PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Nauwe samenwerking tussen
Nederland en Australië voor
ontwikkeling Nieuw-Guinea
Yerseke voelt niets meer voor oesterproef...
BILT
EISENHOWER ZAL VERSLAG
OVER .VEILIGHEID' UITBRENGEN
LEIDER KROESJTSJEW HIELD
FEESTREDE VAN DRIE UUR
Vand
aag.
200e jaargang - no. 263
Dagblad, uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant.
Directie: F. v. d. Velde en F. B.
den Boer, Adjunct: w. de Pagter.
Hoofdredacteur: W. Leertouwer.
Adjunct-hoofdred.: G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per
week; 7.00 p. kw.; fr. p. p. 7.25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESSE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Donderdag 7 nov. 1957
ADVERTENTIEPRIJS 25 cent per
mm. Minim, p. advertentie 4.—.
Jng. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 6 regels)
23 cent p. regel met een minimum
van 1.—. „Brieven of adres
bureau v. d. blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C„ Middelburg.
Bureaus: Vllsslngen, Walstr 58-60, tel. 2355 4 lijnen (b. g. g. 3546 of 3304); Middelburg, Markt 51, tel. 3841; Goes, Lange Vorststraat 63, tel. 2475 (b. g. g. adv. 2234): Oostburg, Nieuwstraat 43. tel 20; Terneuzen Brouwerljstr. 2: Zlerlkzee. red tel 24; adm tel
Gemeenschappelijke regeringsverklaring
Minister G. Ph. Helders van Zaken overzee is op zijn reis naar Australië
gisteren aangekomen te Port Moresby, in Australisch Nieuw-Guinea. Vrij
dag zal hij, doorreizen naar Canberra voor besprekingen met de Austra
lische regering over samenwerking tussen Australië en Nederland in het
bestuur over Nieuw-Guinea.
Mr. Helders zeide te Port Moresby, dat de Nederlanders in Nederlands
Nieuw-Guinea zullen blijven om te doen wat zij daar als hun plicht be
schouwen. Naar zijn mening zullen vrede en een evenwichtige toestand in
Nieuw-Guinea, bijdragen tot vrede en stabiliteit in Zuidoost-Azië. Het
Nederlandse en het Australische bestuur over dit gebied, aldus minister
Helders, vertonen veel overeenkomst, daar beide werken aan de ont
wikkeling ervan.
De Nederlandse en de Australischs
regering hebben gisteren in Den
Haag en Canberra een gemeen
schappelijke verklaring gepubli
ceerd.
i De Nederlandse en de Australische
regering baseren hun politiek ten
aanzien van de gebieden op Nieuw-
Guinea, waarvoor zij verantwoor
delijk zijn, op de belangen en on
vervreemdbare rechten van de in
woners van die gebieden in over
eenstemming met de bepalingen en
de geest van het Handvest der
Verenigde Naties.
i Nederlands Nieuw-Guinea, het
Austraüsch trustgebied Nieuw-
Guinea, en Papoea zijn geografiscn
en etnologisch verwant en de toe
komstige ontwikkeling van de be
volkingen van deze gebieden zal
gebaat zijn met samenwerking op
het gebied van beleid en bestuur.
i Daarom voeren de Australische en
de Nederlandse regering en zij
zullen dit ook in de toekomst blij
ven doen een beleid dat gericht
is op de politieke, economische,
sociale en opvoedkundige vooruit
gang van de bevolkingen van hun
gebieden op een wijze, die reke
ning houdt met deze etnologische
en geografische verwantschap.
i Tegelijkertijd zullen beide regerin
gen de samenwerking, welke er
thans bestaat tussen hun bestuurs
organen in die gebieden, voortzet
ten en versterken.
Daarbij zijn de beide regeringen
vastbesloten een ongestoorde ont
wikkeling van dit proces te bevor
deren. totdat de inwoners van de
betrokken gebieden in staat zullen
zijn over hun eigen toekomst te
beslissen.
