Eerste Aroda-veld in Zeeland
voor Vlissingse sportlieden
FOCKINK
AMSTLEVEN levensverzekering
Zeeuwse Almanak
DS. F. DON TE MIDDELBURG
DINSDAG OVERLEDEN
:tvin
BESSEN VAN
KOELHUIS TE TERNEUZEN IN
GEBRUIK GESTELD
VUUR VERWOESTTE CAFETARIA IN KAPELLE
3
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
WOENSDAG 4 DECEMBER 1957
AANGELEGD DOOR NED. HEIDE MIJ.
Veld van Akense rode aarde is
altijd en intensief te bespelen
IS HET VLISSINGSE sportveldencomplex aan de Baskenburgseweg ligt
het er nu, grauw en op bepaalde tijden verlaten: het eerste Aroda-veld in
Zeeland, een veld, geschikt om op te voetballen en te handballen, maar een
veld zonder een sprietje grasEn toch Is het een veld, dat door de sport
lieden wordt geroemd om de btjzonde re kwaliteitenWant dit Aroda-veld
met een oppervlak van Akense rode aarde, Is door de bijzondere kwaliteiten
van dit materiaal vrijwel te allen tijd e en zeer intensief te bespelen. Ook bU
avond, want er zijn aan de randen va n dit voor de gemeente Vllssingen
door de Ned. Heidemaatschappij aang Hegde veld vier gigantische licht
masten verrezen, die elk tien lampen van 500 watt dragen. En als deze ont
stoken zijn dan moet men zelfs in 't midden van het veld, zo men dit hier
wil doen, een krant goed kunnen lezen.
Regenwater zakt er dan ook zeer
snel op weg.
Na gebruik wordt het terrein ge
harkt, geveegd en met een wals be
werkt. Op het terrein zijn twee kra
nen aangebracht om des zomers, in
perioden van grote droogte, het veld
te kunnen besproeien. De sportmen
sen betreden het terrein op basket
ballschoenen, omdat voetbalschoen en
doppen er taboe zijn.
Omstreeks mei begon de Ned. Helfle-
mfl de leiding berustte bij de heer
A. Mailly, het hoofd van het ambts-
Deze Aroda en daarom grasloze
velden zijn niet bedoeld om er heuse
wedstrijden op te spelen. Men zal op
het nieuwe Vlissingse Aroda-veld
ook vergeefs zoeken naar de witte
lijnen, die doelgebieden en meer van
dat soort zaken aangeven. Het is bo
venal een trainingsveld, waarop ge
zien de serieuze afmetingen lOOx
64 m. en de doelen, die aan weers
zijden zijn verrezen, zeer wel een be
hoorlijke oefenpartij kan worden ge
speeld. Mn 't is dus een trainingsveld
waarop continu, want men be
hoeft de grasmat niet te sparen!
na regen en bij vorst kan worden ge
speeld.
Want dat is het grote voordeel van
het gebruikte materiaal, de Akense
rode aarde. waaraan de naam
Aroda is ontleend het is poreus,
bezit een grote veerkracht, laat over
tollig water door maar houdt het
voor de veerkracht nodige vocht
vast,
Afvalprodukt
Aroda is een afvalprodukt. Het
z\jn ijzerslakken, uitgespuwd door
een Akens staalhoogovenbedrijf,
dat thans niet meer in bedrijf Is.
Maar toen deze hoogovens nog
wel werkten, zijn de slakken ge
durende tientallen jaren in Aken
opgehoopt, het werden hele heu
vels. waarin het Inwendig begon
te broeien. Merkwaardigerwijze
kwamen daarbij toen men alle
luchttoevoer had afgesloten
temperaturen van vier- tot vijf
honderd graden voor.
