Modellen
van Holthaus
Scherpe kritiek van Tweede Kamer
op onderwijsbeleid van mr. Cals
MEDEWERKING GEVRAAGD VOOR
VERANTWOORD PRIJSBELEID
IN FRANKRIJK VELE PRIJZEN
VAN ARTIKELEN WEER GESTEGEN
Te weinig leraren en schoolruimte
voor het middelbaar onderwijs
(Van onze parlementaire redacteur)
Mr. Cais, minister van onderwijs, kunsten en wetenschappen kreeg
by de behandeling van zijn begroting in de Tweede Kamer vele ver
wijten te horen. Er daalde een regen van aanmerkingen op hem neer
over het feit, dat het middelbaar en het voorbereidend hoger onder
wijs, dat volgend jaar de geboortegolf van 1946, die door het lager
onderwys gespoeld is, zal moeten opvangen, daarvoor onvoldoende
toegerust is. Er zijn te weinig leerkrachten nu reeds worden tal-
ryke lessen door onbevoegden of in het geheel niet gegeven en er
is onvoldoende schoolruimte. En dat, ofschoon men de moeilijkheden
lang genoeg van tevoren heeft zien aankomen.
Herhaaldelijk vielen kwalificaties
als ontstellend, hachelijk, hopeloze
situatie, de toekomst van het voor
bereidend hoger middelbaar onder
wijs (v.h.m.o.) staat op het spel, ver
ontrustend en dergelijke. Dadelijk al
wierp mevrouw Fortanier-De Wit
van de V.V.D. de bewindsman voor de
voeten, dat er te veel op zijn depar
tement gestudeerd wordt en dat te
weinig concreets tot stand gebracht
wordt. Vooral drong zij aan op de
verbetering van het voorbereidend
wetenschappelijk onderwijs. Hoe no
dig is het om wetenschappelijk bij te
blijven, heeft de geschiedenis van de
spoetnik bewezen!
Ook over de salariëring van de le
raren was zij niet mals. Er is name
lijk weer verschil ontstaan tussen de
leraren bij het middelbaar technisch
onderwijs, wier salarissen zijn ver
hoogd en de leraren van het v.h.m.o.,
die een achterstand hebben gekre
gen. En die terecht ontevreden zijn.
omdat zij niet gedeeld hebben in de
verhoging van de salarissen van het
hogere overheidspersoneel. Er gaan
leraren van het v.h.m.o. naar het
technisch onderwijs over, waardoor
de moeilijkheden bij het v.h.m.0. nog
toenemen. Trouwens ook de honora
ria van de wetenschappelijke ambte
naren is van dien aard, zo klaagde
haar partijgenoot de heer van Dijk,
dat onder hen afvloeiing naar beter
betaalde betrekkingen dreigt.
In elk geval verlangde mevrouw
Fortanier-de Wit, dat minister
Cals op korte termijn beslissingen
ten aanzien van de salarissen van
de leraren zal nemen. Als zij
geen duidelijk antwoord van de
minister zou ontvangen, dan zou
zij zich genoodzaakt zien een uit
spraak van de Kamer te vragen.
De socialistische heer Kleywegt
zei: het is niet best met ons onder
wijs gesteld. In Rotterdam ontvan-
5en gemiddeld 3680 leerlingen per
ag door het tekort aan onderwij
zers geen onderwijsNederland
verwaarloost zijn belangrijkste
grondstof: het intellect. Dat wordt
onvoldoende geëxploiteerd.
Mr. Roosjens (a.r.) rede was één
lange aansporing tot de minister om
T tekort aan leerkrachten en school
lokalen vooral bij het v.h.m.o., op te
heffen. Dr. Tans (p.v.d.a.) verweet
de bewindsman zoals trouwens ook
enkele andere afgevaardigden had
den gedaan dat niet opgeschoten
wordt met de nieuwe wettelijke re
geling voor het gehele voortgezette
onderwijs.
Namens zijn partij wees hij
krachtig het middel van de ver
zwaring van de toelatingsexa
mens af om de gevolgen van het
gebrek aan leraren en school
ruimte enigszins te verzachten.
Dit middel zou de moeilijkheden
slechts verplaatsen.
Wat de schoolruimte betreft, lijkt
het wel heel mooi, dat de minister
voor 1958 een bouwvolume heeft toe
gestaan van 190 miljoen gulden, zo
merkte mr. Roos jen (a.r.) op. Maar
wat hebben we daaraan, als de ge
meenten ten gevolge van hun benar
de financiële positie de scholen niet
kunnen bouwenDe lager-on-
derwijswet wordt door deze omstan-
dlghe:d een fictie.
