Europese primeur te Rotterdam:
radiostation voor havenverkeer
In Zeeland is 39 procent van
woningen vóór 1906 gebouwd
KLANKBORD
GECOMPLICEERDE AANRIJDING
IN DE MIST: EEN DODE
DINSDAG 8 OKTOBER 1957
PROVINCIALE ZEETJWSE COURANT
VEEL FLUITSIGNALEN WORDEN OVERBODIG
Diverse diensten voor veiligheid
van schepen en bemanning
Dezer dagen heeft de hoofd-direeteur algemene zaken en radio van de
P.T.T., ir. A. J. Ehnle, in het gebouw van de Kon. Scheepsagentuur Dirk
zwager N.V. te Maassluis de hoorn van de haak genomen en met een druk
op de knop telefonisch verbinding gemaakt met het juist binnengekomen
s.s. „Statendam" van de Holland Amerika lijn. Een gemoedelijk gesprek
was voldoende om een primeur voor de Rotterdamse haven en voor
het Europese vasteland als het ware te bezegelen. In overeenstemming met
de besluiten van de in januari van dit jaar te Den Haag gehouden interna
tionale conferentie betreffende het gebruik van radiotelefonie op meter-
golven v(ery) h(igh) f(requent) radiotelefonie in het scheepsradio-
verkeer, is namelijk sinds 1 oktober in dat gebouw een ryksradiostation
voor havenverkeer (port operations) gevestigd, dat de naam draagt Maas
sluis Radio Dirkzwager. Het station beschikt over de frequenties 156.60
mhz (kortweg kanaal 12 genoemd) en 156.70 mhz (kanaal 14). Op de eer
ste frequentie wordt in Maassluis dag en nacht geluisterd.
Het gaat hier uitsluitend om haven
verkeer ten dienste van de veiligheid
van schepen en bemanning. Tot zo
ver is alles gratis en hebben ook- alle
berichten voorrang. Wisseling van
andere berichten komt pas op de laat
ste plaats. Deze berichten moeten
worden betaald en gaan via het rijks-
kuststation Schevingen Radio (Hoek
van Holland) op de voor dit verkeer
Iwan en Killroy
(Slot van oag ll
hebben te verklaren, dat de militaire
waarde van de kunstmaan gering is.
Geringe militaire waarde! Dat mo
ge dan waar zijn afgezien nog
van het feit, dat deze kunstmaan te
vens het bezit van een superraket
betekent maar dat betekent toch
niet, dat het belang van deze satel
liet moet worden onderschat. Politiek
gezien kan men zonder overdrijving
stellen, dat bijvoorbeeld in de Ver
enigde Naties één Russische kunst
maan meer invloed kan uitoefenen
dan tien gemiddelde Amerikaanse
redevoeringen
Geringe militaire waarde! Een ver
gelijking is hier mogelijk met Pool
expedities. Strikt genomen hebben
deze tochten geen of weinig militair
belang, maar als de Russen kans
zien ergens hun vlag met hamer en
sikkel eerder te planten dan de
Amerikanen hun „stars and stripes",
dan schudden Amerikaanse legerlei
ders wel degelijk bezorgd het hoofd.
Men zal er daarom goed aan doen
zich dit ene te realiseren: Moskou
leidt voorlopig in de strijd om het
heelal
Zo heeft door dit alles de eerste
grote stap naar de ruimtevaart
slechts gemengde reacties op
gewekt. In plaats van uitsluitend be
wondering en respect voor het ver
nuft, dat de horizon van de mens
verwijdt, ja schier doet verdwijnen,
heeft de kunstmaan ook schrik en
vrees 'opgeroepen. In de westerse
wereld is men er allesbehalve op ge
steld Chroestsjew als het nieuwe
„mannetje in de maan" te krijgen.
Hoe het allemaal zal aflopen, is nog
duister. Mogelijk, dat de Amerika
nen hun achterstand inlopen en dat
op den duur samenwerking tussen
hen en de Russen niet uitblijft. Ten
slotte moet niet worden vergeten,
dat de kunstmaan een Russische bij
drage vormt voor het internationale
geofysische jaar. En dat Eisenhower
destijds verklaarde, dat over de
Amerikaanse satelliet vrije uitwis
seling zou bestaan tussen geleerden
van elk land.
