Schiphol naamloze vennootschap:
Tweede Kamer keurt voorstel goed
Kunstmatige satelliet slechts
wankele vleugelslag door heelal
Vandaag...
MAARSCHALK ZJOEKOW IN
JOEGO-SLAVIË AANGEKOMEN
H
WOENSDAG 9 OKTOBER 1957
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
3
RAKET NAAR DE MAAN NOG GEEN RUIMTEVAART
DE AARDE EN HAAR SATELLIETEN
Reizen naar sterren blijft voorlopig
nog toekomstdroom
(Van een onzer redacteuren)
„De eerste stap op de weg naar de overwinning der interplanetaire
ruimte is thans gezet", heeft de Russische professor Stanjoekovitsj
verklaard: de eerste noodzakelijke stap voor vluchten naar de maan.
Ook van andere wetenschappelijke zijde is reeds verklaard, dat het
mogelijk lijkt om eerlang een raket „achter de maan om" te schieten
en door middel van vernuftige instrumenten gegevens te verzamelen
van een maanlandschap, de plannen zijn niet zo fantastisch als het
lijkt. Deskundigen ontveinzen zich de enorme moeilijkheden niet, die
nog moeten worden opgelost.
Aanzienlijke opvoering van de
snelheid der raketten is daar
maar een simpel voorbeeld van. Het
gaat om veel moeilijker zaken, als
„aanpassing" van het menselijk li
chaam aan de razende snelheden
der raketten en aan het donderend
geweld der brullende motoren. Er
moet een afweer gevonden worden
tegen de gevaren van de geheim
zinnige kosmische straling en te
gen de kwade kans, dat het ruim
teschip door meteorieten wordt
doorboord.
Er moet een oplossing worden uit
gedacht voor het probleem der ge
wichtloosheid, die o.a. tot gevolg
heeft dat elke uitademing van de
mens in de lege ruimte werkt als
een raketstootje, waardoor het sla
pende lichaam het bed uit en tegen
de muur aan zweeft.
Daar is nog een ander groot pro
bleem, namelijk dat een bemande
raket als het even kan toch weer op
aarde terug moet kunnen komen.
Want „zo maar" het roer wenden
en naar de aarde terugkeren bete
kent zelfmoord. Aan de rand van de
atmosfeer zal de ontzaglijke snel
heid moeten worden afgeremd om
te voorkomen, dat het toestel smelt
en zijn passagiers verbranden. Dr.
Werner von Braun heeft er in the
orie een oplossing voor. De Russen
hebben gemeld, zoals men reeds in
het nummer van dinsdag kon lezen
dat zij met een praktisch uitvoerba
re oplossing bezig zijn.
Later, veel later wellicht, zullen
bemande raketten misschien ook
nog tochten naar Mars of naar Ve
nus maken en wanneer ze er niet
kunnen landen er althans zo dicht
bij komen, dat eindelijk eens kan
worden vastgesteld wat er nu waar
is van alle verhalen over leven op
Venus en mannen van Mars. Op een
afstand van 60 100 miljoen kilo
meter is Mars onze naatste buurman
planeet, weer heel wat verder dus
dan de maan die gemiddeld 380.000
kilometer van ons verwijderd blijft.
Maar er is met 'n retourtje naar Plu
to 5800 miljoen kilometer heen en
5800 miljoen kilometer terug bij
een snelheid van 40.000 kilometer
per uur al ongeveer 33 jaar ge
moeid. Wie zijn reisdoel ln de ster
ren zoekt behoeft niet meer aan re
tourtjes te denken.
De dichtstbijzijnde ster immers is
4 lichtjaren van ons verwijderd.
Met de snelheid van het licht zou
men de reis daarheen dus in 3 of 4
jaar kunnen maken. Ma.r het licht
heeft een snelheid van 300.000 km
per seconde de mens moet eerst
nog proberen de snelheid van zijn
raketten van ruim 7 tot 11 km per
seconde op te voeren, voordat hij er
over denken kan aan de aantrek
kingskracht van de aarde te ont
snappen.
