Weer trekt een Stanley van kust
tot kust door „donker Afrika"
Ruwbouw Nederlands paviljoen
te Brussel is gereed
Landbouwbedrijven in ons land
worden geleidelijk groter
DU BIMU1
MAANDAG 23 DECEMBER 1957
PROVINCI ALE ZEEUWSE COURANT
....MET CAMERA EN RECORDER....
yr
Kleinzoon geïnspireerd door
grote ontdekkingsreiziger
Een merkwaardige expeditie is kortgeleden vertrokken uit Bagamoyo in
Tanganyka en bevindt zich op het ogenblik diep in de tropische oerwouden
van de Kongo.
De expeditie is merkwaardig, niet alleen omdat zy het spoor volgt van de
grote ontdekkingsreiziger Sir Henry Morton Stanley, maar ook omdat zy
geleid wordt door zyn kleinzoon, Richard Morton Stanley. De jonge avon
turier wil niet alleen figuurlyk, maar ook Ietterlyk de voetstappen van zyn
grootvader volgen. Hy wil nog eens de tweede en grootste van Stanle's 3
Afrikaanse expedities maken, die van 1874. Het 3000 myl lange spoor
loopt dwars door „donker Afrika" van Bagamoyo aan de Indische oceaan
naar Boma aan de monding van de Kongo-rivier aan de Atlantische oceaan.
De drie andere leden van de Stanley-
expedïtie 1957 .zijn, evenals hun leider,
jonge'afgestudeerden van Cambridge
en kennen elkaar al'jaren, zo schrijft
Charles Wellington Furlong in de
„Christian Science Monitor". Hun na
men zyn J. D. Maconochïe, die zich
specialiseerde in geschiedenis, zijn
broer M. S. Maconochie, die werk
tuigkunde studeerde en J. W. Clark-
Maxwell^ jurist. Richard Stanley, de
leider, van de expeditie is bioloog en
heeft een deel van zijn militaire
diensttijd in Afrika doorgebracht.
De eerste taak van deze mannen is
om een geschiedkundige vergelijking
te maken tussen de toestanden waar
onder/men nu zo'n expeditie maakt en
zoals Sir Henry het 83 jaar geleden
deed.
De expeditie is een particuliere on
derneming- maar wordt beschermd
door het Belgische gouvernement, de
„Royal Geographical Society" uit
Londen, en verschillende andere in
stellingen.
Twee „Landrovers" zijn hun voor
naamste middel om zich over land te
verplaatsen en de aanzienlijke uitrus
ting is geschonken door de Landro-
versmaatschappy. Richard Stanley
heeft 0611 uitgebreid programma hij
is van plan om onderzoekingen te
doen op ethnologisch en zoölogisch
f ebied, verzamelingen aan te leggen,
oto's te hemen van de inboorlingen,
van het ieven en de gewoonten der
dieren en bandopnamen te maken,
niet alleen van do plechtigheden der
inboorlingen, van hun zang en ge
sprekken,, maar ook van dierenge
luiden.
Te weinig Amerikanen zijn zich be
wust van het verband dat er bestaat
tussen Amerika en Sir Henry Morton
Stanley en de invloed die dit land
had op de wereldberoemde ontdek
kingsreizigers.
Weggelopen weesjongen
Eed* weggelopen weesjongen, ge
naamd John Rowlands, ontsnapte
uit een tuchtschool in de buurt
van Liverpool. Hij werd daarna
hutjongen, sprong van het schip
i'
i t i y 55'
tJBkiKW?.;,.,,',.IKkum.i
In de loop van januari 1958
zal door de Franse posterij-
én een aantal nieuwe postze-
gels worden uitgegeven. Hier
ziet men vijf van de nieuwe
zegels. Een luchtpostzegel ter
waarde van 1000 Franse fran-
ken (boven) en vier zegels uit
de seriewaarvan de postze-
gels de beeltenissen zullen dra-
gen van grote Franse dokto-
ren.
