MONTGOMERY KRIJGT ZIJN KANS O door ARTHUR BRYANT het oorlogsdagboek, van LORD ALAN naar BROOKE de rechterhand van WINSTON CHURCHlti Het gaf even moeilijkheden, want Churchill bleek op dat ogenblik meer vertrouwen te hebben in Wilson. Maar ik kreeg belangrijke steun van Smuts. Na korte tijd was het telegram voor Londen gereed. Montgomery werd als het meeste geschikt geacht het bevel te voeren over het Acht ste Leger. Ik had mijn zin. De kaarten waren nu zo komen te liggen, dat mijn oorspronkelijke voor stellen werden uitgevoerd: Alexander en Montgomery, een combinatie, die het zeker zal doen. Inmiddels kwam er bericht uit Londen, waaruit bleek, dat de re- fering de voorkeur gaf aan het andhaven van de bestaande orga nisatievorm in het Midden-Oosten. Na overleg met Churchill en zijn chef-staf werd een compromis ge vonden in het laten voortbestaan van het commando Midden-Oosten, geplaatst onder Alexander, en een apart commando voor Perzië en Irak, geplaatst onder Auchinlek. Frisse moed De strijd in de woestijn kon op nieuw beginnen. Met een frisse lei- (VI) HET BESLUIT van Winston Churchill om luitenant- generaal Gott te benoemen tot opperbevelhebber van het Acht ste Leger was een zeer onge lukkig besluit. Dit was de me ning van Lord Alan Brooke, die als chef van de Britse generale staf Gott van nabij kende en ook een andere, volgens Brooke meer voor de moeilijke bevel voering in de woestijnoorlog ge schikt militair kende: Mont gomery. Alan Brooke wilde echter, al vorens Churchills besluit te kri tiseren, een bezoek brengen aan Gott om zelf te constateren of deze man, die reeds van het be gin van de strijd in Noord- Afrika aan de gevechten in de woestijn deelnam, inderdaad zo vermoeid was als hij vermoedde. Van zijn verblijf in Egypte maakte Brooke gebruik om Gott in zijn hoofdkwartier op te zoe ken. „Tijdens mijn gesprek met Gott was het mij al spoedig dui delijk, dat hij dringend aan egn rustkuur in Engeland toe was; ik geloof nooit, dat hij op dit ogen blik in staat is het commando van het Achtste Leger op zich te ne men", was de indruk, die Brooke in zijn dagboek noteerde. Gott zelf verklaarde tegenover Alan Brooke: „Het is hoog nodig, dat hier fris bloed komt. Ik heb mijn meeste kruit al op de mof fen verschoten. Wij hebben hier iemand nodig met nieuwe ideeën en ideeën, waarin men vertrouwen kan hebben". Voor Alan Brooke was dit vol doende om te weten, dat Gott geestelijk uitgeput was. Hij kende hem goed genoeg om ervan over tuigd te zijn, dat hij „Auk" (ge neraal Auchinleck) op dit tijdstip niet kon vervangen op de wijze, zoals Churchill dat van hem ver wachtte. Het was echter een bij zonder moeilijke kwestie om Churchill en Smuts, die beiden aan de hand van hun informaties Gott de juiste man vonden voor het op perbevel van het Achtste Leger, van hun inzichten af te brengen. Brooke, die uit ervaring wist, hoe moeilijk Churchill afstand deed van eenmaal genomen besluiten ook al waren ze nog niet uitge voerd trachtte op zijn beurt zich in te denken hoe Gott het op perbevel zou kunnen voeren. „Het is niet gemakkelijk absoluut zeker te zijn van de juiste keuze, waar het gaat om twee voortreffelijke militairen als Gott en Montgo mery Dan lezen wij in zijn dag boek: „6 augustus, Cairo. Een van de moeilijkste dagen van mijn leven. Ik heb beslissingen moeten nemen, die niet alleen van belang zijn voor het ver dere verloop van de oorlog, maar ook voor mijn eigen le ven". Nieuw plan Toen ik mij stond te kleden, stormde Churchill mijn kamer binnen. Hij vertelde me opge togen, dat hij zijn gedachten nu „rond" had en dat ze nu aan het papier konden worden toe vertrouwd. Ik vroeg me met verbazing af wat hij nu weer zou hebben Tien minuten later stormde hij opnieuw binnen en vroeg me samen te ontbijten. Ik had het ontbijt echter al half op; daarop zei hij, dat ik onmid dellijk naar zijn slaapkamer moest komen als ik uitgegeten was. Toen ik bij hem kwam, in