GRIEP
Rusland werkt taalgrenzen weg
Concurrentiestrijd
tussen Engelsen
en Amerikanen
PAS OP i
MET DIE
AKKERTJES
NEDERLAND BRACHT RAPPORT
UIT OVER NIEUW-GUINEA
LAATSTE
1 II
WOENSDAG 16 OKTOBER 1957 PROVISO t A LB Z B B U W 8 Ei COURANT
ATOOMENERGIE OP DE MARKT
Succes van nieuwe
types reaktors verwacht
Een Amerikaanse investerings
maatschappij, Harris, Upbam and
Co., heeft maandag een overzicht
gepubliceerd van de stand van
ken bij een miljardentransactie, die
de komende jaren tot stand moet
komen: het voorzien van Europa
en later het Verre-Oosten en Zuid-
Amerika van atoom-reaktors,
atoom-centrales e.d. Van de Eura-
tom-landen zal voor 1957 een be
stelling komen van naar schatting
19 miljard gulden.
De grote concurrenten voor deze
bestelling zyn Engeland en Ameri
ka. Vyf Engelse firma's hebben
hun krachten voor een groot deel
gebundeld en verschijnen, sterk
door hun regering gesteund, op de
markt met een complete atoom
centrale van het type Calder-Hall
(gas-gekoeld), te koop voor een
vastgestelde prijs onder garantie
van de regering voor veertig jaar,
terwijl de regering bovendien nog
bereid is zo nodig bij de financie
ring de helpende hand te bieden.
De Engelse regeringssteun betekent,
aldus het overzicht, een belangrijke
handicap voor de Amerikaanse ver
kopers van reaktoren. De Engelsen
hebben tot dusver vijf kerninrichtin-
Jen verkocht in Australië. Italië en
apan en twee in West-Duitsland
voor 'n totaal van 151 miljoen dollar.
Amerika heeft orders geboekt, of zo
goed als geboekt voor een totaalsom
van 102 miljoen dollar. De Engelsen
zijn er, aldus het overzicht, van over
tuigd, dat zij het grootste deel van de
Euratom-bestelling in handen zullen
krijgen.
De Amerikanen zullen er, volgens
de Engelsen alleen in meedelen, als
de Euratom-landen de verwachte
hoogte van zeven en een half mil
joen kilowatt aan atoom-energie
overschrijden. Hoge Euratom-
autoriteiten hebben echter te ken-
Voelt U zich rillerig, koort
sig of loom dan bestaat
de mogelijkheid, dat de
Aziatische Griep ook U
tot slachtoffer gekozen
heeft. Sla de aanval on
middellijk af: vroeg onder
de wol, een hete drank
en één of twee"AKKER-
TjES"... en morgen gaat
U weer fit aan het werk.
Zorg, dat U "AKKER
TJES" in huis hebt voor
een snelle tegenaanval. I
helpen direct
Deze foto uit Washington toont de
modellen op ware grootte van de
proefkunstmaan, welke de V.8. in
december van dit jaar als eerste de
ruimte zullen inschieten (voor
grond) en van de aardsatelliet wel
ke de Amerikaanse geleerden als
equivalent van de „spoetnik" tegen
maart van het volgend jaar willen
lanceren. Heel links op de foto staat
een model van de raket, waarmee de
satellieten de wereldruimte zullen
worden ingeslingerd.
nen gegeven, dat zij de bestelling
van reaktoren en centrales onge
veer gelijkmatig zouden willen
verdelen over Engelse en Ameri
kaanse firma's.
Verder verwacht Amerika, aldus het
overzicht, nogal succes van nieuwe
types reaktor, waarvan er nu een
twaalf ontworpen of gebouwd worden,
zoals de reaktor van Babcock en
Wilcox, waarin vloeibaar metaal als
aldus het overzicht bewust van de ge-
brandstof dient. De Engelsen zijn zich,
varen die deze nieuwe types voor hen
kunnen betekenen zij hebben alleen
de reaktor van het Calder-Halltype.