Zesprocentslening van
herv. gemeente Den Haag
Ten laste van de hervormde ge
meente te Den I-Iaag is gisteren de
inschrijving opengesteld op f 600.000
6 pet.31-jarige obligaties in stukken
van f 1000 en f 500 tot de koers van
100 procent bij de kantoren van de
Zuidhollandse Bank N.V. te Rotter
dam en Den Haag. Storting op de toe
gewezen obligaties dient te geschie
den op woensdag 15 januari a.s. Ver
sterkte aflossing is niet toegestaan
vóór 1965. De lening is aflosbaar a
pari vanaf 1 juli 1959 tot 2 januari
1889 De opbrengst dient ter finan
ciering van de bouw van een kerk en
van de aanloopkosten voor verdere
kerkbouw.
bij New Orleans en vond in die
stad een betrekking, die hij zo
goed vervulde dat één van de
eigenaars van de onderneming,
een zekere Henry Morton Stanley
en zijn vrouw, daar zy geen kin
deren hadden de jongen adopteer
den. Toen nam hij de naam van
zijn tweede vader aan. New Or
leans was het huis van Stanley's
jeugd. Hij werd een Amerikaans
staatsburger, vocht in de „Burger
oorlog" en bracht met zijn expe
dities de „Stars and Stripes" in
Centraal Afrika.
Furze Hill Place, de latere verblijf
plaats van Sir Henry, geërfd door
zyn geadopteerde zoon, Denzil Mor
ton Stanley, die op zijn beurt Richard
adopteerde, ademt een sfeer, die is
doortrokken van het verhaal van
Henry's avontuurlijk leven. Alle plek
jes in de tuin hebben namen gekregen,
die herinneren aan de grote expedi
ties de Kongo, de Stanley waterval
len, het Victoriameer en andere
Bijna elk van de veertien kamers vair
het huis herbergt produkten, die iets
te maken hebben met Sir Henry's
ontdekkingen. Grootgebracht in zo'n
sfeer is het niet verwonderlijk dat de
kleine Richard opmerkte „ïk hen
altijd geïnspireerd geweest door het
leven van mijn grootvader".
Bagamoyo tv as in de dagen van
Henry Stanley een haven waar de
slavenhandelaren elkaar ontmoet
ten en ook het punt, waar de ont
dekkingsreizigers, zendelingen en
missionarissen vertrokken om het
binnenland in te gaan. Hier lieten
Stanley, zowel als Livingstone de
beschaving achter zich, hier ver
dwenen zij in het „donkere wereld
deel".
De moderne wereld weet weinig van
de gevaren, die Stanley ontmoette op
zyn drie Afrikaanse expedities en spe
ciaal op de langste en belangrykste
van 18<4. Een tocht die van de ene
kust van Afrika leidde naar de ande
re. Stanley ontdekte niet alleen on
bekend gebied maar ook bracht hy
het Christendom onder vele inboor
lingen. Van het moment af dat hij
een teen-ager" was en uit de tucht
school ontsnapte droeg hij altijd een
kleine bybel by zich.
In het deel van Afrika dat wij als de
Kongo kennen, stroomt de Luabala
rivier. De eerste ontdekkingsreizigers
dachten dat de rivier naar het noord
westen in de Niger, of naar het noord-
in de Nyl uitmondde. Maar Stanley
betwijfelde dit, daar de inboorlingen
hem vertelden dat „de rivier naar de
ondergaande zon stroomde", bedoe
lend naar het westen in de Atlanti
sche oceaan. Terwijl hij de Lualaba
volgde bewees Stanley dat de rivier
in de machtige Kongo uitkwam. Deze
reis was zijn bekendste prestatie en
opende het hart van Afrika voor de
wereld.
Toen hij in het woud verdween en de
jungle hem opsloot, verloor de wereld
hem voor drie jaar. Aan het eind van
de speurtocht bleek Stanley, die toen
nog maar 35 jaar oud was, een man
met gryze haren geworden te ziin.
Zijn kleinzoon zal echter een ander
Afrika vinden.
In de volgende herfst wil de expeditie
Boma bereiken, het einde van de reis.