stalleerde hij mij op de sofa en begon zelf de kamer op en neer te lppen. In de eerste plaats, zo vertelde hij mij, had hij beslo ten 't Midden-oosten-comman do in tweeën te splitsen in een „Nabije Oosten" tot aan het Suezkanaal en een „Midden- Oosten", waaronder Syrië, Pa lestina, Perzië en Irak vielen. Voorts wilde hij, dat Auchin leck, die zijn vertrouwen had verloren, het commando zou krijgen over het Perzisch Iraakse commando en dat ik het commando over het Nabije Oosten in handen zou nemen met... Montgomery als opper bevelhebber van het Achtste Leger Mijn hart begon sneller te Kloppen. V erleidelijk Hij zei me, dat hij niet on middellijk een antwoord van mij verwachtte, maar dat ik het voorstel kon overdenken als ik wilde. Maar ik vertelde hem zonder uitstel, dat ik niet over tuigd was van de juistheid van Moord op een vriend. Het was een pijnlijke bood schap Auchinleck mee te delen, dat h\j was onthe ven van zijn functie als opper bevelhebber van het Midden- Oosten en het Achtste Leger, de belangrijkste militaire post op die van chef van de gene rale staf na. Iedereen bewonderde hem als een man van karakter en van groot talent. Sinds hij het com mando zelf in handen had ge nomen, had hij het Achtste Le ger tot tweemaal toe voor een rampzalig einde behoed. Muur hij slaagde er niet in aan te vallen. En voor Churchill be tekende goed vechten: aanval len. Op 8 augustus 19!j2 werd Auchinleck zijn ontslag mee gedeeld. Per brief. Sir Ian Ja cob, die het schrijven moest overhandigen heeft hierover later gezegd: ,Jk voelde my of ik een vriend moest vermoorden. Na dat ik de deelneming van Chur chill en Alan Brooke met de dood van generaal Gott had overgebracht gaf ik hem de brief. Hij deed de enveloppe open, vouwde de brief uit en las hem twee of driemaal over. Men kon een speld horen val len. Maar hij liet niets mer ken. Er was geen spiertje dat bewoog en uiterlijk was hij de kalmte in persoon. Ik heb een enorm respect voor deze zelfbeheersing en de wijze, waarop generaal Auchinleck mij heeft ontvan gen. Hij is een groot man en soldaat!" Churchill, Montgomery en Alan Brooke in de woestijn van Noord- Afrika. Monty kunnen we anders doen dan hem op z'n duvel geven Op 10 augustus, nadat Alexan der inmiddels in Cairo was gearri veerd, en het commando van Auchinlek had overgenomen, ver meldt Brooke's dagboek, dat er enige Russen zijn gekomen om Churchill en Brooke te begeleiden naar Moskou. De koffers werden gepakt. Er wachtte een nieuw avontuur. (Copyright V.N.D.-A B.C.-press). DE LOOP van de oorlogsgeschiedenis zou waarschijn lijk geheel anders zijn geweest als luitenant-generaal Gott, benoemd tot commandant van het Achtste Leger, niet door de vyand was gedood. Zijn opvolger was Mont gomery, de man, die zich door zijn moed en doorzetten zou opwerken tot een der populairste generaals uit de oorlog. En voor een ander was de loop der gebeurtenissen bijzon der tragisch; voor generaal Auchinleck, de man die had gefaald, omdat hy niet kon aanvallen. Opnieuw moest het commando over het Achtste Leger onder de loep worden genomen. Het ge beurde diezelfde avond. Na het diner hadden Chur chill, Smuts en ik een bespre king over de stand van zaken. Ik drong er op aan de openge vallen plaats van Gott te doen vervangen door Montgomery. ding aan het hoofd. Na enige da gen lang confereren hadden Chur chill, Smuts en Brooke deze im passe overwonnen. Maar het Duit se Afrikakorps was nog niet overwonnen. En Churchill was zich dat zeer goed bewust. Enige ma len reeds had hij tussen de bespre kingen door onstuimig de kamer op en neer gerend en geroepen: „Rommel, Rommel, Rommel, wat Volgende artikel: Stalin beledigt Churchill. VWWVWyM\WWAN\\V plllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllillinillllllllllllllllllllllllllllilllllllllKIIIIIIIIIIIIIIIIXIIIIIIKIIIKIIIII'OIIII"»!'"»»1»11!'!»