Op deze wijze kregen de oorspronke
lijke grijs-zwarte slakken hun rode
tot roodbruine kleur. Bij analyse
blijkt het materiaal een aanzienlijk
percentage kalk te bevatten, uiter
aard omdat dit tijden» het smelten
werd toegevoegd. Het zijn deze kalk
achtige bestanddelen, die tezamen
met enige klei en leem de Aroda die
bijzondere veerkracht verlenen.
De klèur van het materiaal Is pret
tig voor de ogen: Aroda'geeft, zo is
de mening van deskundigen, nage
noeg niet af aan bal en Kleren. Op
een ondergrond van gewalst puin
6 cm dik met daarboven een laag
sintels van 12 cm is de Aroda in twee
lagen aangebracht. Een laag van vijf
centimeter „grove" Aroda (van 3 tot
15 mm.) en een vier centimeter dik
ke bovenlaag van uiterst fijne Aroda
van 0-3 mm. Totaal werd dus een
oppervlaktelaag van 9 cm aange
bracht, die veertig tot vijftig procent
werd ingewalst, zodat uit het mate
riaal, waaraan het veld zijn naam
ontleend een „tapijt" is gevormd vpn
zes centimeter dikte.
Het veld werd op afstanden van ze
ven meter gedraineerd, bij de doelge
bieden op afstanden van vijf meter.
gebied Middelburg-Goes met de
aanleg van dit Aroda-veld. Thans is
het werk gereed op het aanbrengen
van de beplanting rondom het ter
rein na. Het veld wordt reeds ge
bruikt door sportief Vlissingen en
betekent een grote aanwinst voor de
Scheldestad. De voetbalverenigingen
Vlissingen, Walcheren en Zeeland
Sport en de handbalenthousiasten
van Marathon, Olympus en Zeeland
Sport trainen en reeds op. En men is
er hoogst tevreden over.
Onder vrjjwel $lle weersomstandig
heden kan thans worden getraind.
Vrijwel alle, want alleen bij op-
dooi is dit niet mogelijk. De aanleg
van het veld heeft 67.000 gekost;
verlichting, water en diversen brach
ten de totale kosten op circa tach
tigduizend gulden.
De Aroda-velden zijn in Nederland
nog niet dik gezaaid. Er is er één bij
het Olympisch Stadion in Amsterdam
Willem II in Tilburg beschikt over
een dergelijk veld, PSV in Eindho
ven en voorts zijn er diverse aange
legd in legerplaatsen.
En Vlissingen heeft op dit gebied dus
de primeur voor Zeeland. Een pri
meur. die gisteravond door het ge
meentebestuur van Vlissingen en de
heren raadsleden, op uitnodiging van
de Stichting Sportbelangen in ogen
schouw werd genomen.
MARKANTE FIGUUR GING HEEN
Eerst op latere leeftijd
werd hij predikant
In het Diaconessenzlekenhuis te
Utrecht, waarheen hjj maandagavond
was vervoerd, is dinsdagmiddag
overleden ds. F. Don, predikant van
de Nederlands hervormde gemeente
te Middelburg. Met deze predikant is
een markante figuur heengegaan.
Voor zjjn gezin, maar ook voor het
kerkelijk leven in de Zeeuwse hoofd
stad. Ds. Don, die op latere leeftijd
eerst predikant geworden is, slaagde
er In om zijn geloof in de praktijk te
brengen; htf betekende zeer veel voor
diegenen, met wie hij eens kennis ge
maakt had. De begrafenis is bepaald
op zaterdag 7 december a.s. op de al
gemene begraafplaats te Middelburg.
Vooraf zal in de Nieuwe Kerk een
rouwdienst gehouden worden.
Ds. Don werd op 28 maart 1898 in
Vlaardingen geboren. H(j volgde de
handelsavondschool en behaalde ver
volgens het diploma A van 't staats
examen.
Hierna vestigde hij in Rotterdam
een makelaarskantoor. Op 34-jarige
leeftijd voelde hij zich geroepen tot
h*t predikantsambt en terwijl hfl
overdag in het particuliere bedrijfsle
ven werkzaam was studeerde hij el
ke avond tot laat in de nacht theolo
gie. Bovendien wijdde hij zich in rui
me mate aan zijn plichten als vader
van een gezin van tien kinderen.
