Na de kerst is de kans op een
strenge winter uiterst klein
DE KERKEN
maatschappij J
IN NOORDWOLDE STUDEREN
TWEE PAPOEAJONGENS
Kerk in Japan heeft het levende
contact met de massa verloren
Campagne voor beschikbaar stellen
van alle krachten voor gemeente
In één week 5 miljoen dollar bijeen
DONDERDAG 19 DECEMBER 1957
PROVING J ALB ZEEUWSB OOÜRANT
BLIK IN HET VERLEDEN LEERT
Einde dikwijls pas in lentemaand
(Van een weerkundige
medewerker)
Terwijl Kerstmis en de jaarwisse
ling voor de deur staan, hebben we
al een vorstperiode achter de rug en
zitten we nog in de tweede, die nog
begon, in wat officieel nog herfst
heet zij het dan, dat de metereo-
logen hiervoor een andere maatstaf
aanleggen. Zelfs als deze tweede
periode met een sisser afloopt, dan
nog rijst bijeen zo betrekkelijk vroe
ge inzet de vraag: Wat zullen de ko
mende maanden ons brengen? In
De Bilt hult men zich wat een
voorspelling betreft in nevelen.
Wat wij wel ontvingen, was een in
teressant overzicht van de winters
van de afgelopen ruim 125 jaar. En
daaruit hebben wij wel enige con
clusies kunnen trekken, al moet er
onmiddellijk bij worden gezegd, dat
men er niet vreemd van moet opkij
ken, als het weer roet in ons winter-
eten gooit. Want zelfs bij de weer
voorspellingen voor 24 uur kan men
soms voor de meest verrassende
wendingen komen te staan.
Strenge winters, zo blijkt uit dit
overzicht, van het K.N.M.I., begin
nen meestal tamelijk vroeg, d.w.z. in
november of de eerste helft van de
cember. Wij zeiden: meestal, want er
zijn natuurlijk uitzonderingen. Zo
waren er in de reeks van 26 winters,
die sinds 1728 zijn geboekt, nog ze
ven die in de eerste helft van janu
ari begonnen en zelfs een die pas op
de laatste dag van januari inzette:
de ongewoon late en strenge winter
1955-'56. De verhouding is dus on
geveer één strenge winter op de drie,
die na half december begon en één
op de 26 voor de tijd na half januari.
De winter 1955-'56 was daarom wel
'n uitzondering wegens het late tijd
stip van aanvang en heeft in de me
teorologische annalen zijns gelijke
nog niét gevonden.
Pas in maart
Wanneer vonden de strenge win
ters hun einde? De meeste (11)
in de lentemaand maart, op de
voet gevolgd door februari (10),
terwijl in januari 5 strenge win
ters afliepen.
Strenge winters kunnen ook hard
nekkig zijn: van de 26 waren er vier
met meer dan honderd dagen, waar
bij die van 1813-'14, en 1844-'45 en
1804-'05 met resp. 114, 112 en 109
dagen de kroon spanden. Drie stren
ge winters telden 90-100 dagen, drie
70-80, zes 60-70, vijf 50-60, drie 40-
50 en telkens een 30-40 en 20-30 da
gen.
Tijdens strenge winters worden
dat spreekt bijna vanzelf soms
bijzonder lage temperaturen geme
ten. De winter 1941-'42 spant nog
steeds de kroon met een absoluut
^minimum van 24 8 0 C., daarop volgt
de winter 1955'56 met -21,6° C (op
16 februari).
Het aantal dagen, waarop de tem
peratuur over de gehele dag geme
ten niet boven de -10 graden C. komt,
is over het algemeen tamelijk ge
ring. Vijftien dagen is het maximum
geweest (1788-'89). Daarentegen is
het aantal dagen, waarop het kwik
gemiddeld de hele dag onder het
vriespunt staat, in strenge winters
steeds groot: verscheidene tientallen
dagen. Ook blijkt, dat het etmaalge
middelde van de koudste dag soms
bijzonder laag kan zijn. De winter
1822-'23 spande hierbij wel de kroon
met op 23 januari een etmaalgemid
delde van -19,4 graad C.
