WODKA VLOEIT IN HET KREMLIN
Staatswarenhuis in Sophia goed
voorzien, maar geld ontbreekt
DINSDAG 8 OKTOBER 1957
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
7
'naar het oorlogsdagboek, van LORD AlAN BROOKE de rechterhand van WINSTON CHURcHilX
vm
WOROSJILOW drinkt bij
voorkeur gele wodka.
Maar gele wodka schijnt zelfs
generaals van hun stuk te bren
gen. Het diner, dat Stalin op 14
augustus 1942 in het Kremlin
voor zijn Engelse gasten heeft
gehouden, is dan ook ontaard in
een zwelgpartij, aldus Lord Alan
Brooke, die in zijn kwaliteit van
chef van de generale staf van
het Britse imperium mee aanzat.
Veel wodka hebben de Britten
overigens niet gedronken, want
het is echt een drankje, dat men
moet léren drinken.
Dat zij echter zo gul werden ont
haald was een middel om het ijs
van de Brits-Russische bespre
kingen te breken: Churchill was
met d® onprettige mededeling ge
komen, dat het invasieplan in
Frankrijk in 1942 geen doorgang
kon vinden. Er moest iets anders
gebeuren. De Russen waren wei
nig gebaat met een offensief in
Noord-Afrika. Zij waren wél ge
baat bij versterkingen voor de
verdediging van de Kaukasus. Het
diner diende er voor een vertrou
welijke sfeer te scheppen voor de
onderhandelingen van de volgende
dag.
Het banket werd gehouden In de
Catherina-zaal van het Kremlin,
een van de prachtigste zalen, die
hef gebouwencomplex rijk is. Het
was de avond voor de Duitsers de
Don bij Kalach overstaken, zestig
kilometer van Stalingrad. De olie
velden bij Maikop in een uitloper
van de Kaukasus waren een week
tevoren in Duitse handen gevallen.
In de grote zaal waren ongeveer
honderd mensen aanwezig. De
Britse en Amerikaanse gasten
werden ontvangen door Stalin, die
zoals gewoonlijk gekleed was in
een kort lila-kleurig katoenen
jasje en een broek, waarvan de
pjjpen in laarzen waren gestoken.
In het dagboek van Alan Broo
ke is nadien opgetekend:
,.Ik zag erg tegen deze avond
op. De wodka nam een voorna
me plaats in op het banket. De
samenkomst liep uit op een
complete zwelgpartij. Voortdu
rend werden er tijdens het di
ner toasts uitgebracht in
het eerste uur alleen al een do
zijn. Gelukkig had ik een karaf
water voor mij staan en als
niemand het in de gaten had
vulde ik mijn glas met water in
plaats van mét wodka. Op de
ze manier kreeg ik slechts de
helft minder van de wodka bin
nen dan door de anderen werd
verondersteld.
Worosjilow, die naast mij zat,
zei tegen m|j via zijn tolk:
„Deze wodka is niet best. ik
heb gele wodka laten halen!"
Ik dacht, dat hij mijn spelletje
met de waterkaraf had door
zien en dat hij mij in de maling
wilde nemen, maar neen, hij
bleek zelf dol op gele wodka te
zijn. De nieuwe drank werd ge
bracht in een grote karaf.
Worosjilow vulde mijn glas en
het zijne. „Op uw gezondheid",
zei hij en sloeg het glas ach
terover. Ik antwoordde: „U
weet wat gele wodka is, maar
ik heb ze nooit geproefd. Ik
zal het daarom heel voorzichtig
proberen". Ik nipte heel voor
zichtig aan het glas, maar na
twee slokjes was het mij on
mogelijk verder te drinken; het
was als vloeibare Cayenne-pe-
per en gaf het gevoel alsof mijn
H ET BANKET, dat Stalin in het Kremlin voor zijn
Britse gasten aanrichtte, liep uit op een zwelgpartij.
Desondanks werd door dit samenzijn het ijs gebroken tus
sen de Russen en de Engelsen. Want in een vertrouwelijk
gesprek vertelde de Russische dictator Winston Churchill
wat de reden is geweest van het non-agressie-pact, dat
Sowjet-Rusland in 1939 met het Duitsland van Hitier
sloot.