Na zijn studie aan de Leidse en
Utrechtse Universiteit deed ds. Don
in 1934 zijn kandidaats-examen aan
laatstgenoemde universiteit in 2%
jaar volbracht hij zijn studie en
werd in 1935 kandidaat in Gelder
land. Op 11 augustus 1935 werd hij
VAN
TOT
DE MISSERS MISTEN NIET
In Aardenburg, in het sperlpavil-
Joen, werd zaterdag behoorlijk gescho
ten! Want de Aardenburgse combina
tie van luchtbuksschieters, die de
„treffende" naam van „De missers"
draagt, schoot in wedstrijdverband le
gen „Willem Teil" uit Oostburg. Een
revanche-wedstrijd, waar aljes ove
rigens heel vriendschappelijk toe
ging. Want „Willem Tell" had de vo
rige wedstrijd tegen Aardenburg ge
wonnen. Maar nu moesten de Oost
burgers zonder bekertje naar huis
keren, want dit werd zaterdag gewon-
KWIJT
Omstuwd door duizenden kinderen
had de sint in Middelburg zijn glo-
rieuze intocht gemaakt en het vias
een prachtig schouwspel geworden.
Er was „gezongen en gesprongen" en
ze waren allemaal blij geweest.
Allemaal. Behalve dat ene joch,
dat na het feest verloren in de massa
stond en tranen met tuiten huilde
Een droeve eenling temidden van
een van louter pret deinende massa-
Een eenling, die overigens gelukkig
spoedig de aandacht trok van enige
bezorgde volwassenen, die vol deer
nis naar de oorzaak van fijn leed in
formeerden en die vervolgens een
agent van politie waarschuwden.
Wat is er joh", vroeg oom agent
met zijn vaderlijke intonatie.
,,'k Ben m'n moeder kwijt", snik
te de treurige feestganger, die ge
lukkig wel prompt antwoord wist te
geven op de vraag waar hij woonde.
Volledigheidshalve vroeg oom agent
toen ook nog maar even of hij niet
wist waar z'n moeder dan wel was.
„Ja", knikte de knaap, en laconiek
verklaarde hij: „Thuis".
Natuurlijk, thuis", mompelde de
agent. „Dat ik ddar niet aan gedacht
had"En op ging het, naar moe
der, die „kwijt" was geweest
nen door „de missers", die hun
naam dus helemaal geen eer aande
den. Wel kreeg „Willem Teil" nog een
herinneringsmedaille. Na afloop van
de wedstrijd werd er nog wat op de
gelukskaart geschoten, waarmee de
heer A. Ballegeer uit Heille een
succesvol schutter de gelukstaart
INSTRUMENTEN
Dat is nou jammer! „Rillandia", de
overigens wélvarende muziek
vereniging uit Rilland-Bath is on
langs met een actie begonnen, ten
bate van zijn signaalafdeling, die
nieuwe instrumenten wil hebben. In
garage Leendertse zouden diverse at
tracties zijn. Voordat men zich daar
mee kon amuseren maakte' „Rillan
dia" nog een muzikale rondgang door
het dorp. Maar voor het „rad van
avontuur" was daarna in het koude
avonduur van zaterdag maar weinig
belangstelling, evenmin als voor de
schiettent. Dus géén geslaagde actie
eigenlijk
,..EN UNIFORMEN.