Het verslag ervan zal een waardevol
le aanvulling zyn voor de geschiede
nis der midden-Afrikaanse ontwikke
ling.
TELEVISIE DICHTHEID IN VERSCHILLENDE LANDEN
In bijgaande grafiek hebben wij aan
gegeven hoe in verschillende landen
de televisie is doorgedrongen.
In Engeland en Amerika is het zon
der meer gemeengoed geworden.
Van de genoemde Europese landen
blijkt dat in België de televisie
grootste omvang heeft aangenomen
met 1 televisietoestel óp elke 78 in
woners. Nederland komt iets achter
Frankrijk, terwijl Italië nog meer
achterblijft. Het lage aantal televi
sietoestellen in Zwitserland is ver
klaarbaar uit het bergachtige karak
ter van dit land, dat, zo men weet,
funest is voor de ontvangst van tele-
visiegolven.
Te Katmandoe, de hoofdstad van
Nepal, is een burgerlijke ongehoor
zaamheidsactie gehouden door het
democratisch front, toen de onder
handelingen tussen deze partij en
koning Mahendra over verkiezin
gen binnen zes maanden misluk
ten. De gebruikelijke tactiek van
de studenten is, ergens plaats ne
men midden op straat of voor
de ingang van een openbaar gebouw
- (rechts) waar ze dan blijven zit
ten totdat de brandweer de water
straal erop zet (links).
Mannen eisen
revanche...
A De officieren van de derde
i§ Amerikaanse pantserdivisie in
West-Duitsland zijn in een
schietwedstrijd op een bescha-
H mende manier verslagen
door hun echtgenotes.
§1 De vrouwen, die twee-en-een-
j= halve maand geleden nog nim-
H mer een geweer hadden vast-
gehouden, sloegen de mannen, M
van wie de meesten in de Twee-
s de Wereldoorlog hebben ge-
vochten, met 138 punten. §1
De mannen hebben nu
revanche geëist.
Iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiniiiiiiiüiiiii
~öan en oóóz
Het geschreven woord
Onder redactie van W. J. Simons en
onder de titel „Het geschreven woord"
verscheen bij J. H. de Bussy, Amster
dam, een „handboek ten dienste van
redacties en medewerkers van be-
drijfs-, personeels- en verenigingstij'd-
schriften en aankomende journalis
ten". Over het algemeen staat men
in vakkringen vrij sceptisch tegenover
dit soort litteratuur, omdat bij het s
>rdt u
menstellen nog al eens wordt uitge
gaan van het allesbehalve gedegen
systeem „journalist-worden-in-drie-
Iessen". Bij dit nieuwe boek evenwel
kan men dit scepticisme laten varen,
want hier is inderdaad een nuttig
handboek tot stand gekomen, dat voor
de beginneling, maar ook voor menig
vakman veel behartenswaardigs be
vat. Géén wonder overigens, want net
werd samengesteld door uiterst be
kwame medewerkers, waarvan velen
in de Nederlandse journalistiek een
grote reputatie genieten. Men kan er
bijvoorbeeld van op aan, dat de inlei
ding van dr. M. Rooy over „pers en
journalistiek" gedegen en honderd
procent verantwoord is. Maar ook de
andere auteurs beheersen hun vak en
daardoor slaagde W. J. Simons er in
een uiterst nuttig en lezenswaardig
boek samen te stellen, dat de beloften
van de langademige ondertitel op de
eerste bladzijde volledig inlost. Behan
deld worden o.a. taak van de redactie,
opmaak, auteursrecht, compositieleer,
nieuwsbronnen, sportverslag, jaar
verslag. terwijl voorst allerlei wenken
en raadgevingen, correctietekens en 'n
litteratuuropgave werden opgenomen.
Nogmaals: een uiterst nuttig boek.
Karei Appel heeft
fresco in koepel
voltooid
Was Nederland'een van de eerste
landen die de Belgische uitnodiging
tot deelneming aan de wereldtentoon
stelling te Brussel aannamen, het is
ook een van de eerste die klaar zijn
gekomen met de ruwbouw van hun
paviljoen. De werken, die in sepetem-
ber 1956 begonnen, zijn thans zo
ver gevorderd dat in de meeste on
derafdelingen reeds ijverig gewerkt
wordt aau de inrichting en de versie
ring.