Samenwerking dus. Het is te ho
pen! Dat zou betekenen, dat er te
zijner tijd een bord op de maan
komt te staan met een tweetalig op
schrift: „Iwan and Killroy were
here
ONVERZADIGD. De mensen die met
Pasen in Southport een bal
lonwedstrijd, organiseerden, zitten
wat verlegen met de brief die zij kre
gen van de winnaar van deze wed
strijd, Jozef Nisiolek in Polen. Deze
had twee pond, ongeveer twintig gul
den, toegestuurd gekregen, omdat hij
de ballon had ingezonden die het
verst weg was gereisd, en nu schrijft
hij terug als volgt:
„Hartelijk dank voor de prijs van
tweepond, maar nu zou ik ook nog
graag 100 gram thee hebben, wat goede
leren dameshandschoenen en dan zou
ik ook een motorfiets erg op prijs stel
len of een auto of voldoende Engelse
ponden om deze dingen te kopen".
Als verdere artikelen van zijn ver
langlijst noemt de Pool nog: enkele
loten uit de loterij of een lening, die
hij dan terug zou willen betalen door
in Engeland te komen werken.
Tenslotte schrijft hij nog, dat hij de
volgende keer graag een grotere prijs
zou hebben.
VERGISSING. Reg Christ keek erg
verbaasd toen de post een uitnodi
ging bracht voor een zeer deftig lief
dadigheidsbal, dan onder auspiciën
van koningin-moeder Elizabeth zou
worden gegeven.
De uitnodiging was geadresseerd
aan de markies van Anglesey. Maar
er zijn in feite twee „marquis's of
anglessey" de bar in Covent Garden
van Christ en de echte levende mar
kies.
Aangezien Reg geen smoking heeft,
gaat de invitatie voor het jaarlijkse
toneel-, film- en televisiebal ten be
hoeve van kreupele mensen, naar de
echte markies. De vergissing is be
grijpelijk als men weet, dat de ech
te markies in Llanfairpwllgwyngyllgo-
gerychwyrndrobwllllaintysiliogogoch,
in Wales woont.
aangewezen frequenties.
Men kan dus wel melden, zoals de uit
gaande „Nieuw Amsterdam" reeds
deed: „Wij hebben onze loods ont
scheept en vervolgen onze reis", of
bij een binnenkomend schip: „De U
aangewezen ligplaats is nog niet vrij,
vaar dus kalm aan", maar niet: „Wij
hebben boter aan te bieden die een
gulden goedkoper is".
Totnutoe moest men, om binnen
komende schepen van een en an
der op de hoogte te stellen, een
motorbootje zenden, omdat op de
rivier de gewone radioinstalatie
niet gebruikt wordt. Deze nieuwe
installatie kan daarom als een
grote verbeterng worden be
schouwd. Het gaar er nu maar om
dat de schepen ook een dergelijke
zender-ontvanger op de brug ne
men. De Holland Amerika Lyn
heeft er reeds verschillende aan
geschaft en in bestelling. Overal
ter wereld zal men in de havens
dan boodschappen kunnen doorge
ven. Internationaal is men name
lijk tot deze stap overgegaan, al
leenDirkzwager en daarmee
de Rotterdamse haven is de enige,
die op de overeengekomen tijd met
de installatie gereed is.
Bij ongevallen
Vooral ook by ongevallen op in de ha
ven vertoevende schepen kan Maas
sluis Radio Dirkzwager haar grote
nut bewyzen. Totnutoe moest een
schip, waarop bv. een man in het
ruim was gevallen, net zo lang fluit
signalen geven tot die waren opge
merkt. Voortaan zal het mogelijk zijn
aan boord slechts op een knopje te
drukken om telefonisch verbinding
met de wal te hebben. Natuurlijk zul
len ook de schepen met elkaar een
gesprek kunnen voeren, zonder dat
de marconist er aan te pas komt, bv.
als men de bewegingen van een voor
uit liggend schip niet vertrouwt en
wil informeren, wat de bedoelingen
zyn.
Iu de nacht van zondag op maan
dag omstreeks twaalf uur is op de
Frieseweg in de buurt van Ramspol
tijdens een dichte mist een ernstige
aanrijding gebeurd tussen twee mo
torrijders. Als gevolg hiervan werd
de 25-jarige T. Fidder uit Doorn
spijk gedood. De andere motorrijder,
de 24-jarige L. v. d. Kooy uit Elburg
werd zwaar gewond.