! deze beslissing. Ik werk nu ongeveer negen maanden met Churchill samen. Ik voel, dat ik zo langzamer hand enig vat begin te krijgen op deze zo moeilijk te beïn vloeden man, en dat hij steeds meer naar mijn adviezen gaat luisteren. En, hoe verleidelijk het aanbod ook mocht zijn, ik zou geen invloed meer hebben op de algemene lijn van de ver dere oorlogvoering. Bovendien kon ik niet ontkomen aan de gedachte, dat Auchinleck zou denken, dat ik hem had wegge werkt om in zijn schoenen te kunnen staan. Ik kon de werkelijke reden niet aan Churchill zeggen. Ik heb deze bijzondere man leren kennen en waarderen. Ik ben zelfs van hem gaan houden. Na vele keren mijn neus te hebben gestoten, heb ik tenslotte ont dekt hoe ik hem kan benaderen. Het zou een slag voor me zijn als ik niet meer naast Churchill zou kunnen werken. Ik weet, dat hij vertrouwen in me stelt en dat hij mij óók zou gaan missen als hij verstoken zou blijven van mijn adviezen. „Geen ervaring Ik heb dat natuurlijk niet kunnen aanvoeren. Daarom heb ik Winston gezegd, dat ik geen Alan Brooke en Montgomery op ihspectie langs het Noord afrikaan- se front. enkele ervaring had in het voe- ren van een woestijnoorlog en dat deze tekortkoming in de nieuwe functie zich stellig zou wreken". Na de lunch vroeg Smuts of ik bij hem wilde komen. Wij gingen naar een rustige kamer en daar vertelde hij mij het- zelfde verhaal, dat Churchill mij 's morgens had gedaan. Hij wees mij op de grote belang- rijkheid van de nieuwe functie en over de eer, die hier was te j§ behalen. Hij zei ervan over- tuigd te zijn, dat ik stellig sue- W cessen zou boeken, gezien het feit, dat ik er in was geslaagd in 1940 de Britse Expeditionaire M macht uit Frankrijk te redden. Smuts zen, dat het voor een militair toch attractiever moet zijn daadwerkelijk aan de oor- log te kunnen deelnemen in plaats van gebukt te gaan on- der de grote zorgen, die op de schouders rusten van een chef van de generale staf. Ik moet eerlijk bekennen, dat ik, toen hij ten slotte naar mijn oordeel M vroeg, heb geaarzeld. Maar ik heb gezegd chef van de staf te willen blijven". Geen spijt Volgens de aantekeningen, die Alan Brooke na afloop van de oor log in zijn dagboek heeft gemaakt, heeft hij nimmer spijt gehad van deze beslissing. Hij is er van over tuigd veel en veel meer voor zijn land en voor de overwinning te hebben kunnen doen als naaste medewerker van Winston Chur chill en als chef van de generale staf dan als actief officier aan het front in het Nabije Oosten. Nog diezelfde dag kwamen Churchill, Smuts en Brooke bijeen om de definitieve tekst op te stel len van het telegram, dat aan het ministerie van Oorlog zou worden gezonden. „In het telegram werd ge sproken van de beslissing om het huidige commando in het Midden-Oosten te splitsen in een Midden-Oosten en een Na bije Oosten. Auchinleck zou hét commando krijgen over het Midden-Oosten, Alexander dat over het Nabije Oosten en Gott zou optreden als commandant over het Achtste Leger. Ik accepteerde de oplossing. Ik geloof zelfs, dat het inder daad de beste oplossing was..." Aan het plan is een tragisch einde gekomen: de volgende dag op 7 augustus werd luite nant-generaal Gott gedood... Zijn vliegtuig werd door een vijande lijke jager neergeschoten, toen hij terugkeerde uit Burg el Arab. IlilllllllilllllllllitllllllllllllllllllillllllllilllltlllliUIIIIIII lltlllllllUlllllllllllll|l||||l|||lll|||||||||ll|||l!llllllllllllllllll!ll!lll!lll!llllllllllilllllililllll!||lllil!lllllll!!llll|lll! Wat dacht je van een Ibis, Lekkerman f Best jongen! De boterham was goed belegd en die Ibis shag is prima. Welke shag je ook rookt -Virginia. Half Zware of. American -'t is altijd Dobbelmann... V lekker man! y* fcXPOBT In cellofaan verpakt DONDERDAG 3 OKTOBER 1B57 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT niiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiuiiiuiniiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiii

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1957 | | pagina 7