Om de snelheid van het licht te
evenaren zou die raket dus nog
ruim 27.000 keer zo hard moeten
Het rode Zeeland
fSlot van nag li
met rood. Het rode Zeeland geeft aan,
dat de woningnood hier is verdwe
nenNeen, exacte cijfers zijn ook
niet alles.
Toen nu de Amsterdamse ronse-
larjj in de noordelijke provincies
en in Zeeland felle reacties op
riep, haalde men in de Randstad een
beetje verveeld de schouders op.
Waarover zeurde men in die gewes
ten eigenlijk? De woningnood in het
centrum van het land was toch veel
groter Welnu, het waarom van
de provinciale reacties is thans dui
delijk in cijfers uitgedrukt: Zeeland
en het noorden hebben het grootste
aantal krotten en het grootste aan
tal huishoudens met onvoldoende
slaapgelegenheid. Er is op het gebied
van de woningverbetering nog veel
werk te doen en daarvoor heeft men
de bouwvakarbeiders hier nodig.
Dat werk moet overigens snel gebeu
ren. Want de jonge generatie wenst
niet meer in krotten te wonen en als
er geen betere of njeuwe woning be
schikbaar is, dan trekt men eenvou
dig weg
Waarheen? Naar de Randstad!
Om daar de woningnood te vergroten
en het probleem nog ingewikkelder
te maken. Het verband tussen de gis
teren gepubliceerde cgfers en de re
acties van het noorden en Zeeland
destijds is dus inderdaad aanwezig.
Krotten zijn géén volwaardige wonin
gen, integendeel zij bevorderen de
trek naar het westen en dienen der
halve te worden afgevoerd van de
Nederlandse woningvoorraad. Dan
zou het rode Zeeland op de woning-
noodkaart ongetwijfeld weer een wit
te provincie worden.
De gisteren gepubliceerde cijfers
zijn onmisbaar voor een intelli
gente beoordeling van de Neder
landse woningsituatie. Zij geven de
juiste nuance aan de reeds geruime
tijd geleden verschenen eerste resul
taten van de woningtelling. Die wa
ren toen nog teveel zwart-wit. En
by het bestuderen van deze nieuwe
cyfers, dient te worden bedacht, dat
de woningbouw een belangrijke factor
kan zyn in de spreidings-politiek, die
de regering blijkens allerlei medede
lingen, thans schijnt voor te staan.
De vraag is derhalve gewettigd of in
het kader van deze spreidingspolitiek
een versnelde krotopruiming niet een
eerste eis is. Nu een woningbouwle
ning op stapel staat is deze vraag
dubbel urgent!
WAT ZE ZEGGEN. De Amerikaanse
minister van buitenlandse zaken John
Foster Dulles: „Veel diplomaten wor
den alleen maaj> betaald voor het feit,
dat ze in geheime dossiers naar hun
vaderland melden, wat reeds de dag
tevoren in de kranten stond". De
Franse kunstschilder Gilbert Bouvet:
„In het algemeen vinden schilders het
verkopen van een schilderij een grote
re kunst dan het schilderen".
MAANMOP. Op de golflengten van
de Russische kunstmaan was dezer
dagen een grapjas in de weer. George
Good, een Canadese radio-monteur,
heeft tenminste op die golflengte de
volgende morse-boodschap opgevan
gen: „Dit is het mannetje in de maan.
Pas op, anders krygt de Boze Beer U
te pakken."
REPETEERMAAN. In New York is
een nieuw stuk speelgoed op de markt
gebracht: een kunstmaan, compleet
met lanceerinrichting. Deze „satel
liet" kan een hoogte van 25 meter be
reiken en heeft in tegenstelling tot de
echte kunstmaan het voordeel, dat hij
in goede staat op de grond komt en
weer kan worden afgeschoten.
Dr. M. Rooy voorgedragen
voor professoraat
en W. van Amsterdam hebben
de gemeenteraad 'n aanbeveling van
het college van curatoren der ge
meente-universiteit doen toekomen,
tot benoeming van een gewoon hoog
leraar in de leer der communicatie
middelen, in het bijzonder van de
pers in de faculteit der politieke en
sociale wetenschappen. Aanbevolen
worden dr. M. Rooy, Heemstede en
dr. M. Schneider, Den Haag.