Zelfs '8 ministers partijgenoot dr.
Altering (k.v.p.) vroeg dringend, wat
de bewindsman denkt te doen om
voor het vJï.m.o. een uitweg uit de
bijna hopeloze positie te vinden.
De enige van wie de bewindsman
enige steun, althans enig begrip ont
ving, was pater Stokman (k.v.p.),
die vond, dat zij -die kritiek leveren
op de te geringe legislatieve arbeid
kLMkBÖRV
AANZOEK. James Roosevelt heeft
te Springfield (V.S.) verteld, dat een
Arab^che sjeik uit Israël hem de
wens te kennen had gegeven, met
zijn moeder, mevrouw Eleanor Roo
sevelt. te trouwen.
De sjeik had 39 vrouwen, In mevrouw
Roosevelt zag h\j een geschikte veer
tigste.
VERLEGEN JONGETJE. „Hg is zo
verlegen", zei een Londense moeder
tot de kinderrechter, toen zij zich
moest verantwoorden omdat haar
vijftienjarig zoontje van school ge
spijbeld had.
Uit het verdere verhoor bleek, dat de
ze „verlegen" jongen zijn ouders zegt,
hoe laat zjj naar bed moeten, dat hij
's nachts het huis afsluit, dat hij zjjn
eten opgediend wenst te krijgen in
een aparte kamer, dat hij de brieven
van zijn vader openmaakt en zyn
moeder verb'edt, tegen hem te spre
ken tenzij hg het goedvindt
van de minister, te hard en te een
zijdig oordelen.
Hij zou het op prijs stellen, als de
wet op het voortgezet onderwijs nog
in de lopende parlementaire periode,
dus vóór I960 bij de Tweede Kamer
in behandeling komt.
Kleuteronderwijs
Het is met in totaal zestien spre
kers uiteraard tot herhalingen geko
men. Dat neemt niet weg, dat buiten
de punten, die in het centrum van de
belangstelling stonden, omdat daar
over een groeiende ontevredenheid
bestaat, ook andere onderwerpen be
handeld zijn.
Zo is van verschillende kanten aan
gedrongen op meer opleidingsscholen
voor kleuterleidsters en op een bete
re bezoldiging van deze onderwijs
krachten.
De heer Tilanus van de C.H.U. maak
te bezwaar tegen te veel suppletoire
begrotingen en verzocht de bewinds
man om door middel van de examen
eisen de eenheid in de schrijfwijze
van de Nederlandse taal te bevorde
ren. Prof. Scholten van de A.R. richt
te zich tegen het gebruik van En
gelse woorden in officiële stukken,
als goed Nederlandse woorden ter
beschikking staan en pleitte voor een
leerstoel in wijsbegeerte aan de tech
nische hogeschool in Delft.
De heren Scholten (a.r.) en Peters
(k.v.p.) gaven de voorkeur aan de
centralisatie en inschakeling van de
lagere organen bij het onderwijs bo
ven de centralisatie, d>e het depar
tement thans kenmerkt. Anderen
vroegen om beperking van de ambte
lijke bemoeiingen bij de oprichting
van scholen, om meer samenhang in
het nijverheidsonderwijs voor meis
jes en om een wettelijke regeling
van het middenstandsonderwijs.
Het was geen wonder, dat minister
Cals er aan het einde van een lange
dag niets voor voelde om de sprekers
te antwoorden. Hij wilde er eerst een
nachtje over slapen. Hij komt dus
hedenmiddag aan het woord.
CIRCULAIRE WERKGEVERSBOND
Noodzaak voor verhoging
van prijs uitzondering.
Het Verband van Nederlandsche
Werkgevers heeft een circulaire aan
zijn leden gericht, waarin het bestuur
van dit verbond de medewerking der
leden vraagt voor het voeren van een
verantwoord prijsbeleid. o.w we
.s2°ÏJhIlkiilff/ïï. »r£ eln?.™ de Pruttelt te .verwe.
toire ontwikkeling van ionen en prij
zen thans ongetwijfeld minder groot
is dan een jaar geleden, blijft waak
zaamheid geboden", aldus de circu
laire.
Het is van niet te onderschatten be
lang, dat de regering zich op het
standpunt stelt, dat onder de huidige
omstandigheden geen algemene loon-
beweging die».it plaats te vinden. Ook
de vakbeweging heeft zich op dit
standpunt geplaatst, uitgaande van de
gedachte, dat de ontwikkeling van de
prijzen dit mogelijk zal maken.