Delta-pauze
Zo is dan deze week het ontwerp-
Deltawet de Tweede Kamer ge
passeerd. Een historische beslis
sing! En daarom is het te betreuren,
dat een dergelijk besluit niet unaniem
kon worden genomen doordat in de
Kamer verschil van inzicht bestond in
een staatsrechtelijk aspect van het ont
werp. Waarschijnlijk heeft niemand
zich dit meer aangetrokken dan mi
nister Algera, die een eenstemmig
oordeel van de Kamer zonder twijfel
als een bekroning van zijn werk en
dat van zijn adviseurs zou hebben
gezien. Het is echter anders uitgeval
len 'Jammer
Thans gaat het ontwerp naar Ie
overzijde van het Binnenhof, teneinde
daar door-de Senaat te worden onder
zocht. Dat betekent dat de strijd om
Zeelands belangen, die bij dit ontwerp
in zulk een grote mate zijn betrokken,
nog niet is geëindigd, doch integen
deel onverminderd zal voortgaan. Men
vatte overigens dit woord „strijd"
niet verkeerd op! Het betekent geens
zins, dat Zeeland en minister Algera
als gezworen vijanden tegenover
elkaar staan, want er wordt slechts
mee aangeduid, dat bij de minister van
verkeer en waterstaat en zijn advi
seurs enerzijds en de provincie Zee
land anderzijds over een aantal Delta-
zaken verschillend wordt gedacht- En
dat derhalve nog de degens móeten
worden gekruist.
In deze .strijd" nu is een korte rust
pauze ingetreden. Aan beide zijden
is bezinning mogelijk, waarbij Zee
land ervan kan uitgaan, dat winst
punten zijn genoteerd op hel stuk
van de schaderegeling, het overleg
met de volksvertegenwoordiging over
de afsluitingsplannen, het contact met
Ged. Staten van Zeeland inzake een
eventueel onderzoek naar een vaste
oeververbinding over de Westerschel-
de, de oesterproef en de niet onwel
willende ministeriële houding jegens
het Sloeplan!
Bezinning dus. Wij spreken de hoop
uit, dat voor Excellentie Algera deze
bezinning een verdere benadering zal
betekenen van het Zeeuwse stand
punt En verder wensen wij hem gaar
ne geluk met de aanvaarding van dit
Delta-wetsontwerp. Moge de Eerst»
Kamer er eenstemmig over oordelen!
Het ligt in de bedoeling op het ge
bied van de ontwikkeling van de|land-
bouw, van het gezondheidswezen, de
quarantaine-voorzieningen en de op
voeding tot een uitwisseling van ge
gevens te komen. De samenwerking
zal zich voorts uitstrekken tot het ver
beteren van de verbindingen tussen
de delen van het eiland, waartoe
reeds vier jaren geleden een begin -s
gemaakt door de instelling van een
geregelde luchtverbinding.
Het ligt in de bedoeling de op deze
gebieden reeds begonnen samenwer
king te consolideren en uit te brei
den. De thans bekend gemaakte ge
meenschappelijke verklaring zal daar
toe meer mogelijkheden bieden. Er
wordt op gewezen dat op bestuursge
bied nog meer dan tot dusverre con
sequenties kunnen worden getrokken
uit de etnologisch en geografisch ge
lijke gesteldheid van Nederlands en
Australisch Nieuw-Guinea, zo heeft
de woordvoerder van het Nederland
se ministerie van buitenlandse zaken
meegedeeld-
De Indonesische minister van bui
tenlandse zaken, dr. Soebandrio, heeft
verklaard, dat het Australische volk
moet beseffen, dat de veiligheid van
Australië afhangt van de veiligheid
van Indonesië.
In een commentaar op recente ver
klaringen van leden van het Austra
lische kabinet, waarin steun werd ge
geven aan het Nederlandse standpunt
in het geschil over Westelijk Nieuw-
Guinea tussen Nederland en Indone
sië, zeide de minister aan het Indo
nesisch persbureau Antara, dat als In
donesië, met of zonder westelijk
Nieuw-Guinea, in politiek of militair
opzicht zich anders mocht gaan instel
len dan Australië, dit de veiligheid
van Australië zeer zeker in gevaar zal
brengen.
De minister achtte de tijd geko
men voor de regering en de vo!
keren van Australië en Indonesië
zich over het vraagstuk WeSt-
Irian kalm te beraden.
De minister wees er met nadruk op,
dat Indonesië geen gebied wenst over
te nemen, dat niet tot dit land be
hoort, doch het is de plicht van het
Indonesische volk om de onafhanke
lijkheid te eisen voor het voormalige
Nederlands-Indië, teneinde „door onze
landgenoten in West-Irian niet te
kunnen worden beschuldigd zich van
hun lot niets te hebben aangetrok
ken".
