VRIENDSCHAP MET WASHINGTON
DE KLERKeZN
N.C.R.V. WIL HET NIEUWS
OP ANDERE TIJDSTIPPEN
VER BENEDEN
DE WAARDE
nu
VRIJDAG 27 SEPTEMBER 1957
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
13
door ARTHUR BKYAWT
uaar Het oorlogsdagboek, van LOfcP ALAH RROOKE de rechterhand van WINSTON CHURCK1U.
BELLAMY PARK
VLISSINGEN
Incident met
de kruik
Churchill werd op ai
zijn reizen vergezeld
door zijn trouwe butler,
Sawyers, die als hij ooit.
zijn mémoires zou schrijven
wellicht nog interessanter
stof zou kunnen bijeenbren
gen dan Sir Winstons naaste
medewerkers. Hij had onder
meer tot taak de traditionele
twintig of dertig pakketten
te beheren, die Churchill al
tijd meenam.
Toen zij eens van een reis
terugkeerden maakte Sawyers
eerst wat te drinken voor de
minister-president en zijn ge
zelschap en hielp Churchill
vervolgens zich te verkleden.
Het was een heel karwei in
de kleine kleedruimte van het
vliegtuig. Plotseling zei Sa
wyers: „Mijnheer, weet u wel,
dat u op de warmwatterkruik
zit? Dat zit toch niet gemak
kelijk?" En Churchill ant
woordde: „Och, 't is in ieder
geval beter dan op 'n ijszak."
Morgen beginnen wij met de ver
koop van een grote en bijzonder
gevarièerde fabrlekipartij gordijn
stoffen. Prachtige drukstoffen,
kleur-, zon- en wasecht, In een schat
van moderne dessins.
in Noord-Afrika. Na de terugtocht
in de Lyblsche woestijn, de afgelo-
Sen winter, had Churchill aange-
rongen de aanval te vernieuwen.
Maar in de eerste week van mei '42
kwam als een grote teleurstelling
de mededeling van de overigens
algemeen gerespecteerde soldaat
die Auchinleck was, dat hij in-
plaats van aanvallen, versterkin
gen naar India zou sturen, waar
door hij zelf wat. Noord-Afrika be
trof, in de verdediging zou blijven.
Toch aanval
Winston Churchill was woedend.
Er was geen sprake van, dat de
aanval in Lybië kon worden afge
last. Auchinleck kreeg het stand
punt van de minister-president op
een wijze, die niets aan duidelijk
heid te wensen liet, meegedeeld.
Inmiddels had beraad plaats, op
welke manier deze moeilijkheid
kon worden opgevangen. Alan
Brooke noteerde in zijn dagboek:
„7 mei Voor de bijeen
komst van de generale staf
ing ik naar d,e minister-presi-
ent. Ik trof hem daar aan zo
als ik hem zo dikwijl» had ge
zien. Hij zat in bed, vanwaar
hij enige telefoongesprekken
met Auchinleck haa gevoerd."
„Hii was weer de typische
Churchill. Het was een mooie
aanblik, zoals hij daar in bed
zat, met die grote sigaar in zijn
mondhoek, zijn haar in de war,
de dekens bezaaid met papie
ren, en met naast het bed enige
kwispeldoors, waarin sigare-
peuken. Op deze morgen had
hij weer een van zijn gevaar
lijke stemmingen."
U itstel
De stemming werd er de volgen
de dag niet beter op, toen Auchin
leck meldde, onmogelijk een aan
val te kunnen beginnen op het
door Churchill gewenste tijdstip
van 15 mei; hij vroeg uitstel tot 15
juni. Brooke schrijft:
„Ik vond het een vervelende
boodschap. Het uitstel was niet
gebaseerd op strategische over
wegingen, doch slechts op het
aantal beschikbare tanks. Hij
schijnt zich niet bewust te zijn
van het gevaar, dat er door zijn
voorgesteld uitstel woor Malta
dreigt."
Auchinleck kreeg zijn maand
uitstel. Zelf liet hij in zijn tele
grammen blijken, dat hij door dit
uitstel alleen maar beter beslagen
ten ijs zou komen. Churchill, die
de generaal op de voorpost graag
de sporen wilde geven wees hem
op de strategie, die werd toegepast
in de slag bij Austerlitz.
Te laat, in ae nacht van 25 op 26
mei trokken de Duitse tanks in 't
maanlicht op. De strijd laaide op
nieuw op.
