Bommen slaan in-band speelt door
DAG DER
SCHANDE
en loerende periscoop.... Pearl Harbours uur heeft geslagen
D1
WOENSDAG 4 DECEMBER 1957
PROVINCIALE ZEEÜW8B COURANT
T
Zelfs nog voor de Japanse bommenwerpers naar het dek van de
vliegkampschepen waren gebracht, verkeerden de schepen in
Pearl Harbour reeds in gevaar. Een plan, dat was uitgewerkt door lui
tenant ter zee der eerste klasse Naogie Iwasa, hoofd van de speciale
Japanse marinecommando's, werd in praktijk gebracht.
Iwasa was de voorvechter van de „dwergduikboot". Hij had veel
tegenstand bij het opperbevel moeten overwinnen om zijn nietige
scheepjes bij de operatie ingeschakeld te krijgen. De admiraals vrees
den, dat de onderzeebootjes zouden worden ontdekt en de aanval on
tijdig zouden onthullen. Maar Iwasa haalde hen over. Ze gingen ermee
akkoord, dat v ïjf dwergonderzeeërs door grote onderzeeboten naar 't
gebied rond Pearl Harbour zouden worden gebracht om te trachten
door de verdediging heen te breken. Elke dwergboot had een beman
ning van twee koppen, die gedurende een jaar voor zijn speciale werk
was opgeleid. En elke onderzeeboot had twee torpedo's.
Ontdekt door een
mijnenveger
Even bulten Pearl Harbour
voer de kleine Amerikaanse
mijnenveger Condor heen en
weer. Het was 3.42 uur. toen de
officier van de wacht, vaandrig R.
C. McCloy, plotseling een vreemde
?olf opmerkte. Ze was minder dan
00 meter verwijderd en liep lang
zaam uit naar de £ondor. De golf
bewoog zich in de richting van de
haveningang. Ze was spoedig nog
maar 50 meter ver ongeveer
1000 meter van de boelen bij de
ingang. Toen zwenkte ze plotseling
in tegenoyergstelde richting. Om
3.58 uur vertelde de seinlamp van
de Condor het nieuws aan de tor
pedojager Ward die in de nabijheid
op patrouille was: „Een onderzee
boot In zicht, westelijke koers,
snelheid negen knopen."
De boodschap kwam bij luite
nant ter zee tweede klasse Oscar
Goepner. een jonge reserve-offi
cier, die juist de wacht had over
genomen. Hij wekte de comman
dant luit. ter zee der eerste klasse
William W. Outerbridge. Toen de
ze het bericht van de Condor had
gelezen liet hij onmiddellijk alarm
slaan. De mannen haasten zich
naar hun gevechtsplaatsen en ge
durende het volgende half uur
sloop de Ward heen en weer, ter
wijl de uitkijken en luisterposten
ingespannen zochten naar enig te
ken van de onderzeeboot. Om 4.43
uur werd het alarm opgeheven en
de meeste leden van de bemanning
kropen te kooi. De normale wacht
bleef oplettend uitkijken.
Vier minuten later begon de
poort in het anti-torpedonet. dat
de haveningang afsloot, open te
draaien. Dit nam steeds acht tot
tien minuten In beslag en het was
1 reeds 4 58 toen onderofficier Po
well in het logboek van het wacht-
i-scheepje schreef: „Poort open
witte lichten."
Om 5.08 gleed de mijnenveger
Crossbill, die tezamen met de Con
dor had gewerkt naar binnen. Nor-
VVV»VVVVVVWAWA\VVy
maal gesproken zou de poort direct
weer gesloten moeten worden, wat
ln de nachtelijke uren altijd ge
beurde, maar de Condor stond
eveneens op het punt binnen te lo
pen en het scheen derhalve niet de
moeite waard het net eerst nog te
sluiten. Om 5.32 was ook de Con
dor veilig binnen, maar nog bleef
de poort open. De sleepboot Keo-
sanqua moest om 6.15 uur passe
ren en opnieuw scheen het sluiten
en openen en weer sluiten de be
manning van het wachtschip over
bodige moeite toe.