Er komen in zulke strenge winters
wel eens enkele dagen van dooi voor,
maar zulk een korte periode vermag
weinig afbreuk te doen aan de tries
te laagterecords. Daarom worden
zulke dagen ook verwaarloosd, wan
neer men de balans opmaakt van
een strenge winter. Met andere
woorden, een enkele dag onderbre
king van een koudegolf wordt in dat
geval niet geteld.
Het komt ook voor, dat na een
strenge winter een lange periode van
dooi en regenweer wordt gevolgd
door nog een aantal zeer koude da
gen, een soort nawintertje dus. In
ieder geval brengt een strenge win
ter ons vrijwel altijd een te koel
voorjaar, omdat wij door de in onze
streken heersende west-circulatie dan
nog zeer lang de invloed van het
koude zeewater ondervinden, al zal
deze invloed aan de kust meer merk
baar zijn dan in het binnenland.
Resumerend kunnen wij zeggen,
dat de kans op een strenge winter
reeds merkbaar is verminderd, wan
neer wij met de Kerstdagen nog niet
in een koudegolf zijn beland. Het
feit, dat de zon geleidelijk weer meer
kracht krijgt, zal aan dit verschijnsel
wel niet helemaal vreemd zijn. Na
half januari bestaat er in dat geval
reden om bescheiden de vlag uit te
steken, omdat de kans, dan nog een
strenge winter te krijgen, wel zeer
klein is geworden. Een of meer kou
de dagen kunnen echter altijd nog
voorkomen.
Deze foto laat zien hoe dr. Wernher
von Braun, (links) de geestelijke va
der van de Duitse V-S. die nu aan het
hoofd staat von de afdeling van het
Amerikaanse leger, belast met de
ontwikkeling van geleide projectielen
en g ener aal-majoor John B. Meda-
ris (midden) belast met de leiding
van het gehele programma van het
Amerikaanse leger t.a.v. geleide pro
jectielen, een gesprek hadden met
senator Stuart Symington tijdens een
zitting van de Amerikaanse senaats
commissie voor het onderzoeken van
de Amerikaanse paraatheid op het
gebied van de ruimtevaart. Von
Braun stelde voor, dat de V.S. een
„Nationaal Ruimte-Bureau" zouden
oprichten met een jaarlijks budget
van ongeveer anderhalf biljoen dol
lar, teneinde het heelal te kunnen
gaan beheersen.
„Rietvlechten zit in
hun handen".
Kijk, daar hebt U ze", zei de heer
K. H. Stad, directeur van d(
Rijksrietvlechtschool te Noord-
wolde, en hij wees in het speelkwar
tier naar de binnenplaats waar een
stuk of twintig stevige Stellingwerf-
se jongens bezig waren stoom af te
blazen door elkaar achterna te zit
ten, aan armen en benen te trekken
of te trachten hun tegenpartij te
vloeren. Twee jongens van blauw
zwarte gelaatskleur en met zwart
kroezig haar deden van harte mee en
lachten al hun witte tanden bloot,
toen het wild geraas der makkers
een hoogtepunt bereikte. ,,Als ze niet
opvielen door hun kleur, zouden het
jongens van hier kunnen zijn", ver
volgde de directeur. Trouwens, de
leerlingen van de school vinden Her
man Wambrauw (IS) en Stefanis
Ondoafo (16), de beide Papoea-jon
gens, die na de grote vakantie op de
school zijn gekomen, „fijne jon
gens", met wie ze geregeld omgaan,
spelen, leren en ook naar huis fiet
sen.
De beide jongens, die in twee jaar
het rietvlechtvak moeten leren, zijn
namelijk in Stcggerda bij de familie
B. Schurer in huis. En daar hebben
ze inmiddels ook het fietsen geleerd,
begeleidt de „ploeg" hen naar en van
hun logeerdorp. „Ik hoop maar, dat
ze dan maar Nederlands tegen hen
spreken en geen Stellingwerfs", ver
zuchtte de heer H. J. C. van der
Snoek, in wiens lokaal we de jon
gens aantroffen, net onder Neder
landse taal. „Met Stellingwerfs zijn
ze straks in Nieuw-Guïnea niet ge
baat, maar met behoorlijk Neder
lands wel".
Intussen, het schriftelijk Neder
lands van de beide adspirant riet- en
rotanvlechters, die door bemiddeling
van het zendingsbureau Oegstgeest
met 15 anderen zijn uitgezocht om
naar Nederland gezonden te worden,
mag er zijn en ze schrijven keurig.