Op het moment van de aanrijding
hing er een dichte mist. Waarschijn
lijk hebben beide motorrijders, om
niet van de weg te raken, op de wit
te scheidingsstreep op het midden
van de weg gereden. Een botsing
was het gevolg. Een passerende man
Maximum aantal
woningen gereed
In augustus van dit jaar zijn volgens
gegevens van het Centraal bureau
voor de Statistiek 6438 woningen
gereed gekomen. Dit aantal ligt
ruim 600 boven het tot nu toe in een
augustusmaand bereikte maxi
mum van 5836 in 1954. Tot en met
augustus kwamen dit jaar 54.329
woningen gereed. Dit is aanzien
lijk meer dan in de eerste acht
maanden van 1956 (39.696).
Gerekend tot en met augustus 1957
werden sedert de bevrijding
562.490 nieuwe woningen gebouwd.
In augustus 1947 werd een aan
vang gemaakt met de bouw van
8031 woningen. In de eerste acht
maanden van dit jaar werd begon
nen met de bouw van 62.721 wonin
gen, tegen 53.595 in dezelfde perio
de van het vorig jaar.
Omdat in augustus met meer wonin
gen werd aangevangen dan er ge
reed kwamen, steeg het aantal in
uitvoering zijnde woningen en wel
tot 102.163 op 31 augustus 1957.
Op dezelfde datum van het vorig
jaar waren 89.932 woningen in uit
voering.
In de in augustus 1957 gereed
gekomen 6438 woningen zijn 613
systeemwoningen begrepen. In
Zeeland kwamen in augustus 138
woningen geered en in de periode
van januari tot augustus 1406.
Acht jaar tegen gehate
Schörner geëist.
Tegen Ferdinand Schörner, eens
Hitlers jongste veldmaarschalk, is
acht jaar gevangenisstraf geëist en
verlies van burgerrechten gedurende
zes jaar.
Schörner, die 65 jaar oud is, wordt
manslag en poging daartoe ten laste
gelegd. Hij heeft zich beroepen op
z.g. „rampbevelen" van Hitier per
soonlijk.
De openbare aanklager vroeg on
middellijke arrestatie van verdachte,
die de reputatie van de meest gehate
man in het Duitse leger bezat, om
dat het vermoeden bestaat dat hij
zal trachten te vluchten. Schörner
heeft, zei hij, de afgelopen maanden
herhaaldelijk getracht een paspoort
te krijgen.
De openbare aanklager eiste voor
het gedrag van verdachte na de val
van de Neisse-vesting drie en een
half jaar en wegens het laten dood
schieten van een Obergefreiter zeven
jaar, gecombineerd tot in totaal acht
jaar.
De officier verklaarde dat hij geen
geloof kon hechten aan de bewering
van Schörner dat hij zich de inciden
ten niet kon herinneren. Hij kon
zich alleen herinneren dat hij kolonel
Sparre verteld had dat het diens
hoofd zou kosten als Neisse zou val
len.
In zijn requisitoir van twee uur
viel de officier de ruwheid van
Schörner aan. „Schörner was zich
bewust dat hij vooruit kon komen
door de ruwe methodes van Hit-
Ier kopiëren".
zag de slachtoffers liggen en hij
trachtte door zijn jas uit te trekken
en in zijn witte overhemd te gaan
staan het verkeer op de weg te waar
schuwen.
Op dat moment kwam met grote
snelheid een wagen aanrijden. De
bestuurder zag de waarschuwing van
de zwaaiende man te laat en de auto
vloog op de beide op de Frieseweg
liggende motoren. De auto werd be
schadigd. Bij het onderzoek door de
Kamper verkeerspolitie werden rode
knipperlichten op de weg geplaatst.
Ondanks de mist en deze knipper
lichten bleef het verkeer met grote
snelheid doorrijden.
Een van de weggebruikers reed
zelfs een knipperlicht stuk, zodat
de politieman opzij moest sprin
gen om een aanrijding te voor
komen. Tegen een van deze auto
mobilisten werd proces-verbaal
opgemaakt.