Dinsdagavond laat heejt de
Tweede Kamer het ontwerp-
Deltawet goedgekeurd. De lin-
kerfoto laat zien hoe jlir. mr.
A. F. C. de Casembroot, com-
M missaris der koningin in Zee-
land, gespannen de verhande-
ling en in de Kamer volgde
over de wet, welke voor zijn
H provincie zulke verstrekkende
gevolgen zal hébben. Op de
rechterfoto ziet mén hoe mi-
H nister Algera, die na het goed-
keuren van de wet vele felici-
H taties in ontvangst mocht ne- EE
H men, werd gelukgewenst door n
kamervoorzitter mr. L. G.
Kortenhorst.
iiiiiiiiiimiiiiHiiii
milium
Eerste Amerikaanse kunst
maan met insecten aan boord
President Elsenhower zal donder
dagavond aan het Amerikaanse volk
verslag uitbrengen over „wetenschap
en veiligheid" in een gezamenlyke uit
zending voor radio en televisie- In de
bekendmaking van het Witte Huls
werd gezegd, dat de toespraak van
grote betekenis zal zyn.
De rede van Eisenhower begint
vrijdagochtend om 2 uur (Ned. tijd)
en zal een half uur duren. Men merk
te op, dat de president als tijdstip van
zijn toespraak de herdenkingsdag van
de Russische oktober-revolutie heeft
gekozen.
Volgens de Mutual Broadcasting
System zal de eerste Amerikaanse
kunstmaansatelliet de volgende
week worden gelanceerd. De satel
liet zal insecten aan boord hebben.
De Amerikaanse marine heeft dins
dag twee lange-afstandsprojectielen,
die de codenaam „Talos" dragen, met
succes afgeschoten. Deze lanceringen
maken deel uit van een programma,
dat de Amerikaanse Marine reeds
twee jaar op de terreinen van Whi
te Sands uitvoert.
Van welingelichte zyde is vernomen,
dat Amerikaanse deskundigen blauw
drukken zullen bestuderen van een
door Belgische geleerden ontworpen
raket voor de korte afstand en zuuen
spreken over methoden tot massapro-
duktie van het projectiel „Vogelpik"
genaamd.
Vijfien mensen bij
vliegtuigongeluk
omgekomen
Vyftien mensen zjjn woensdag om
het leven gekomen doordat een Bris
tol Britannia turbine-schroefvlieg-
tuig tijdens een proefvlucht by Bris
tol neerstortte en in brand vloog.
Ooggetuigen zagen het vliegtuig
met motor in brand laag over het
dorp'Downend scheren en vervolgens
neerstorten in de bossen achter het
dorp.
Volgens de Bristol Aeroplane Com
pany is het toestel neergestort toen
het zich gereed maakte om te lan
den. Tien huizen werden door wrak
stukken beschadigd. Enkele bewo
ners moesten naar een ziekenhuis
gebracht worden.
HERDENKING OKTOBERREVOLUTIE
Stalin Mag niet meer
worden belasterd.
De eerste secretaris van de Sow-
jet-Russische communistische partij,
Nikita Kroesjtsjew, heeft woensdag
op de bijeenkomst van de Opperste
Sowjet ter herdenking van de veer
tigste jaardag van de oktoberrevo
lutie verklaard, dat de Sowjet-
Uni'e nooit een oorlog zal beginnen.
Hij sprak zich uit voor besprekingen
tussen de leiders van oost en west
om gezamenlijk een plan voor vreed
zame coëxistentie uit te werken.
Vol trots weidde hij uit over het
lanceren van de twee spoetniks en
de „vrees en verslagenheid" onder
de tegenstanders van de Sowjet-
Unie, waartoe deze successen heb
ben geleid.
