A
In Bussumse televisiestudio's
is het hard werken
IN TWEE RICHTINGEN.
M
oren, yen ensenrijven
ZATERDAG 9 NOVEMBER 1957
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
WAT NIET OP HET SCHERM KOMT
Interessant en boeiend bedrijf
Nu Zeeland, na het gereedkomen van de steunzender Goes, binnen
kort de Nederlandse televisieprogramma's regelmatiger en duidelijker
zal ontvangen, willen we de Zeeuwse kijkers en adspirant-kijkers een
blik in de „keuken" van het televisiebedrijf gunnen. Want om een pro
gramma „er uit te draaien", zoals de t.v.-mensen dat noemen, komt
er technisch en organisatorisch heel wat kijken. Wanneer men een van
de studio-gebouwen te Bussum op de dag van een repetitie of uitzen
ding mag betreden en dat is beslist niet eenvoudig, omdat men in
dit ingewikkelde bedryf eigenlijk helemaal geen kijkers kan gebrui
ken dan is het maar moeilijk voor de leek een beeld te krijgen van
hetgeen daar aan de hand is.
De scène, die wordt uitgezonden,
speelt zich natuurlijk in de grote stu
dioruimte af. die men in het televisie
jargon de „vloer" noemt (nog liever:
floor) en het is de floormaster, die te
midden van alles wat de toeschouwers
als een onbeschrijfelijke chaos voor
komt, tracht z'n kalmte te bewaren
en alles in de juiste banen te leiden.
Décors, door Peter Zwart en zijn
medewerkers reeds weken van te vo
ren aan de tekentafel ontworpen en
„uitgedacht" want ook technisch
moet alles kloppen zijn meestal in
de nacht voor de repetitie van de
werkplaatsen naar de studio gebracht
en daar opgesteld en afgewerkt. Ter
wijl timmerlieden en décorschilders
nog bezig zijn er de laatste hand aan
te leggen, zijn de camera-repetities
daarvoor is elders al meermalen
„droog" gerepeteerd natuurlijk
reeds in volle gang.
In de regiekamer
Boven, in de regiekamer, zit de re
gisseur, geflankeerd door scriptgirl en
„switcher". Laatstgenoemde is de
man, die moet zorgen voor een juiste
wisseling van de beelden op aanwij
zing van de regisseur. Hij beschikt
daarvoor over een op zichzelf reeds
bijzonder ingewikkelde apparatuur.
Want dat wisselen kan op allerlei ma
nieren gebeuren: in één ruk van het
ene beeld (de éne camera) op het an
dere dat noemt men dan „cutten"
of door langzaam het ene beeld te
laten wegzakken en daardoorheen het
andere te laten opkomen faden
en dan nog het „wipen" (het zijn alle
maal Engelse uitdrukkingen in dit
speciale televisie-taaltje), waarbij
langs elektronische weg het nieuwe
beeld volgens een bepaalde lijn het
vorige als het ware „wegdrukt".
Deze handelingen moeten even wor
den aangeduid om ook de betekenis
van de man, links van de regisseur
aan de regietafel aan te geven. Want
betekenis heeft 'ie: hij is het immers,
die de uitzending van een beeld ten
slotte onherroepelijk maakt wanneer
hij met zijn vele knopjes en handeltjes
een bepaalde camera „actual" zet.
De scriptgirl
scriptgirl, ook in figuurlijke zin diens
rechterhand, want zij is het,
reeds actief te hebben deelgenomen
aan de voorbereidingen van het pro
gramma, aan de hand van het „script"
of beter nog: het draaiboek
iedereen op de juiste tijd het seintje
de „cue" moet geven, dat hij of
i.er
klaar? camera S naar omroepster
camera 1 inrijden op die tuinbank
scène staat camera 2 intussen al
klaar voor het volgende tafereel?
film inzetten
Zo gaat dat, aan de hand van de in
het draaiboek tijdens de repetities ge
maakte aantekeningen, onafgebroken
door: de regisseur heeft tenslotte be
paald hoe het moest gaan en de script
girl zorgt, dat het bij de uitzending
ook wordt uitgevoerd. Al zal dan de
regisseur tenslotte nog wel eens wat
anders laten doen dan tijdens de repe
tities was afgesproken: want als je
eenmaal bezig bent, zie je telkens
nieuwe mogelijkheden. Maar dat blijft
natuurlijk uitzondering!