VW*VWV*W\**W*V\<V\WV*V\VW*WV\*Ww'VWWV
keel in brand stond. Ik zei Wo
rosjilow dat ik het bij de witte
wodka zou houden, maar hij
voelde zich best bij de gele en
had inmiddels een tweede glas
De gevolgen bleven niet lang
uit. Op zijn voorhoofd brak het
zweet zo hevig uit, dat het in
straaltjes langs zijn gezicht
stroomde. Hij zweeg verder,
werd heel rustig en zat met
een wazige blik voor zich uit te
staren. Ik vroeg me af, wan
neer hij van zijn stoel onder de
tafel zou glijden. Maar neen,
hij bleef zitten, zonder zich
overigens bewust te zijn van
hetgeen er verder zoal gebeur
de".
„Tegen het einde van het ban
ket stond Stalin op van zijn
plaats naast Molotow en begon
een nieuwe ronde met het uit
brengen van een toast. Hij vul
de zijn glas met wodka en
keek naar Worosjilow. Vervol
gens liep hij onze kant uit, ging
naast de generaal staan en met
een brede grijns op zijn gezicht
hief hij zijn glas omhoog. Wo
rosjilow moest staan, omdat de
toast hem gold... Hij.'hield zich
met beide handen krampachtig
aan de tafel vast en zwaaide
langzaam van voren naar ach-
Het varkentje in
het Kremlin.
£EN DAG reizen ach
ter het Russische
front lag het Krem
lin. Terwijl honderdduizend
Russische jongeren in een
vertwijfeld gevecht op le
ven en dood met de opruk
kende Duitse legers waren
gewikkeld, brandden in de
Catherinazaal van het
Kremlin honderden kaar
sen boven de wélvoorziene
tafel, die Stalin voor Chur
chill en diens militaire ad
viseurs had doen aanrich
ten.
Er werd wodka gedron
ken, veel wodka. En de ta
fel bevatte meer spijzen
dan de honderd aanwezi
gen konden verorberen.
Veel vis en veel in olie be
reide gerechten.
Alan Brooke noteerde:
„De uren gingen lang
zaam voorbij en ik voelde
mij steeds moedelozer.
Vlak voor mij, tussen de
grote schalen met visge
rechten, stond een schaal
met een speenvarken, be
dekt met een loitte saus.
Het had een oog als een
zwarte truffel en een mond
als een sinaasappelschil.
De hele avond bleef dat
zwarte oog op me gericht
en die mond lachte me bit
ter toe. Ik zie dat varken
nog voor me als ik m'n
ogen sluit
teren en terug. In zijn ogen lag
een afwezige blik. Het kritieke
ogenblik naderde Stalin
kwam met zijn glas om te klin
ken. Worosjilow moet op z'n
minst een stuk of zes glazen
hebben gezien onthutst keek
hij ernaar. Ik zag, dat hij alle
moeite deed om zijn gedachten
te concentreren. Hij pakte zijn
glas en ik zag, dat hij op goed
ffel uk mikte op een van de ve-
e glazen, die zijn benevelde
brem waarnam. Het was, tot
zijn geluk, het goede
Stalin ging weer naar zijn
plaats om zijn glas opnieuw te
vullen voor nog een stuk of
tien toasts. Met een diepe zucht
viel Worosjilow achterover in
zijn stoel.
Ten slotte was het diner afge
lopen. Ik dankte de hemel, dat
Stalin was genoemd. Ik ben er
zeker van, dat het niet de
waarheid is. Wij bespraken ver
der de mogelijkheid om even-
b tueel versterkingen naar dit
gebied te zenden. Hiervoor had
hij een en al oor. Wij kwamen
overeen, dat wij zouden trach
ten in ieder geval wat betreft
de luchtmacht steun te verle
nen".
Over Worosjilow schrijft Brooke
dat zijn relatie tot Stalin in hoofd
zaak schijnt gebaseerd op per
soonlijke vriendschap en vroegere
contacten. Op het gebied van mili
taire adviezen werd hy overscha
duwd door Sjaposjnikow die uit
een goede militaire school komt en
reeds in de tijd van de tsaar in
de militaire staf was opgenomen.