„Beide partijen zouden voordeel kun
nen hebben van het leggen van on
derling contact tussen de Engelse en
Amerikaanse firma's", zo wordt ge
zegd.
In het overzicht wordt gewezen op de
kansen voor de industrieën van pro-
dukten, die in atoom-reaktors en -cen
trales voorkomen en vooral voor die
industrieën die een zusterbedrijf heb
ben in het land waar atoom-reaktors
worden gebouwd. Zo is het te ver
wachten, dat West-Duitsland alle be
nodigde materialen en componenten
levert voor de atoom-reaktoren die
voor dit land gebouwd worden. En dit
zou het geval kunnen zijn zowel in
Amerika als in Engeland.
Wrak van Duitse onderzeeër
in Kattegat gevonden.
Nabij het lichtschip Laesoe in liet
Kattegat is een zware Duitse onder
zeeboot uit de Tweede Wereldoorlog
ontdekt. Het wrak, een U-boot van
1000 ton, werd opgemerkt door het
Noorse schip „Vegafjord". De onder
zeeër werd tijdens de oorlog door
Britse bombardementsvliegtuigen tot
zinken gebracht. Aangenomen werd
dat op zes na, alle bemanningsleden
daarbij omkwamen. Het wrak ligt in
internationaal water.
Tien jaar gevangenisstraf
geëist wegens doodslag
De officier van Justitie by de recht-
singh, heeft gisteren tegen de 32-ja-
rige opkoper P. D. tien jaar gevange
nisstraf geëist wegens doodslag op
zijn schoonvader, de bijna 54-jarige
koopman B. S. De koopman S. is op
17 juni van dit jaar voor de woon
wagen van zijn schoonzoon door een
schot hagel getroffen; hy overleed ter
plaatse.
Drie getuigen, bewoners van het
woonwagenkamp, wier wagens dicht
in de nabijheid van de plaats van het
gebeurde stonden, getuigden, dat ver
dachte na een ruzie die reeds een half
uur geduurd had, naar buiten was ge
komen. Niettegenstaande de pogingen
van zijn vrouw om hem terug te hou
den, loste hij met een jachtgeweer een
schot hagel op zijn schoonvader, die
op een afstand van een meter of vijf
stond en op dat moment een steen op
raapte. De getuigen waren alle drie
zeer positief in hun verklaring dat de
man naarb uiten trad met het jacht
geweer ligende in de rechterarm en
dat het geweer gericht was op de ver-
slagene.
De officier van justitie had primair
doodslag ten laste gelegd en hij acht
te deze tenlastelegging wettig en
overtuigend bewezen. Verdachte had
wel verklaard niet meer te weten hoe
het was gebeurd, nadat hij aanvanke
lijk volgehouden had, dat hij in de
wagen gestruikeld was toen hg het
geweer in zijn handen had, waardoor
het schot per ongeluk zou zijn gelost.
De uitspraak werd bepaald op dins
dag 29 oktober.
Uitsluiting journalist
blijft gehandhaafd
De minister-president, dr. W. Drees,
heeft geantwoord op de door het
Tweede Kamerlid, de heer Vrolijk
schriftelijk gestelde vragen over het
tijdelijk uitsluiten van de parlemen
taire correspondent van de Volks
krant, de heer H. C. Faas, van het
verstrekken van inlichtingen van re
geringswege.
De betrokken journalist, zo deelt
de minister-president mee, heeft voor
tijdig de belangrijkste zakelijke me
dedelingen uit de Troonrede en daar
naast enkele gegevens uit de miljoe
nennota gepubliceerd. Ter vergelij
king citeert hij vervolgens enige pas
sages uit de Troonrede en „De Volks
krant" anderzijds.
De regering acht het publiceren van
deze, hoe ook verkregen, informaties
onoorbaar. Dit geldt in het bijzonder
ten aanzien van de Troonrede.
Voorzien van foto's en
documentatiemateriaal.
De Nederlandse regering heeft
ook dit jaar een rapport aan de
Verenigde Naties over Nederlands
Nieuw-Guinea uitgebracht. Het
rapport is voorzien van talrijke fo
to's en van uitgebreid documenta
tiemateriaal.
