Overeenstemming in Casablanca
VREEMDE VERKEERSREGELS
LOKALE BIJZONDERHEDEN
VRIJDAG 18 OKTOBER 1957
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Hoor ARTHUR BRYANT
van LORD ALAN BROOKE de vechterhand van WINSTON
naar het oorl
geconfereerd over de mening van
de Amerikaanse adviseurs, als zou
Japan de voornaamste vijand zijn
en Duitsland op de tweede plaats
komen. Wij zullen morgen opnieuw
bijeenkomen om deze kwestie on
der de loep te nemen".
Brooke had een zwaar hoofd in
het resultaat van de besprekin-
Een. Het was echter aan Sir John
ill, de vroegere chef-staf te dan
ken, dat er schot kwam in de con
ferentie. Dill vroeg Brooke de za
ken tevoren met Marshall te be
spreken om hierdoor het pad te ef
fenen voor het overleg in groter
verband.
Overtuigd
Het is tenslotte Alan Brooke ge
weest, die, de uitputting; nabij, in
glasheldere en uitvoerige plei
dooien het Britse standpunt in
gang deed vinden bij de Amerika
nen. Hij maakte duidelijk, dat een
invasie op dit ogenblik in Noord-
Frankrijk door de in West-Europa
aanwezige Duitse troepen gemak
kelijk kon worden afgeslagen. Aan
de ander kant meende hij door een
inval van de Middellandse Zee uit
in 1943 reeds een overwinning te
kunnen bewerkstelligen, vooral ge
zien de onvoldoende noord-zuid-
verbindingen, die de vijand in Eu
ropa had. Tegen het einde van dat
jaar zou Duitsland tientallen divi
sies en duizenden vliegtuigen aan
dit zuidelijke front moeten gebrui
ken, waardoor het Russische front
minder onder druk komt te staan
en waardoor minder divisies in
Frankrijk kimnen worden ingezet
als in 1944 een invasie wel moge
lijk blijkt te zijn.
Alan Brooke overtuigde de een na
de ander van de juistheid van zijn
inzichten. Op de 20ste januari kon
hij zeker zijn van het feit, dat de
grondslag voor een overeenkomst
was gelegd.
Hoger Commando
Er werd die dag meer bereikt. De
Engelsen en de Amerikanen kwa
men overeen een Hoger Comman
do in Noord-Afrika te stichten. Zij
waren het erover eens, dat er
dringend behoefte was aan een
overkoepeling van de strijdkrach
ten in Afrika. De samenwerking
tussen het Eerste en het Achtste
Engelse Leger, de Amerikaanse
en de Franse strijdkrachten liet te
wensen over en een coördinatie
was dringend nodig. Maar wie
moest worden geplaatst in de ver
antwoordelijke functie van opper
bevelhebber
Volgens vele inzichten was het
wenselijk het commando op te dia
gen aan Eisenhower, maar al
dus Brooke in zijn aantekeningen
hij bezat in tactisch noch in
strategisch opzicht de kwaliteiten,
die voor het verrichten van deze
taak nodig waren. Door Alexan
der van het Midden-Oosten naar
dit Hoger Commando over te
brengen kon in dit hiaat worden
voorzien.
Het was deze Britse suggestie, die
ter tafel kwam, en die na langdu
rige besprekingen de goedkeuring
van de Amerikanen kreeg. Casa
blanca kwam toch tot resultaten!
Succes
Als gevolg van de besprekingen
werd Eisenhower inderdaad op
perbevelhebber van het nieuwe
Hogere Commando, dat zich als
voornaamste taak moest stellen
Afrika van de Duits-Italiaanse
troepen te zuiveren. Montgomery
had inmiddels al gezorgd voor een
nieuwe stap in deze zuivering, nl.
de bezetting van Tripolis. De in
val in Sicilië zou in handen komen
van drie Britse officieren, Alexan
der, Cunningham en Tedder.
De voor Churchill en Brooke zo
DE CONFERENTIE tussen de Engelsen en Amerika
nen in Casablanca werd een overwinning voor Alan
Brooke, de Britse chef-staf: de Amerikanen gingen ten
slotte akkoord met zijn strategische inzichten voor het
nieuwe oorlogsjaar 1943. De twee dagen rust, die Churchill
en Brooke na de conferentie zouden genieten werden
abrupt afgebroken Churchill kon niet langer wachten;
de oorlog was nog lang niet gewonnen. En voort ging het
weer naar Caïro.
Een foto waard
ii Marrakesj had Chur
chill, die na de vermoei
ende besprekingen ie
Casablanca hier enkele da
gen wilde rusten en schil
deren zijn intrek genomen
in de villa van Mrs. Tayler.
