellin
gen, maar soms ook Indiaanse oor-
iogsdansersbloemenshows en
hondenkeuringen. De rariteiten
hebben sinds dat ogenblik Bar
nums speciale belangstelling ge
had. Jig vestigde een traditie, die
ook nu nog voortduurt in de Side
show van 't naar hem genoemde
circus. Hg organiseerde babyten
toonstellingen en loofde prgzen uit
voor de mooiste, maar ook voor de
dikste baby, voor de knapste ee
tweeling. Hy liet de goegemeente
voor een luttel bedrag kennis ma-
ken met de grootste reus ter we-
reld, met de dikste dame en met
het levende geraamte. Hy demon-
streerde de Siamese tweeling en
ontdekte de kleinste dwergen:
„general Tom Thumb" (de legen-
darische Klein Duimpje), die hem
kapitalen opleverde.
Dit is
ideaal. Een King
Size Virginia op
zijn best met een King
Size filter op zijn best:
Het Silk Filter!
Het allerfijnste filter van de
wereld, dat het voile aroma van de
zuivere Virginia tabak doorlaat en toch
een koel, mild en goed roken garandeert.
Precies wat U zoekt!
MET OF ZONDER SILK FILTER: GLADSTONE HOUDT DE SMAAK WAAR U VAN
Amerikaanse
museum, dat M
tam-tam'een plaats'gïf "tahet Barnum kocht en tot een nationale j
museum. instelling maakte.
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Nederland dichtstbevolkt
Uit gegevens van het
Amerikaanse bureau
voor de volkstelling
blijkt, dat Nederland,
met 335 inwoners per
vierkante kilometer,
het dichtst bevolkte
land ter wereld is. Bel
gië, dat driehonderd in
woners per vierkan'e
kilometer heeft, neem
de tweede plaats in.
In de Verenigde Staten
wonen gemiddeld 22
personen per vierkante
kilometer. Indien de
bevolkingsdichtheid
der Verenigde Staten
met die van Nederland
overeen zou komen,
zouden zij meer dan
twee en een half mil
jard inwoners moeten
tellen, terioijl er in wer
kelijkheid 172000.000
Xmerikanen zijn.
Japan was in 195a
het dichtst bevolkte
land van het Verre
Oosten, het telde toen
81/0 imooners per vier
kante kilometer.
De bevolkingsdicht
heid in de Sowjet-Unie
bedraagt tien inwoners
per vierkante kilome
ter. Sowjet-Rusland is,
met een oppervlakte
van 22.000.000 vierkan
te kilometer, het groot
ste land ter wereld,
met 220.200.000 inwo
ners.
SOW JETS BRENGEN WESTELIJKE HAVENS IN KAART
Russische ex-marine-officier
doet onthullingen
Vrgwel elk Russisch koopvaardg-
schip, dat in de wateren van het vrye
westen vaart, heeft een officier van
de rode marine aan boord, wiens taak
het is met; behulp van radar en andere
apparaten de westeigke havensteden
en kustgebieden nauwkeurig in kaart
te brengen. Zodra een koopvaardy-
schip In Rusland is teruggekeerd,
worden deze kaarten naar de staf van
de Sowjet-marine gezonden. Dit ver
klaarde luitenant Lew Iwauowltsj
Predt.sjewsky, die jarenlang bg de ro
de marine heeft gediend en die enige
maanden geleden naar het westen
vluehtte, op een door een vereniging
van Russische bannelingen in Mün-
chen belegde persconferentie
De officier, die verscheidene jaren
bij de staf van de Zwarte Zeevloot in
Sèbastopel diende, vertelde dat hij in
Leningrad een opleiding als karto-
graaf had ontvangen en daarna aan
de Russische koopvaardijvloot was
toegevoegd. Op verschillende schepen
had hg kaarten van westelijke haven
steden en kustgebieden vervaardigd.
Predtsjewsky zei in dit verband, aat
de Russische generale staf de rode
koopvaardy vaak verweet, dat de ge
gevens van de Amerikaanse havens en
kusten zo onvolledig waren, aangezien
de handel met de Verenigde Staten
nog weinig te betekenen heeft en
slechts weinig Russische schepen
Amerikaanse havens binnenlopen.
Deze spionagemethoden zyn een
logisch gevolg van de strategie die
de Russen in een eventuele oorlog
ter zee denken te volgen De rode
marine wordt getraind op een of
fensieve onderzeeboot oorlog. De
nieuwste Russische onderzeeboten,
zo verklaarde Predtsjewsky, zyn
voor een atoom- en raketoorlog
uitgerust. De meeste van de onge
veer 520 rode onderzeeboten die
na het uitbreken van een eventuele
oorlog onverwyld de westelyke
scheepvaartlynen zullen aanvallen,
zyn bewapend met afvuurinrichtin-
gen voor raketten met een reik
wijdte van ongeveer veertig mijl
(ruim zeventig kilometer). Zy kun
nen bovendien in een tydsbestek
van acht seconden radarantennes
oprichten, waardoor zij zelf niet ty-
dig op de schermen van de radar
stations op de wal kunnen worden
verkend. Met gebruikmaking van
de gegevens van de Russische
koopvaardijvloot worden er mari-
nekaarten vervaardigd, aan de
hand waarvan vijandelijke havens
en steden doeltreffend met raket
ten kunnen worden bestookt.