Ja, ze zijn zeker niet do minderen
van de jongens uit hun (eerste) klas
waarbij men in het oog moet houden,
dat die zó van de lagere school ko
men, maar dat Herman en Stefanus
al een diploma van de lagere techni
sche school in hun zak hebben. Ook
over hun handvaardigheid is de heer
Stad bijzonder goed te spreken. „Ze
hebben het rietvlechten in hun vin
gers", zei de directeur en liet ons een
paar allerkeurigste werkstukken
zien.
Hoe de jongens het hier zelf vin
den? Ze antwoorden zacht, be
scheiden en kort op onze vragen.
Nee, ze laten zich niet gelden en
zijn eigenlijk wat verlegen. Na
tuurlijk vinden ze het hier koud.
Dat deden ze ook al, toen ze kort
na aankomst in het zwembad van
Noordwolde te water sprongen en
er met 'n diploma weer uitkwa
men.
Maar verder voelen ze zich hier
best thuis. Over heimwee hoort men
hun niet, maar wel was het enkele
dagen een feestdag voor hen, toen
ds. Slump, van de zending, in Noord
wolde over Nieuw-Guinea sprak en
een film over het technisch onder
wijs aldaar vertoonde, waarop ook
Herman voorkwam.
Uit dankbaarheid hebben ze toen
liedjes gezongen bij een wat wee
moedige gitaar en natuurlijk hebben
ze hun ouders in Demooi, afdeling
Hollandia, en in Jemburwo-Noem-
fooi geschreven over die bijzondere
avoncl, toen ze via het filmdoek even
thuis waren. Ook corresponderen ze
wel met andere klasgenoten uit hun
omgeving, die nu eveneens in Neder
land leren.
Zo gaat de tijd toch nog vlug voor
bij en is 't, voor ze er erg in hebben
zomer 1959, als ze hopelijk met hun
diploma in de zak en het vak in de
vingers weer naar hun ouders terug
gaan om met het bij de blanken ge
leerde een eigen bestaan op te bou
wen. Want daar gaat het tenslotte
om. Nu, materiaal zullen ze op
Nieuw-Guinea wel kunnen vinden,
ook al heeft Hollandia dan geen Ro
tanstraat en geen Pitrietstraat, zo
als Noordwolie.
en de
In verschillende bladen en tijdschriften, zowel ln binnen- en buiten
land, Is de laatste tijd veel geschreven over Japan, in het byzonder
over de geestelijke situatie Jn het land, zoals die er thans uitziet. Wij
noemen Jn dit verband allereerst het maandblad „Wending", dat ln
het nummer van november 1957 een artikel opneemt van prof. Mlklo
Sumiya, die over „Verstedelijking en industrialisering in Japan"
schryft en hierin de houding van de kerk tegenover deze problemen
bespreekt.
Hy deelt onder meer mee wat
ook ln andere beschouwingen over
Japan naar voren komt -dat de
Japanse kerk praktisch uitsluitend
uit intellectuelen bestaat. De kerk
heeft het levende contact met de
massa verloren, doordat zy vrijwel
freheel het monopolie van de intel-
ectuelen is geworden en niet lan
ger met Christus deel heeft aan het
Bjden van het volk.
De actieve leden van de kerk
zyn vrijwel uitsluitend jonge
mensen. Dank zij de ontzaglijke
druk van hun heidense omge
ving, kost het oudere christenen
heel veel moeite om zichzelf te
blijven als christenen, met het
gevolg, dat zij langzaam maar
zeker van de kerk vervreem
den.
Tenslotte noemen wij een artikel
in „Christian Century", dat vooral
de invloed van het Christendom op
de plattelandsbevolking bespreekt.
Hierin wordt opgemerkt, dat de ou
de godsdiensten hun invloed op het
Japanse volk verloren hebben. En
tevens, wat ook naar voren kwam
in het artikel in Wending, dat het
vooral de Japanse intelligentsia is,
die zich aangetrokken voelt tot het
Christendom.