Reeds op de eerste dag liet
hij Alan Brooke bij zich ko
men om te zeggen, dat hij
's avonds nog weer weg
wilde. Brooke ging naar de
villa en in het dagboek
schrijft hij over deze och
tend:
,Jk ging dadelijk naar
Mrs. Taylers villa. Ik werd
in Churchills kamer gela
ten. Hij lag in bed. Ik had
hem dikicijls in bed zien
liggen, maar dit was toch
al heel bijzonder.
De kamer moest die van
Tayler zijn. Zij was in
Moorse stijl ingericht. Het
plafond was een prachtig
fresco van groen, blauw en
goud. Het hoofdeinde van
het bed ging over in een al
koof van 'Moorse tekenin
gen met een religieus licht
aan beide kanten. Het bed
was bedekt met 'n blauwe
zijden sprei. De rest van
de kamer was in overeen
stemming met het beschil
derde, Arabische plafond-
En daar in dat bed zat
Winston Churchill in zijn
groen met rood en gouden
drakenpyjama, zijn haar
of wat er nog van over is
stond recht overeind,
de religieuze lichtschipi-
sels weerkaatsten op zijn
wang en uit zijn mond stak
een enorme sigaar. Ik had
er alles voor over op dat
moment 'n kleurenfoto van
hem te kunnen metken....!"
(XII)
DE BESPREKINGEN tussen
Churchill en Roosevelt en
tussen de Britse en Amerikaanse
militaire leiders in Casablanca
in januari 1943 kwamen moei
lijk op gang. De Amerikanen na
men alle tijd voor het uitwisse
len van de plannen en ideeën,
waarbij zij zich overigens vast
hielden aan hun eigen stand
punten en chef-staf Alan Brooke
had dagenlange conferenties
nodig eer hij begrip vond voor
zijn strategie, die in het komend
jaar moest worden toegepast.
Churchill had zijn militaire on
derhandelaars opgedragen ook de
tijd te nemen en geen beslissingen
te forceren. Als resultaat wenste
hij een overeenkomst te zien be
reikt, niet alleen over de zuivering
van de Noordafrikaanse kust en
een bezetting van Sicilië in 1943,
maar ook over het terugwinnen
van Birma en over de voorberei
dingen voor een invasie in Frank
rijk.
Langzaam
Vijf dagen lang duurde het over
leg tussen de Britse militaire des
kundigen onder aanvoering van
Alan Brooke en de Amenkanen.
Het is een langzaam en saai pro
ces, zo meende Brooke in zijn aan
tekeningen te moeten vermelden.
„Alle bijzonderheden moeten wor
den uitgelegd en nog eens worden
uitgelegd voor zij er iets van be
grijpen. En dan nog tonen zij soms
maar weinig begrip voor onze
standpunten".
En hy schrijft:
„17 januari Een hopeloze dag.
Wij zijn verder van een overeen
komst af dan ooit tevoren. Wij
hebben nog steeds geen overeen
stemming kunnen bereiken over
Birma, over de strijd in de Pacific
en over IJsland. Wij hebben lang
s Tijdens de conferentie te Casa-
blanca werd uitvoerig overleg ge-
pleegd tussen de geallieerde op-
perbevelhebbers. V.l.n.r.: Eden,
H Alan Brooke, luchtmaarschalk
Tedder, admiraal Cunningham,
generaal Alexander, generaal
s Marshall, generaal Eisenhower
s en generaal Montgomery. In het
midden Churchill.
