Het was of de Japanse vliegtuigen
zich alle op de „Nevada" wierpen
nan hft?
SCHANDE
[lloe het slagschip „Nevada aan de Japanse bommen ontsnapt
L/jrVVa MJJukSx
DINSDAG 10 DECEMBER 1957
PROVINCIALE ZEEUWSE OOU RANT
V
t r OOR de 12 grote B-l7 bommenwerpers van de die het hele spul in brand had gezet. Luitenant Char-
VOOR de 12 grote B-l7 bommenwerpers van de
Amerikaanse luchtmacht was de vlucht van Ca-
lifornië naar Hawaii een routinekwestie. Toen de voor
ste vliegtuigen het eiland naderden werden ze inge
haald door een zwerm jachtvliegtuigen. In de bommen
werpers dacht iedereen, dat ze de laatste ruk kwamen
escorteren en de bemanningen wuifden vriendelijk als
teken van dank.
Toen zagen zij de verwoesting op het Hickam vlieg
veld. Sergeant Albert Brawley staarde verbaasd naar
de rijen verbrande vliegtuigen en vroeg zich af of er
misschien een Amerikaanse vlieger was neergestort,
die het hele spul in brand had gezet. Luitenant Char
les Bergdol Hill meende, dat het een realistische oefe
ning was, compleet met rookpotten en een namaak-
bombardement. En toen openden de jagers het vuur
en werd de waarheid duidelijk.
Om brandstof te sparen vlogen de bommenwerpers
alleen en niet in formatie. Hun kanonnen waren buiten
werking. Er was niet eens munitie aan boord....
Desondanks slaagden op een na alle toestellen erin
aan de grond te komen, hoewel de meesten werden
getroffen. Enkelen zwaaiden af naar vliegvelden, die
nog niet waren aangevallen.
Tn het toestel van kapitein Raymond Swenson sloeg een kogel In een par.
tij magnesium-fakkels, die prompt explodeerden en de kist in brand
zetten. Het toestel kwam met een klap op de grond.... het brandende staart-
deel brak af en het voorste gedeelte gleed nog enige tijd door alvorens het
tot stilstand kwam. De bemanning rende als bezetenen om dekking te zoe
ken. Dat gelukte, behalve aan sergeant William Schick. Een Zero doorzeef
de hem met kogels toen hij de startbaan afrende.
Vervolgens was het de beurt aan de aanvoerder van het eskader, majoor
Truman Landon, om te landen. Een nasale stem op de controletoren vertel
de hem om van oost naar west binnen te vliegen en voegde er laconiek aan
toe, dat er drie Japanse toestellen aan ztfn staart zaten. Met dit bemoedigen
de nieuws nog in zyn oren zette hy het vliegende fort om 8.20 veilig aan de
grond.
Verbaasd
In zijn Zero-jager verbaasde
luitenant Yoshio Shiga zich op
recht over de taaiheid van deze
grote bommenwerpers. Toen h\j
vanuit zyn positie enkele nuttelo
ze pogingen gadesloeg om een B-
17 tot landen te dwingen, besefte
hy, dat het taai karwei zou wor
den dit vliegtuig ln een gevecht uit
te schakelen.
Een andere onaangenamen verras
sing was het luchtafweergeschut,
dat nu byzonder levendig werd.
Toen de gewone bommenwerpers
de rij slagschepen naderden ver
wisselde kapitein Fuchida zyn
plaats met de aanvalsleider van
het eskader. Dit toestel had een
speciaal getrainde bombardier aan
boord en als hy de bomluiken open
de zouden de andere toestellen on-
middellyk volgen. Alle eskaders
(5)
j *W\*WVwW\<VA**\WVV
H opereerden trouwens volgens dit-
zelfde systeem.
Alles hing af van een perfect
timen. Toen Fuchida zag, dat
het derde toestel van de groep
de formatie verliet en voortijdig
zijn bommen wierp, was hij ny-
1 dig.
De man had toch al een ze
kere reputatie vanwege zijn zor
geloosheid. Fuchida seinde on-
middellijk naar de overtreder:
,,Wat is'er gebeurd?" De vlie
ger antwoordde dat hij was ge
troffen en dat het richtappa-
raat was vernield, waarop Fu
chida toch wel enige wroeging
had om zjjn felle reactie.
If Luitenant Tashiro Hashimoto,
die een van de achterste eskaders
p leidde, had het niet eenvoudig, om-
dat de explosies, die de voorste es-
kaders hadden veroorzaakt een
H zuiver richten bemoeilijkten. Daar
H kwam nog bij, dat de leidende kist
zich in de aanlooprichtmg vergis-
te en de anderen seinde de bomla-
ding vast te houden. Toen zij een
bocht maakten om een nieuwe
H „aanloop" te nemen maakte de
bombardier sergeant Umezawa
M zyn verontschuldigingen.