WINTERPROGRAMMA ONTVOUWD
„Rondom het woord"
blijft gehandhaafd
De vorig jaar by de N.C.R.V. inge
voerde uitzending „rondom het
woord", waarin op maandagmorgen
vooraanstaande theologen een radio
college geven, blykt. in de kring van
de predikanten (en ook wel door an
deren) zeer te worden gewaardeerd
en blijft in het komende winterpro-
gramma behouden. Nieuw is een 5-
minuten rubriek „op de man af",
waarin sprekers waarvan verwacht
mag worden, dat zij bijzondere kwa
liteiten bezitten voor het radio-werk,
telkens een korte toespraak zullen
houden en wel op een tijdstip van
grote „luisterdichtheid" (19.10 uur).
Het „woord voor de dag" ('s mor
gens te 7.50 uur) zal afwisselend door
verscheidene medewerkers worden
verzorgd. De „avondoverdenking"
wordt een „dagsluiting", waarin al
leen uit de bijbel zal worden gelezen.
Over de vaste uitzendingen van
het nieuws wordt thans tussen de
omroepverenigingen overleg gevoerd.
Naar de mening van de N.C.R.V
dient dit nieuws kort en pregnant te
zijn en beter over het dagschema te
worden verdeeld. Na .drie uitzendin-
f en in de voor-avond (18.00. 19.00 en
0.00 uur) blijkt er weinig nieuws,
over te blijven voor 'n nieuw bulletin
in 't hoofdavondprogramma. De NCR
V streeft daarom naar een slot-
bulletin tegen sluitingstijd van de
zenders, gelijk dit ook in het buiten
land geschiedt. De mogelijkheid van
het geven van zeer belangrijk nieuws
in de periode van 20.0024.00 uur
zou kunnen worden gevonden in een
„newsflash".
Het donderdagavondprogramma
van de N.C.R.V. zal in het komen
de seizoen geheel het karakter
dragen van een gezellige gezins
avond. Onder de titel „Kom d'r
in..." wordt een gevarieerd mu
ziekprogramma geboden. dat
wordt afgewisseld door een nieu
we wedstryd genaamd „Raak de
roos".
Elk dagprogramma van de N.C.R.
V. zal worden begonnen met een
„Reveil", gecomponeerd door dr. An-
thon van der Horst, waaraan de me
lodie van het Lutherlied ten grond
slag ligt.
In nieuwe vorm en onder de nieu
we titel „Cantate Domino" wordt
ook in het nieuwe seizoen een pro
gramma van zondagavondzang ge
bracht. Belangrijke concerten op
woensdagavond zullen in de voor
avond onder de titel „Preludium"
worden ingeleid door Jaap Geraedts,
die tevoren de aandacht zal vestigen
op de schoonheid van het uit te voe
ren werk, eventuel muzikaal geïllu
streerd.
Wat het programma van lichte
muziek betreft zal een nieuw orkest
onder leiding van Mas Bakker weke
lijks gaan optreden met streng gese
lecteerde nummers, in hoofdzaak uit
het Engelse repertoire. Van 1 januari
af zullen door Piet van Egmond po-
gev<
het
pulaire orgelbespelingen worden ge-
en. afwisselend uit Londen (op
grote B.B.C.-concertorgel) en uit
Amsterdam. In de reeks concerten
uit Londen zullen ook Engelse gast-
organisten optreden, zoals Reginald
Dixon, Sandy Mcpherson, Charley
Smart e.a. Wat de lichte ensembles
betreft zal naar vermindering van
het aantal en verbetering van de
kwaliteit worden gestreefd.
Camille Huysmans. de 86-jarii*e socia
listische voorzitter van de Belgische Ka
mer van afgevaardigden, is woensdag in
alle stilte te Watermael bij Brussel in het
huwelijk getreden met de 3«-iarige mevr.
Ida Smissen, een hoofdonderwijzeres van
een technische sehon: i 'ysmans was se
dert twee en een half laar weduwnaar.
Zijn nieuwe echtgenote is de weduwe van
een Gentse professor.
Koning Frederik van Denemarken
heèft, omringd door officieren en fo
tografen, dezer dagen ergens in De
nemarken troepen geïnspecteerd, die
deelnemen aan de grote
N.A.V.O.-manoeuvres.
Advertentie
IV
HET VLIEGTUIG hing boven
Washington. In het looppad
van de cabine stond een corpu
lente man in een wijd jasje met
ritssluiting. De rand van zijn
grote Panamahoed was opgesla
gen. Hij zag er uit als een kind
in zijn speelpakje, dat op weg is
naar het strand om daar een
kuil te graven.
Die man was Sir Winston
Churchill. Enige ogenblikken la
ter was het vliegtuig geland.