Vreemd voorwerp
e Keosanqua moest het voor-
Goepner behoefde niet verder
overtuigd te worden. „Kapitein,
kom op de brug", schreeuwde hij.
Outerbridge sprong uit zijn kooi in
de kaartenkamer, trok een och
tendjas aan en kwam bij de ande
ren staan. Hij keek slechts even
en gaf toen groot alarm. Het was
6.40 uur.
0—
Outerbridge zette de machine-
telegraaf op volle kracht vooruit
en ae oude war d opnsnagrarhfrO
twee.... drie vier rolden er
over de achtersteven. Geweldige
geisers sprongen op en de onder
zeeër werd onmiddellijk verzwol
gen door een berg van schuim.
In het marinevliegtuig deed
vaandrig Tanner een schietgebed
je. Het enige fatsoenlijke volgens
hem, was de onderzeeër te helpen,
maar aan de andere kant waren de
orders zeer streng geweest: „Werp
dieptebommen en breng elke on
derzeeboot tot zinken, die zich on
bevoegd in het territoriale gebied
ophoudt". Toen hij omlaag keek
zag hij dat de Ward reeds hiermee
bezig was. Een pijnlijk moment
van aarzeling en toen richtte Tan
ner zijn kist voor de tweede keer
met de neus naar beneden. Ditmaal
liet hij enkele dieptebommen val
len. Maar als zijn opvatting nu
eens verkeerd was geweestin
gedachten zag hij zich al voor de
krijgsraad staan. En hij zag zich
voor de rest van zijn leven gedood
verfd als de man, die een Ameri
kaanse onderzeeër tot zinken
bracht.
Alleen Outerbridge scheen abso
luut zeker van zijn zaak. In feite
bedacht hij, dat het rapport, dat
hij om 6.51 had uitgezonden niet
streng genoeg was. Het luidde:
„Onderzeeër in territoriale zone
met dieptebommen bestookt". Dit
door Walter Lord
en de oude Ward sprong naar vo
ren zijn snelheid opvoerende van
vijf' tot tien en daarna tot 25 kno
pen. „Bakboord" riep hij tot roer
ganger Raenbig en het van 1918
daterende casco kreunde toen het
sterk naar bakboord overhelde.
Outerbridge richtte het schip recht
naar de opening tussen de bark en
de toren, die nu ongeveer 400 me
ter ver waren. Op dat moment
werd men ook op de Antares wat
gewaar de seinlamp flikkerde
tenminste het nieuws, dat men
meende gevolgd te worden. En van
boven af liet het marinevliegtuig
twee rookbommen vallen om de po
sitie van de onderzeeboot aan te
geven-
Voor vaandrig William Tanner,
de piloot van het vliegtuig, was het
enkel een daad van de barmharti
ge Samaritaan. Zijn eerste reactie
was: „Een onderzeeër in nood".
Toen zag hij de Ward in die rich
ting opstomen. Snel dook hij naar
beneden en wierp zijn twee rook
bommen. Dat zou de Ward helpen
bij de reddingspogingen.
Bommen vallen
AAR de Ward had geen
merktekens nodig. De on
derzeeër was nu aan stuur
boord en wees loodrecht op het
schip. Ze draaide af; de toren was
nu ongeveer een halve meter boven
water. In de golfdalen vingen de
mannen een glimp op van de si-
gaarvormige romp.
„Open het vuur" beval Outer
bridge. Ze waren nu op slechts 100
meter afstand en de eerste granaat
trof juist op de plaats waar de to
ren het water raakte. De onder
zeeër scheen even te wankelen,
maar voer toch door. Ze was nu
geheel langszij en matroos Louis
erner had tijd genoeg om de
stompe periscoop waar te nemen.
Toen was ze reeds voorbij, draaien
de en tollende in het kielzog van
de Ward.