Het bestuur meent, dat derhalve 4e
prijsontwikkeling de voortdurende
aandacht blijft vragen. Als men ervan
uitgaat, dat een algemene toonbewe
ging inderdaad niet zal plaatsvinden
en als men de over het algemeen da
lende tendens op de grondstoffen-
markten in aanmerking neemt, lijkt
het waarschijnlijk, dat de noodzaa-c
tot prijsverhoging uitzondering zal
zijn. De situatie in verschillende be
drijfstakken is van dien aard, dat
door een toeneming van de coucurren-
tie prijsverhogingen veelal niet moge
lijk zullen zijn en er eerder tendentie
tot prijsverlaging bestaat.
Het blijft evenwel van belang het
welslagen van de politiek van loon-
stabilisatie ook mogelijk te maken
door een verantwoorde prijspolitiek
van het bedrijfsleven. Dit betekent,
dat, voor het geval een prijsverhoging
onvermijdelijk wordt geacht, evenals
tot auver overleg wordt gepleegd
met het ministerie van economische
zaken, terwijl dalingen van de grond-
stoffenprijzen v/aar enigsztns moge
lijk door een daling van de etndprtjs
van de produkten dienen te worden
gevolgd.
Do minister van economische zaken
heeft zich bereid verklaard met Je
onderscheidene bedrijfstakken nader
onder het oog te zien, welke proce
dure kan worden gevolgd om de doei-
zenlijken, waarbij in het bijzonder
aandacht geschonken zal worden aan
de mogelijkheden om te bevorderen
dat de ondernemingen snel kunnen
reageren op prijsfluctuaties op de
grondstoffenmarkten.
Het bestuur van het verbond meent,
dat het voor het industriële bedrijfs
leven van het grootste belang is, dat
een verdere kostenstijging, die het
gevolg zou zijn van een algemene
toonbeweging waardoor onze concur
rentiepositie nadelig zou worden be
ïnvloed, wordt voorkomen. Het is op
grond hiervan, dat het bestuur rekent
op de medewerking voor een prijs
beleid, dat dit ten doel heeft.
Vader van 13 kinderen
komt om bij bedrijfsongeval
(Van onze correspondent.)
Bij het -verrichten van zijn werk
zaamheden in de ijzergieterij „de
Globe" te Tegelen, is dinsdagavond de
48-jarige H. Geurts onder een stapel
ijzeren vormkasten terecht gekomen
Het ongeluk gebeurde, toen bij het
opstapelen der vormkasten onver
wacht beweging kwam in de stapel en
deze kantelde. De arbeider was jp
slag dood. Hij laat een vrouw en 13
kinderen achter.
Op de „Vanguard"-basis in Cape Ca
naveral in de Verenigde Staten
■wordt hard gewerkt aan de voltooi
ing van Amerika's kunstmaanpro
ject. Op deze radiografisch overge
brachte foto ziet men twee technici
bezig met de montage van de kleine
test-satelliet in de top van de derde
trap van een „Vanguard". Nog en
kele dagen, en dan hoopt men de sei
nen van dit kleine glanzende bolletje
uit het wereldruim op te kunnen van
gerk
De hoop van de Amerikaanse ver-
keersinstantles. dat het aantal doden
tengevolge van verkeersongelukken tij
dens de vier dagen van de Thanksgiving
Holiday niet hoger zou zijn dan normaal
in zo'n periode, is niet vervuld.
Zondagavond had United Press al Sü
doden geteld als gevolg van auto-ongeluk
ken en verder nog S tengevolge van
vliegtuigongevallen en 101 tengevolge vau
ongelukken.
Franse litteraire
prijzen toegekenl
Roger Vailland heeft de „Prix
Goncourt", een der belangrijkste lit
teraire prijzen van Frankrijk, toege
kend gekregen voor zijn roman „La
Loi" („de wet"). Vailland is 50 jaar
oud.
Michel Butor kreeg de Théop'nraste
Renaudot prijs voor zijn roman „La
Modification". Butor is 31 jaar ouJ.
Vailland heeft te Rheims en aan de
Sorbonne gestileerd, en schreef zijn
eerste boek „Drole de jeu" in 1945
Daarvoor kreeg hij de prix Inter-
allie.
De Prix Interallie is de laatste van
de vier belangrijkste litteraire prij
zen die nog moeten worden toegekend.
De toekenningen hebben altijd in de
cember plaats.