DE BRITSE AMBASSADE IN MOSKOU
Intiem
Terwijl Brooke zijn laatste
kingen voerde met de Russische
generaals en tevens afscheid van
hen nam om vroeg naar bed te
ff a an in de hoop 's morgens einde-
ijle eens fit de terugreis tc aan
vaarden, had Churcnlll een lang
onderhoud met Stalin.
Om zeven uur was Churchill naar
het Kremlin gegaan. Hij had ook
geinformeerd naar de verdediging
van de Kaukasus en het antwoord
van de Russische dictator was:
„Wij zullen ze tegenhouden; zy
zullen niet door het gebergte
heendringen":
Tot zijn grote verrassing werd
Churchill door Stalin uitgenodigd
in zijn privé-vertrekken te komen
om daar iets te drinken. Hier ble
ven de mannen zes uren achtereen.
De staatslieden brachten de gehe
le avond en een deel van de nacht
door met een vriendschappelijke
en zelfs joviale conversatie.
Churchill werd vertrouwelijk en
vertelde Stalin van zijn favoriete
plan, de landing in Noorwegen, die
hem door zijn adviseurs was afge
raden. Stalin op zijn beurt ver
trouwde Sir Winston toe, dat hij
een tegenoffensief had ontworpen,
dat de komende winter zou wor
den ingezet.
Tijdens het gemoedelijke gesprek
vroeg de een de ander naar de re
denen van bepaalde besluiten of
handelingen uit het verleden.
Churchill vroeg zijn gastheer bij
voorbeeld, waarom hij in het be
gin van de oorlog tijdens de Brits-
Russische onderhandelingen over
een mogelijk bondgenootschap,
plotseling een non-agressie-pact
sloot met Duitsland.
Aan de andere kant, zei Stalin,
wist hij zeker, dat Duitsland Rus
land zou aanvallen. Door samen
met Duitsland Polen binnen te val
len kon hy zjjn grondgebied ver
groten en grondgebied betekende
tijd bij een aanval, tjjd om de ver-
deging in gereedheid te bren
gen.
De volgende morgen stegen de
vliegtuigen met de Britse gasten
aan boord reeds vroeg op. Deze
maal vloog Brooke niet in een
luxueus Russisch vliegtuig, maar
in een Engelse Liberator, een
bommenwerper, waarin hij met
generaal Wavell en de anderen
languit in het bommenruim moest
liggen. Er waren geen ramen, geen
stoelen en zelfs geen banken.
De toestellen vlogen richting
Cairo.
Tijdwinst
Stalin antwoordde, dat Engeland
een beetje bang moest worden ge
maakt. Hij wist, dat er slechts
twee Britse divisies konden wor
den gemobiliseerd en hij dacht, dat
de Engelsen maar eens moesten
weten, hoe zwak het Franse leger
was. Hy kon zich niet voorstellen,
dat Engeland op deze wyze in de
oorlog zou gaan.
Volgende artikel:
Bolwerk tegen
Rommel.
•wwvw*VWW\AA/WW
Het Kremlin, waar Churchill en de zijnen werden ontvangen.
WOROSJILOW
ik nog de nodige controle had
over mijzelf, over mijn benen
en over mijn gedachten".
Laatste dag
De volgende dag was de laatste
dag van het bezoek. Maar voor het
zover was zouden er nog enige be
sprekingen plaatshebben tussen
de Russische en Britse militaire
leiders. Alan Brooke verhaalt hoe
hij 's morgens Churchill bezocht
om enkele dingen te bespreken. Om
12 uur zou het eerste gesprek
plaatshebben.
Wij ontmoetten Worosjilow en
Sjaposjnikow. Tweeëneenhalf uur
lang ben ik bezig geweest hen te
overtuigen van de onmogelijkheid
in 1942 al een westelijk front te
hebben. Het was eigenlijk onbe
gonnen werk, want z|' hadden er
geen idee van wat er komt kijken
bij een dergelijke operatie in
Frankrijk. Wij gingen ten slotte
vriendschappelijk, maar niet over
tuigd, uiteen.