Ook op de grote Russische kruisers
van de Swerdkiw-klasse zijn in de
laatste jaren afvuurinrichtingen voor
raketten gebouwd. Ze zyn elf meter
lang en zes meter breed. De bediening
van dez ewapens geschiedt echter
uitsluitend door speciaal getrainde
commando's. De officieren en man
schappen van deze oorlogsbodems zijn
niet met de werking van de installa
ties op de hoogte, hetgeen zich natuur
lijk kan wreken als in tijden van oor
log deze specialisten buiten gevecht
worden gesteld. Zowel de afvuurin
richtingen als de raketten zijn steeds
met zeilen afgedekt en het is streng
verboden zelfs maar Interesse voor
deze installaties té tonen, zo vertelde
de luitenant
In 1935 zou er, na veel onderlinge
twisten, besloten zijn. het accent In
een komende oorlog vooral op de on
derzeeboten te leggen. De commando-
wisseling bg de Russische vloot zou
daarmee verband hebben gehouden.
Admiraal Koesnetzow, die in het be
gin van 1956 door de vroegere com
mandant van de Zwarte Zeevloot, ad
miraal Gorskow werd opgevolgd, zou
verouderde opvattingen over de oor
log ter zee hebben verkondigd, zo
deelde luitenant Predtsjewsky mee.
Interessant waren zyn verklaringen
over de betrekkingen tussen Zjoekow
en de rode marine. De in ongenade
gevallen Sowjet-inaarschalk zou zich
voortdurend met marine-aangelegen
heden hebben bemoeid, maar toch
kon Gorskow goed met Zjoekow over
weg. Waarschyngik was dit te danken
aan het feit, dat belde officieren zich
voortdurend verzetten tegen een te
grote invloed van de communistische
party op leger en vloot.
In de ouderdom van 73 jaar is te
Oosterbeek overleden jhr. mr. dr. Th.
W. C. CaJkoen, oud-vicepresident van
het gerechtshof te Den Haag. De ter
aardebestelling is gisteren in stilte
geschied.
HiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiM
Welkom in het
vaderland....
De 19-jarige timmerman L. de
H„ die deze week met de
„Rijndam" in ons land was
H aangekomen uit Ontario (Ca-
nada) om zijn ouders in Beet-
§e sterzwaag te bezoeken, had
1§ wel een zeer onplezierig weer- =j
zien met zijn vaderland. Hij
was naar het Centraal Sta- ir
H tion te Rotterdam gegaan. De
jongeman zette zijn koffers
neer om aan een loket een
kaartje naar het hoge noor-
H den te kopen. Toen hij zijn
twee leren koffers weer wilde
opnemen om naar de trein te
H gaan, bleken ze te zijn ver-
H dwenen. Er zat voor 2500.
s aan kleren en z.g. travellers- rf
chèques in.
iliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiioiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Publikatie in ochtendblad
niet onrechtmatig geacht
Mr. J. Overwater, president van
de rechtbank te Rotterdam, heeft
deze week uitspraak gedaan in het
korte geding, dat door een Engelse
firma en de directeur E. E. B. aan
hangig was gemaakt tegen een Rot
terdam dagbladbedrijf dat een och
tendblad uitgeeft.
In dit ochtendblad heeft een serie
artikelen met foto's gestaan (het
ging om drie foto's, die afkomstig
zouden zijn uit het proces-verbaal,
dat is opgemaakt in de zaak tegen
majoor K. Eisers achtten zich be
nadeeld. omdat de foto's betrek
king hebben op de firma. Op straf
fe van een dwangsom van f 5000
werd gevraagd herhaling van een
dergelijke publikatie na te laten.
De president was van oordeel, dat
zowel B. als de Engelse firma niet
ontvankelijk waren in hun eis. Hij
zag geen grond voor onrechtmatig
heid en daarom ook geen aanleiding
de vordering toe te wijzen.
De president overwoog in zijn uit
voerig vonnis, dat bij net ochtend
blad de bedoeling had voorgezeten
door deze artikelen het algemeen be
lang te dienen. De gewraakte publi
katie stond niet op zichzelf, maar
maakte deel uit van een serie. Er
was een gedeelte van een proces
verbaal afgedrukt en afgezien van de
vraag, die niet ter zake doende is,
nJ. hoe het blad daaraan gekomen
is, wordt dit onderdeel van de publi
katie niet onrechtmatig genoemd en
mocht het als grondslag worden
aangenomen. Zelfs al zou het proces
verbaal onjuist zijn, dan nog zou dit
de publikatie niet onrechtmatig ma
ken.
Ook volgens de door eiser over
gelegde foto maakt het Engelse
bedriji een hokkerige en romme
lige indruk, hoewel het volgens
de president mogelijk kan zijn,
dat er Engelsen zijn, die er an
ders over denken. Over de tekst
van het artikel en de onderschrif
ten van de foto's zei de president
nog. dat die misschien gematig
der gesteld hadden kunnen wor
den: maar gezien het hoge niveau
van de Nederlandse pers is het
niet de taak van de rechter ieder
woord op een goudschaaltje t«
leggen.