Iflllllllllllllllllllllllllllllllllllillll
een nog al rare gewaarwording,
als U dat voor het eerst mee
maakt. En het is maar goed, dat
het verkeer er niet zo intensief
is
Zelf hadden we al ruzie met de
Joego-Slavische politie, toen we nog
geen half uur in Joego-Slavië wa
ren. Dat was 's avonds in Maribor,
juist even over de grens. Er was
daar een groot plein waarop in het
midden een verlichte wegwijzer de
richting naar Zagreb aanwees. De
onvergeeflijke fout die wij toen
maakten begon pas tot ons door te
dringen, toen we de aangegeven weg
al hadden ingeslagen: het was mis
schien wel de bedoeling geweest,
dat we om dat mooie plein zouden
heenrijden. Maar het onheil was al
gebeurd en haastig kwam uit een
hoek van het plein een politieagent
op ons afsnellen met een mooie gro
te rode stoplamp, verheugd dat hij
dit splinternieuwe apparaat kon ge
bruiken. Hij begon met ons te vra
gen of we Sloveens spraken, kenne
lijk de enige taal die hij zelf meester
was (omdat het z'n moedertaal
was) en wees vervolgens triomfan
telijk op een grote blauwe pijl. In
derdaad hadden we dus om het plein
heen moeten rijden. Het baatte niet
dat we de man aan bet verstand
brachten, dat we die pijl van de an
dere kant komende helemaal niet
konden zien en dat er daar geen
stond, we moesten op de bon en dat
kostte ons twee gulden. Ze hadden
dat mooie plein daar toch immers
niet voor niets gemaakt! Was het
i nu maar bij die twee gulden geble-
j ven, dan waren we misschien nog
1 bereid geweest die te betalen (ook
al zou geen Nederlandse politie
agent een buitenlander voor zo'n
kleine vergissing bekeuren). De
man mocht deze boete echter zelf
niet incasseren en we moesten dus
opgebracht worden naar het bureau
Dat was ons toch echt te veel, wes
halve wij reageerden met een diep
indrukken van het gaspedaal, een
verbouwereerde agent achterlatende,
die toen niets beters wist te doen,
dan ons nummer noteren.
Overigens hebben wij daarbij
waarschijnlijk nog een tweede over
treding begaan, n.l. overschrijding
van de maximum snelheid, want dat
kan in Joego-Slavië al heel gauw
gebeuren. Het verkeer is daar nu
eenmaal nog steeds in de eerste
plaats ingesteld op ossenkarren en
muilezels en derhalve zijn maximum
snelheden van 15 kilometer per uur
er heel gewoon, waaraan uiteraard
geen enkele automobilist zich hand*
Advertentie
succesvolle besprekingen werden
op zondag 24 januari afgesloten.
De minister-president en zijn chef
van de generale staf gingen naar
Marrakesj, waar Churchill een
paar dagen zou schilderen in af
wachting van het besluit van de
regering over zijn voorgenomen
bezoek aan de Turkse minister
president. Maar de vakantie zou
niet lang duren. Brooke schrijft:
..25 januari Wij waren van
plan hier twee dagen te blijven.
Ik zou een dag op de patrijzen
jacht gaan. Churchill liet me
vanmorgen komen en zei, dat
hij vanavond al wilde vertrek
ken naar Caïro. Na uitwisse
ling van telegrammen leek het
beter de volgende morgen te
gaan. Daarna zouden we op
Cyprus de Turkse minister-pre
sident ontmoeten en tenslotte
zouden we Tripolis aandoen
om Montgomery en Anderson
te spreken".
Geen vrij
Na de oorlog tekende Alan Brooke
hierby aan:
„De gebeurtenissen van deze dag
verdienen een nadere toelichting,
's Morgens leek het leven aantrek
kelijk. Het zware werk van de con
ferentie in Casablanca was voor
bij en ik had twee heerlijke dagen
voor mij liggen om de oorlog een
ogenblik té vergeten. Opgewekt
verliet ik 's morgens het Maraou-
nia Hotel om met de auto het At
lasgebergte in te trekken voor de
patrijzenjacht. Het zou anders lo
boor ik de auto had bereikt werd
ik geroepen voor de telefoon.
Churchill wenste mij te spreken.
Toen ik by hem kwam vertelde liy
me, dat we om zes uur 's avonds
zouden vertrekken. Ik antwoord
de. dat hij hier toch met alle ge
weld heen wilde om het landschap
te schilderen. Hy zei echter, dat
hy 's middags nog twee uur zou
kunnen schilderen, en begon toen
weer: „We vertrekken om zes
uur." Ik vroeg hem. waar we
heen zouden gaan. Zijn antwoord
was typerend voor Churchill. „Dat
heb ik nog niet beslotenzei
h«."
Het kwam er op neer, dat Win
ston öf de volgende dag in Lon
den het parlement tal van vragen
zou beantwoorden öf op reis kon
gaan naar Caïro. Dit zou afhan
gen van de beslissing van het ka
binet.
Alan Brooke schrijft voorts:
„Ik deed nog een poging om
mijn patrijzenjacht te redden en
vertelde hem, dat er bijzonder wei
nig tijd was om Caïro op de hoog
te te stellen. Het telegram moest
hier in code worden gezet en in
Londen weer worden omgezet. Mi-
les Lampson. bij wie wij in Caïro
zouden verblijven, zou het bericht
eerst laat in de avond kunnen
krijgen.