Gespaard
ER waren nog meer fouten,
waaraan de vliegers overi
gens geen schuld hadden.
Hun kaarten waren gemaakt in
1933 en de pogingen om ze tot het
laatste moment bij te werken wa
ren niet bijzonder geslaagd. Het
administratiegebouw bijvoorbeeld
ongetwijfeld een vitaal centrum
was aangegeven als officiers
club en werd zodoende niet ge
raakt. Deze fout was ontstaan
doordat in het gebouw dansavon
den werden gehouden, ten tyde, dut
de club in uunbouw was. Hoe groot
de successen van de Janpanse ge
heime agenten ook warep geweest,
het was zonder meer duidelijk, dat
ze nooit op de dansavonden van
het Hickam vliegveld waren uitge
nodigd.
In de woonwijken van het marie-
personeel op Pearl Harbour waren
nog steeds mensen, die niet besef
ten wat er op deze zondagmorgen
aan de hand was.
Kapitein Reynolds Hayden ge
noot van zijn ontbijt in zijn woning
op Hospitaal Point en was nog
vast in de veronderstelling, dat het
lawaai werd veroorzaakt door het
gebruik van springladingen op een
of ander bouwwerk, toen zijn zoon
tje Billy kwam binnenrennen en
schreeuwde: „Het zijn Jappen-
vliegtuigen".
Luitenant C. E. Boudreau, die
zich juist afdroogde na een douche
te hebben genomen, dacht, dat 'n
olietank in de lucht was gespron
gen. Maar op datzelfde ogenblik
nam een Japanse jager bijna het
raam van zijn badkamer mee. Ad
judant-onderofficier Albert Molter
die wat rondscharrelde in zijn flat
op Ford Island, geloofde, dat er
een zware oefening werd gehouden
tot Esther zijn vrouw opeens uit
riep: „Al, daar kantelt een slag
schip".
Mevrouw Hall Mayfield, de echt
genote van een veiligheidsofficier
verborg haar hoofd in een kussen
en probeerde het lawaai te verge
ten. Ze dacht, dat een of andere
rots werd opgeblazen tot haar Ja
panse dienstbode Fumiyo in de
deuropening verscheenhaar
handen grepen de deurpost en de
wyde slippen van de kimono maak
ten, dat ze er op deze manier uit
zag als een vlinder. Door het la
waai van buiten heen bereikte
haar stem eindelijk mevrouw
Mayfield: „Pearl Harbour staat in
brand".
Toen mevrouw Mayfield naar
buiten keek zag ze haar man in
pyama op het grasveld staan. Hy
richtte een veldkyker op de haven,
die ver in de diepte achter het huis
lag. Enkele seconden later kwa
men twee vrouwen bij hem.
Mevrouw Mayfield's eerste woor
den waren: „Hall, ga meteen naar
binnen en doe je gebit in je mond".
Op de schepen begonnen de man
nen te herstellen van de verdoven
de slagen en het duurde maar heel
kort of in de haven heerste een op
gewonden en zelfs een zwierige
stemming, zo in de trant van:
„Kom op, ouwe jongens".
Drie mannen in een barkas haal
den 30 en 50 kaliber munitie van
Fort Island en „ventten" er mee
langs de schepen alsof ze verse
groenfe verkochten. Een bom trof
een kantinewagen bij dok 1010 en
mannen van de kruiser Helena
sprongen vrolijk aan wal om de
gratis repen, ysco's en andere,
zoetigheden te verzamelen.
Sommige matrozen slopen weg
van hun eigen posities om eens
een salvo met een machinege
weer weg te geven alsof het
'n schiettent op de kermis was.
Toen een stuk afweer een vlieg
tuig naar beneden haalde,
staakte iedereen het werk,
danste in het rond en schudde
elkaar de hand.
Een vreemde vrolijkheid greep
de mannen aan het afweerge
schut. Ze kenden de oorlog niet
en vergeleken dit alles met een
partijtje voetbal. Schutter Pay-
ton McDaniël van de Nevada
voelde dezelfde prikkeling als
wanneer hij bij een voetbalwed-
stryd het veld betrad.
Fiasco
TOEN de kruiser Honoloeloe
een vliegtuig neerschoot en
het gejuich opklonk vergeleek
machinist Robert White de score
van de marine tegenover die van
het leger. En toen de kanonniers
op de Helena op hun beurt een
Jap in zee lieten duiken gilde ka
pitein ter zee Bob Englisch van de
brug: „De mariniers hebben er
weer een gescoord jongens".