Als regel staan er op de studio-
vloer inderdaad drie camera's met
evenveel microfoons voor het ge
luid aan lange, hoge hengels,
want'ze mogen in het beeld natuur
lijk niet gezien worden en elk
van deze camera's heeft z'n came
raman, wiens taak het is vanuit
zijn gezichtshoek een zo goed mo
gelijk „plaatje" ter beschikking
van de regisseur te stellen. Alle
drie de plaatjes de één een „to
tal", de ander bijv. een close-up of
een two-shot komen in de regie
kamer op een beeldscherm (de arie
monitoren), waar de regisseur dus
zijn keuze kan maken en aan de
switcher kan doorgeven.
Licht!
Een hele aparte kwestie op de stu-
diovloer is die van de verlichting en
belichtng. Om een uit te zenden beeld
mogelijk te maken, is een zeker „ba-
sislicht" nodig: daarvoor zorgen licht
bakken met een, drie of zes lampen
één-, drie- of zes-pitten en dit licht
moet er zélfs zijn, wanneer het er om
gaat een nachtscène te realiseren. Op
net beeldscherm ziet U dan inderdaad
een nachtelijk duister, maar in de stu-
^VWW*WV\AiiV\IVVVWV^A
STu binnenkort de televisiezen
der te Goes in bedrijf komt,
waardoor de televisie-ont
vangst in Zeelatfd beter
wordt, zal ongetwijfeld in de
ze provincie de belangstelling
voor de televisie stijgen.
Op deze speciale televisie
pagina geven wij daarom on
ze lezers een kijkje in en om
de Bussumse studio's.
Voorts starten wij thans
met een wekelijkse radio- en
televisierubriek. Een speciale
medewerker uit Hilversum
zal daarin regelmatig o.m. de
belangrijkste facetten van de
programma's voor de komen
de week belichten.
dlo zou U op datzelfde moment nog
best uw krantje kunnen lezen. Maar
dat is een kwestie van elektronische
techniek: de beeldtechnicus in de con
trolekamer verhoogt eenvoudig het
z.g. „zwart-niveau" en alles wat grijs
was, wordt veel donkerder.
De lichteffecten, die naast het ba-
sislicht ook nodig zijn om een beeld
goed tot zijn recht te laten komen,
worden door schijnwerpers („spots")
van V2 kW, 2 kW of 5 kW gereali
seerd.
Alles bij elkaar kan er op een gege
ven moment een behoorlijke „dot"
licht zijn en het probleem van de ver
lichtingstechnici is dan ook altijd, met
al die spots en bakken het maximaal
toelaatbare vermogen niet te over
schrijden. Gebeurt dat tóch, dan gaat
er ergens een rood lampje branden en
dan heeft men nog precies achttien
seconden om z'n maatregelen te ne
men: anders slaan de stoppen door
Het doet mij bijzonder veel
genoegen dat in december
eindelijk ook Zeeland in staat
zal zijn via de televisiesteun-
zender te Goes de Nederland
se televisieprogramma's re
gelmatig te ontvangen. Een
provinciedie al in zoveel op
zichten geïsoleerd ligt is, wat
de televisie betreft, nu uit
haar isolement verlost.
Graag heet ik de Zeeuwen
welkom in de snel groeiende
kring der televisiekijkers. Ik
hoop dat op programmage-
bied een twee-richting-ver-
keer zal ontstaan. De Nederlandse Televisie Stichting en
de Omroepverenigingen zullen stellig hun best doen U zo
goed mogelijke programma's te bieden. Wij hopen aan de
andere kant dat Zeeland met zijn grote traditie, zijn cul
tuur, zijn prestaties op waterbouwkundig gebied en zoveel
meer, ook aan deze programma's een actieve bijdrage zal
kunnen en willen leveren. Want daardoor kan de televisie
meer en meer een afspiegeling worden van het geestelijke,
culturele en maatschappelijke leven van het gehele land.
Daarom ook wil ik nu Goes „in de lucht" komt, graag de
wens uitspreken, dat ook andere delen van ons land, die
nu nog geïsoleerd liggen, spoedig voor de Nederlandse
televisie bereikbaar zullen worden.