De Nederlandse afdeling, die twee
en een halve hectare beslaat, be
hoort met de Franse, de Amerikaan
se en de Russische tot de meest uit
gestrekte onder de buitenlandse af
delingen.
Daar Nederland in zijn paviljoen
het water tot thema heeft genomen,
is in het midden een polderlandschap
weergegeven. De bezoekers zullen zo
een duidelijk beeld krijgen van de
wijze, waarop Nederland een groot
gedeelte van zijn grondgebied op het
water heeft veroverd. Hiertoe is
maximaal partij getrokken van het
hellende terrein: in het lagere ge
deelte wordt het agrarische polder
landschap uitgebeeld, terwijl het ho
ger gelegen gedeelte gewijd zal zijn
aan de industriële ontwikkeling. Bei
de complexen, het agrarische en het
industriële, zijn gescheiden door een
dijk, die reeds voltooid is. De polder
VIJF PROEFSANERINGEN
Stichting Beheer Landbouwgronden
doet nuttig werk
(Van onze speciale verslaggever)
Volgens recente gegevens van het Centraal Bureau voor de statistiek is
de gemiddelde grootte van de landbouwbedryven in ons land tussen 1950
en 1955 toegenomen van 11,01 hectare tot 11,35 hectare. Dit cyfer betekent
winst en verlies. Winst schuilt erin, wanneer men er de bevestiging in ziet
van de uitspraak van minister Mansholt, dat het landbouwbeleid erop ge
richt moet zij" het aantal kleine onrendabele bedrijven te verminderen*
Verlies, wanneer men exact stelt, dat in dezelfde periode het aantal land
bouwbedrijven met 7622 stuks (d.i. 4%) verminderde, en dat daardoor
21.337 hectare grond (d.i. 1% van de totale oppervlakte cultuurgrond)
verloren ging. Het sterkst verminderde het aantal kleine bedryven van één
tot vijf hectare, n.l. met 16 procent. Daarnaast nam het aantal bedryven
van 5 tot 8 hectare af met 4 procent. Hiertegenover stond o.a. een toename
met 14% van de bedryven van 8 tot 10 hectare. Wat hier gebeurt is in
hoofdzaak (nog) een natuurlijke sanering.
Naast deze natuurlyke sanering is er
de laatste jaren ook de kunstmatige
sanering. De Cultuurtechnische
Dienst geeft er richting aan. Of be
ter gezegd, de Stichting tot het Be
heren van Landbouwgronden, die
nauw met de Cultuurtechnische
Dienst verbonden is, en onder dezelf
de directie staat, n.l. de directie van
ir. S. Herweijer.
In 1946 opgericht, heeft deze Stich
ting zich aanvankelijk beziggehou
den met het regelen van de gevolgen
van bezettingsschade aan landerijen.
Maar allengs is ze zich gaan speciali
seren op het aankopen, tijdelijk behe
ren en weer afstoten van gronden
ten behoeve van vergrotirg van te
kleine landbouwbedrijven en c*e land
bouwkundige verbeteringen van ons
land in het algemeen. Voor hat eerst
werd de S.B.L., zoals de Stichting
kortweg wordt genoemd, ingescha
keld in de herverkaveling van Wal
cheren. Haar werd de aankoop en het
beheer opgedragen van gronden van
landbouwers, die naar dc Noordoost-
polder of andere Domeingebieden ver
trokken, om de eenvoudige reden dat
de Herverkavelingscommissie niet
zelf kon kopen, omdat ze geen rechts
persoonlijkheid bezat.
In 1953 werd de S.B.L. eveneens in
geschakeld bij de hei-verkaveling van
de overige delen van Zeeland, terwijl
ook elders in het land in gebieden,
waar ruilverkaveling plaatsvond,
door de S.B.L. tijdelijk kleinere of
grotere gedeelten van de grond wer
den verworven.