Maar er waren ook fiasco's. De
kanonniers van de Argonne scho
ten hun eigen antenne naar bene
den en raakten daarbij de seinto-
ren van het 14de marinedistrict.
Vervolgens verscheen er een be-
denkelyk gat in de schoorsteen
van de licntcentrale. Matroos Don
Marman zei. dat de Helena het
schot had gelost, doch ook de ka
nonnier van de mariniers McDa
niël van de Nevada eiste deze eer
voor zich op.
Andere granaten gebrekkig
of in het geheel niet afgesteld
floten weg in de richting van Ho
noloeloe. t
Het deed er allemaal weinig toe.
Op dat moment was alles aan het
werk om de kanonnen en machine
geweren maar gaande te houden.
Niets mocht het geknal en gedaver
ook maar een ogenblik onderbre
ken. Bij dok 1010 trokken sleepbo
ten de zinkende mijnenlegger Og-
lala vrij van de Helena om haar
op een andere plek, meer achter
waarts gelegen, aan de grond te
zetten.
Toen de trossen tussen de twee
schepen werden losgegooid ver
scheen admiraal Furlong op de
brug van de Oglala en wandelde
precies in de vuurlijn van de af
weer van de Helena. Een boots
mansmaatje stak zyn hoofd om de
bepantsering van het stuk: „Par
don, admiraal... meneer, vindt u
het erg naar de andere kant van
de brug te gaan? Dan kunnen wy
weer doorgaan met schieten".
Ter hoogte van Fort Island voer
een eigenaardig flotille heen en
weer door de brandende olie, on
derweg tal van drenkelingen op
pikkende en tegelijkertijd handig
taanvallers ontwijken
den zeeman roept om hulp.... Een ander komt toezwemmen.... hij had juist een arm verloren
Er werd in de machinekamer als
paard gewerkt om de achterstand
in te halen. En al mochten in nor
male omstandigheden vier sleep
boten nodig zijn om het schip
naar buiten te brengen, in geval
van nood kon een prima boots
man dit ook volbrengen. De Neva
da had een uniek man voor dit
werk: Robert Sedberry.
Met de leiding was het al niet
anders. Kapitein ter zee Scand-
land en zijn eerste officier moch
ten dan aan wal zijn, maar aan
boord bevond zich ook nog kapi
tein-luitenant ter zee Francis
Thomas, een reserve-officier van
middelbare leeftijd, die voldoende
capaciteiten had om de leiding van
de Nevada over te nemen. Hij
was beneden in de centrale post
toén hij hoorde, dat de machine
kamer tot leven kwam. Hij gaf de
dienst over aan een ander, sprong
door de smalle gang naar de com
mandotoren en nam zijn taak van
bevelvoerend officier op zich.
Bootsman Edwin Joseph Hill
liet zich op de kade. zakken, haak-
KUSAKA
chef-staf van het Japanse
smaldeel
noeuvréerde met de sloep van ad
miraal Leary en hij deed dat met
alle beroepsmatige beschaafdheid,
die een koksmaat van de admiraal
behoort te tonen. Muzikant Wal
ter Freeze, die nog nooit een boot
had bestuurd, stond aan het stuur
rad van een motorbarkas van de
Argonne. Bootsmansmaat Jansen
bracht zijn „statiesloep" vlak bij
de aan alle kanten vurende West
Virginia.
En overal lagen mannen in het
water. Heel verschillende types.
Toen matroos Albert Jones zijn
motor een ogenblik in de steek liet
om wat zand te strooien, zodat hy
beter kon staan, begon een ma
troos, die in het water lag opeens
hysterisch te gillen. Hij was bang,
dat de sloep hem voorby zou varen.
Op het gegil kwam echter een an
der aanzwemmen om hulp te bie
den. Dat was niet eenvoudig, want
hij had juist tevoren een arm ver
loren.
Een schip vaart
MARCONIST Glenn Lane lag al
geruime tijd in de haven. Bij
de grote explosie op de Ari
zona was hij overboord geslagen.
Hij had gemakkelijk de wal kun
nen bereiken, maar hij zwom nog
wat rond om te zien of er geen
manier was om toch nog actief
aan de strijd deel te'nemen.
En die kans kwam. Vlak voor
zijn ogen zag hij de Nevada van
haar plaats zwaaien. Hij zwom
er haastig heen. Iemand wierp
hem een lijn toe en trok hem aan
boord. Andere zeelui werden even
eens uit het water gehesen, toen
de Nevada voorzichtig langs de
brandende wrakken door de haven
gleed en koers zette naar zee.
