Winkeliers verlegen met run
op televisietoestellen
Sierra Leone wordt ontwricht
door diamantkoorts
KILIAN ONTDEKTE IN SAHARA
RIJKE BODEMSCHATTEN
LAAT DE AUTOMOBILIST
ZIJN WEG BETALEN!
Dc
ARIE SCHAAP IS TIMERMAN
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
VRIJDAG 27 SEPTEMBER 1957
„WE BETALEN WEL VOORUIT
Oppas wil alleen komen als
er iets te kijken is
Sinds een dag: of lien vliegen de televisietoestellen de winkels uit en omdat
er veel te veel vraag is, worden grote en kleine zaken gewoonweg be
stormd. De klanten staan in de ryen als U nu misschien denkt, dat ze
op afbetaling uit zyn, hebt U het helemaal mis. Ze betalen vooruit, staan
met duizend gulden in de handals het toestel maar geplaatst w as voor
die bewuste oetbal woensdag. De zaken kunnen onmogelijk leveren, wat er
besteld wordt, want aangezien de grootste fabrikant van Nederlandse tele
visietoestellen in de laatste drie maanden zeer weinig heeft afgezonden
omdat een nieuw soort (goedkoper) toestel in de maak was, was de be
voorrading slecht.
En ging dat nu allemaal om die ene
voetbalwedstrijd die woensdag werd
uitgezonden? Och neen. Wij hebben
hier en daar eens geïnformeerd en
merkwaardige cjingen vernomen. Ten
eerste is er üi juni en juli zeer weinig
verkocht, maar na de vakantie, toen
men het „seizoen" in het verschiet
zag, begon de opmars naar de zaken.
Er werd druk verkocht, maar toen de
koningin verleden week in de Troon
rede aankondigde, dat o.m. televisie
toestellen zwaarder belast zullen
worden, was het hek helemaal van
de dam.
In vele gezinnen moet nu hals over
kop een toestel worden aangeschaft.
Men betrok in de voorpret natuur
lijk de a.s. voetbalwedstrijdde
sensatielust deed de rest. Stel je voor,
wéér zo'n knokpartij en dan lekker
in eigen huiskamerdus gingen
velen „eventjes" naar een winkel om
te decreteren dat er vóór woensdag
een ontvanger moest worden ge
plaatst
West-Irian-week met
boycot Nederlandse bedrijven
Als ondrdeel van een nationale
campagne voor de inlijving van West-
Irian (Nederlands Nieuw-GUinea),
welke tegen het einde van oktober
zal worden gevoerd, zullen boycot
acties worden ondernomen tegen de
Nederlandse bedrijven in Indonesië
aldus is in Djakarta bekend ge
maakt.
Luitenant-kolonel Pamoerahardjo,
voorzitter van de organisatie voor
samenwerking tussen de jeugdbewe
gingen en het leger, heeft in een
persconferentie medegedeeld, dat op
28 oktober in geheel Indonesië een
„West-Irian-week" zal worden geor
ganiseerd, om de wereld te tonen dat
het Indonesische volk vastbesloten
is om .West-Irian te verkrijgen.
Gedurende deze week zullen mas
sa-demonstraties en openbare bij
eenkomsten worden gehouden, terwijl
volgens de socialistische „Pedoman"
een boycot zal worden ingesteld tegen
de Nederlandse bedrijven.
Ook de Indonesische studenten in
het buitenland zal worden verzocht
een „West-Irian-week" te organise
ren.
LINKSAF OP 2 MANIEREN
Moeten twee auto's, die elkaar ont
moeten, bij het links afslaan op een
kruispunt zonder verkeersagent om
elkaar heen of vóór elkaar langs rij
den? Wat zegt de - verkeerswetge-
ving hiervan?
De ANWB raadt aan: Gebruik uw
v erstand en laat het van de omstan
digheden afhangen hoe U elkaar
passeert. In de wet is namelijk geen
antwoord op deze concrete vraag te
vinden.
Enerzijds wordt gezegd: „De vrijheid
van het verkeer mag niet zonder
noodzaak worden belemmerd en de
veiligheid mag niet in gevaar worden
gebracht".
F>n verder argument voor het langs
c"-e»r passeren zou wellicht kunnen
z'rv de verplichting tot voorsorteren.