R.-k. ziekenfonds wil
tandartskosten vergoeden
De bond van r.-k. ziekenfondsen acht
het niet juist, dat naar aanleiding
van het tandartsenconflict zonder
meer het standpunt wordt ingenomen
dat, aan de verzekerden geen enkele
restitutie voor de conflictperdiode
gemaakte tandartskosten wordt ge
geven. De bond meent, dat er bepaal
de gevallen en tot op zekere hoogte
aanleiding is gemaakte kosten te
vergoeden. Het bestuur van de bond
zal er bij bevoegde plaatse op aan
dringen, dat aan deze opvatting ge
volg wordt gegeven.
Op Schiphol werd maandagoch
tend ter gelegenheid van het 38-ja-
rig bestaan van de Koninklijke
Luchtvaart Maatschappij een viertal
onderscheidingen uitgereikt voor be
haalde vlieguren. De president-direc
teur van de K.L.M., de heer I. A.
Aler, ondertekent de oorkonden voor
(v.l.n.r.) de heer O. Biesheuvel,
boordwerktuigkundige, de heer E. J.
C. Overweg, telegrafist,, mej. J. C.
Ringsma, stewardess, en de heer A.
G. Ekels, gezagvoerder. De hei-en
ontvingen een gouden medaille voor
20.000 vieguren, terwijl de stewar
dess een zilveren medaille voor
10.000 vlieguren kreeg.
Op de Jungfraujoch in Zwit-
seriand bevindt zich een van
§e de belangrijkste waamemings-
f§ posten voor kosmische stralin-
gen op een hoogte van ruim
S650 meter. Onlangs is het ob-
servatiestation uitgebreid met
een ,Jlelio8taat"een instru-
H ment, dat automatisch de
M theoretische baan van de zon
H volgt.
lllllllllllllllll!ll!!i!llllllll!iillllliilllli;illlllillllllinilll]|linill!lllllll!lllllilll
Spanningen in Little Rock
nemen af.
Mrs. Lucius C. Bates, leidster In
Arkansas van de nationale vereni
ging voor de vooruitgang van de
kleurlingen, heeft verklaard dat de
rassenspanning in Little Rock lijkt
af te nemen en dat de atmosfeer aar
de middelbare school die het middel
punt van de recente rassenrelletjes
geweest is, weer snel normaal wordt.
De negen neger-leerlingen die thans
onder bescherming van de federale
troepen naar school gaan, keken al
hoopvol uit naar de dag dat zij naar
school kunnen lopen als ieder ander,
zonder gewapend escorte.
Voor het ogenblik bestaan er
nog geen plannen de troepen
macht bij de school terug te trek
ken of te verminderen. De neger
kinderen werden gisteren, zoals
gebruikélijk geworden is, door het
leger naar de middelbare school
gebracht, maar voor het eerst
stonen geen blanke leerlingen op
het schoolbordes om hun aan
komst gade te slaan. Er werd niet
gejouwd of geschreeuwd en er
deed zich geen enkel incident
voor.
Admiraal bij ongeluk
met vliegtuig gedood.
Vice-admiraal Pierre Lancelot, die
het bevel voerde over de Franse ma
rinestrijdkrachten bij de Suez-invasie
en vier marine-vliegers zijn gedood,
toen hun DC-3 neerstortte bij het op
stijgen van het vliegveld van Saint-
Cassien.
Admiraal Lancelot, die in 1901 in
de Atlantische zeehaven Nantes ge
boren werd, diende eerst op de on
derzeeboten, voordat hij in de oorlog
het bevel over een kruiser kreeg.
Van 1951 tot 1953 diende hij in
Napels als plaatsvervanger' van de
admiraal, die het bevel voerde over
de marine-strijdkrachten van de Na-
vo in Zuid-Europa.
Na de Suez-expeditie werd hij
hoofd van het marine-personeel.
ALGEMENE WONINGTELLING IN NEDERLAND
Het Wereldgebeuren
Kunstmaanmannen
Toen baron Wernher von Braun in
1947 in Beieren met zijn nicht
Maria in het huwelijk trad. was
de kerk omringd met een regiment
Duitse politiemannen. Amerikaanse
militaire politie en atletisch gebouwde
heren van de Amerikaanse geheime
dienst. Deze uitgebreide wacht had
niets te maken met de eventuele vrees
dat de bruid of de bruidegom zich op
het laatste ogenblik nog zou beden
ken en de benen zou willen nemen.