Het scheen volkomen ongeloof
lijk. Een slagschip had twee en
een half uur nodig om de ketels
op stoom te brengen, vier sleep
boten om te manoeuvreren en
naar open water te trekken en een
commandant, die deze hele ingc-
wikkelde handelwijze kon leiden.
Iedereen wist dat. Maar toch
was de Nevada in 40 minuten on
der stoom en voer ze statig weg
zonder sleepboten en zonder schip
per. Hoe ter wereld was dit mo
gelijk
Het schip had een paar voor
delen. Daar was in de eerste plaats
het feit, dat twee ketels reeds op
temperatuur waren, omdat machi
nist Taussig tijdens de laatste
wacht onder een van de ketels de
vuren had laten oprakelen en de
geproduceerde stoom was voldoen
de om de Nevada in 90 minuten
kalmpjes in beweging te brengen.
te een lichter met munitie af en
wierp de trossen los.
De Nevada begon op de stroom
weg te drijven en Hill moest in
het water duiken om weer aan
boord te komen. Hij deed het
prompt, want na 29 jaar bij de
marine was hij niet van plan de
ze tocht te missen.
In het stuurhuis klonken Sed-
berry's bevelen. Een tikkeltje ach
terwaarts tot de Nevada bijna een
in het water stekende baggerlei-
ding van Fort Island raakte, toen
de stuurboordmachines op voor
uit en de bakboordmachines ach
teruit, zodat de boeg van de Ne
vada vrij kwam van de branden
de Arizona. Daarna werden beide
machines op vooruit gezet en
werd zo gemanoeuvreerd, dat ook
het achterschip vrij kwam te lig
gen. Het scheerde zo dicht langs
de Arizona, dat commandant Tho
mas Tiet idee had, dat hij gemak
kelijk een sigaret kon opsteken
aan de vuurgloed van het bran
dende wrak.
Ze was dus op weg cn het ef
fect bracht een elektrische schok
teweeg in de haven. De mannen,
die het slagschip zagen wegva
ren, voelden hun harten sneller
kloppen en waren er vast van
overtuigd, dat ze nog nooit zoiets
moois hadden gezien.
Tegen een decor van dikke,
zwarte rook ving matroos Tho
mas Malmin een glimp op van de
nationale vlag op het achterschip.
Huivering
HET duurde slechts enkele se-
conden, maar dat was lang
genoeg om hem een „ouder
wetse" huivering tc geven. Hij
herinnerde zich, dat het volkslied
The Star Spangled Banner ge
schreven was onder soortgelijke
omstandigheden cn hij voelde een
aangename prikkeling, dat hij nu
dezelfde ervaring kon opdoen als
indertijd de componist van het
lied.
De bemanning van een groot
schip bestaat uit vogels van diver
se pluimage. En al die „vogels"
waren op de Nevada. Toen de Ja
panse vliegtuigen op het varende
schip neerdoken, ontdekte ma
troos W V. Hendon een pot verse
koffie bij een van de geschutto-
rens. Hij nam er de tijd voor om
rustig een kopje te drinken
Een jonge matroos stond bij een
van de stukken en hield een zak
kruit tegen zich aan hij legde
uit, dat als hij toch de lucht in
moest, het dan maar goed diende
te gebeuren. Een van de officieren
sloeg op het dwarsschot in de
commandotoren en riep smekend:
„Probeer haar weg te krijgen".
Luitenant ter zee der derde klasse
Taussig lag met een ernstig ver
brijzeld linkerbeen op een bran
card bij de vuurleiding van het
afweergeschut aan stuurboord. Hij
kreunde: „Is het niet bar en boos,
dat ik hier nu lig, terwijl ieder
een volop werk heeft?"
Doelwit
TOEN de Nevada voorwaarts
stoomde, scheen het, alsof
alle Japanse vliegtuigen bo
ven Pearl Harbour het schip als
doelwit kozen. Luitenant David
King, die op het dok 1010 was,
zag hoe een zwerm duikbommen
werpers een aanval op de Helena
onderbraken en zich op de Neva
da stortte.
Een andere groep scheerde na
derbij vanaf het droogdok nr. 1.
De Nevada was spoedig ingeslo
ten door de rook van haar eigen
vuurmonden, de bominslagen en
de branden, die op het voorschip
en de midscheeps woedden. Soms
verdween ze geheel uit het ge
zicht als de bommen, die rake
lings mis gingen, geweldige fon
teinen schuim en water omhoog
wierpen.