Medegedeeld wordt, dat het to
taal aantal Papoea's in het be
stuurde gedeelte van Nederlands
.Nieuw-Guinea ultimo 1956 onge
veer 342.000 bedroeg. Hiervan
waren er 311.400 geregistreerd
tegen 288.350 in 1955. De auto-
tochtone bevolking van geheel
Nederlands Nieuw-Guinea wordt
geschat op 700.000 zielen.
Het aantal Aziatische inwoners
van Nederlands Nieuw-Guinea bleef
vrijwel constant en bedroeg onge
veer 16.000. Tegen het eind van 1955
waren voorts 14.400 Europeanen in
dit gebiedsdeel aanwezig. Het aan
tal christenen in het bestuurd gebied
wordt in het rapport gesteld op on
geveer 215.000, het aantal Islamie
ten op ongeveer 17.000 en het aantal
confucianisten en boeddhisten op on
geveer 2200.
Over de inschakeling van de au
tochtone bevolking in de leiding en
de werkzaamheden zegt het rapport,
dat van de 65 bestuursdistricten er
thans 23 worden bestuurd door
autochtone districthoofden. Het aan
tal Papoea-ambtenaren en beambten
in vaste dienst bij het gouvernement
van Nederlands Nieuw-Guinea nam
toe van 1032 in 1955 tot 1290 in
1956.
Over de gezondheidszorg deelt het
rapport o.a. mede, dat thans in Ne
derlands Nieuw-Kuinea in het to
taal 57 artsen werkzaam zijn, het
geen in het bestuurde gebied neer
komt op een arts op 8000 zielen/
Over de malariabestrijding wordt
gezegd, dat in 1956 het plan om
100.000 inwoners onder bescherming
van insecticide te brengen ruim
werd overschreden. Het aantal per
sonen, dat door de campagne, die
wordt gevoerd met steun van de
U.N.I.C.E.F., tegen malaria wordt
beschermd, bedroeg eind 1956
114.000. In 1957 zal dit aantal wor
den gebracht op 120.000.
Over het onderwijs zegt het rap
port tenslotte o.a. dat in 1956 het to
taal aantal Papoea-leerlingen van
alle onderwijsinstellingen in Neder
lands Nieuw-Guinea is gestegen van
27.164 tot 28.273. Het aantal Pa
poea-leerkrachten steeg van 420 tot
450, een stijging van 7.1 procent.
H Zondag vondt in Oost Duits-
M land een geldsanering plaats,
waarbij het maximum bedrag,
dat de inwoners van Oost-
Duitsland konden ontvangen
M voor hun ingeleverde geld 300 |f
H oostmarkt bedroeg. Thans ko-
men de nieuwe Oostduitse zl
H bankbiljetten ook in Wesf-
Berlijn in omloop en op de fo- m
to ziet men (van boven naar
onder) een 50, een ZO en een H
j§ 10 markenbiljet.
Treinvertraging door
breken van rijdraad
(Van onze correspondent)
Als gevolg van het breken van een
rijdraad bij Woerden is gisterenoch
tend stagnatie opgetreden in de trei
nenloop van Den Haag/Rotterdam
naar Utrecht. Deze vertraging werk
te ook in andere delen van het land
door en had o.a. tot gevolg dat de ex-
pressetrein 21 naar Apeldoorn, De
venter, Almelo en Enschede ver
traagd was. Er is op het baanvak
Harmelen-Gouda tijdelijk over enkel
spoor gereden. Om 8.10 uur was de
draad hersteld en kon het verkeer
normaal worden hervat.
Fotograferen van aanvaring
voor Hoge Raad
De Hoge Raad behandelde het be
roep tegen een vonnis van de recht
bank te Alkmaar, waarbij twee foto
journalisten betrokken waren. Dezen
hebben op 18 februari een foto ge
maakt van een aanvaring tussen de
Nederlandse mijnenvegers „Sittard"
en „Gemert".