Maar het hielp niet. Churchill
vond, dat er volop tyd was. Myn
korte vakantie was in het water
gevallen en het enige, wat ik kon
Wie Joego-Slavië per auto wil bereizen moet zich één belangrijke ver
keersregel inprenten: koeien, voetgangers en ezels hebben voorrang bo
ven alle snelverkeer. Met deze wetenschap gewapend heeft men althans
kans zonder al te veel brokken door het land te komen. Maar daar
naast bestaat er nog een serie bijzondere regels, waarvan men toch ook
wel weet moet hebben. Zo hebben wij ervaren, dat in het district waarin
wij op het ogenblik vertoeven een voorschrift bestaat volgens hetwelk
men bij iedere wegkruising moet toeteren, en wel éénmaal wanneer men
rechtdoor gaat, twee maal bij rechts, en drie maal bij links afslaan. Bo
vendien moet men toeteren bij iedere voetganger, wielrijder of boeren
kar, die men inhaalt. Overigens moet U nu niet geloven, dat al dat getoe
ter veel effect heeft, want er is geen enkele boer, die ook maar een duim
breed opzij gaat voor een auto-claxon. En mocht hij tenslotte toch nog
wakker schrikken dan kunt C er verzekerd van zijn, dat hij precies de
andere kant uitwijkt dan U verwacht had.
Het is ook veel voorkomend, dat
men een claxonsignaal alleen maar
opvat als een aanleiding om nog
gauw even over te steken. Maar
weest U nu niet zo naief om te me
nen, dat U de claxon dan maar on
aangeroerd moet laten als de wiel
rijder voor U ver genoeg rechts (of
links) van de weg rijdt, want als U
met de man in aanrijding mocht ko
men doordat deze tijdens het inha
len plotseling een rare bocht maakt,
bent U gegarandeerd de schuldige
als de zaak voor de rechtbank komt.
U heeft immers niet getoeterd, en
dus had de man het volste recht om
plotseling naar het midden van de
weg te zwenken: hij kon toch niet
weten, dat U er aan kwam....
Overigens moet U hier nu ook
weer niet de lering uit trekken,
om dan maar constant te toete
ren, want dan krijgt U beslist ru
zie met de politie. Er zijn ook een
heleboel plaatsen, waar U perti
nent niet mag toeteren, in heel
Zagreb bijvoorbeeld niet, ook al
loopt er een heel regiment voet
gangers voor uw wielen. Dan
moet U rustig wachten, totdat ze
opzij willen gaan. Zagreb heeft
trouwens nog een andere hoogst
originele eigenaardigheid, name
lijk dat het langzame verkeer
daar in een aantal hoofdstraten
midden op de weg rijdt en het
snelverkeer aan de kanten... Dien
tengevolge dient U uw auto daar
ook midden op de weg te parke
ren. Het langzame verkeer hoort
U rechts in te halen, maar het
snelverkeer links. Het is allemaal
REIZEN IN JOEGO-SLAVIË
doen was een kort uitstapje naar
de bergen in <le middag.
Wij vertrokken om half zeven
en nadat het vliegtuig in een
spiraal was opgeklommen tot
14.500 voet hadden wij een prach
tig uitzicht over het besneeuwde
Atlasgebergte. Enige tijd later
verdween het toestel in de duister
nis om de sprong te nemen over
het enorme woestijnland, een
sprong van 2300 mijl."
Wijn
„26 januari, Caïro. Na een
enigszins oncomfortabele nacht
zagen we een zonsopgang boven
de woestijn. We hadden ongeveer
elf uur gevlogen. Kort daarna
landden wy en reden wij naar de
ambassade, waar Miles Lampson
en Jacqueline ons ontvingen.
Churchill wendde zich toen tot
mij. „Zullen we eerst maar ont
bijten?" Ik voelde, dat hy deze
vraag tot Jacqueline had dienen
te richten, dus antwoordde ik
maar: „Ik denk, dat we misschien
beter eerst even ons kunnen was
sen en scheren." Maar hy zei:
„Neen we gaan nü ontbijten", en
keerde zich tot Jacqueline met de
vraag of het eten al klaar stond.
Zij verzekerde hem, dat alles
gereed was en ging hem voor
naar de eetkamer, waar ze een
kop thee voor hem inschonk.
Maar de minister-president nam
hier geen genoegen mee. Hij vroeg
om een glas witte wijn. Er werd
een karaf gebracht en nadat hij
een glas had gedronken wendde
bij zich tot Jacqueline en zei:
„Ah, dat is lekker. Weet U, ik
heb vandaag al twee glazen
whisky soda en twee grote siga
ren genuttigd
Dat was weer typisch Chur
chill
Volgende artikel:
Turken kennen
geen geheimen