Toen zag luitenant Delano van
de brug van de West Virginia hoe
een geweldige explosie ergens bin
nen in de Nevada de vlammen en
brokstukken tot ver boven de
mast wierp. Het gehele schip
scheen omhoog te komen en hef
tig te schudden.
Een nieuwe treffer aan stuur
boord doodde de bemanning van
een der stukken en maaide het
merendeel van een andere ge
vechtsstelling eenvoudig van het
dek. De overlevenden deden hun
werk zo best als ze konden
drie man, die het werk van zeven
deden. In de piotkamer ver onder
dek kreeg luitenant Merdinger 'n
dringende oproep om mensen naar
boven te sturen teneinde de plaat
sen van de doden en gewonden in
te nemen. Vele mannen, zo bleek
het, wilden graag het leek al
tijd beter dan te verstikken in de
piotkamer. Anderen echter wilden
liever blijven ze gaven er de
voorkeur aan een aantal dekken
tussen zich en de bommen te hou
den.
Merdinger pikte ze op goed ge
luk uit. Aan sommige gezichten
kon hij zien, dat ze juist graag
bij de andere groep hadden willen
zijn of de dekgroep of de ach
terblijvers. Maar er was er niet
een, die mopperde en zijn beve
len werden onmiddellijk opge
volgd.
Nu begreep hij pas duidelijk
het nut van de discipline, de oe
feningen. de diverse riten bij de
marine, de nauwgezette cursus te
Annapolis en de gouden chevrons
allerlei dingen die de marine
wezenlijk autocratisch maakten,
maar die haar tegelijkertijd haar
kracht gaven.
De Nevada was bijna voorbij de
rij slagschepen en al een flink
stuk van dok 1010 toen ze tegen
een ander obstakel opliep. De helft
van het kanaal was geblokkeerd
door een buisleïding, die van Ford
Island naar de baggermolen Tur
bine liep, welke dwars in het vaar
water lag. Er was slechts een
passage van 150 meter, maar
bootsman Sedberry slaagde er
toch op een of .andere manier in
om tussen de baggermolen en de
wal door te slippen.
Bewijs
HET was een prachtig staaltje
van navigatie en bovendien
een prachtig argument voor
August Persson, de schipper van
de baggermolen. Iedere keer als
de slagschepen de haven in- en
uitvoeren, was hij gedwongen de
buisleiding weg te varen omdat
de marine zei, dat er niet genoeg
ruimte was om te passeren. Pers
son had altijd beweerd, dat het
wel kon als ze het maar wilden.
En nu had hij zijn bewijs. Het
was duidelijk, dat de Japanners
hoopten de Nevada bij de ingang
van het kanaal tot zinken te
brengen en dusdoende de gehele
vloot in te sluiten. Tegen de tijd,
dat de Nevada ter hoogte van het
drijvende dok was gekomen, leek
het erop alsof ze in hun opzet zou
den slagen. Maar van de seintoren
van het marinedistrict wapperden,
steeds meer vlaggen, die de Neva
da vertelden, dat ze van het ka
naal moest wegblijven.
Op zijn brancard aan stuur
boord was luitenant Taussig diep
verontwaardigd. Hij was er zeker
van, dat ze open zee konden be
reiken. Hij voelde, dat het-schip
er door zou komen het lag er
alleen maar ongelukkig bij omdat
iemand ballast bijtankte aan
stuurboord in plaats van op het
achterschip.
And ere mening
SERGEANT INKS, die zijn g
kanon ijverig bediende, had e|
er echter een heel andere
mening over. Hij was al vele. ve- ff
le jaren bij de marine en hij wist
wanneer er moeilijkheden zouden
komen. Hij mopperde somber, dat s
ze er nooit door zouden komen. In M
ieder gevai: bevel was bevel. Tho- ff
mas zette de machines stop en
wendde de neus van het schip
naar Hospital Point aan de zuid- 1
wal. De wind en de stroom grepen
nu het achterschip en duwden de M
Nevada een gehele slag om.
Bootsman Hill, die het slag- g
schip 30 minuten geleden had los- g
gemaakt, liep nu naar voren om g
het anker te laten vallen. Toen M
dook een nieuwe golf vliegtuigen M
op de Nevada om de eindafreke-
ning te presenteren. Drie bommen g
sloegen in bij de boeg. Hill ver- g
dween bij de uitbarstingde g
laatste keer, dat Thomas hem ff
zag was hij bezig met de anker- ff
spil. g
Copyright PZC-ABC-press) g
IllllllliillllllllllilllillilillllllllllllllllllllHII
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIDIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIillllllllllllllllillllllillIllllllllllllllllliillllllllllll
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii Jiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiijiii^iiiii^jj