En dan nogmaals muziek. In Aarden
burg, waar de „Koninklijke Aarden
burgse Fanfare" definitief een fonds
heeft ingesteld, nu niet ten behoeve
van de instrumenten, maar voor de
uniformen. Het uniformenfonds be
oogt mooiere pakjes ter opluistering
van de muzikale marsen en het idee
hiervoor ontsproot destijds uit het
brein van de ruim tachtigjarige oud
muzikant J. Pleijs. Winkeliersvereni
ging „Warvo" ziet er kennelijk wel
wat in en nog voor de actie onder de
bevolking begint, schonk de vereni
ging 250 gulden aan het fonds. Dat
houdt de moed er in!
predikant bij de herv. gemèèiite in
Oostkapelle, welke gemeente hij bij
na 11 jaar diende en waar hij zéier
vele vrienden vond, waarna hij 'jn
Middelburg werd beroepen, waar hij
3 september bevestigd werd.
Ds. Don was wijk-predikant in wijk
IV en tal van jaren praeses van Be
centrale kerkeraad. Als praeses van
deze centrale kerkeraad was hij juist
weer herkozen. Voorts was ds. Don
enige jaren praeses van .de classis
Walcheren, terwijl hij korte tijd te
rug tot lid van de provinciale kerk
voogdij-commissie benoemd werd.
Deze predikant smaakte 't genoegen
De beste bessen
f 7.15 per literkruik
MET EEN DRUK OP DE KNOP
Examens godsdienstonderwijs
Bij de aan de Rijkskweekschool te
Middelburg afgenomen examens door
het Interkerkelijk Overleg in School-
zaken (I.K.O.S.) ter verkrijging van
de bevoegdheid godsdienstonderwijs,
te geven bij het lager onderwijs
slaagden de dames M. C. Jeremiasse
te Goes, D. L. Bcrrevoets te Tholen,
C. W. Liebers te Vlissingen, N. Rus
ter te Borssele, A. Snip te Middel
burg, C. A. Wondergem te Middel
burg en de heren P. J. Lako te Aar
denburg en F. Swiers te Vlissingen.
Eén kandidaat werd afgewezen.
Na de officiële ingebruikstelling van
het koelhuis te Terneuzen werd de
eerste wagen fruit in het koelhuis
gereden, waarbij o.m. tegenwoordig
waren mr. L. NiempUer, directeur
van het Centraal Bureau van Tuin
bouwveilingen in Nederland (tweede
van rechts) en de heer A. Rammeloo,
voorzitter van de Coöperatieve
Vruchtenveiling Zeeuwsch-Vlaande-
ren (derde van rechts).
(Foto P.Z.C.)
Bewijs, dat veiling zich
geheel heeft aangepast
Met een druk op de knop stelde dins
dagmiddag op symbolische wijze mr.
L. Niemöller, directeur van liet Cen
traal Bureau van Tuinbouwveilingen
in Nederland, het nieuwe koelhuis
imet losperron van de coöperatieve
vruchtenveiling „Zeeuwsch-Vlaande-
ren" te Terneuzen officieel in ge
bruik. Tevoren had de heer Niemöller
er in een toespraak op gewezen, dat
in de naoorlogse jaren de Nederland
se veilingen en in het bijzonder de
Nederlandse tuinbouw zich hebben
herbewapend met een afzetapparaat,
dat aan de eisen des t\jds voldoet.
De heer Niemöller wees er verder op,
dat ook in Zeeuwsch-Vlaanderen de
noodzakelijke aanpassing is geslaagd,
waarvan -dit koelhuis een bewijs
vormt. Hij herinnerde er verder aan
hoe in Terneuzen door een krachti
ger organisatie tot een gunstiger
ontwikkeling werd gekomen. De heer
Niemöller deed een dringend beroep
op de jongeren onder de tuinbouwers
om te blijven werken voor alles, dat
door de ouderen in de loop van zes
tig jaren werd verworven.
De officiële openingsbijeenkomst in
de afmijnzaal van het veilinggebouw
werd geopend door de voorzitter der
coöperatieve vruchtenveiling, de heer
A. Rammeloo, die de talrijke geno
digden verwelkomde en in het bij
zonder dank bracht aan allen, die
hebben medegewerkt aan de tot
standkoming van dit koelhuis.