„REGERING HEEFT INFLATIE IN DE HAND"
Loonsverhoging voor
laagst betaalde arbeiders
dat het kabinet vier aren over deze
en andere maatregelen had beraad
slaagd, dat de regering nu van me
nton- »s, dat zij de inflatie „in de hand
heeft".
Het Franse ministerie heeft gisteren i Vanaf heden, zei Pflimlin, zal de
een groot aantal prys-verhogingen regering de prijzen vasthouden
toegestaan voor een hele reeks arti
kelen of diensten. De verhogingen
bedragen twee tot vijftien proeent.
Dit besluit tot prijs-verhogingen is
gekomen na een jaar van inflatoire
druk. De kosten van het levens-on
derhoud gingen toen iedere maand,
onder de druk der omstandigheden,
met gemiddeld een punt per maand
omhoog. Pflimlin, de minister van fi
nanciën zei tegen de journalisten, na-
(uit wintercollectie)
gerade'oos" tegen specnlanten op
treden. De pri|c-\ erhogingen hebben
feitelijk betrekking op elk onderdeel
van het bndget van de Fransman.
Maar volgens de regering heeft zij
12000 andere verzoeken om verho
ging van de prijzen van waren defini
tief afgewezen.
Deze nu voor de volgende week toe
gestane prijs-verhogingen maken
loons-verhogingen echter onvermij
delijk. De regerings-ambtenaren heb
ben gezegd, dat het gegarandeerde
minimum-loon met 1 januari met 3.5
pet. omhoog zal gaan. Die loons-ver-
hoging betreft echter alleen maar
800 000 arbeiders van de laagst-be-
taaJde categorie, die ongeveer 25.000
fres per maand verdienen.
Pflimlin zei, dat de prijs-verhogingen
noodzakelijk waren, omdat: 1) de re
gering kortgeleden haar bijzondere
20 pet. belasting op importen tot de
grondstoffen heeft uitgebreid. Daar
door zijn de produktie-kosten in vele
fabrieken en ondernemingen omhoog
gegaan, waardoor een prijs-1verho
ging nodig werd.
2) De regering besloten heeft, nog
90 miliard francs te bezui«i~en door
het afschaffen v»n de subsidies voor
een groot aantal artikelen en dien
sten.
Verhoging salarissen
rechterlijke macht
(Van onze parlementaire redacteur)
De Tweede Kamer heeft dinsdag na
enige discussie zonder hoofdelijke
stemming eer wetsontwerp aangeno
men betreffende een nieuwe regeling
van de samenstelling der burgerlijke
gerechten en tot verhoging van de
bezoldiging van de rechterlijke amb
tenaren. De salarisverhoging vindt
haar grond in de 6% welvaarts
verhoging, die alle rijksambtenaren
hebben ontvangen, in de heffing van
de A.O.W.-premie en in de verhoging
van de topsalarissen.
Drie modellen uit de wintercollectie
van de Amsterdamse mode-ontwer
per Dick Holthaus. Men ziet hier
'inkseen cocktailjas van zwart la
ken met satijnen knopen. Erbij past
een baretje van breitschwanz gegar
neerd met zwart satijn. Midden: een
lekleed middag japonnetje van dunne
geruite wollen stof, de ruiten zijn
uitgevoerd in groen, marine en rood.
Rechts een oocktailjurk van zwarte
gedrapeerde faille
WOENSDAG 4 DECEMBER 1957 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Het Wereldgebeuren
VERZUIMD TIJDIG MAATREGELEN TE TREFFEN
De kastanjes
Zes weken lang heeft Finlands pre
sident Urho Kekkonen zitten
worstelen met kabinetscrisis-pro
blemen, maar eindelijk is nu de op
lossing gevonden. Eerst leed de socia
list Vaino Tanner schipbreuk met
een poging, alle democratische par
tijen zover te krijgen, dat zij geza
menlijk de schouders onder hel moei
lijke regeringswerk konden zetten. De
agrariër Sukseiainen probeerde ver
volgens, een meerderheidskabinet uit
de „middenpartijen" tot stand te bren
gen, maar ook dat mislukte en wel
doordat de beide vleugels van de so
cialistische partij niet tot overeet:-,
stemming konden komen. Toen bracht
Kekkonen een ander middel ter spra
ke: alle' partijen, met inbegrip van
de communisten zouden één grote
coalitie moeten vormen. Er is wei
nig verbeeldingskracht voor nudig
om te begrijpen, dat de „burgerlijke"
partgen en de sociaal-democraten zich
ertegen verzetten, met een dergelijk
wanhopig plannetje in zee te gaan.