Anderzijds wordt echter voorge
schreven dat bij het elkaar te
genkomen naar rechts moet worden
uigeweken en dat men zich niet ver
der van de rechter wegkant mag be
vinden dan door de omstandigheden
geoorloofd.
Dit pleit dus voor het óm elkaar
heen rijden.
De ANWB gelooft dat deze on
duidelijkheid geen gevaar behoeft
op te leveren als automobilisten
hun rijwijze aanpassen aan de
omstandigheden van het moment:
de grootte van het kruispunt: de
verkeersintensiteit, het gedrag
van de bestuurder van de tege
moetkomende auto, de grootte van
d"ze auto. enz.
En verder: rust en normale be
leefdheid doen soms wonderen!
En aan zulk een hausse kan de
winkelier, toch al gehandicapt
door te weinig bevoorrading, niet
voldoen. Voor de kleine zaken is
het eventjes feest, want wie ge
middeld één toestel per week om
zet, heeft nu wel acht bestellingen
gehad. Er zijn ongeveer 5000 za
ken in Nederland, waar men tele
visietoestellen verkoopt en de 50
grote hiervan, die verschillende fi
lialen hebben, zitten er nu het
zwaarste voor. Zij krijgen bestel
lingen bij de vleet, kunnen geen
mensen beschikbaar stellen om
met iedere klant even rustig te
praten aleer er keus wordt ge
maakt, worden opgejaagd en moe
ten wachten op levering door de
fabrikant.
Wie de meeste toestellen kopen? De
eenvoudige gezinnen die veel sneller
afstand doen van geld. Goed gesitu
eerden draaien meestal veel langer
om de aankoop heen, al willen ze. als
de koop eenmaal gesloten is, óók da
delijk het toesbei geplaatst hebben.
Waarom men koopt Niet alleen om
dat men haakt naar de uitzendingen.
Dikwijls verneemt de winkelier, dat
er „gisteren een verjaardag was by
myn zuster. En daar hadden ze tele
visie, we hebben de hele avond geke
ken. Nou is mijn man volgende week
jarig en dan komen ze allemaal bij
ons. Daarom moet het nou maar ge
beuren: wjj ook 'een toestel!"
Of: „we keken altijd bij de buren,
maar nou hebben we ruzie. Daarom
zeg ik tegen mijn vrouw: we nemen
er zelf één!"
En niet zelden: „we moeten wel een
eigen toestel hebben, we kunnen de
kinderen geen zaterdagavond meer
thuis houden en we weten niet, waar
ze dan zitten. Ze kijken, waar ze de
kans maar krijgen en anders in ca-
fé's".
Maar ook: „Mijn vrouw en ik zijn
's avonds dikwijls weg. Maar onze op
pas wil niet meer komen, omdat ze
's avonds bij haar vriendin televisie
ziet. We voelen er zelf niets voor,
maar ik heb er wel 'n duizendje voor
over om onze oppas te houden
Waar al die duizendjes vandaan ko
men? Een netelige vraagWat
gaat het ons tenslotte aan Was V
met vakantie in het buitenland? Of
had U ergens gehuurd Kocht U mis
schien een bromfiets of een wasma
chine? Dan weet U zelf wel, waar
een handvol geld vandaan komt
GELEERDE POSTHUUM GEEËRD
Nauwkeurige gegevens
in zijn „testament".
(Van een speciale correspondent)
De Franse Academie voor Weten
schappen heeft dezer dagen postuum
geëerd een Franse geoloog, die tij
dens zijn leven als een dwaas werd
beschouwd, die reeds twintig jaar ge
leden de bodemschatten in de Saha-
ontdekte en die deze tevergeefs
aan zijn vaderland aanbood: Konrad
Kilian. Deze Kilian werd geboren als
zoon van een Elzasser geoloog, die
na 1871 de zijde van Frankrijk had
gekozen. Kilian junior koos hetzelfde
vak als zijn vader en werd in 1921
door enkele Zwitsers aangesteld als
geoloog bij hun expedities.
Terwijl Kilian droomde van serieu
ze onderzoekingen, was het deze
Zwitsers er slechts om te doen, zo
snel mogelijk enkele vindplaatsen
van edelstenen te exploiteren. Over
deze kwestie ontstond een verschil
van mening en het kwam tot een
breuk. Maar intussen had Kilian reeds
genoeg gezien.