Belangrijke passages uit deze gro
te rede, die een 18.000 woorden om
vatte, waren: 1 „Wij verklaren hier
bij plechtig, dat ons volk nooit van
plan is geweest, iemand met des
tructieve middelen aan te vallen, en
dit ook nooit za doen, zo lang de
Sowjet-Unie niet door de imperialis
tische mogenheden wordt aangeval
len". 2. „Wij zijn voorstander van
een conferentie van vertegenwoordi
gers van kapitalistische en socialisti
sche staten op hoog niveau waar, op
basis van een realistische waarde
ring van de feiten en wederzijds be
grip, een akkoord kan worden be
reikt over het uitbannen van oorlog
als een middel voor het oplossen van
internationale vraagstukken, beëin
diging van de koude oorlog en de
bewapeningswedloop, het vestigen
van betrekkingen tussen staten op
basis van een vreedzaam naast elk
aar bestaan en het regelen van ideo
logische geschillen, niet door middel
In de loop van .liet komende jaar zal
de Polygoon-Profilti werkgemeen
schap een aanvang maken met de
produktie van een Nederlandse
speelfilmwaarvoor het scenario is
geschreven door Kees Stip. In deze
film zal de hoofdrol worden gespeeld
door Wim Kan onder regie van Kees
Brusse. De verschillende contracten
zijn reeds getekend. De foto toont
v.l.n.r. Kees Stip, Corrie Vonk, Kees
Brusse, Wim Kan, mr. J. M. Landré,
directeur van Polygoon, en C. S.
Roem, directeur van Profilti.
MERKWAARDIGE ONTWIKKELING
Zeeuwse Kamerleden
zijn ontstemd
ER heeft zich een merkwaardige
ontwikkeling voorgedaan rond de
door Zeelands provinciaal bestuur
zo sterk gepropageerde oester
proef in het Veerse Gat, een ont
wikkeling, die hier op neerkomt,
dat de oestertelers van Yerseke
niets meer voor die proef voelen,
doch inplaats daarvan liever on
middellijk een volledige schadever
goeding voor hun bedrijven ont
vangen.
Zoals men weet gaat het bij deze
proef om de inrichting van een bassin
achter de afsluitdam, door het Veerse
Gat, in welk bassm van 1960 tot 1968
praktijkexperimenten mogelijk zul
len zijn, die enig inzicht kunnen ver
strekken over het voortbestaan van
de schelpdierencultuur. Weliswaar is
met deze proeven hef niet geringe
bedrag van tien miljoen gemoeid,
maar minister Mansholt heeft in de
Kamer verklaard, dat de regering, dit
bedrag er voor over heeft, want men
wil al het mogelijke doen om de oes
terteelt te behouden. „Het verdwij
nen zou een wezenlijke verschraling
van onze samenleving betekenen", zei
minister Mansholt
Maar de oesterkwekers zijn tot
de conclusie gekomen tijdens
beraad in eigen kring vorige week
dat er toch te veel bezwaren
aan die proef kleven. Bovendien
vonden zij tien miljoen een noga)
hoog bedrag voor een experiment,
waarvan de uitslag nog zeer on
zeker is. Liever hadden zy vol
ledige vergoeding voor hun be
drijven. En daarom besloten zij
enkele Kamerleden te benaderen,
die bij de replieken van het DePa-
debat in de Tweede Kamer zouden
spreken, met het verzoek de ont
wikkeling in deze richting te wil
len sturen. Het gevolg daarvan
was, dat de V V.D.-afgevaardigde
Den Hartog dinsdag mededeelde,
dat hem was gebleken, dat de
„praktijk' - ei w de kwekers
niet veel voor de proef voelde.
Een mededeling, die bij insiders
verwondering wekte, want men
meende, dat de belangen van de
schelpdierencultuur door deze
proef in hoge mate werden ge
diend. Immers, ook het provin
ciaal bestuur van Zeeland had zich
bij herhaling voor de proef uit
gesproken en in de Documentatie
Deltazaken had dit bestuur een
uitvoerig pleidooi doen opnemen
voor het tot stand komen van het
proefbassin.
Verwondering was er echter met
name bij de Zeeuwse Kamerleden, die
deze week in de Kamer nogmaals met
vuur voor de oesterproef hadden ge
pleit. Na het beëindigen van hun rede
werd hun min of meer verwonderd
door de V.V.D-W oordvoerder ge
vraagd of zij dan niet waren ingelicht
over de Yersekse ommezwaai
Neen, dat waren de Zeeuwse parle
mentariërs niet! Het valt te begrij
pen, dat zij in hevige mate ontstemd
waren over deze gang van zaken!