Churchill liep naar de uitgang,
maar zijn weg werd versperd
door zijn butler Sawyers. „Mijn
heer, de rand van uw hoed
dat kan zo niet, dat kan écht
niet, doet u 'm omlaagEn
Churchill, verschrikt en met een
vuurrood hoofd, schikte de rand
van zyn hoed goed. Buiten aan
H de vliegtuigtrap stonden de ver-
g tegenwoordigers van president
Roosevelt om hem te ontvangen.
Hij ou een goede indruk ma
ken
De reis van Winston Churchill
en zijn chef-staf Lord Alan Broo
ke naar Amerika had plaats in
juni 1942. Het was een ietwat
overhaaste reis; de ongunstige
ontwikkeling van de oorlog in
Noord-Afrika had een vervroegd
overleg met de Amerikanen wense
lijk gemaakt.
Terwijl de generale staf zich be
zighield met de voorbereidende
plannen tot een invasie in Frank
rijk was alle hoop gevestigd op de
troepen van generaal Auchinleck
Met zijn chef-staf Alan Brooke
ging Winston Churchill vele ma
len op inspectie langs de kust-
verdedigingswerken in Engeland.
lUllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllU
De krietieke toesetand in Noord-Afrika dwong Chur
chill en zijn chef-staf in het voorjaar van 1942 vroeg
tijdig naar Amerika te gaan voor besprekingen met pre
sident Roosevelt en diens militaire adviseurs. Tijdens dit
bezoek werd de basis gelegd voor de hechte vriendschap
tussen de oorlogsleiders, welke vriendschap later van be
slissende betekenis zou zijn voor de bevrijding van het on
derdrukte Europa.
De woestijnslag, die nu volgde,
scheen Auchinleck's theorie te be
vestigen het achtste leger in
Afrika was niet opgewassen tegen
de Duitse overmacht. Na drie we
ken van vertwijfelde strijd waren
er aan Britse zijde zware verlie
zen geleden. De infanterie kon niet
bouwen op bescherming van tanks.
Dat was het tijdstip, waarop
Churchill besloot de toestand met
de Amerikanen te bespreken.
Overhaast
Het overhaaste vertrek en de
reis naar Amerika zijn uitvoerig
in Brooke's aantekeningen weerge
geven:
om trekt u uw jas niet uit, zoals
ik U voelt zich dan veel pret
tiger
Het was zo sympathiek gezegd,
dat ik mij onmiddellijk op m'n ge
mak voelde. Bij alle gelegenheden,
dat ik hem ontmoette, was hij bij
zonder charmant
Rampzalig
De bespreking in de kamer van
de president werd onderbroken
door een gezamenlijke lunch.
Daarna ging net onderhoud verder.
Brooke schrijft hierover:
„Ik kan mij het incident her
inneren als de dag van giste
ren: Churchill en ik stonden
naast het bureau van Roosevelt
te praten, toen generaal Mars
hall binnenkwam met een
rampzalige tijding. Wij lazen
het telegram ontzet: Tobroek
was gevallen. Even was het stil.
Toen sprak Roosevelt. Ik weet
niet meer wat hij zei, maar hij
zei geen woord teveel en geen
woord te weinig. Zijn deelne-
neming was oprecht."
De gevolgen van deze nieuwe
ontwikkeling bleven niet uit; in
Brooke's dagboek staat: „Gene
raal Marshall ging onmiddellijk
aan het werk om te zien, hoe Ame
rika zijn sympathie met de daad
kon tonen. Besloten werd driehon
derd Sherman-tanks en honderd
machinegeweren naar het Midden-
Oosten te sturen."
Vriendschap
GENERAAL AUCHINLECK
veel besproken
„Wij reisden naar Stanraer
in de 'speciale trein van de mi-
nister-president; dat was heel
comfortabel. Ik gebruikte de
maaltijd met Winston en wij
hadden gelegenheid nog eens
rustig enige zaken door te ne
men, die straks met Roosevelt
zouden worden besproken. Bij
aankomst in Stanrear werd
Churchill op de hoogte gesteld
van het laatste nieuws. In een
motorboot gingen wij naar de
Boeing Clipper, die ons over de
Atlantische Oceaan zou bren
gen."
„Het was een merkwaardig
gezicht, Winston Churchill te
zien staan in die motorboot. Hij
had een wijd jasje met ritsslui
ting aan, had een zwarte Hom
burg-hoed op het hoofd, en in
zijn hand had hij een wandel
stokje met gouden knop. Zacht-
je s zong hij voor zich uit
het liedje met de dwaze tekst:
„We zijn hier. omdat wij hier
zijn, we zijn hier omdat we hier
zijn..