Van 1923 tot 1938 zwierf hij kris
kras door de grote woestijn van
Afrika, eerst alleen, later met een
inboorling als lijfwacht. Hij bekos
tigde zijn onderzoekingen zelf en
hij probeerde de geheimen van de
nog geheel onontgonnen bodem te
doorvorsen. Aan de ondertekening
van zijn brieven en berichten voeg
de hij steeds toe de woorden: „Soe
verein vorser", een titel, die in
ieder geval wel erop duldde, dat
Kilian nogal exentriek was gewor
den. In 1936 publiceerde hij een
samenvatting van zijn resultaten,
waarvan het kernpunt wel was,
dat de Sahare fabelachtige rijk
dommen verborg. Zijn vakgenoten
lachten hem uit. Het publiek kende
hem nauwelijks
Na de wapenstilstand in 1940 3telde
hij zich ter beschikking van De Gaulle
en diens leger der Vrije Fransen en
ging opnieuw door de Sahare reizen,
waar hij in 1943, in het Air Massief
een groep Engelsen verraste, die in
het geheim bezig was een dia
mantmijn te exploiteren, zulks in op
dracht van de Britse regering. Zijn
ontdekking van deze indringers in
Frans gebied meldde Kilian aan de
regering der Vrije Fransen, doch zelf
moest hij worden opgenomen in een
ziekenhuis, waar de artsen een ver
giftiging vaststelden. Kilian zelf was
van mening, dat de diamant „rovers"
hem met een Berber-vergif naar het
leven hadden gestaan.
Met zijn geestelijke gezondheid
ging het toen snel bergafwaarts. In
1950 stierf hij in een inrichting voor
geestelijk gestoorden. Twee jaren te
voren echter had hij in een verzegel
de enveloppe nauwkeurige gegevens
over zijn vondsten in Afrika doen
overhandigen aan de Franse Acade
mie voor Wetenschappen. Thans
eerst werd deze enveloppe geopend,
Het bleek, dat Kilian de in de laatste
drie jaren ontdekte vindplaatsen van
olie en andere mineralen reeds jaren
lang heeft gekend.
Een luchtfoto van het Frankfurter
Kreuz, het knooppunt van „Auto
bahnen" bij Frankfort.
Jonge Papoeas gaan als
onderwijzer naar Baliem
Medio september zal de heer N. V.
v. d. Stoep, tot dusver algemeen
schoolbehecrder van de zending der
Ned. Hervormde Kerk in Nieuw-Gui-
nca. met een aantal jonge Papoea's
naar de Baliem vertrekken.
Deze Papoea-jongeren, die allen met
goed gevolg de vervolgschool te Joka
hebben doorlopen, zullen in de Ba
liem. onder leiding van de lieer Van
der Stoep, de taal van de bevolking
aldaar leren. Tevens zullen zij zich
verder bekwamen in het Nederlands.
Het ligt in de bedoeling, deze jon
geren in ongeveer vier jaar tijd zover
op te leiden, dat zij, na een examen
te hebben afgelegd, in de Baliem -als
onderwijzers kunnen optreden. De
lessen zullen dan in de landstaal en
eventueel in het Nederlands worden
gegeven, zodat het Maleis als ge-
bruikstaal geheel wordt uitgescha
keld.
Het betreft hier een experiment
van de Australian Baptist Foreign
Mission, dat echter de warme belang
stelling van het gouvernement geniet
en dat voor dit werk ook, ter aanmoe
diging, een bijzondere subsidie geeft.
Voor het uitzenden van de jonge Pa
poea's naar de Baliem was grote me
dewerking van hun ouders. De jonge
lieden zijn allen afkomstig uit kam
pongs rond Hollandia.
Ir. C. J. van Meel zal
promoveren
Het lid van de Tweede Kamer ir.
G. J. van Meel hoopt op 4 oktober
aan de Landbouwhogeschool te Wa
peningen te promoveren tot doctor
in de landbouwkunde op een proef
schrift getiteld „Enkele aspecten van
de Franse landbouw." Promotor zal
zijn prof. dr. E. W. Hofstee.