Op deze kaart geven wij een sche
matische voorstelling van de baan
die volgens berekening de Russi
sche kunstmaan op 900 km hoogte
aflegt.
Tevens hebben wij hierin opgeno
men de lijn die de Amerikaanse sa
telliet had moeten volgen.
Tussen het Russische en het Ameri
kaanse plan bestaat het kenmer
kende verschil dat de Russische sa
telliet zich beweegt met een hoek
van 65 graden om de evenaar, ter
wijl de Amerikaanse satelliet zou
gaan vliegen met een hoek van 35
graden om de evenaar.
gaan. En nu weet men met de pro
blemen van zijn eigen snelheid geen
raad.
Vlucht
Dergelijke reizen zijn alsnog fan
tasie. Men zal het voorlopig moeten
stellen met raketmotoren, die op
chemische brahdstof draaien. Om
een simpel bolletje van 50 centime
ter doorsnee met een gewicht van
circa 50 kilo in zijn baan te bren
gen, is als een trapraket van 13.000
kg nodig, hebben deskundigen becij
ferd. Van dat gewicht moet 80 pro
cent uit brandstof bestaan. Met toe
passing van kernenergie worden
waarschijnlijk grotere snelheden
mogelijk. Daarna, bij interplanetair
verkeer buiten de dampkring, denkt
men eens gebruik te kunnen maken
van elektrische energie, die wordt
opgewekt door de zon. Sommige ge-
1 viert Charlotte Kohier in M
de stadsschouwburg te
Amsterdam haar 25-jarig
Jubileum als voordrachts-
unstenares met een m
H voordracht van de roman
„Yvette" van Guy de fll
Maupassant.
I is het de dag van de post-
s zegel.
leerden spelen wel met de gedachte,
dat uiteindelijk ook de snelheid van
het licht die volgens Einstein ook
een absolute maximumgrens is
kan worden bereikt.
Inmiddels moeten we het voorlo
pig nog stellen met het jonge Rus
sische satellietje, waarover we na
enkele dagen al heel gemoedelijk
praten in de trant van: „bij de
Schorpioen verloor de sterrekundige
het bolletje uit het oog". De feiten
hebben aangetoond, dat „kunst
maan" een overdreven voorstelling
is van dat voortijlende, spiegelende
glinsterschilfertje dat maar een zo
uiterst kort leven beschoren is, on
danks de ontzaglijke moeite, die het
de (Russische) mens moet hebben
gekost om dat stofje zo hoog boven
het aardoppervlak uit te blazen.
En al voortrazend door het zwerk
toont het in al zijn materiële
kleinheid de betrekkelijkheid van
de menselijke wetenschap, door in
strijd met berekeningen en veron
derstellingen nog steeds niets of
nagenoeg niets van zijn sneheid
te verliezen.
Maar naar alle waarschijnlijkheid
zal de satelliet toch binnen enkele
weken steeds sterker in zijn dolle
cirkelloop worden geremd en steeds
dichter naar de aarde toe getrokken
worden, tot het door de enorme wrij
ving bij een dergelijke snelheid in
steeds dichter wordende luchtlagen
verbranden, versmelten, verpulveren
zal. Want dat is nog het onontkoom
bare einde van elke aardsatelliet.
Uitslag Noorse
verkiezingen.
De samenstelling van de Noorse
volksvertegenwoordiging zal, naar in
Oslo is meegedeeld, thans definitief
als volgt zijn: Socialisten 78 (1953:
77); Communisten 1 (3); Conserva
tieven 29 (27); Agrarische Partij
15 (14); Chr. Volkspartij 12 (14);
Liberalen 15 (15).
Dit resultaat betekent een ver
trouwensvotum voor de socialistische
partij en de regering van minister
president Gerhardsen. De zetelwinst
der socialisten en het verlies der
communistische partij weerspiegelen
duidelijk de reactie van het publiek
op de gebeurtenissen in Hongarije.