Daarbij noemde hij in het bijzon
der het gemeentebestuur van
Terneuzen, het bestuur van de
Coöperatieve Centrale Boeren
leenbank t« Eindhoven, het be
stuur van de Boerenleenbank te
VVestdorpe, het Centraal Bureau
voor de Tuinbouwveilingen in Ne
derland. en de heer Dekker, voor
zitter van de Provinciale Com
missie van Vellingen in Zeeland.
De heer Rammeloo meende, dat
hij thans wel mocht verklaren,
dat de veiling te Terneuzen wel
wat al te lang in de kinderschoe
nen is blijven staan en dat deze
uiterst langzaam is gegroeid.
In 1952 werd een reorganisatie door
gevoerd met doel meer leden te win
nen, de aanvoer op hoger peil te
brengen, en de omzet te verhogen.
om vier van zijn zoons te mogen be
vestigen als predikant. In december
1953 trok hij zelfs naar Zuid-Afrika
om daar zijn jongste zoon in het pre
dikantsambt te bevestigen. Voorts
preekte hij dikwijls voor de gevange
nen in het Huis van Bewaring. Vol
gens de wens van de overledene zal
de begrafenis in alle soberheid ge
schieden.
Dit was alleen mogelijk indien het
vertrouwen in de veiling groeide en
indien de aanvoerders de gemiddelde
landelijke prijs voor hun produkten
kregen. De heer Rammeloo wees te
vens op de vele moeilijkheden die
moesten worden overwonnen, waarna
hij er aan herinnerde, dat de aanvoer
van de veiling in de laatste jaren
steeds is gestegen.
In 1952 bedroeg de omzet slechts
421.000, doch voor dit jaar zal
deze 1.200.000 bedragen, hetgeen
ongeveer 200% meer is dan In '52.
Door het toenemen van de aan
voer werd de veilinghal te klein.
Eerst werd overwogen de neer-
zetruimte te vergroten, maar
daar word spoedig van afgezien.
De mogelijkheid werd onder ogen
gezien of het niet te verantwoor
den zou zijn een koelhuis te bou
wen Dan immers zou de opslag
ruimte ook groter worden, maar
ook dan zou het fruit in een be
tere conditie kunnen worden ge
houden, zodat de teler niet ge
dwongen zou zjjn te vérkopen.
Na grondig onderzoek werd dan ook
besloten het koelhuis te bouwen en
dit als volgt ln te delen: Twee cellen
van circa 100 ton met luchtkoeling.
één cel van 50 ton met lucht- en me
chanische koeling en twee cellen van
25 ton met mechanische koeling. De
ze indeling werd gekozen om ook de
grote telers van het koelhuis te kun
nen laten profiteren.
Aan het einde van zijn openingsrede
bracht de heer Rammeloo dank aan
het architectenbureau De Bruijne,
Omstreeks half één is
dinsdagmiddag brand uitge
broken in de verkoopruimte
van de rafétaria van de
heer A. M. Kuzee aan het
Kerkplein te Kapelle. Het
vuur vond gretig voedsel in
een njet vet gevulde braad
pan en greep vrij snel om
zich heen. De brandweer,
die spoedig ter plaatse was,
wist het vuur tot de ver
koopruimte te beperken.
Deze brandde geheel uit,
maar het woonhuis, dat
veel waterschade opliep,
bleef behouden. I)e oorzaak
is onbekend. Dc schade be
loopt, doordat mede enkele
waardevolle apparaten ver
loren gingen, in do duizen
den guldens. De eigenaar
was legen brand verzekerd.
Op het moment, dat de
brand door omwonenden
werd ontdekt, bevond de
eigenaar van het caféta-
ria zich met zijn gezin in
het woonhuis. Onmiddel
lijk werd begonnen met
het ontruimen van de
werkplaats, waarin waar
devolle machines en voor
raden stonden.