In het keizerrijk Ethopië zijn voor
het eerst algemene verkiezingen ge
houden voor het Lagerhuis. In een
land waar een groot deel van de be
volking ongeveer 80 procent
nog niet kan lezen, is een verkie
zing altijd weer een moeilijkheid.
Vandaar dat men boven de stem
bussen de portretten van de kandi
daten had. aangebracht alsmede een
gekleurd symbool. Rechts: een in-
woner van de hoofdstad Addis Abe
ba deponeert zijn stembiljet in een
van de bussen. Twee van de drie
portretten (links en midden) komen
overeen met de foto van de kandi
daten voor het Lagerhuis van het
Ethiopische parlement (links: v.l.n.
r.) Shawoul Demma, mevrouw M.
G. Beleyou en Ferre Sunbett.
WENS IN WEST-DU1TSLAND
(Van een onzer verslaggevers)
38e automobiclten toonstelling
an Frankfort, één van de
grootste shows, die op dit gebied
ooit is gehouden, onderscheidt zich in
vele zaken van andere auto-exnosi-
tics. Maar voor degenen, die de laat
ste Salons bo7,ochten in Parijs, Lon
den en Geneve en daar over wegen
spraken, biedt Frankfort weinig
nieuws. Want ook daar is de weg het
grote probleem. Ook daar hoort men
de grote bezorgheid over de enorme
toename van 't verkeer, klachten aan
het adres van de regering en ook in
Frankfort kan men de wens beluis
teren: laat de automobilist zijn weg
betalen.
Het „Franfurter Kreuz", het knoop
punt van „Autobahnen" bij Frankfort,
toont slechts een klein gedeelte van
het wegencomplex in West-Duitsland.
In de laatste zeven jaren heeft de
Bondsrepubliek er 184 kilometer van
deze wegen (dat is 0,76 procent) bij
gekregen en er zou voor de Duitser
geen aanleiding zijn tot het uiten van
klachten over de aanleg van nieuwe
wegen, als niet in diezelfde zeven ja
ren het automobielpark van onze
Oosterburen toegenomen was met 170
procent! En de verwachting is; dat
het aantal personenauto's in de
komende vier jaar zal verdubbelen...
Met deze enkele getallen voor ogen
hebben vele deskundigen de grote af
fiche van de 38e show van Frankfort
een stuurrad van een auto met een
weg er doorheen waarschijnlijk
met ergernis bekeken. De automobiel-
tentoonstelling van Frankfort is dan
ook voor velen in de Bondsrepubliek
aanleiding geweest bezorgdheid te
uiten in een klacht, dezelfde die wij al
iaren horen in vrijwel alle landen van
Europa.
In West-Duitsland worden kranten
pagina's vol geschreven over de bil-
RIJKDOM ONTHEFT NIET VAN ZORGEN....
Vraag in alle steden
tussen Bangkok en
Amsterdam, waar een
vliegveld is, naar „de
tijgerman" en men zal
U verwijzen naar Aric
Schaap, dierensteward
bij de K.L.M. Deze
man, met zijn zacht
aardige naam, dankt
dit krijgshaftige epi
theton aan het volgen
de voorval, dat zich
afspeelde in een vcr-
stikkend-hete tropen
nacht te Damascus.
Arie Schaap was van
Bangkok op weg naar
Amsterdam. Met twee
tijgers. Twee bijzon
der makke tijgers. Te
Damascus werd een
nachtstop gemaakt.
De cabine van de DC-
4 was een oven gelijk.
Tot groot ongerief
van Arie en de tijgers.
Daarom greep Arie
de twee tijgers bij
hun halsband, verliet
het vliegtuig cn legde
zich te rusten onder
de vleugel. Al spoedig
daverde de omgeving
van zijn gesnurk,
waarbij zich nog de
geluiden voegden van
de twee tijgers, die,
dicht tegen hem aan
gevlijd eveneens een
uiltje knapten.