Vier snelle stoten op de fluit ver
telden majoor-torpedomaker W. C-
Maskzawilz, dat hjj de dieptebom
men moest lanceren. Een
zou alleen het signaleren van een
periscoop of een asdis-contact
hebben kunnen zijn. Er waren de
laatste jaren al zoveel walvissen
met dieptebommen „behandeld"
dat het hoofdkwartier over een
dergelijk bericht zeker niet opge
wonden zou raken. Maar de Ward
had de onderzeeër zelf gezien en
dat was het allerbelangrijkste
punt, dat duidelijk moest worden
gemaakt. Het was de enige kans
om een actie te ontketenen in
plaats van 't geijkte: „Verifiëren
en herhalen".
Daarom zond Outerbridge om
6.53 een tweede bericht uit naar
het 14de Marine districtshoofd
kwartier. Deze keer luidde het:
„Onderzeeër in teritoriale zone
aangevallen, beschoten en met
dieptebommen tot zinken ge
bracht".
Hij voelde, dat dat „beschoten"
de clou van het hele bericht was.
Nu zouden ze weten, dat hij zijn
kanons had gebruikt. Nu zouden ze
weten, dat hij ten' minste iets had
gedaan. Dat hij tenminste bereid
was geweest iemands kaarsje uit
te blazen, terwijl anderen nog ge
hypnotiseerd waren door hun vre-
desgedachten.
Ongeloof
AAN de wal gonsden de tele
foonlijnen tussen de defensie-
posten van alle diensttakken.
Er was verbazing en ongeloof. Er
waren tevoren teveel waarnemin-
fen geweest, die later bleken zon-
er enige grond te zyn. Zeker de
boodschap van de Ward was het
eerste rapport van welk schip ook,
dat zyn waarneming met diepte
bommen had bevestigd. Maar bü
het mondeiingen doorgeven van
het bericht ging het beslissende
punt, waarop Outerbridge de aan
dacht had willen vestigen dat
hy op de onderzeeër had geschoten
en haar dus gezien moest hebben
geheel verloren. Daardoor kreeg
het bericht dezelfde waardering als
de vele andere vaste alarmeringen.
Op de schepen in de haven was
alles rustig. De vliegkampschepen
waren op zee, maar een woud van
masten en schoorstenen duidde
aan, dat alle slagschepen binnen
waren: De Nevada, Arizona. Ten
nessee, West Virginia. Maryland,
Oklahoma en de Californië. Met
elkaar groot en klein, zwak en
machtig, waren het 96 oorlogs
schepen.
Alleen aan boord van één schip
werd afgeweken van de gewone
zondagmorgenroutine. Dat schip
was de torpedobootjager Mona-
ghan, die vrij van dienst was. Ze
zou om 8 uur afgelost worden en
haar kapitein, luitenant ter zee
der eerste klasse Bill Burford,
was van plan aan wal te gaan. De
sloep was reeds langszij. Toen
kwam om 7.51 plotseling het bevel
van het Marine districtshoofd
voorplecht met de geus en ditzelf
de gebeurde op het achterschip
met de Amerikaanse vlag. Dan,
precies om 8 uur viel de waar
schuwingsvlag naar beneden en
werden de twee andere gehesen.
Op de kleine schepen floot de
bootsman op zijn fluitje; op de
grotere bodems werd een hoorn
signaal gegeven, en op de aller
grootste speelde een muziekkorps
het volkslied. Toen de klok naar
7.55 tikte namen overal in de ha
ven de mannen hun plaatsen in.
Op de brug van het oude repara
tieschip Vestal maakte matroos
Adolf Zlabis zich gereed om de
waarschuwingsvlag te hijsen. Op
het achterschip van de kruiser
Helena in dok 1010 marcheerde
wel een toer zou zijn om uit te
vinden wie de dader was.
Toen klonk een zware explosie
en steeg een hoge kolom van stof
en rook omhoog van de helling.
„Het doet er niet toe", zei Ram-
séy. „Het is een Jap".
Nu kwamen twee andere vlieg
tuigen naar beneden gieren. En
ditmaal werd er beter gemikt. De
len van de grote hangar aan het
einde van de helling vlogen naar
alle richtingen.
jHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIII
lllllllllllllllillllllllllllllllillllllllllllll
Het was tijd voor de vlaggenparade op Pearl
Harbour. Tijd voor de muziekkorpsenvoor de
hoornblazers en voor het hijsen van de vlaggen.