„Heeft de Japanse plattelandsbe
volking belangstelling voor het
Christendom?", zo vraagt Chris
tian Century. Bij een onderzoek zei
69 dat zij er nooit van gehoord
had en 13 antwoordde in het
geheel niet. Van de overgebleven
18 die wel eens iets van het
Christendom gehoord had, wilde
slechts 15 wat meer over deze
godsdienst te weten komen...
Het blad stelt tenslotte de vraag,
waarom zo weinig Japanners zich
bij de christelijke kerk hebben aan
gesloten. Een van de redenen is,
dat het heel moeilijk was om door
het feudale stelsel van de Japanse
familie-samenleving heen te bre
ken. in het bijzonder op het platte
land. waar de familiebanden nog
hechter zijn dan in de steden.
Voor een jongere, die zich daar by
een kerk zou aansluiten, beteken
de dit zich af te snijden van zijn
familie 'en van de gemeenschap.
Dan heeft de christelijke kerk zich
niet aangepast bij de cultuur van
Restauratie hervormde
kerk op Texel voltooid
De grondige restauratie van het
uit de vijftiende eeuw daterende
kerkje van de Nederlands her
vormde gemeente van Den Hoorn
op Texel is voltooid.
De werkzaamheden, die twee en
een half jaar hebben geduurd,
vergden 300.000.
De leden van de hervorpide ge
meente te Den Hoorn hebben in
de restauratiekosten gemiddeld
275.per hoofd bijgedragen.
Ook de „vrienden van Texel"
brachten geld voor de restau
ratie op.
Het historische kerkje heeft vel»
jaren de schippers op zee als ba
ken gediend. Het Loodswezen ver
strekte daarom een jaarlijkse sub
sidie in de kosten van onderhoud.
het oosten. Daarom heeft de mas
sa vastgehouden aan de gods
diensten, die duizenden jaren reeds
deel uitmaken van het oosten
al is dit dan veeleer een kwestie
van sleur dan van geloof.
„Maar nu ls er een nieuwe maat-
schappy in Japan aan het ont
staan, die zoekt naar een sociale
en economische orde en een levens
beschouwing, die die orde kan steu
nen. Er kan niet aan getwijfeld
worden dat de christelijke filoso
fie een grote aantrekkingskracht
heeft voor de landbouwende bevol
king. Zij mag het Christendom dan
niet accepteren zoals de Ameri
kaanse christelijke leiders willen
dat zij doen zal. maar zij kan er
wel toe gebracht worden om de re
latie ervan te zien met de demo
cratische samenleving op zijn
best".
Negentig predikanten
onder de wapenen
Er zijn thans 90 reserve-legerpre-
dikanten onder de wapenen. Van
hen behoren er 46 tot de Neder
lands Hervormde Kerk. 32 tot de
Gereformeerde Kerken, 4 tot de
Vrijgemaakte Gereformeerde Ker
ken, 2 tot de Christelijk Gerefor
meerde Kerken en tot de Evange
lisch Lutherse Kerk, de Remons
trantse en de Baptistengemeen
ten elk 1. Van deze 90 is er in
Frankrijk, Duitsland en Suriname
elk 1 werkzaam.
Bouw van kerkelijk
centrum in New York
Vorige maand is een begin ge
maakt met de bouw van het in
ternationaal kerkelijk centrum,
dat in New York aan de Hudson-
rivier zal verrijzen. Dit centrum
zal in de eerste plaats het tehuis
worden van de Nationale Raad
van Kerken in de Verenigde Sta
ten.
Daarnaast wordt in het ge
bouw een groot aantal kerkelijke
organisaties ondergebracht, die in
New York hun hoofdkwartier
hebben: de Presbyteriaanse Kerk,
de Methodisten, de Baptisten,
Hervormde Kerken, de Prot. Epis
copaalse Kerk, de Internationale
Zendingsraad, het Verenigd Comi
té voor Christelijke Opvoeding.
Het nieuwe gebouw zal een
kapel hebben, negen vergaderza
len, een cafetaria voor 500 bezoe
kers, een garage voor 130 auto's.
In de tentoonstellingsruimte zul
len bijbels en kerkelijke kunst
worden tentoongesteld alsook fo
tomateriaal, dat de arbeid van de
kerken in Amerika èn in het bui
tenland weergeeft.