Een in de winkelbuiten
muur ingebouwde ventila
tor zoog de vlammen naar
buiten, waardoor het dak
gevaar liep vlam te vatten.
De brandweer trad kor
daat op. Terwijl men nog
bezig was met het uitrollen
van de slangen, ging men
het vuur met schuimblus-
sers te lijf. In vrij korte
tijd was men 't vuur mees
ter. De winkel was toen
echter al geheel uitgebrand.
Woongedeelte en werk
plaats werden niet door het
vuur aangetast, maar He
pen vrij veel waterschade
op.
Op de foto: Een overzicht
van het blussingswerk, dat
veel belangstelling trok.
het adviesbureau Huijgen, de firma
Verstelle en Verhagen en het instal-
latiebureau De Bruijne voor de bouw
en inrichting van het koelhuis. Na de
officiële opening van het koelhuis
werden onder meer nog gelukwensen
uitgesproken door de heren ir. J. J.
van Henntk, rijkstuinbouwconsulent
voor Zeeland, J. van den Werf, voor-
zitter van de veilingvereniging
„Krabbendijke en Omstreken". B.
IJsebaert, die namens het personeel
sprak en daarbij een archiefkast aan
bood en door de architect de heer De
Bruijne, die zijn gelukwensen verge
zeld liet gaan van een steekthermo-
meter. Na de officiële ingebruikstel
ling werd een rondgang gemaakt
door het nieuwe koelhuis.
Zeeuwse Hagenaar
K. Koets 80 jaar
I Advertentie/
Collecten
De zaterdag J.l. gehouden collecte
voor de kankerbestrijding heelt in
's-IIeer Abtskerke opgebracht f 25,91
De opbrengst van de oogstcollecte
in de Ned. herv. kerk te SluTs b'edroeg
zondag 244,51.
heer
schrijver van vele Zeeuwse toneel
stukken en schetsjes en sinds vele
jaren woonachtig in Den Haag, tach
tig jaar.
De heer Koets kwam in 1901 ln
dienst van 's Rijks Belastingen, met
als eerste standplaats Sas van Gent.
Via Terneuzen en Rotterdam kreeg
de heer Koets tenslotte 's-Gravenha-
ge als definitieve stand- en woon
plaats, waar hij nu alweer geruime
tijd tezamen met zijn echtgenote
van een welverdiend pensioen ge
niet.
Hij was de man, die in januari
1920 in Rotterdam het initiatief
nam tofc de oprichting van de eerste
Zeeuwse vereniging in ons land. het
Rotterdamse „Zeelandia". Als schrij
ver van vele Zeeuwse toneelstukken,
die met name door de Zeeuwse ver
enigingen in den lande vele malen z'jn
opgevoerd, verwierf de heer Koets
vooral bekendheid. Zo verschenen van
zijn hand o.m. „Inkwartieringe",
„Nae de Goese Mart", „Baes Jan is
jaloers", ,,'t Leven is een lotterie",
is de leugenen ,,'d Ouwe
Janne." Ook schreef hij schetsen
over de arbeidersbevolking op het
platteland ten tijde van de eeuwwis
seling.
Zijn Zeeuwse schetsen, voordrach
ten en ook verzen schreef hij veelal
onder het pseudoniem „Jaap uut de
Wullemlnepolder". Voorts verzorgde
de nu tachtigjarige heer Koels, tot
op 75-jarige leeftijd. Zeeuwse uitzen
dingen voor de Vara.
J. C. Gordeau
naar C.N.V.
De heer J. C. Gordeau, die o.a. dis
trictssecretaris van het C.J.M.V. voor
Zeeland, Brabant en Limburg is ge
weest en thans onder de industrie-
jeugd in Enschede werkzaam is, zal
per 1 maart 1958 het C.J.M.V. gaan
verlaten. De heer Gordeau is benoemd
tot vormingsleider van de jeugdorga
nisatie van het Chr. Nat. Vakverbond,