Op 26 maart werden zij door de
kantonrechter te Den Helder ontsla
gen van rechtsvervolging van het ten-
laste gelegde: het fotograferen van
militaire werken (art. 430 strafrecht).
In hoger beroep sprak echter de Alk-
maarse rechtbank een veroordeling
uit.
Voor de Hoge Raad hebben mr.
H. Jonker en mr. H. J. Knurver,
beiden uit Den Helder, een cassa
tieberoep toegelicht. Betoogd werd,
dat het bewezen verklaarde niet
oplevert het strafbare feit van art.
430 sr. Er bestaat bij de militaire
autoriteiten een neiging aldus
de pleiters dit artikel zeer ruim
uit te leggen, ondanks het arrest
van de Hoge Raad van 2 novem
ber 1955.
Toen is uitgemaakt, dat personen,
schepen, vliegtuigen en voertuigen,
hoezeer militair, niet onder de ver
bodsbepaling vallen. De rechtbank
nam de bewezenverklaring van de
kantonrechter over, doch vernietig
de het ontslag van rechtsvervolging
zonder in het vonnis te overwegen
waarom.
De pleiters betoogden, dat met
een nadere explicatie van de strek
king van art 430 sr de Hoge Raad
de marine, de pers en het pa-
bliek ten zeerste zal verplichten.
De procureur-generaal zal op 29
oktober concluderen.
De gisteren te Parys gehouden al
gemene vergadering van houders van
oprichters-bewijzen der Suezkanaal-
maatschappij heeft besloten tot uit
breiding van de werkzaamheden der
maatschappij op het gebied van finan
ciële en industriële investeringen.
Hiermede wordt de weg geopend
voor deelneming van de maatschappij
in de ontworpen kanaaltunnel tussen
Engeland en Frankryk.
Advertentie)
in de SILVIKRIN SHAMPOO PRIJSVRAAG
>;,WIIS WIE IN HET SILVIKRIN-GEZIN
In totaal f15.000 aan geldprijzen
een HOOFD"-prijs van f 5.000
Kijk deze week in Uw damesblad
of radio-programmablad,
of vraag Uw winkelier een formulier!
I Gcxint-flacon f 1.25
Ontspanning op de arbeidsmarkt
In de loop van de maand septem
ber steeg het aantal werkloze
mannen van 29.548 tot 31.199, ter
wijl de bezetting van de aanvullen
de werken afnam van 6631 tot
4986. De totale geregistreerde ar
beidsreserve bleef dus nagenoeg
gelijk en bedroeg eind september
36.185 tegen eind augustus 36.179.
(Vorig jaar eind september
18.202). De geregistreerde vraag
naar mannelijk personeel daalde
van 59.520 tot 52.589 (vorig jaar:
76.089). De arbeidsreserve lag der
halve 18.000 hoger, de vraag 23.500
lager, hetgeen wijst op een ver
minderde spanning op ae arbeids
markt.
Een analyse van de geregistreerde
arbeidsreserve per eind september
Vier en een half jaar
gevangenis voor Schörner
Een gerechtshof te München heeft
de vroegere nazi-veldmaarschalk Fer
dinand Schörner tot vier en een half
jaar gevangenisstraf veroordeeld.
Schörner werd schuldig bevonden
aan doodslag op een korporaal en po
ging tot doodslag op twee nazi-offi
cieren.
De openbare aanklager had acht
jaar dwangarbeid geëist.
Tegen het einde van de oorlog liet
Schörner de korporaal Walter Arndt,
die slapend achter het stuur van zyn
wagen werd aangetroffen, doodschie
ten. De vrachtauto zou het verkeer
de stafauto van Schörner - hebben be
lemmerd.
Voorts gaf Schörner bevel de com
mandant van de Oostduitse stad Neis-
se, kolonel Georg Sparre en diens
plaatsvervanger, majoor Hermann
Tgling, te executeren, indien de stad
banden van de Russen mocht val
len. Deze executie kon echter op het
laatste moment worden verhinderd.