Hiermee heeft de regering de in
stemming der kiezers met de eco
nomische politiek, die zij heeft uit
gestippeld. De voornaamste kenmer
ken zijn staatscontrole op investerin
gen, ten einde de industrie op gang
te houden en zo de werkloosheid te
gen te gaan.
Kunstmaan „in de buurt"
van ons land.
Blykens gegevens van radio-Mos
kou zal de kunstmaan morgen in de
buurt van Nederland komen. Zij pas
seert dan 's ochtends om 06.34 uur
Ned. tjjd Brussel.
Mgr. Alfrink tot „militair
bisschop" benoemd.
Het Vaticaan heeft een bisdom
voor de Nederlandse strijdkrachten
ingesteld. De aartsbisschop van
Utrecht, mgr. J. Alfrink, is tijdelijk
benoemd tot „militair bisschop". De
zetel van het nieuwe bisdom
Utrecht.
Het Wereldgebeuren
BESPREKINGEN MET TITO
Afwijzing van aanbod tot
modernisering van leger.
De kruiser, die maarschalk Zjoe-
kow naar Joego-Slavië gebracht
heeft, is gisteren op de marinebasis
Zadar, 560 km ten westen van Bel
grado, gearriveerd. De kruiser werd
geëscorteerd door twee Joegoslavi
sche torpedojagers. Zjoekow, die zijn
reis naar Belgrado per vliegtuig
voortzet, werd verwelkomd door ge
neraal Vuckovic, stafchef van liet
kovic, bevelhebber van de Joegosla-
Joegoslavische leger, admiraal Jer-
vische vloot, en de Russische ambas
sadeur in Belgrado, Zamtsjewski.
De Russische minister brengt een
bezoek van acht dagen. Hij zal be
sprekingen met president Tito voe
ren.
In welingelichte kringen in Belgra
do verluidt, zal Joego-Slavië een Rus
sisch aanbod tot modernisering der
Joegoslavische strijdkrachten van de
hand wijzen.
Joego-Slavië, zo verklaarde men,
is er weliswaar op uit, zijn "betrek
kingen met de Sowjet-Unie te verbe
teren, doch het aanbod, dat maar
schalk Zjoekow naar aangenomen
wordt, komt brengen, acht men min
der opportuun. Men wil geen verbe
tering der Joegoslavisch-Russisehe
betrekkingen ten koste van de ver
houding met de Verenigde Staten.
Joego-Slavië ontvangt van de
Verenigde Staten militaire hulp,
in materiaal en opleiding van
Joegoslavische militairen. Daar
het land niet tot de Navo behoort,
krijgt het uiteraard niet het mo
dernste materiaal. Aanvaarding
van Russische hulp zou, zo meent
men in Bélgrado, de Amerikaanse
hulp op losse schroeven zetten en
dit schijnt een te hoge prijs te
zijn.
Maandag werd in de kerk ,ySf. Pe
ter's" op het Eatonplein te Londen
het huwelijk voltrokken tussen de
bekende Britse autocoureur Stirling
Moss en de Canadese mej. Katie
Molson. Het bruidspaar bij het ver
laten van de kerk.
OM SNELLER TE WERKEN
Curagao ziet van Nederlandse
financiële hulpverlening af
(Van onze parlementaire redacteur).
De luchthaven Schiphol krijgt de
vorm van een naamloze vennoot
schap, waarin het rijk (voor
47.500.000), en de gemeenten Am
sterdam en Rotterdam zullen parti
ciperen. Tenminste als ook de Eer
ste Kamer het wetsontwerp goed
keurt, dat dinsdagmiddag door de
Tweede Kamer zonder hoofdelijke
stemming maar met aantekening,
dat de communisten tegen waren, is
aangenomen. Aan de medewerking
van de Eerste Kamer behoeft echter
niet getwijfeld te worden.
Reeds lange tijd is in en buiten het
parlement aangedrongen op deze
nieuwe rechtsvorm voor Schiphol. De
heer Visch van de K.V.P. herinnerde
daaraan. Hij was ingenomen met het
wetsontwerp en ook de heren Bom-
mer (p.v.d.a.), De Ruiter (c.h.) en
v. d. Zaal (a.r.) betuigden er hun
instemming mee. Zij dachten, dat de
belangen van Schiphol het best in
een N.V. behartigd kunnen worden.