Het is duidelijk waarom liet voor de
S.B.L. altijd maar een tijdelijk bezit
is. De bedoeling is immers met de
verworven grond in het kader van de
ruil- of herverkaveling daarvoor in
aanmerking komende bedrijven te
vergroten. Wanneer het „plan van
toedeling" vaststaat, stoot de S.B.L.
de gronden weer af. Verkoop zowel
als aankoop geschiedt op basis van
de Wet op de Vervreemding van
Landbouwgronden. De akte van koop
en verkoop moet door de Grondka
mer worden goedgekeurd.
Veel werk
Aangezien een belangryk deel van
de Nederlandse grond op dit ogen
blik nog ruilverkavelingsbehoeftig
is. ligt er voor deze jonge Stich
ting nog enorm veel werk in het
verschiet. Sociaal-economische en
ruimtelyke plannen ter aanpas
sing van verouderde plattelands-
structuren worden in Nederland
evenals in geheel Europa voor
meer dan de helft van het platte
land noodzakelijk geacht, volgens
ir. Herweijer. Dat dit in ons land
wel degelyk begrepen wordt, blykt
wel uit het feit. dat per 1 januari
j.l. voor 1.023.200 hectare grond
ruilverkaveling was aangevraagd.
In uitvoering was op datzelfde o-
genblik aan herverkaveling 51.800
hectare en aan ruilverkaveling
118.850 hectare, terwijl reeds
klaar gekomen is 92.490 hectare.
Er wordt naar gestreefd om
25.000 hectare per jaar klaar te
krijgen. Gebrek aan geld en man
kracht zyn oorzaak, dat niet méér
gedaan kan worden.
Wanneer men echter rekent, dat
er ongeveer vijf jaar met elk pro
ject gemoeid zijn, betekent een
afwerking van 25.000 hectare per
iaar, dat doorlopend 125.000 hec
tare onder handen zyn. Alleen
voor de lopende aanvragen is er
zeker nog veertig jaar werk aan
de winkel.
zal worden doorsneden met sloten,
waaruit het water in een boven de
dijk gelegen bekken zal worden ge
malen. Aan weerskanten van het bek
ken verrijzen de tentoonstellingshal
len, waarvan een tot aan de polder
doorgaat. Op deze plaats zijn de wer
ken het verst gevorderd. Al deze pa
viljoens. licht en open, staan er
reeds. Zij zijn geheel van beton en
glas opgetrokken. Ook de inrichting
schiet goed op. De degelijkste produk
ten van het Nederlandse bedrijfsleven
glaswerk, textielartikelen, metaal
waren en electronica zullen er eer
lang hun plaats vinden naast het ma
terieel voor de kunst- en wetenschap
pelijke tentoonstellingen, de documen
tatie over het tot stand gebrachte op
sociaal gebied, enz.
Een van de voornaamse attrac
ties van. de Nederlandse inzending
zal zonder twijfel dc koepel van
staal en beton zijn, die het cen
trum ervan zal overdekken. Ook
hier is men klaar. Zo heeft de
schilder Karei Appel reeds het
reusachtige fresco voltooid dat hij
direct op de betonwand van de
binnenkoepel heeft geschilderd.
Dit fresco is ca 700 m2 groot en
stelt op symbolische wijze de
eeuwige strijd tegen het water
voor. (De kunstenaar is thans te
Parijs, waar hij begonnen is met
de uitevoering van een reusachti
ge fresco voor het nieuwe Unesco-
gebouw. In Nederland heeft hij
soortgelijke werken uitgevoerd,
met name in Den Haag en Rotter
dam).
De andere helft van het gewelf zal
worden versierd met een groots fo-
totafreel betreffende de Zuiderzee.
Op de begane grond onder de koepel
zullen verschillende maquettes van
grote waterbouwkundige werken die
in Nederland ondernomen of ontwor
pen zijn, onder meer het Deltaplan,
worden tentoongesteld. Ook de inzen
ding van de Nederlandse landbouw
verdient ten zeerste de aandacht. In
een paviljoen van hout en glas
waarvan de ruwbouw eveneens ge
reed is zal o.m. een in bedrijf zijn
de modelboerderij te zien zijn.