Wirom hebben de agrariërs en
ie ,socialisten, de twee partijen
lie lange tijd zo broederlijk
samenwerkten, elkaar nu in de steek
gelaten? Kekkonen, die niet alleen
als advocaat de mens in het algemeen
heeft leren kennen, maar die aan een
lange loopbaan »n regeringsposten
vooral een groot inzicht in de gees
tesgesteldheid der politici ontleent,
heeft ongetwijfeld begrepen dat tn
dit geval het partijbelang een bij
zonder grote rol heeft gespeeld Agra
riërs en socialisten lagen in de tijd,
dat zij gezamenlijk regeerden, al
telkens met elkaar overhoop wanneer
het erom ging, de economische moei
lijkheden te bestrijden. Allen waren
ervan overtuigd, dat krachtig moest
worden opgetreden tegen de toèstand
van „doorlopend bankroet" waarvoor
Finland zich het gehele jaar 1957 ge
steld zag en die de regering zelfs
noodzaakte, om gedurende zeven da
gen alle betalingen uit te stellen om
dat er geen geld meer in kas was.
Uitgebreide bezuinigingsmaatregelen
zouden nodig zijn, maar zowel de
socialisten als de agrariërs wilden
hun „klanten" sparen voor de ge
volgen daarvan. In juli 1958 zullen
verxiezingen worden gehouden, en
klaarblijkelijk vinden de leiders vaa
die twee grote partijen het belang
rijker, om dan goed uit de bus te
komen, dan nu, aoor van de aanhan
gers een offer voor de gemeenschap
te vragen, het nationale welzijn te
dienen. (Waarbij men uiteraard het
excuus kan aanvoeren, dat de ander
niet bereid was en dat men daarom
ook zelf weigert). Tenslotte wist de
president van de Finse Bank, Sakari
Tuomioja met het dreigement dat het
anders helemaal mis zou lopen, in
september jj. de regering zover te
krijgen, dat zij toestemde in een de
valuatie met 28 procent. Dit oesluit
begon al vruchten af te werpen, toen
de thans opgeloste regeringscrisis
half oktober begon.
Hit ei van Columbus was, om nu,
bij gebrek aan animo hij de poli
tici, een beroep op specialisten
te doen, het land uit de huid.ge
moeilijkheden te loodsen Kekkon^n
kwam tot de conclusie, dat het bes;e
zou zijn, om diezelfde bankpresident
Sakari Tuomioja te verzoekeu, als
eerste minister op te treden. Tuo
mioja, die ook in andere ministers
posten ervaring heeft opgedaan, ver
klaarde zich bereid om de kastanjes
uit het vuur te halen.
Stiekum handenwrijvend staan de
leiders van de poiitieke partijen er
buiten. Mannen, die zichzelf geen
stembus-schade kunnen bezorgen, zul
len het zware financieel-ecunomische
karwei nu moeten volbrengen over
welks onontkoombaarheid alle politici
het eens zijn. En intussen kan men
zich met goede toekomstbeloften tot
het kiezersvolk richten....
Ontslagen bij industrie
in Noord-Brabant
Bij Beckers' Haardenfabriek te Be.
gen op Zoom zijn thans in totaal zes
tig personeelsleden ontslagen. In deze
ïabriek werken in totaal circa 550
mensen die, voor wat de rest betreft,
zullen werken in een verkorte werk
week, tot 24 uur. Men wil deze ver
korte werkweek toepassen tot 21 de
cember. Ongeveer 100 arbeiders vallen
met onder deze regeling.
Bij de Hudson sigarenfabrieken te
Roosendaal is per 1 januari ontslag
aangezegd aan vijftig sigarenmakers.
Ook onder de zogenaamde pende
laars zijn, voor zover bekend, thans de
eerste slachtoffers gevallen. Zevenen-
twintig personen uit Breda en omge
ving werkzaam bij een fabriek te
Dordrecht, die zich bezig houdt met
het creosoteren van spoorbiels is
ontslag aangezegd.
Bij de N.V. bierbrouwerij „De Drie
Hoefijzers" te Breda zijn twaalf man
ontslagen. Dit zijn Belgische arbei
ders. De N.V. IJzer- en Kopergiotcrij
v" ,h- ^broeders Touw te Breda heeft
enige tijd geleden aan negen arbeiders
ontslag aangezegd.
IK HO tvEKKONEN
weinig gegadigden