Men ho pte, dat een van de voor
delen van de N.V.-vorm zal zijn, dat
sneller kan worden beslist en ge
werkt. Vooral voor een zo dynamisch
bedrijf als een luchthaven, dat reke
ning heeft te houden met verrassen
de ontwikkelingen, achtte men dit
zeer gewenst.
Minister Algera legde er de nadruk
op, dat in ons land een tweede na
tionale luchthaven naast Schiphol
onmogelijk is. Hij wilde er zijn me
dewerking aan verlenen, dat de
luchthaven in de concurrentiestrijd
niet ten achter raakt en hij was het
ermede eens, dat de verbindingen
met Schiphol verbetering behoeven.
Geen bezwaar had hij ertegen de
jaarstukken van de N.V. Schiphol
aan de Kamer voor te leggen.
Aan 't begin van de Kamerverga
dering van dinsdag werd de leden
een telegram van de eilandsraad
van Curagao ter kennis gebracht,
vermeldende, dat deze eilands
raad een motie heeft aangeno
men, waarin het onder dankbe
tuiging voor Nederlands goede
bedoelingen van financiële steun
afziet.
Voorzitter mr. Kortenhorst deelde
mee dat de staten van de Nederland
se Antillen op 15 oktober bijeen ko
men ter behandeling van het voor
stel der regering om een garantie te
vragen. Mede gezien het telegram
dacht mr. Kortenhorst dat het over
weging verdiende de vergadering
van de Antillen af te wachten, alvo
rens het wetsontwerp tot machti
ging tot het verlenen van garantie
voor de door de Nedei'landse Antil
len te sluiten leningen in openbare
behandeling te nemen.
Minister Helders bevond zich in een
vreemde situatie. Hij was gekomen
om het verlenen van financiële steun
aan de Nederlandse Antillen aan te
bevelen, hoewel Curasao van die
steun niet eens gediend was.
Als het aan de bewindsman gele
gen had, was de Kamer onmiddellijk
begonnen met de debatten over zijn
wetsontwerp. Doch de voorzitter
deelde ontnuchterend mede, dat de
commissie voor zaken overzee una
niem van oordeel was, dat de behan
deling uitgesteld diende te worden
tot na de vergadering van de Stoten
van de Nederlandse Antillen. Hij
stelde dus voor om wetsontwerp
niet van de agenda af te voeren,
doch op een later tijdstip te behan
delen.
De Kamer ging daarmee akkoord.
„Tot ziens"
Land zonder recht" zal de ti
tel zijn van een boek, dat op
het ogenblik uit 't Joego-Sla-
visch in t Engels wordt vertaald. Als
de vertalers in de Verenigde Staten
hun werk hebben gedaan, zal het
werk in Engeland worden uitgege
ven. Waarschijnlijk zal de auteur die
zijn jeugd erin beschrijft, niet in ae
gelegenheid zijn, tevoren de druk
proeven te bekijken. Hg zit immers
in een Joego-Slavische gevangenis.
Aan de straf van drie jaar opsluiting
die hem vorig jaar december werd
opgelegd, is zaterdag jongstleden nog
een nieuwe gevangenisstraf van ze
ven jaar toegevoegd. Op deze ma
nier moet Tito's vroegere medestry-
der in het partizanenverzet, uie na de
oorlog de hoge functies van vice-
premier en voorzitter van het parle
ment bekleedde, het bezuren dat hg
over een onafhankelijke geest be
schikt. Overigens zou hij onder ae
tegenwoordige omstandigheden met
bereid zijn om nog mee te regeren in
de communistische bureaucratie.