De oud-veldmaarschalk, „de meest
gehate man van het Duitse leger", kon
zich gedurende het proces niets van
het gebeurde herinneren. Een getuige
vertelde dat de legeronderdelen eikaar
opbelden wanneer Schörner op inspec-
fi» was. „Hij was erger dan de Rus-
WEDLOOP MET HINDERNISSEN
levert het volgende beeld op: sei
zoenwerkloosheid 3000 (vorig jaar
1000), wrijvingswerkloosheid
16.000 (vorig jaar 6500), werk
loosheid van minder.geschikten
11.000 (vorig jaar 8000) en struc
tuurwerkloosheid 6000 (vorig jaar
2500).
In de toeneming van de wrijvings
werkloosheid komt de ontspanning
op de arbeidsmarkt tot uitmg. Uit
het grotere aantal werkloze min-
der-geschikten blijkt, dat het be
drijfsleven van de ruimere arbeids
markt gebruik maakt om een
strengere personeelsselectie toe te
passen. De structuurwerkloosheid,
vorig jaar nog grotendeels verslui
erd door de hoogopgevoerde werk
gelegenheid, begint thans
leidelijk aan de dag te
s weer ge-
te treden,
doordat de zeer omvangrijke pen
del vanuit sommige overschotge-
bieden vermindert,
e hogere seizoenwerkloosheid ls
voornamelijk een gevolg van de on-
fewoon hevige regenval in septam-
er. Voor het eerst sedert de oor
log daalde in september de gere
gistreerde arbeidsreserve niet. Het
slechte weer deed de aardappel- en
bietenoogst later op gang komen,
waardoor de campagne van suiker
fabrieken en aardappelmeellndus-
trie enigszins werd verschoven. De
werkloosheid van landarbeiders,
veenarbeiders, losse arbeiders en
grondwerkers nam daardoor in
de verslagmaand in veel geringere
mate af dan in vorige september-
Ook Amerikanen
interesseren zich
voor taalproblemen
Er wordt soms een felle en verbeten
strijd gevoerd om de mensen tot an
dere gedachten te brengen. De com
munistische wereld houdt er wat dit
betreft hele aparte methoden op na,
methoden die soms niet op een offi
cieel en diplomatiek peil staan, zo
schrgft de Amerikaanse journalist Ja
cob Ornstein in de New York Times.
Daar dit regime zich direct tot de gro
te massa wendt Is het noodzaak dat er
verschillende taalgrenzen opgeheven
worden.
In communlstisch-China wordt de
geschreven taal op een dusdanige ma
nier vereenvoudigd dat de 600.000.000
Chinezen op een veel vlottere wijz<
onderwezen kunnen worden. Tn Tibe.
werken de Chinese communkrisch
soldaten tot diep in de nacht or-zoals
het hun bevolen is, de taal en ie ge
woonten van het land te leren. i Bui-
ten-Mongolië wordt het mix ,k te
hanteren schrift door het nl ver
houding eenvoudige Cyrillische r lpha-
bct vervangen. Ook tegen het ai. alfa
betisme wordt gestreden, zo worden
in Albanië, waar 80% van de bevol
king niet kan lezen en niet kan schrij
ven. aan jong en oud de beginselen er
van geleerd. Men gaat zelfs zo ver dat
er beloningen worden verstrekt aan
degenen die het Russisch leren be
heersen, een studie die bevorderd
wordt door „vriendengenootschap-
In het eentalige Amerika waren, na
de eerste jaren van deze eeuw, vreem
de talen niet belangryk. Het Is daar
om te begrypen dat een dusdanige na
druk op taalkundige problemen voor
hen een vreemd verschgnsel is. Maar
zyn hebben hun onverschilligheid op
taalkundig gebied duur moeten beta
len.
Hun onverschilligheid veranderde
tijdens de Tweede Wereldoorlog,
toen door verschillende oorzaken va
riërende van nietige grammaticale
foutjes tot indrukwekkende misver
standen, hun fout duidelyk naar vo-
"en trad. Ook toen de vijandelijkhe-
u-'n waren gestaakt namen de taal
kundige problemen geen einde. In
tegendeel, zij namen zelfs sterk toe.