J. W. RENGELINK
Programmacommissaris
Ned. Televisie Stichting.
Dit zijn de vijf charmante om-
roepsters, die de Nederlandse
televisie rijk is. Van links naar
rechts: Tan ja Koen (N.C.R.V),
Hannie Lips (K.R.O.J, Fertie
Dixon (V.P.R.O.)Ageeth
Scherphuis (A.V.R.O.) en Ka
rin Kraaykamp (V.A.R.A.).
'n Knipoogje van
tante Hannie....
Een heel bijzondere figuur in de
televisieprogramma's is beslist
Hannie Lips, het Rotterdamse
meisje, dat als „tante Hannie van
de K.R.O." duizenden kinderharten
heeft gestolen, al was het alleen
maar om de manier, waarop ze tel
kens weer dl die neefjes en nichtjes
aan het einde van haar kinderpro
gramma goedendag zwaait.
Natuurlijk, er zijn veel meer popu
laire figuren in deze programma's:
Dodo en Li Hang, de Chinese mede
werkers van de oud-Vlissinger Adri
van Oorschot bijv. Maar tante Han
nie zó is er toch maar één.
Soms wordt ze thuis in Rotterdam
opgebeld en dan is er een bedeesd
kinderstemmetje aan het andere ein
de van de draad: ,JMag ik tante Han
nie even spreken f" Of er staan een
paar peuters voor op de stoep het
liedje van Dappere Dodo te zingen
Ook is het al eens gebeurd, dat een
jongetje een briefje schreef, nadat
Hannie voor de camera had vertéld,
dat ze toch heus niet kon ingaan op
al die verzoekjes om de naam van
Jan of Liesje of wie dan ook tijdens
de uitzending eens een keertje te noe
men.
Dat jongetje had een lumineus
idee: ,fAls U m'n naam dan niet mag
noemen, geeft U me dan maar 'n
knipoogje, dan weet ik dat U mij be
doelt
Nu, die éne keer heeft het jonge
tje dat knipoogje heus gekregen
Een ander knaapje was eqhter diep
teleurgesteld. Hij schreef: „Ik heb
gisteren tegenU gezwaaid, maar U
zwaaide niet eens terug
Maar weet U wat nu het leukst is T
Dat tante Hannie op liddr beurt
ook nog zo graag kind is. Want als
ze weer 'n uitzending gehad heeft en
niet meer naar Rotterdam kan terug
reizen 't wordt nog al eens laat,
daar in Bussum belt ze toch altijd
eerst even naar huis op. En pas als
moeder haar dan verteld heeft, dat
het weer goed was, is ze er hélemaal
gerust op.
Laatst was ze zélf eigenlijk hele
maal niet tevreden ook dat kan
wel eens gebeuren en ze wist, dat
moeder weer gekeken zou hebben.
Dat doen moeders immers altijd.
Toen ze die avond opbelde, heeft
Hannie alleen maar gezegd: „Arme
moeder
En moeder zei: „arme Hanne-
tje
Ze begrepen elkaar besi
en verwacht «lat de wereld
tentoonstelling in Brussel
een grote stimulans zal zijn
voor de TV l>y onze Belgische
vrienden. Weliswaar gaat de bouw
van een 700 meter hoge TV-toren
als middelpunt van de tentoonstel
ling niet door, aan de verdere af
werking van liet. zendernet zai
echter met kracht gewerkt worden.
Vier nieuwe zenders zijn reeds be
steld. waardoor de totale uitzend-
sterkte van 16 kW op 400 kW ge
bracht zal worden, vrijwel geheel
België zal dan, met eenvoudige an
tennes, een goede ontvangst kun
nen hebben.
Voor het Franse programma
wordt de zender Brussel, verplaatst
naar Wavre-Overyse. waar een an
tenne van 245 meter hoogte in
aanbouw is. De nieuwe zender van
Luik gaat naar Ougrée, met een
toren van 150 meter hoogte. Het
Vlaamse programma zal ook door
Wavre-Overyse „uitgestraald"
worden, de zender Antwerpen blijft
op het Torengebouw, maar er
komt ook een nieuwe zender in
RADIO- EN T.V.-RUBRIEK
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIW
LUC. LUTZ
verzorgd spreken
Ruiselede met een sterkte van 100
kW.