Tijdens de lunch had ik een ge
sprek met Sjaposjnikow, die'er
zeer slecht uitziet. Hij is chef van
de Russische generale staf sinds
het begin van de oorlog. Maar hij
is ziek, ik vermoed iets aan het
hart of zo. Hij is een bijzonder
prettig man om mee te converse
ren. Worosjilow is ook een aan
trekkelijke persoonlijkheid, maar
hy is meer van de politiek door
trokken".
Kaukasus
Aanvankelijk bleek het moeilijk
met de Russen over de verdeai-
ging van de Kaukasus te spreken,
zo merkt Brooke op. Er waren
geen deskundigen aanwezig. Later
was het mogelijk hierover een ge
sprek te krijgen met Worosjilow.
Alan Brooke zegt in zijn dagboek:
„Hij vertelde mij, dat er vijfen
twintig Russische divisies in de
Kaukasus waren met bijbeho
rende tanks en luchtstrijd
krachten. Dit was hetzelfde
aantal, dat reeds eerder door
!lllli!l!llllllllll[!lllllllllllllllllllllll|[|lllllll[llllllll|ll|l|!|||l|[[||||||||||||||||||[|||j|l|||||||||||||!|||||||[[;||||||||||[|||||||[||[|i;i||j||||||||jljl|IHIIIIjll{l
ZO LEVEN DE BULGAREN
Geen kritische instelling op
economische toestand
De meeste Bulgaren kopen slechts weinig meer dan levensmidde
len en kleren. Niet omdat artikelen met een meer luxe karakter niet
in het land aanwezig zouden zijn, maar omdat zij voor de overgrote
meerderheid onbetaalbaar zijn. De winkels in Sofia zijn niet slecht
voorzien, zeker niet slechter dan in Tsjecho-Slowakije of Joego-Slavië,
en veel beter dan in Polen. Er komen ook genoeg mensen kijken
Het grote warenhuis, dat de staat in April in Sofia heeft geopend, is
gewoonlijk vol met rondkijkende huisvrouwen en met kinderen, die
niet moe worden in de liften tussen de grote marmeren steunkolom-
men van het fraaie gebouw op en neer te gaan.
Illllllllllllllllllilllllllllllllillllllllllllllllllllllll
Maar als men goed oplet, ziet
men dat de vrouwen niet veel meer
doen dan verlangend naar de ver
schillende artikelen kijken. Vrijwel
alle prijzen zijn hoog in vergelijking
met het westen en in vergelijking
met het gemiddelde inkomen van
de Bulgaarse arbeider, dat onge
veer 10.000 lewa bedraagt. (Vol
gens de officiële koers is 1 Ameri
kaanse dollar gelijk aan 6 lewa,
volgens de toeristenkoers aan 9
Jewa).
Een wittebrood kost b.v bijna 4 le
wa, een paar nylonkouseh 60 lewa,
een eenvoudige wekker 150. Een maai
in een restaurant kost al gauw een 35
lewa, een fiets 950 tot 1500 lewa.
Men leeft dus op vry laag niveau,
op het platteland uiteraard nog lager
dan in de stad. Een 25-jarig meisje
dat op een coöperatieve boerderij
werkte in de buurt van Sofia, vertel
de dat zy ongeveer 6 lewa 'per dag
verdiende, maar dat zy vaak twee
werktijden verrichtte en daardoor haar
inkomen Verdubbelde. Zij was gekleed
in een opgelapte blouse en rok en ver
telde dat zy in het dorp woonde by
haar ouders: zes mensen in twee ka
mers.
„Wat heb je voor de lunch gege
ten?" vroegen wy haar. „Aardappe
len" was het antwoord. „En giste
ren „Ook aardapelen. Maar wij eten
tweemaal per week vlees", voegde zy
er haastig aan toe.
Toch schijnt de levensstandaard de
laatste paar jaar wel wat gestegen te
zijn.*Ook in de huisvesting is een ge
leidelijke verbetering ingetreden. Dit
jaar zijn er 7000 woningen gebouwd.
Ongeveer 500 werden voor rekening
van de coöperaties gebouwd. By dat
systeem fourneert een gegadigde voor
een woning 10.000 lewa en krygt voor
de rest van het benodigde bedrag
ongeveer 40.000 lewa een lening die
over een periode van 20 jaar moet
worden terugbetaald, tegen een rente
van twee percent.