'„Christian Century" betreurt
het dat het ontwerp van het ge
bouw niet meer blijk geeft van
de nieuwe levenskracht, die de
kerkbouw in de laatste jaren ge
kenmerkt heeft. „Het gebouw, dat
weldra verrijzen zal, laat alleen
op prozaïsche wijze zien wat het
is en niet wat het hoopt te wor
den". Hoewel het blad dankbaar
is, dat er geen pseudo-Gothisch
bouwwerk zal ontstaan, spreekt
het er zijn teleurstelling over uit,
dat het nieuwe gebouw niets tot
uitdrukking zal brengen van het
ontwaakte godsdienstige leven,
dat wel zichtbaar is in enkele
kleine dorpskernen in Iowa en
Minnesota en in een aantal stads
kerken.
St. David's Presbyterian Church ln
Upper Hutt, waar de vroegere Ne
derlandse predikant ds. P. H. de
Bres thans de voorganger is, heeft
ln oktober een zogenaamde Ste
wardship - campagne gehouden,
welke werd ingeluid met. een geza
menlijke maaltijd van de gemeen
teleden.
Onder Christian Stewardship
wordt verstaan het beschikbaar
stellen van alle krachten ten dien
ste van de gemeente. Het is dus
niet in de eerste plaats het geven
van stoffelijke bijdragen.
„Wanneer de mensen begonnen
te denken dat zij hun plicht ge
daan hadden als zij een bepaald
deel van hun bezittingen gege
ven hadden, kwam er een pro
test van Gods profeten", zo
schrijft ds. De Bres in een bro
chure over dit onderwerp. „God
stelde geen belang in hun gaven,
maar in hun leven als één ge
heel. Stewardship is niet een plot
seling lumineus idee van enkele
mensen van de twintigste eeuw,
maar het is zo oud ais de Kerk
zelf".
In de weken na de maaltijd is ie
der gezin bezocht door een mede
werker van de .kerk. waarbij alle
leden op een kaart konden invul
len, waaraan zij wilden medewer
ken: jeugdwerk, het kerkkoor,
vrouwenorganisaties, verzorging
van bloemen in de kerk. het geven
van godsdienstonderwijs op de
openbare scholen, het bezoeken
van zieken en bejaarden, het lei
den van bybelkringen, het open
stellen van het eigen huis ..aap
vreemden enz.
Verder kon men op de kaart aan
geven. waarover men gaarne voor
lichting zou ontvangen, terwijl er
tenslotte de mogelijkheid was om
te vermelden, dat men wilde pro
beren iedere week een zeker be
drag voor de kerk af te staan.
De volgende „bijna niet te gelo
ven" geschiedenis aldus De Linie
stond onlangs in het vermaarde
Franse maandblad „La Revue des
Deux Mondes", naar aanleiding
van het derde eeuxcfeest van de
aankomst der eerste katholieke
missionarissen in Canada.
Nadat de feestelijkheden afge
lopen xoaren, verklaarde de aarts
bisschop van Quebec, monseigneur
Maurice Roy dat het seminarie
van het aartsbisdom niet meer
voldeed aan de eisen der moderne
zielzorg, en dat daarom de boxiw
van een uitgebreid nieuw semi
narie de eexwoudigste wijze xvas
voor de katholieken i>an het dio
cees om hun dank te uiten voor
de Europese priesters die drie
eeuwen geleden het geloof hadden
gebracht.
Met eenvoudig gebaar eindigde
mgr. Roy toen: ..Daarom zou ik
graag de volgende zondag vóór 17
uur beschikken over drie en een
half miljoen dollar, de kosten van
een nieuwbouxu".
Waar xnoeten die vandaan ko
men T werd xia afloop van de mis
aan de aartsbisschop gevraagd.
Dat is een zaak van TJ, leken,
xoant als U meer en goede pries
ters xdlt hebben, moet U mij hel
pen met de middelen om priesters
te vormen.
Voordat de zondag voorbij was
hadden zich 35.000 vrijxviTligers
uit heel het aartsbisdom gemeld,
om samen het gevraagde bedrag
bijeen te halen.
In 285 parochiekerken kregen
promixiente leken verlof om de
preekstoel te beklimmen het
xvas in Noord-Amerika nog nooit
gebeurd en de kerkgangers
toe te spreken.