De studio's blijven in Brussel,
van waaruit door straalverbindin
gen de vijf zenders bediend zullen
worden. De studioruimten, die nog
al bekrompen zijn. kunnen voorlo
pig niet uitgebreid worden. Wel
komt er in april een centrale con
trolekamer klaar.
Wat de programma's betreft,
voor de Franstalige afdeling is een
verdere uitbreiding van de uitwis
seling met Frankrijk in voorberei
ding, niet alleen wat variété-avon
den en dramatische uitzendingen
betreft, maar ook van actualitei
ten. De programmaduur blijft vijf
uur per dag doc-h vooral tijdens de
tentoonstelling' zal men, ook via
de Vlaamse afdeling, zeer veel
rechtstreekse uitzendingen kunnen
verwachten.
Luc Lutz
In hel Plein 8.13-programma
van de Vara, vinden wij het optre
den van Luc Lutz met zijn weke
lijks praatje werkelijk een vondst.
De teksten zijn van Kees Stip. die
geestige man van het filmjournaal
van Polygoon-Profilti. die nu ook
een scenario voor een film afge-
verd heeft. Dit seizoen heeft Kees
Stip al bijzonder zyn draai, want
die radioteksten zijn prima, ze zyn
geestig, actueel en, wat in Neder
land zo belangrijk en zo moeiiyk
is. ze zijn beschaafd. Eigenlijk zijn
deze praatjes helemaal niet zo
„voor net grote publiek" en toch
slaan ze in. 'n Bewijs, dat de mas
sa, door iets goeds wel degelijk te
bereiken is.
Luo Lutz Is 3S jaar en deed ne-
gftP-foaq. güji sixiUexamea
aan de Toneelacademie in Amster
dam. Hy speelde enkele mooie rol
len in werken van Shakespeare en
Ibsen. Maar hg heeft ook een bij
zondere aanleg voor het fijne gen
re cabaret, onder meer doordat hij
op een zeer hoofse, bijzonder ver
zorgde wijze spreekt. In de praat
jes van Kees Stip is dat juist no
dig, om er de „fijne nuance" van
te kunnen brengen. Men kan er
ook vanavond weer van genieten.
Reportagewagens
Voor de N.R.U. zijn vijf nieuwe
reportagewagens in aanbouw. De
eerste twee zullen in de loop van
het volgend jaar gereedkomen. Het
bouwen van een reportagewagen is
namelijk geen sinecure. Men kan
een chassis bestellen en er 'n car
rosserie op laten zetten, maar
daarmee heeft men nog geen goed
bruikbare, altijd bedrijfsklare 're
portagewagen. Wat men technisch
noemt „de bedrading" is een zo in
gewikkelde en precise zaak, dat er
maanden mee heen gaan. De car
rosserieën van de nieuwe wagens
worden gebouwd door Werkspoor,
een bijzonderheid is. dat ze van
polyester, van plastic, gemaakt
zullen worden. Nieuw is ook dat
alle wagens uitgerust zullen wor
den met drie magnetofoons, tot
nog toe nam men in hoofdzaak op
met draaitafels. De magnetofoons
die de omroep gebruikt, zijn niét
gelijk aan wat men onder „recor
der" verstaat. Het zijn schitteren
de precisie-instrumenten. die een
band van enige uren kunnen opne
men, maar dan ook 20.000 per
stuk kosten.
De N.R.U. nam de beslissing
over de vernieuwing van dit wa
genpark omdat de oude wagens,
die van 1948 dateren,-ernstige ge
breken gaan vertonen. Zij hebben
honderdduizenden - kilometers in
binnen- en buitenland afgelegd en
zijn niet bedrijfszeker meer. Als
men dan toch vernieuwen moet,
kan men het beter goed doen. De
kosten kunnen over enige jaren
uitgesmeerd worden.
Johan Bodegraven
De grote man van de inzamelin
gen voor de N.C.R.V. is nu hoor
spelregisseur geworden. Dat is
geen degradatie, integendeel, het
is een promotie voor hem. Hij wil
de het al jaren, maar dan moesten
er weer een paar miljoen bij elk
aar gebracht worden en Bodegra
ven kon dat wel. Twee jaar gele
den liet het N.C.R.V.-bcstuur hem
een cursus volgen aan de Toneel
academie. Men dacht dus dat hij
het vorige jaar wel zou gaan re
gisseren. Het kwam er weer niet
van. Deze zomer echter besliste
men dat hij, nu Dirk Verèl met
pensioen is gegaan, bij de hoorspel
staf mocht gaan werken. Johan
Bodegraven is er zelf zeer blij mee.