Niet alle Bulgaren leiden een sober
leven. Er is een groep jongeren, die
men in dure restaurants en nachtge
legenheden ziet, die champagne drinkt
en kleren draagt, die byzonder veel
gelijkenis vertoont met die van som
mige Amerikaanse jongelui: tweed
jasjes met opgevulde schouders, vlin
derdasjes, Èlvis Presley-haardracht.
Hun dansstijl doet denken aan die van
de voormalige jitterbug.
Van een kritische instelling ten op
zichte van de politieke en economi
sche toestand merkt men weinig of
niets in Bulgarije. Daarbij dient na
tuurlijk ook wel bedacht te worden
dat het regime in dit land nog steeds
zeer streng is. In het begin van het
jaar werden b.v. nog een 5000 mensen
uit Sofia naar de buitenprovincie ge
deporteerd, nog eens 5000 zitten in de
politieke gevangenis op het Donau-
eiland Belene opgesloten.
Maar de pers heeft de mensen blijk
baar zeer goed „opgevoed". Wij spra
ken met een Bulgaar van een jaar of
dertig, die geen partylid was en die
vaak buiten zijn land. zij het niet aan
de andere kant van het ijzeren gor
dijn was geweest. Hij was bereid toe
te geven dat de communisten niet
zouden winnen, als er vrye verkiezin
gen gehouden zouden worden. Maar,
„wij zijn een klein land", zei hit „wij
moeten tot een der blokken behoren.
Wat kunnen wij anders?"
Deze man gaf toe dat er het vorige
jaar in Hongarye een werkelyke „goe
de" revolutie was uitgebroken. „Er
was een goed begin, maar toen maak
ten de fascisten van de gelegenheid
gebruik. Als de Amerikanen de Hon
garen zo graag hadden willen helpen,
waarom hebben zij dan geen karon-
nen en tanks gestuurd. Maar zy wa
ren bang voor de Sowjet-Unie".
Hy wilde wel geloven dat de En
gelse arbeiders b.v. een hogere levens
standaard hadden dan de Bulgaarse.
„Maar de Engelsen hebben veel kolo
niën en daar halen zy alles uit voor
zichzelf.
Natuurlijk leven zij beter dan wy,
maar niet dank zy hun eigen inspan
ning"
Toch wil Bulgarye blykbaar
graag meer contacten met het
Westen. De regering heeft ernstig
gepoogd tot herstel van de in 1950
verbroken diplomatieke betrekkin
gen met de Verenigde Staten te
geraken. Een der voornaamste
Bulgaarse leiders, de secretaris
der communistische party Todor
Zjiwkow heeft in het openbaar
verklaard dat hy een „onmiddeliy-
ke" hervatting van die betrekkin
gen wenst. Maar tot dusverre is
Amerika hiervoor niet te vinden
geweest.
Een der redenen voor deze „toena
dering" schynt de wens te z|jn oin
Amerikaanse toeristen te trekken. Er
worden vakantie-oorden ingericht, die
naar de smaak van de westerse toe
risten zjjn, en de koers van de lewa ls
voor de toeristen aantrekkeiyk ge
maakt.
lllllllllllllllllllllllllll!lllll|||l||||||||||||||||||UII[llllll|||||||||||!!ll|||||||||||||n
Handreis naar Wenen 1
Siegfried Waslberger, een 33-
jarig circusartiest, is op zijn
handen van Salzburg naar We
nen gelopen, een afstand van
ruim 300 km Hij heeft er on
geveer 100 dagen over gedaan.
,Ik wilde op weg naar Wenen
wat geld verdienen door het
verkopen van prentbriefkaar
ten, maar er is zo weinig bin
nengekomen, dat de gehele
tocht een mislukking is gewor
den", verklaarde hij bij aan
komst in de Oostenrijkse hoofd
stad.
De werkloze circusartiest heeft
door zijn prestatie echter grote i
faam verworven en zal waar- i_
schijnlijk door een Westduits
circus worden geëngageerd- Op s
een vraag, of zijn handen pijn
deden antwoordde Waslberger:
„Neen, helemaal met".
Illllll