Het was een mooie vliegboot,
keurig ingericht met banken om te
slapen, een eetsalon, een keukentje
en toiletgelegenheid. De vliegreis
naar het Amerikaanse vasteland
duurde zevenentwintig uur.
De klok
Bij de aankomst in Amerika liet
Sir Winston de steward bij zich
komen: „Ik weet liet niet. maar de
klok schijnt vreemde dingen te
doen, zij loopt een paar uur voor
of achter. Maar ik heb er weinig
last van. Mijn maag is mijn klok
om vier uur krijg ik de waar
schuwing dat er iets moet worden
gegeten
De eerste dagen van het bezoek
van Churchill aan Amerika bleef
hij logeren bij president Roosevelt
terwijl Alan Brooke contacten had
niet de Amerikaanse generale staf.
Op zondag 21 juni had Brooke zijn
eerste ontmoeting met Roosevelt.
„Hel werd een bijzondere
ontmoeting. Ik had een oud pak
aan en toen ik werd geroepen
om, overigens geheel onver
wacht, de president te ontmoe
ten, vroeg ik Churchill mij
even te mogen verkleden in
mijn uniform, maar hij wilde
me niet laten gaan, omdat hij
me nodig zou hebben.
Toen ik de kamer betrad,
waar de president was, voelde
ik me allesbehalve op mijn ge
mak. Hij zat achter een bureau,
en nadat Churchill mij had
voorgesteld, verontschuldigde
ik mij, omdat ik zo slecht ge
kleed was.
Roosevelt antwoordde ech
ter: „En wat geeft dat? Waar-
„De Tobroek-affaire was oor
zaak, dat er tussen Churchill
en Roosevelt een diepe
vriendschap ontstond, die voor
de samenwerking tussen beide
landen van groot belang bleek.
Aan de ene kant stonden Roo
sevelt en zijn rechterhand
Marshall, aan de andere zijde
Churchill en ik."
De. vrij oppervlakkige relatie
Marshall-Alan Brooke werd in de
ze dagen ook tot een hechte
vriendschap. Brooke verhaalt van
de intieme gesprekken, die hij met
de Amerikaanse generaal had
over Roosevelt en het Amerikaan
se standpunt in de oorlog. Hij
kreeg begrip voor tal van zaken,
die hij tot dusver slechts met
Britse ogen had gezien. Daar in
Marhall's kamer, zittend op de
rand van het bed, tussen een ach
teloos neergelegde, tandenborstel
en scheerkwast in, ontstond in
lange gesprekken een vriendschap
die in de toekomst voor de onder
drukte volkeren in Europa van
zo'n grote betekenis zou blijken
te zijn.
De Amerikaanse reis had ook
andere gevolgen. Na de terug
keer van Churchill en Alan Broo
ke vlogen op 19 juli 1942 Hopkins,
Marshall en admiraal King van
Amerika naar Engeland, om de
reeds vroeger overeengekomen in
vasie in Frankrijk in het najaar
te bespreken. Zij hadden van Roo
sevelt de vrijheid te handelen
naar eigen goeddunken om met
Churchill en de Engelse generale
staf een overeenstemming te De
reiken.
Geen invasie
Evenals enige maanden daar
voor vonden er weer diepgaande
besprekingen plaats. De Ameri
kaanse en Britse militaire deskun
digen bespraken nu echter, in te
genstelling tot voorheen, ook ieder
detail van een landing in Frank
rijk en een verder oprukken in
Europa.
Er werd tenslotte overeenstem
ming bereikt: men zag aan beide
zijden in, dat een invasie op dit
tijdstip niet minder dan zes divi
sies manschappen zou vragen, die
een grote kans liepen voor goed
verloren te zijn. En de invasie in
Frankrijk sinds het voorjaar
een nachtmerrie van Alan Brooke
die de onderneming geen schijn
van kans toeschreef werd voor
onbepaalde tijd uitgesteld 'om de
gevechten in het Midden-Oosten
en in de Stille Oceaan niet in
kracht te doen afnemen.
Dat betekende echter ook: een
impasse in de Brits-Amerikaanse
samenwerking op strategisch ge
bied.
Copyright V.N.D.-A.B.C.-press.)
Volgende artikel:
Krijgsraad
in Caïro
VVVVVVWM^VWWVVVVV
llllllllllllllllllllllliilliliiililllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
VOOR rol
Een aanbieding, die nooit
meer terugkomt l
Deze kleurrijke ïtollen, ituk
voor sluk van prima kwaliteit,
120 cm. breed, van 2.90,
3.25 en 3.90 per meter