Hij vond het natuurlijk prachtig
veel goed werk te kunnen doen.
Maar zijn voorkeur bij het radio
werk lag op een ander gebied.
Men kan maandagavond naai
een door hem geleid spel luisteren
Het is een drama van de zeevaart,
waarbij kapitein Wouters van de
Rademark voor zeer grote moei
lijkheden en beslissingen komt te
3taan. Ondanks keihard ingrijpen,
gebeuren er rampen. Men moet
zich wel realiseren, dat in werke
lijkheid niet alle gevallen zo
sprookjesachtig aflopen als hier 't
geval is. Maar hoorspelen zijn er
ook niet voor om de mensen al te
zeer op te schrikken.
Draadomroep
Wy wyzen er op, dat het gram
mofoonplat enprogramma van de
Draadomroep vanaf maandag 11
november over de 4de lyn wordt
doorgegeven. Dit geschiedt uit in
terne technische overwegingen.
Het betreft hier dus de program
ma's op maandag-, woensdag- en
vrydagavond tussen zes en acht
uur.
Omstreden opera
Op eerste kerstdag zal de Duitse
TV weer een modelvoorstelling ge
ven van een opera van Mozart. De
laatste maal geschiedde dat op
nieuwjaarsdag, de voorstelling
werd door geheel Europa met en
thousiasme Degroet. Het byzondere
van deze voorstellingen is, dat er
afzonderlijk gespeeld en gemusi
ceerd wordt; degenen die men ziet
spelen, zingen niet, de muziek is
van tevoren "opgenomen, de spelen
den doen of ze zingen. Wij zullen
het een andere maal wel eens uit
voeriger hebben over deze wyze
van uitbeelden en over de voor- en
nadelen er van. In ieder geval op
eerste kerstdag wordt Don Giovan
ni opgevoerd onder regie van Kurt
Wilhelm, ongetwijfeld de grootste
Duitse TV-regisseur; muzikale lei
ding van Hermann Scherchen. Zo
als de zaken nu staan, neemt Ne
derland de uitzending niet over.
De beslissing is al lang geleden
door het N.T.S.-bestuur genomen,
doordat de meerderheid zich er te
gen verzette dat met Kerstmis een
opera op het beeld zou komen. De
°erste kerstdag is volgens 't roos
ter voor de K.R.O.deze omroep
zendt dan een herhaling uit van 'n
-erstspel.
Er ls nogal wat beweging ont
staan over de beslissing van het
N.T.S.-bestuur. Men stelt, dat een
uitzending van zo hoog artistiek
Regisseur Kurt Wilhelm rechts
tijdens een decorbespreking.
(Zie: „Omstreden opera").
gehalte altyd overgenomen moet
worden, dat het kortzichtig en be
krompen is het niet te doen. Nu
zijn grote woorden in dit soort za
ken altyd snel gevonden, de juiste
argumenten echter niet. Wy ver
nemen uit zeer goede bron 't vol
gende: tegen de uitzending -waren
van meet af aan de N.C.R.V, en de
V.P.R.O.. Met vond het zonder
meer ongepast op Kerstmis een
hele avond aan een opera te wij
don. By de K.R.O. weifelde men,
uit artistiek oogpunt voelde men
veel voor de uitzending, maar er
waren ook bezwaren. Aangezien
voor een N.T.S.-uitzendlng een
meerderheid nodig is. werd er ge
stemd en de meerderheid was te
gen. Wy geloven dat er veel voor
deze beslissing te zeggen is. Don
Giovanni is bepaald geen kerstver
haal, alle statistieken wyzen uit,
dat een opera tot de weinig popu
laire TV-uitzendingen behoort en
een Duitse uitzending op een hui-
seiyk feest als Kerstmis, is niet
alles. Wy menen, dat wanneer de
opera wel werd uitgezonden, op
eerste kerstdagavond maar zeer
weinig toestellen in Nederland de
gehele avond aan zouden staau.