In Qxiebec zelf „preekte" een
bekend advocaat, voor een stamp
volle kathedraal. Dat was tijdens
de ochtendxnissen van de tweede
zondag. Oxn drie uur, die middag,
xoerd aan de aartsbisschop bericht
dat de collecte gesloten xvas, twee
uur vóór het UurU. Men had
toen xiamelijk al het bedrag van
vijf miljoen dollar overschreden.
Paus Pius was dit jaar
zeer werkzaam.
Een officieel overzicht van de Hei
lige Stoei toont aan dat paus Pius
de Twaalfde, werkzamer dan ooit,
dichtbij een miljoen personen ont
ving gedurende het jaar 1957 en
98 redevoeringen uitsprak.
Meer dan 800.000 personen woon
den een der wekelijkse algemene
audiënties bij. Enkele tienduizen
den anderen hadden de gelegenheid
de paus te spreken in 797 particu
liere en 64.000 bijzondere ontvang
sten gerekend tot midden-decem-
ber.
De98 toespraken behandelden
vraagstukken die varieerden van
het godsdienstig leven tot de au
tomatisering, en pijnloze bevalling
tot de kleedkunst en het gebruik
van het tabak.
Onder de vooraanstaande per
soonlijkheden die de paus gedu
rende het aflopende jaar parti
culier ontving waren de Ameri
kaanse vice-president Richard
Nixon, de Franse en Westduitse
staatspresidenten Coty en
Heuss, de Ierse premier Eamon
de Valera, de vorst en vorstin
van Monaco en de president van
Indonesië ir. Soekarno.
Het aantal landen dat thans een
diplomatieke vertegenwoordiging
bij de Heilige Stoel heeft bedraagt
48, verdeeld ln 32 ambassades en
16 legaties.
De paus vaardigde in 1957 vier
apostolische zendbrieven benevens
een apostolische constitutie uit. Zij
handelden over o.a. bioscopen en
televisie, het eeuwfeest van de ver
schijningen in Lourdes, de mlsslo-
neringsarbeid in Afrika en het der
de eeuwfeest van het martelaar
schap van een Poolse heilige.
President gerechtshof van
Leeuwarden overleden.
(Van onze correspondent)
In de nacht van dinsdag op woensdag
is in Leeuwarden plotseling overle
den in de ieeftijd van 69 jaar de pre
sident van het gerechtshof te Leeuw
arden, mr. J. A. M. van Heyst.
Mr. van He.st presideerde dinsdag
nog het Hof tydens de langdurige
zitting in de zaak tegen de bekende
ex-evipankapitein G., die beschuldigd
werd van brandstichting.
De plotselinge ziekte van mr. van
Heyst maakte het nodig hem "s nachts
nog naar het ziekenhuis over te bren
gen. Hoogst waarschijnlijk zal de zaak
tegen G-, die vrijdagmorgen zou wor
den voortgezet, voor onbepaalde tyd
word enuitgesteld.
Stijging van produktie
krantenpapier.
De capaciteit der westelijke wereld
voor de produktie van krantenpapier
is thans groter geworden dan het ver
bruik, zo deelde de Canadese vereni
ging van fabrikanten van kranten
papier mede.
De Canadese produktie van kranten
papier, die dit jaar nog toenam, zal
naar verwacht wordt in 1958 met
ongeveer vier procent verminderen,
zo wordt in het algemeen jaarverslag
van de vereniging gezegd. De produk-
tiecapaciteit in Canada zal echter blij
ven toenemen.
Tn 1956 en 1957 werd meer dan de
helft van het krantenpapier van de
westelijke wereld in Canada geprodu
ceerd. Het volgende jaar zullen echter
naar verwacht wordt de andere wes
telijke landen samen bijna 500.000 ton
krantenpapier meer produceren dan
Canada.
Egypte beschikt over
a'onmbommenwerpers.
De Egyptische luchtmacht beschikt
thans over Russische Ujusjin 28
nachtbommenwerpers, in staat atoom
bommen te vervoeren, aldus meldt het
te Kaïro verschijnende blad „AI
Akhbar".
Niet werd gezegd of Egypte eveneens
over kernwapens beschikte, maar de
luchtmacht „ontwikkelde zich" in
overeenstemming met de vereiste van
een moderne raket-oorlog. Egypte
heeft eveneens de beschikking over
Russische, met radar uitgeruste mig-
19 nachtjagers.