Wij hebben ons gisteren over deze
zaak in verbinding gesteld met bur
gemeester A. C. Willemsen van Yer
seke, die de Delta-debatten m de Ka
mer van het begin tot het einde heeft
gevolgd. De burgemeester gaf toe dat
Yerseke „om" was gegaan. „Wij me
nen, dat het niet verantwoord is zo
veel geld uit te geven voor een proef,
waarvan de uitkomst uiterst dubieus
is" verklaarde hy. „Dat houdt geens
zins in, dat wij geen waardering voor
de minister zouden hebben voor het
streven de oestercultuur te behouden,
maar het is nu eenmaal zo, dat de
mensen van de praktijk weinig in ue
proef zien. Het lijkt hier meer een
zaak va'n de wetenschap dan van de
realiteit. Stel nu eens, dat de proef
slaagt en onze bedrijven zouden naar
de Grevelingen worden overgebracht,
dan nóg is het niet zeker, dat het ook
daar lukt. En wat dan? Dan zijn we
weliswaar in eerste instantie naar we
mogen aannemen royaal geholpen,
maar het uiteindelijke resultaat zou
dan toch nihil zijn. Gevolg: bittere te
leurstelling. Bovendien, wanneer de
proef lukt, zal het buitenland wellicht
profiteren van onze nieuwe metho
den
Waarom niet de Zeeuwse Kamer
leden over deze plotselinge om
mezwaai waren ingelicht? „Dat
is een fout van mij" erkende
burgemeesterWillemse. „Maar
ook bleek de* tijd te kort, want
(Vervolg op pag. 2)
van oorlog maar door vreedzame
concurrentie op 't gebied van de eco
nomie, de cultuur en 'n betere voor
ziening in de menselijke behoeften".
Hij verzekerde voorts dat de par
tij zal optreden tegen degenen, die
Stalin trachten te belasteren en die
de tijd. waarin deze leider was van
het centrale comité trachten te kri
tiseren. Hij gaf wel toe, dat Stalin
tekortkomingen in zijn karakter
had.
Voor een gehoor van dertienhon
derd Sowjet-Russische volksvertegen
woordigers en vijftienduizend gas
ten, onder wie vertegenwoordigers
van 61 landen, daagde de partijse
cretaris de Verenigde Staten uit, aan
de wedloop betreffende het afschie
ten van aardsatellieten deel te ne
men.
Vol vertrouwen sprak hij over de
Russische vorderingen op econo
misch gebied en hij beloofde een
„grootse en prachtige" ontwikkeling
in de toekomst.
Nadat hij twee uur aan 't woord
was geweest, werd zijn stem
hees. Met het oog hierop werd de
zitting drie kwartier verdaagd.
Hierna voltooide Kroesjtsjew in
een uur zijn toespraak, die tot ti
tel had „Veertig jaar na de grote
oktoberrevolutie".
Zowel te Washington als te Londen
ziet men in diplomatieke kringen niet
veel in het voorstel van de ^Sowjet-
Russische partijsecretaris Kroesjtsjew
om een conferentie van de leiders van
oost en west te beleggen.
In Parijs ziet men in diplomatieks
kringen de rede van de Russische par
tijleider echter als „het beg:n van een
nieuw tijdperk in de internationale
politiek".
De toespraak wordt in de Franse
hoofdstad met „aanzienlijke aandacht"
bestudeerd en men wacht nu op een
antwoord van president Eisenhower.
Ook de sociaal-democratische partij
en de Duitse partij in de Bondsrepu
bliek hebben met instemming kennis
genomen van de .toespraak van
Kroesjtsjew.
Ter voorziening in de vacature van
de heer J. D. Hagens is gekozen tot
lid van de Kamer van Koophandel
voor Westelijk Noord-Brabant en wel
voor de groep verkeer, mr. D. van
Setten. te Breda, directeur van üe
N.V. Brabantsche Buurtspoorwegen en
Autodiensten B.B.A, te Breda.
wordt de Nederlandse
§jj dichter en romanschrijver M.
Mok 50 jaar
H heeft te Edinburgh een
plocgwedstrijd plaats om het
Britse nationale ploegkampi-
H oenschap.
M is het volle maan.
VERWACHT.
VEEL BEWOLKING.
Veel bewolking met tijdelijk la
hoofdzaak in het oosten van het land
enige regen. Zwakke wind uit noor
delijke richtingen. Weinig verande
ring in temperatuur.
ZON EN MAAN
8 november
Zon op 7.49 onder 17.02
Maan op 17.41 onder 8.36