Wel waren Amerikanen en Duitsers,
inclusief Wernher von Braun zelf,
wellicht beducht voor belaging van
buitenaf, waarbij dan speciaal aan
Russische ontvoeringspogingen werd
gedacht. Niet de bruid, maar de ba
ron zou in dat geval de uitverkorene
van de Russen zijn geweest. Voor de
trouwerij was hij uit Amerika overge
komen naar zijn vroegere Duitse va
derland en men had de indruk, dat hij
hier. zo dicht by het IJzeren Gordijn,
minder veilig was dan in Huntsville
(Alabama) waar hij tegenwoordig
woont. Ook tijdens de wittebroodswe
ken was het echtpaar Von Braun
steeds omringd door een lijfwacht, die
toen uit een tiental politiefunctiona
rissen bestond. Dat al deze voorzor
gen in Europa werden genomen, be
hoeft geen betoog wanneer men weet,
dat Wernher von Braun ook in Ame
rika bekend staat als een van de best
beveiligde mannen.
Baron Wernher von Braun loopt
namelijk al van zijn vroege
jeugd af met het idee rond, naar
de maan te willen. En bij dat ietwat
vage denkbeeld heeft hij het niet ge
laten. Hij heeft zich enthousiast toe
gelegd op het ontwerpen van raket
ten met grote reikwijdte: het zijn im
mers deze hulpmiddelen waarmee
vroeger of later de reis naar andere
planeten mogelijk gemaakt moet
worden. En zo kwam het. dat hy een
belangrijke man werd in dienst van
degenen, die verantwoordelijk zijn
voor militair beleid. Eerst in nazi-
Duitsland. Wernher von Braun had al
in 1934 het ontwerp gereed voor een
projectiel, dat de voorloper werd van
de beruchte V2, het laatste Duitse wa
pen in de Tweede Wereldoorlog. Niet
minder 4300 V2's hadden hun vernie
tigende werk gedaan, toen Hitler-
Duitsland zich overgaf. Von Braun
mocht zijn wetenschappelijke werk
daarna in de Verenigde Staten voort
zetten. De thans vijfenveertigjarige
technicus, die het postuur van een
reus heeft, bekleedt tegenwoordig de
functie van technisch directeur by de
raketten-proeflaboratoria en -terrei
nen van net Amerikaanse leger.
Beschryft men de historie van de
kunstmaan, dan mag men deze
man. dié zelfs op de huwelijks
reis van een lijfwacht was voorzien,
niet vergeten, evenmin als een andere
Duitser, Hermann Oberth, die in 1923
wilde promoveren op het eerste weten
schappelijke werk. dat betrekking had
op de ruimtevaart (De kunstmaan die
de Russen vrijdagavond lanceerden
betekent, dat een belangrijke fase in
de ontwikkeling naar zo'n „interpla
netair verkeer" is afgesloten). De
professoren van Heidelbergs universi
teit haalden hun schouders op over
Oberths fantastische boek. Niettemin
bracht hij het naar een uitgever, die
er goed aan verdiende. De miskenning
die Oberth in het begin dwars zat. is
inmiddels allang geweken: met vele
andere Duitse geleerden en met
Wernher von Braun bevindt hij zich
in Amerika, waar hij hoogleraar en
wetenschappelijk onderzoeker is.