J20.000 Amerikaanse militairen zijn
op dit moment in Europa gestaü-
ferentles gehouden om dit zoge
naamde „troop-community-pro-
bleem op te lossen. Op die conferen
ties heeft men geconstateerd dat
„onbekendheid met de plaatselijke
talen" voor een deel verantwoorde
lijk is voor de moeilijkheden.
Ondanks taalkundige tekortkomingen
vraagt het politiek eigenbelang van
Amerika echter dat de militaire en
andere zaken op de een of andere ma
nier vlot verlopen. Een van de oplos
singen zou zijn, zo zegt Jacob Orn
stein, om personeel in dienst te ne
men, desnoods uit het land zelf. dat
twee of meer talen beheerst.
De Amerikaanse strijdkrachten in
Europa en andere delen van de wereld
tellen 80.160 buitenlanders en 21.719
Amerikanen, die burgerlijke taken
vervullen.
Naar schatting zyn er nu 2.800.000
militairen uit de nieuwe wereld in ac
tieve dienst, waarvan zo ongeveer de
helft buiten het vasteland van de Ver
enigde Staten gestationeerd is. Slechts
een handvol van hen hebben enige
talenkennis.
Men kan alleen maar concluderen,
zo besluit deze journalist zijn artikel,
dat het zo zwaar afhankelijk zijn van
oneerd en gevallen van wryving met j buitenlandse tolken, op wier accura-
soldaten van andere Navo-landen tesse en betrouwbaarheid de opperbe-
herhaalde malen gemeld. Na- velhehhers dikwijls niet kunnen reke-
tuurlyk werden er ook steeds con-1 nen, uitgesproken onwenselijk ls.
Commerciële zendtijd
nodig voor concurrentie
In het pre-advies van dr. G. van der
Wal, de voorzitter van de raad van
beheer van de Koninklijke Nederland
se Jaarbeurs, voor de gehouden ver
gadering van de vereniging Neder
lands Fabrikaat, gaf deze als zijn me
ning dat „wil het Nederlandse pro-
dukt op voet van gelijkheid de con
currentie in de Euromarkt kunnen
aangaan, dan zullen in Nederland
wegen gevonden moeten worden,
waardoor ook alle communicatiemid
delen die in de vijf andere landen
worden aangewend eveneens vanuit
Nederland kunnen worden gebruikt.
Het gaat niet aan dat straks via de
radio en televisie de Nederlandse
frenzen worden overstroomd met in-
ustrieel nieuws uit de rest der Euro-
markt, zonder dat daarop via de Ne
derlandse radio en televisie een indus
trieel en commercieel antwoord en te-
tenbeeld kan worden gegeven".
Zestienjarige poogde kar
pleegvader te vergiftigen
De politie van Kampen heeft de
zestienjarige nicegdoch*er van de vee
houder I.J. uit Kumpen gearresteerd,
verdacht van poging tot vergiftiging
van haar pleegvader en van brand
stichting. Het meisje, dat onder toe
zicht van de voogdijraad staat, had
zondagavond van haar pleegvader een
standje gekregen omdat zij te laat
was thuis gekomen.
Toen de veehouder maandagmorgen
van het melken was teruggekeerd een
kop thee had ingeschonken en daar
van een slok nam, trof hem een
vreemde smaak. Hij ging met de thee
naar de politie en daar bleek dat er
zich stoffen in bevonden die er niet in
hoorden.
Kort daarop kwam bij de politie de
melding binnen dat de hooiberg van de
veehouder in brand stond. De brand
weer wist te voorkomen dat de hooi.
berg geheel uitbrandde. Er rees ver
denking tegen de pleegdochter, zij
werd meegenomen naar het bureau en
bij ondervragen bleek dat ze inder
daad een poging had gedaan haar
pleegvader te vergiftigen en, toen zij
zich ontdekt zag. fii de hooiberg brand
had gesticht.