De mannendie stonden te wachten om het
ritueel te volbrengen wisten niets van de ontel
bare seinen op de radar of van een vreemde
ontmoeting buiten de haven. Toen ontdekten ze
zwarte puntjes in de lucht
iimiiiiiiiiiiii
kwartier om onmidddellijk uit te
varen en contact te zoeken met
de Ward.
De andere schepen in Pearl
Harbour hadden alleen maar met
de ochtendparade te maken. De
plechtigheid was altijd hetzelfde.
Om 7.55 uur ging op de seintoren
op de scheepswerf de waarschu
wingsvlag in top en alle schepen
in de haven volgden dit voorbeeld
onmiddellijk. Op elk schip nam
een mannetje zijn plaats in op de
en een sleep, een stalen bark,
overnemen. Het was toen 6.30 uur
en de Antares was reeds in zicht
met de bark ongeveer 100 yards
achter zich.
De Ward dobberde op ongeveer
een myl afstand en een: marine-
vlietuig trok cirkels in de lucht, net
alsof het iets in het vizier had.
Matroos H. E. Raenbig. de roer
ganger van de Ward, Keek ook
naar iets. Toen de Antares uit het
zuid-westen opdoemde en voor de
Ward langs koers zette naar de
haven, bemerkte hij plotseling een
vreemd, zwart voorwerp, dat vast
gemaakt scheen aan de sleeplijn
tussen de Antares en de bark. De
schepen waren op een afstand van
ongeveer een mijl en daarom vroeg
htj kwartiermeester H. F. Gearin
om met zyn verrekijker het voor
werp te observeren. Gearin zag
onmiddellijk, dat het ding niet aan
de sleeplijn hing, maar van zijn
standpunt af in het verlengde
van de tros lag.
Het bevond zich dus aan de an
dere kant van de Antaris. Hij
maakte luitenant Goepner erop
opmerkzaam, die meende, dat het
een boei was, maar hem wel ver
zocht een oogje in het zeil te hou
den.
Dat deed Gearin en een minuut
later zei hy te geloven, dat het 'n
commandotoren was. Ze scheen in
de koers van de Antares mee te
gaan alsof 7,e van plan was ach
ter de bark de haven binnen te
lopen.
Bommen en torpedo's slaan in. De Amerikaanse vloot wordt
zwaar gehavend.
Illllllllllllliniinillllllllllllllllllllllllllllllliinilllllllllllllllllllllliiuiiiiiiii
luitenant ter zee der derde klasse
W. W. Jones met een erewacht
van vier man naar de vlaggestok.
Zwarte stippen
TERWIJL iedereen stond te
wachten, bemerkten enkele
muzikanten diverse zwarte
stipjes aan de zuidwestelijke he
mel. Er naderden vliegtuigen en
uit verschillende richtingen. Lui
tenant ter zee der eerste klasse
Korn, officier van de zeedienst op
de kruiser Raleigh zag een dunne
streep, die uit het noordwesten
kwam aanvliegen. Matroos „de
rooie" Pressler van de Arizona
ontdekte een sliert, die over de
bergen in het noordoosten nader
de.
Terwijl de vliegtuigen naderbij
raasden hoorde apothekers-assis
tent William Lynch op de „Cali
fornië" een stuurman uitroepen:
„De Russen sturen zeker een
vliegkampschip op bezoek. Je
kunt duidelijk de rode cirkel zien
op de vliegtuigen". Seiner Charles
Flood van de Helena greep een
veldkijker om de machines goed
te kunnen observeren. Zij nader
den op een hoogst ongebruikelijke
manier, maar toch was er iets be
kends aan.
Toen herinnerde hij zich de tijd,
dat hij in 1932 in Sjanghai was en
het Japanse leger en de marine de
stad aanvielen. Hij herinnerde
zich opeens haarscherp hun sy
steem van bombarderen een
soort zweefduik. En de vliegtui
gen, die over Fort Island kwamen
maakten precies dezelfde manoeu
vre.