Wernher von Braun heeft zich" niet
bepaald tot de dagelijkse arbeid ter
vervolmaking van de Amerikaanse
raketten. Zo nu en dan doorbrak hij
het waas van geheimzinnigheid dat
hem omringt met een tijdschriftarti
kel of met een causerie voor de tele
visie of voor de radio. In 1950, was hij
het, die in een lezing te Chicago mede
delingen deed over het nog onpeilbaar
wijde perspectief, dat de raketten-
bouw biedt. En ongetwijfeld was hij
ook betrokken bij het maken van de
plannen voor een kun tmaan die de
Amerikaanse ruimtev» f vtdeskundige
prof. S. F. Singer in 1953 te Ziirich
bekendmaakte op een internationaal
congres dat aan deze problemen was
gewijd. Wanneer er één is, die de
thans in het daglicht gestelde Russi
sche voorsprong betreurt, dan is het
ongetwijfeld deze baron. Men kan
echter niet zeggen, dat de uitgebreide
veiligheidsmaatregelen bij zijn brui
loft in Beieren helemaal overbodig
waren. In de toekomst kan Von Braun
zijn eigen (gekwetste) eerzucht en
de verwachtingen die zijn opdrachtge
vers van hem hebben, alsnog op ver
rassende manier bevredigen
Aantal huizen met onvoldoende
slaapruimte steekt ongunstig af
De reeds enige tijd geleden op grond van een steebproefbewerking voor
ons land als geheel beschikbaar gekomen en door het centraal bureau
voor de statistiek gepubliceerde uitkomsten van de in 1956 gehouden
woningtelling, zijn thans in een speciale publikatie samengevat. In deze
publikatie is mede een aantal cijfers (eveneens steekproef uitkomsten)
opgenomen voor de provinciën en de drie grote gemeenten.
Zij laten zien, dat er, zowel ten
aanzien van de samenstelling van de
woningvoorraad als van de bezetting
der woningen, tussen de afzonderlij
ke provincies aanmerkelijke ver
schillen bestaan, zo bijv., wat betreft
de ouderdom der woningen. Voor het
land als geheel is 32 procent der wo
ningen gebouwd vóór 1906, terwijl
dit percentage voor de provincie
Groningen 40, voor Friesland 47 en
voor Zeeland 39 bedraagt.
Ook de grootte der woningen wijkt
belangrijk af. De een- en twee
kamerwoningen (inclusief keuken)
in Nederland als geheel 5 procent
van de totale woningvoorraad, vor
men in Groningen, Friesland, Dren
te en Zeeland niet minder dan resp.
15, 19, 15 en 10 procent van het to
taal aantal woningen in elk van deze
provincies. Dit zijn dan ook tevens
de provincies waar meer dan in de
overige sprake is van onvoldoende
slaapruimte.
Volgens de aangelegde criteria be
schikte n.l. van de huishoudens in
Groningen, Friesland, Drente en Zee
land resp. 29, 38, 30 en 26 procent
over voldoende te achten slaapruim
te, terwjjl het algemeen gemiddelde
voor het land als geheel 17 procent
bedroeg.
Ook in andere opzichten be
staan onderlinge afwijkingen. Zo
vormen de eengezinshuizen (wo
ningen, tevens geheel perceel) in
Friesland, Drente, Overijsel en
in de zuidelijke provincies Zee
land, Noord-Brabant en Limburg
meer dan 90 procent van alle
daar gelegen woningen, doch in
Noord- en Zuid-Holland maar
resp. 50 en 41 procent.
Deze lagere cijfers hangen samen
met de omstandigheid, dat in deze
provincies meer grotere steden zijn
gelegen, waar eengezinshuizen veel
minder voorkomen. Zo bedraagt bijv.
te Amsterdam het percentage een
gezinshuizen maar 7 en te Rotter
dam en 's-Gravenhage maar 14.
Overeenkomstige afwijkingen blij
ken voor het aantal door de eige
naar bewoonde woningen: in Noord
en Zuid-Holland maar resp. 17 en 16
procent van alle bewoonde woningen,
in Utrecht 26 procent en in de ove
rige provincies variërend van 38 tot
53 procent.
Ook deze verschillen zijn mede be-
invloed door de aanwezigheid, met
name in de eerstgenoemde provin
cies, van meer grote gemeenten,
waar in het algemeen de huurwonin
gen een veel belangrijker plaats in
nemen dan door de eigenaar be
woonde woningen. In Amsterdam.
Rotterdam en 's-Gravenhage vormt
laatstgenoemde groep bijv. maar
WERNHER VON BRAUN
waas van geheimzinnigheid
resp. 2, 5 en 11 procent van alle be
woonde woningen.
Uit het bovenstaande blijkt, dat
voor afzonderlijke gemeenten binnen
een provincie de verhoudingen soms
aanmerkelijk van het provinciale ge
middelde kunnen afwijken. In welke
mate zulks het geval is kan blijken
uit de definitieve gemeentelijke uit
komsten van de algemene woningtel
ling, welke reeds van rond 500 ge
meenten beschikbaar zijn.