Dit geluid werd op
gevangen door een
ijverige douane-be
ambte. Hij speurde
naar de oorzaak cn
wat hij ontdekte,
bracht binnen een mi
nuut het hele vlieg
veld in opperste pa-
Illegale handel en smokkelarij
zijn aan de orde van de dag
Sierra Leone, aan de Afrikaanse westkust gelegen, heeft tientallen jaren
een slaperig leven geleid; de postzegelverzamelaars kenden het, maar
verder genoot het nergens veel aandacht. Nu maakt dit land, dat de
grootte van Ierland heeft, plotseling een turbulente en bloedige fase door,
die de rustige ontwikkeling naar zelfbestuur doorkruist. Is elders meestal
de armoede van de bevolking een broi» van ellende, in Sierra Leone wordt
de ontwrichting veroorzaakt door rykdom en diamanten. De laatste jaren
zijn er steeds onlusten geweest, die hierop zijn terug te voeren, en de af
gelopen weken is er weer een hoogtepunt bereikt. Twaalfduizend negers
hebben de terreinen bezet van de Consolidated African Selection Trust,
die de georganiseerde diamantwinning in handen heeft, en deze twaalfdui
zend negers delven daar nu naar hartelust. De diamant gaat bij grote hoe
veelheden over de grens naar Liberia en Frans Guyana.
Sierra Leone zou een welvarend
land kunnen zijn, als het ten volle
profiteerde van de schatten in zijn
bodem. De Selection Trust betaalt
zestig procent van de netto-winst
aan het gouvernement en dat is een
redelijke regeling. Er wordt echter
op grote schaal illegaal diamant ver
handeld en dc inkomsten daarvan
komen het land niet ten goede.
Dit illegale handelen, gecombi
neerd met het smokkelen, is al
lange tijd een bron van zorgen
voor het gouvernement geweest.
Voor de winning heeft men wei
nig meer nodig dan een zeef.
want de stenen liggen tussen de
kiezel van de vele riviertjes en
zijn daaruit gemakkelijk te win
nen. De Selection Trust eigen
dom van het grote Britse dia
mant-syndicaat had tot 1954
praktisch het. monopolie in het
land: daarna werd een nieuwe re-1
geling met de regering van Sierra
Leone getroffen, die de gouver-1
nementelo zorgen nog aanzienlijk I
vergrootte.
De nieuwe regeling stond in een
nationalistisch teken de inwoners van 1
niek. Politie, brand
weer en leger rukten
uit, om de man, die
zich kreunend verde
digde tegen de gecom
bineerde aanval van
twee tijgers, te hulp
te snellen. De DC-4
werd omsingeld en
met 't geweer in aan
slag waagden de dap
persten zich naderbij.
Om niets of niets min
der te zien dan een
zeer verveeld geeu
wende Arie, die. door
het lawaui gewekt,
noodgedwongen met
zijn twee tijgers maar
weer de rust van de
cabine opzocht.
Sindsdien luistert
Arie Schaap naar de
bijnaam „de tijger
man"
Sierra Leone zouden, als z.y <lat wil
den. zelf diamanten uit hun eigen
grond mogen halen. De Selection
Trust behield haar rechten In de be
langrijke terreinen rond Yengema,
die nu dus in handen van illegale
oecupanten zyn gevallen, en gaf el
ders haar rechten op. Ieder burger
kwam voortaan in aanmerking voor
een delfvergunning en daar werd
weldra een druk gebruik van ge
maakt. Niet alleen voor de dorpsbe
woners in de buurt van de vindplaat
sen zelf gold het motto: zeef U rijk:
er stroomden ook vele avonturiers
toe.
Die avonturiers gingen de zaken
nu eens goed organiseren. Zij zetten
hele dorpen aan het werk, schrikken
er niet voor terug onwillige stam
hoofden af te tuigen of te vermoor
den, en verkopen met een flinke
winst aan de tweede groep profi
teurs, de Levantijnse opkopers, die
in grote Amerikaanse wagens en met
trommels vol geld door de diamant
districten trekken.
Hét was de bedoeling, dat alle op
vergunningen gewonnen diamant zou
worden verkocht aan een centraal
lichaam, maar dat gebeurt niet. De
Levantijnse opkopers zijn tot het
opkopen van diamanten van vergun
ninghouders gemachtigd en zij dra
gen inderdaad een deel af aan de
Diamond Corporation, dc opkoop
maatschappij. Een belangrijker deel
gaat echter via hun handen illegaal
de grens over en daarvan profiteert
dc schatkist niet.