Op het commando-centrum van
Fort Island werkte kapitein-luite
nant ter zee Logan een opspo
ringsplan uit voor de onderzeeër,
die door de marinepiloot Tanner
was gerapporteerd.
Toen gierde een duikbommen
werper omlaag naar de helling
van de watervliegtuigen op het
zuidelijke uiteinde van het eiland.
Het leek er veel op of een jonge
piloot bezig was een stunt uit te
halen en zowel Ramsey als de of
ficier van dienst vlogen naar het
raam om te zien of ze het num
mer van de overtreder konden
ontcijferen. Maar ze waren te laat
en Ramsey merkte op, dat het
Eerste treffers
alles gebeurde onopge
merkt door luitenant Korn
aan boord van de Raleigh,
die aan de noordwestelijke zijde
van Fort Island gemeerd lag. Hij
gaf juist zijn wacht aan dek over
aan luitenant Came en kon niet
veel zien van wat er eigenlijk bij
de helling voor de watervliegtui
gen aan de hand was. Maar wel
had hij een prachtig uitzicht op
de vallei, die naar het centrum
van Oahu leidde. Om 7.56 zag hij
enkele vliegtuigen op geringe
hoogte van die kant naderen. Nu
waren ze boven de bomen van
Pearl City. Ze splitsten zich; twee
gingen er iri de richting van de
Utah, een koerste naar de Detroit
en de vierde raasde op de Raleigh
toe, die precies tussen de twee
andere schepen inlag.
Luitenant Korn had reeds de
luchtafweerbatterij gewaar
schuwd, toen de torpedo insloeg
ongeveer ter hoogte van de twee
de schoorsteen. Er klonk een hels
gekraak en het schip helde opeens
angstig over. Door een verblin
dend menghel van rook, stof en
modderig water vingen de man
nen nog een glimp op van de ver
splinterde barkas, die juist langs
zij was gevierd en precies op de
plaats had gelegen waar de torpe
do doel trof. De Detroit kwam er
zonder treffers af, maar de Utah
sidderde onder twee stevige sla
gen.
Een vijfde vliegtuig uit de
groep bewaarde zijn torpedo,
scheerde dwars over Fort Island
en liet zijn projectiel los bij de
Oglala en de Helena, die naast el
kaar lagen gemeerd bij dok 1010,
anders de normale ligplaats van
het slagschip Pennsylvania, het
vlaggeschip van de hele Pacific-
vloot. De torpedo ging compleet
onder de Oglala door en trof
daarna de Helena midscheeps. De
klok in de machinekamer bleef op
7.57 stilstaan.
De schok deed de naden van de
oude Oglala openspringen en
wierp muzikant Don Rodenberger
uit zijn kooi. Het enige wat hij
dacht was, dat de bejaarde ketels
het eindelijk hadden begeven en
waren geëxplodeerd.
Luitenant ter zee der derde klas
se Roman Leo Brooks, officier van
de zeedienst op de West Virginia,
aan de andere kant van het ka
naal, dacht in dezelfde geest. Hij
kon evfenmin de vliegtuigen zien,
die neerdoken op de watervlieg
tuighangars of de schepen aan de
andere zijde van Fort Island. Het
enige wat hij zag was een plotse
linge uitbarsting van vlammen en
rook ter hoogte van dok 1010. Hij
verloor geen tijd binnen enke
le seconden werd met een hoorn
signaal en via de luidsprekers in
het schip aan de blus- en red
dingsploegen bevel gegeven on
middellijk uit te rukken.
Een jaar lang hebben zij geoefend in hun kleine onderzeeërs. Nu, spélen
zij hun rol in de aanval op Pearl Harbour.
Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
(Vervolg op Dag. 8)
llllilllllllllllll![]lllllllllll]llllllllllll!l!lll l!l!lllllllllllll!!llllll!l!ll!lllllllll!!lllllllll!!l!lllllllllltlllllll!!!llllllllllllj!lllllll!l!llllllllllllii!llllll!ll^