De bezoeker zal, als hij door de
Beneluxpoort gaat waardoor hij in
de Nederlandse afdeling kan komen
het sierlijke silhouet van een groot
klokkenspel zien en een weelde van
bloemen van alle soorten, die reeds
geplant zijn.
In het kader van het waterthema
wordt ook een echte achterplecht van
een schip gemonteerd, met een 30 me
ter hoge mast.
Ongeveer 160 arbeiders zijn mo
menteel aan het werk op het terrein
van de Nederlandse afdeling, die, al
dus verzekeren bevoegde zegslieden
kant en klaar zal zijn tegen 17 april,
de dag dat de tentoonstelling open
gaat.
Ik kan toch niet met je mee naar de bios, Leo, want Johan heeft
me zoëven uitgenodigd voor de schouwburg.
Bij dit alles vervuld de Stichting tot
het Beheren van Landbouwgronden
een misschien nog wat bescheiden,
maar zeker niet onbelangrijke rol.
Per 1 oktober 1957 had de S.B.L. aan
gekocht een oppervlakte van 4600
hectare en weer afgstoten een opper
vlakte van ongeveeer 700 hectare.
De aan- en verkopen zijn geheel vrij
willig, Dat wil dus zeggen, dat nie
mand gedwongen wordt zijn bedryf
te verlaten en de grond daarvan over
te doen aan de S.B.L. Evenmin wor
den de landbouwers gedwongen
grond te kopen, wanneer ze daar om
een of andere reden geen lust toe
hebben. Niettemin vindt er sanering
plaats, en daar mag dus oen teken in
gezien worden, dat de S.B.L. met
steun van de plaatselijke commissies
met de nodige overtuiging weet op
te treden.
Proef saneringen
Hoe dat gebeurt, de aardigste voor
beelden hiervan liggen ongetwijfeld
in de vy'f proefsaneringen in Neder
land. Het zijn de proefsaneringen van
Neer (Limburg). Borger (Drente),
Tjongervallei Noord (Friesland),
Hummelo-Keppel (Gelderland), en
Kleine Aa (Brabant), die respectie
velijk ruilverkavelingsgebieden zijn
ter grootte van 2300 ha. 4900 ha.
1000 ha. 1000 ha en 1400 ha. In deze
gebieden wordt bedryfsvergroting
nagestreefd met gronden, die achter
gelaten worden door boeren, die vry-
willig vertrokken naar Domeingron
den. In andere gebieden wei-den de
mensen uit him bedrijfje gekocht,
maar in deze proefsanering vond dus
als het ware een grondruil plaats,
die voor de wel nauwkeurig geselec
teerde betrokkenen alleen maar voor
delen had tegenover het nadeel, dat
men de eigen streek zou verlaten.
De Stichting streefde ernaar binnen
deze te saneren gebieden ongeveer
ÏO*^- grond in bezit te krijgen. Borger
is tot op heden de best gelukte proef-
sanering. Doordat 18 boëren van liier
vertrokken naar de N.O.-polder en
zes naar andere Domeingronden,
kwam de S.B.L. in het bezit van 460
hectare grond. Daarnaast verwierf
ze nog plm. 160 hectare door aan
koop van boeren, die ermee ophielden.
Dank zij dit verhoudingsgewijs gun
stig percentage verworven grond,
kan vrijwel aan alle wensen van de
in het herverkavelingsgebied overge
bleven landbouwers worden voldaan.
Het is geen gemakkelijke taak. die
de S.B.L. op de schouders is gelegd.
Bedrijfsvergroting In ruilverkaveling
is een kwestie van vertrouwen win
nen der bevolking. Voor wie inziet,
dat het van het grootste helang is,
dat Nederland een geznnjlr 'nndhomv
heeft is het niet moeilijk de S.B.L.
dat vertrouwen te geven. In haar
jonge bestaan bewees ze reeds het
waard te zyn.