Naar schatting gaat jaarlijks
voor een waarde van honderd tot
honderd en vijftig miljoen gul
den langs allerlei kanalen, vooral
door Liberia naar Europa, Ameri
ka en Beiroet, waar de stenen
voor een deel in de gewone han-
'lol komen en voor een ander deel
worden doorgesmokkeld naar de
Sowjet-Unle, die een grote be
hoefte heeft aan industriële dia
mant en ze niet van het westen
kan krijgen. Liberia weigert met
de Britten samen te werken om
aan deze smokkel een eind te
maken: de Britse politieman, die
met zijn Liberiaanse collega's
trachtte samen te werken, kan nu
lijkheid om het geld van de belasting
betalende automobilist te besteden
voor wegen en niet voor financiering
van wegenplannen slechts een over
schotje uit de schatkist te bestemmen.
Deskundigen hebben becijferd,
dat in de komende tien jaren door
automobilisten in West-Duitsland
aan wegenbelasting en benzinebe-
lasting een bedrag bijeengebracht
zal worden van ongeveer
37.000.000.000 gulden. En dat moet
nu maar eens aan de aanleg en de
verbetering van wegen besteed
worden, vindt men.
„Welstand en zekerheid", schrijft
Werner Mackenroth in de catalogus
van de Frankforter show, „waren in
de laatste verkiezingsstrijd van de
Bondsrepubliek de leuzen. Welnu, met
de aanleg van Wegen kunnen de poli
tieke partijen bewijzen dat het méér
dan leuzen zijn. Het land van het eco
nomisch wonder, Duitsland", zegt
Mackenroth, „moet nu eindelijk eens
laten zien wat het op dit gebied
kan
Amerika's strijdkrachten
groter dan in 1947.
Volgens een mededeling van het
Amerikaanse ministerie van defensie
omvatten de strijdkrachten 21 grond-
divisies, 967 schepen en 42.000 vlieg
tuigen. Deze mededeling is vervat in
een statistische opgave, die door het
ministerie ter gelegenheid van zijn.
tienjarig bestaan werd gepubliceerd.
De cijfers geven de situatie per 30
juni 1957 weer.
Uit de gegevens blijkt dat de mees-
té categorieën strijdkrachten aan-
zienlijk groter zijn dan tien jaar ge-
leden, maar dat enkele componenten
kleiner waren dan in 1953, onmiddel
lijk voor het staken der vijande
lijkheden In Korea.
Het aantal officieren cn manschap-'
pen bedroeg in 1957, 2.795.798. In 1947
was dit 1.582.000 en in 1953,
3.555.000.
Het aantal legerdivisies bedraagt
118 tegen 10 in 1947 en 20 in 1953,
het aantal divisies van het corps ma
riniers bedraagt 3 tegen 2 in 1947 en
eveneens 3 in 1953.
In het fiscale laar van de oprich-
ting van het ministerie (1948) be
droegen de defensie-uitgaven 11.094
miljoen dollar, in het fiscale jaar 1953
23.711 miljoen dollar en voor het lo
pende jaar 38.428 miljoen dollar.
SIERRA LEONE
geen visum meer krijgen om Li
beria binnen te komen.
Er zyn nog veel meer verwikke
lingen. Zo heeft de autochtone be
volking een dertigduizend emigran
ten van andere stammen uit haar ge-
bicden verdreven omdat zijzelf de di
amanten wilde zoeken, die de natuur
er in vroeger eeuwen deponeerde.
Dc twaalfduizend man, dié in Yen
gema moeilijkheden veroorzaakt, be-
:ioort voor een belangrijk deel tot
deze van huis en hoi verdreven
groep.
De zeden van de bevolking zijn
ondermijnd door de betrekkelijke
rijkdom, die de diamuntwinning ople
vert. Fr is inflatie; de rijstprijs ligt
al hoven de prijs van de wereld
markt. Een Klein aantal mensen,
meest Syrlërs en Libanezen, wordt
werkelijk rijk, maar op hen heeft de
belasting geen vat en bovendien cor
rumperen zij. waar zij kunnen de
ambtenaren. Rykdom ontheft niet
van de zorgen, heeft een oude Ro
mein eens gezegd.