Het was juist zijn vrije en zelfstan
dige manier van meningsvorming, die
ertoe leidde dat hg met die party-
hiërarchie en alles wat eraan vast
zit afrekende in het boek. dat al
voordat het onlangs (in New York)
van de pers kwam, door allerlei pu-
blikaties een grote faam had ver
worven: „De nieuwe klasse".
et proces dat zaterdag eindigde
in Djilas' veroordeling tot zeven
jaar (zodat hij in totaal nog ne
gen jaar achter de tralies zal moe
ten zitten) had betrekking op „De
nieuwe klasse". De openbare aan
klager las in het openbaar enige ge
deelten uit het boek voor, die eigen
lijk niet zozeer een aanklacht vorm
den voor Djilas, als wel voor 't heer
sende communistische stelsel. Tot
zijn citaten uit Djilas' boek behoor
den deze: „De nieuwe klasse (die be
staat uit partijmensen enz.) is heb
zuchtig en onverzadigbaar..."; „Nu
zij de industrialisatie heeft bereikt,
kan de nieuwe klasse niets anders
doen dan haar wrede macht verster
ken en het volk plunderen..."; en „De
totalitaire tirannie en macht van de
nieuwe klasse is een juk geworden,
waaronder het bloed en het zweet van
alle leden der maatschappij druipt..."
Door het betoog van zijn boek had
Djilas het communisme in zijn grond
vesten aangetast. Vandaar, dat men
hem dagvaardde en tenslotte ook
veroordeelde wegens vijandige pro
paganda tegen het bestaande be
wind. Hetzelfde was hem ten laste ge
legd in december jongstleden, toen
hij (in een buitenlands blad) had ge
zegd dat de wonde die de Hongaar
se revolutie het communisme toe
bracht, nimmer geheeld kan worden"
En eveneens was „vijandige propa
ganda" de achtergrond van het pro
ces in januari 1955, dat eindigde in
een vonnis van anderhalf jaar voor
waardelijk.
Alleen de dagvaarding over „De
nieuwe klasse" werd in het
openbaar voorgelezen. Daarna
werd de zaak verder met gesloten
deuren behandeld. Toen de persmen
sen en het publiek de zaal moesten
verlaten, riep Djilas uit „Dit is het
derde proces tegen mij, waarin de
openbare aanklager om een geheime
zitting vraagt zonder dat daarvoor
voldoende redenen aanwezig zijn. U
kunt de akte van beschuldiging zo
opstellen als U zelf wilj; en ik heb
niet de gelegenheid om myzelf be ver
dedigen.
Wordt de zaak inderdaad met ge
sloten deuren behandeld, dan weiger
ik, op welke vraag dan ook ant
woord te geven, hetzij van de rechter,
hetzij van de aanklager. Ik stel er
prijs op, te bevestigen dat ik myn
boek handhaaf van de eerste tot de
laatste letter."
De Joego-Slavische autoriteiten en
het officiële Joego-Slavische pers
bureau berichtten later, dat Djilas
op vragen geantwoord had, maar
toen zaterdag uitspraak was gedaan,
riep Djilas nogmaals 'n beschuldiging
zijnerzyds uit: „Ik protesteer ertegen,
dat de pers onjuist heeft bericht dat
ik gedurende het proces gesproken
zou nebben."
In elk geval betekent deze proces
voering, dat Djilas erover zal den
ken om niet alleen het éérste deel
van zijn levensbeschrijving de titel
„Land zonder recht" te geven. Dit
proces bewijst immers, dat de nieuwe
klasse onder meer tegen de nu 46-ja-
rige Djilas 't recht toepast op 'n ma
nier, die alleen maar gericht is op de
handhaving van haar nuidige macht.
Djilas put echter hoop uit de gedach
te. dat dit despotisme niet altijd kan
duren. Hij heeft in zijn boek gezegd:
„Wanneer deze nieuwe klasse van het
toneel der geschiedenis verdwijnt
en dit moet gebeuren zal er min
der over haar heengaan worden ge
treurd dan ooit tevoren over een an
dere klasse." Vandaar misschien,
dat hij, toen hij werd teruggebracht
naar de cel, glimlachte naar zijn
vrouw, die op een bank in Belgrado
werkt, en dat hg toen fluisterde: „Tot
ziens."
MILOVAN DJILAS
zonder recht
